Ποια τρόφιμα μας προκαλούν αλλεργία;

Οι αλλεργίες επηρεάζουν περισσότερο από το 20% του παγκόσμιου πληθυσμού ενώ οι τροφικές αλλεργίες περίπου το 6% των παιδιών και 2-3% των ενηλίκων. Τα τελευταία 20 χρόνια μάλιστα  έχει αυξηθεί η επικράτηση των αλλεργιών στα πιο ανεπτυγμένα κράτη, ενώ παρουσιάζεται αντίστοιχη αύξηση και στα περιστατικά άσθματος. Κατά πόσο ένα άτομο θα εμφανίσει συμπτώματα αλλεργίας εξαρτάται από τις συνδυασμένες επιδράσεις γενετικών, περιβαλλοντικών, λοιμογόνων, φυσικών ή και ορμονικών παραγόντων. Η συνέργεια και οι αλληλεπιδράσεις μεταξύ αυτών των παραγόντων δεν είναι πλήρως κατανοητές ενώ πρόσφατες πληροφορίες οδηγούν στην ανάπτυξη νέων υποθέσεων όπως η υπόθεση υγιεινής.

Η γενετική προδιάθεση για την εμφάνιση αλλεργιών καλείται ατοπία. Αν ένας γονέας είναι αλλεργικός τότε ο απόγονος έχει 48% πιθανότητα να εμφανίσει αλλεργίες ενώ το ποσοστό φτάνει στο 70% εάν και οι δυο γονείς είναι αλλεργικοί.

Τα κλινικά σημεία των αλλεργιών συνήθως εμφανίζονται σε περιοχές του σώματος οι οποίες είναι άμεσα εκτεθειμένες στο περιβάλλον όπως είναι το δέρμα, το γαστρεντερικό σύστημα καθώς οι ανώτερες και κατώτερες αναπνευστικοί οδοί. Εξωγενείς εκκινητές αλλεργικών αντιδράσεων μπορεί να είναι είτε περιβαντολλογικοί παράγοντες είτε ουσίες που περιέχονται στα τρόφιμα. Στα βρέφη, για παράδειγμα, το πρώτο και μεγαλύτερο αλλεργικό φορτίο προέρχεται από την τροφή, η οποία γενικά μπορεί να προκαλέσει δερματικές  και γαστρεντερικές εκδηλώσεις.

Ο επιπολασμός των ανεπιθύμητων αντιδράσεων από τρόφιμα και των τροφικών αλλεργιών είναι δύσκολο να εκτιμηθεί εξαιτίας της φύσης των διαταραχών που προκαλούν.

Σχεδόν όλα τα συστατικά των τροφών μπορούν να προκαλέσουν αλλεργίες σε ασθενείς με τροφική υπερευαισθησία αλλά το 90% αυτών προκαλούνται από οκτώ τρόφιμα. Τα περισσότερα τροφικά αλλεργιογόνα είναι πρωτεΐνες ή γλυκοπρωτεΐνες, ενώ πολλά τρόφιμα περιέχουν πολλαπλές πρωτεΐνες που προκαλούν αλλεργία. Τα αλλεργιογόνα μπορούν να ταξινομηθούν σε ανωτέρα και κατώτερα αλλεργιογόνα. Για παράδειγμα μια πρωτεΐνη που προκαλεί αλλεργίες στο 50% ή στους περισσότερους από τους αλλεργικούς ασθενείς, αποτελεί ένα ανώτερο αλλεργιογόνο.

Οι 8 μεγαλύτερες ομάδες τροφίμων που προκαλούν συχνά αλλεργία  είναι:

• Αυγό 73%
• Ψάρι 55%
• Γάλα 50%
• Φιστίκια 49%
• Σόγια 28%
• Σιτάρι 22%
• Καρποί δένδρων
• Οστρακοειδή

Άλλα τρόφιμα που μπορούν να προκαλέσουν τροφική αλλεργία είναι :

• Ρύζι
• Ακτινίδιο
• Μπανάνα
• Μήλο
• Καρυκεύματα
• Τεχνητά γλυκαντικά
• Σέλινο

Πιο αναλυτικά:

Αυγά

 

Η αλλεργία από αυγά είναι η πιο συνήθης σε άτομα που πάσχουν από τροφικές αλλεργίες (73%) (Sampson and Ho, 1997 j. Allergy Clin Immun). Ο κρόκος του αυγού δεν είναι γενικά τόσο αλλεργιογόνος όσο είναι το ασπράδι.

Φιστίκια
Μέχρι πρόσφατα η αλλεργία στα φιστίκια θεωρούνταν ως μια από τις λίγες τροφικές αλλεργίες που παραμένουν καθ'όλη την διάρκεια της ζωής. Παρόλα αυτά, μια πρόσφατη μελέτη έδειξε ότι περισσότερα από το 20% των αλλεργικών ατόμων στα φιστίκια ξεπερνούν την αλλεργία μετά από μερικά χρόνια (Hurrihane 2002  Curr Opin Allergy Clini Immunol). H αλλεργία στα φιστίκια πιθανόν να εξελιχτεί σε πολύ επικίνδυνη, με εκδηλώσεις όπως το αγγειοοίδημα και η κνίδωση καθώς και δυσκολία στην κατάποση. Οι αλλεργίες στα φιστίκια αυξάνονται στο δυτικό κόσμο, αφού η εμφάνιση τους έχει σχεδόν διπλασιαστεί, γεγονός που έχει αποδοθεί στην αύξηση του αριθμού των  χορτοφάγων  ατόμων και επομένως στην αύξηση της κατανάλωσης των φιστικιών).

Σίτος

 
Η αλλεργία στα δημητριακά είναι αρκετά συνήθης. Το σιτάρι αποτελεί το συχνότερο αλλεργιογόνο στην ομάδα των δημητριακών. Το κύριο αλλεργιογόνο συστατικό του σίτου φαίνεται πως είναι ένας αναστολέας της α-αμυλάσης, πρωτεΐνη που ίσως είναι υπεύθυνη για την εκδήλωση μιας επαγγελματικής μορφής άσθματος: το άσθμα του αρτοποιού.

Ψάρι

Τα αλλεργικά άτομα στο ψάρι παρουσιάζουν συνήθως αλλεργία σε πολλαπλά είδη ψαριών. Το αλλεργιογόνο του ψαριού φαίνεται πως είναι πιο ευπαθές στις διαφορές ομάδες επεξεργασίας: κάποια άτομα αλλεργικά στο μαγειρεμένο ψάρι μπορούν να ανεχθούν κονσερβοποιημένο ψάρι του ίδιου είδους. Κάποια άτομα είναι αλλεργικά σε ένα μόνο είδος ψαριού. Για τα άτομα αυτά οι τρέχουσες διατροφικές συστάσεις δεν απαιτούν τον πλήρη αποκλεισμό όλων των ειδών ψαριού.

Σόγια

Η σόγια αποτελεί ένα τρόφιμο εναλλακτικό του αγελαδινού γάλακτος για τα βρέφη και τα παιδιά που εμφανίζουν  αλλεργία σε αυτό. Η αλλεργία στη σόγια είναι αρκετά συχνή. Περισσότερο από 15 πρωτεϊνικά συστατικά της σόγιας είναι αλλεργιογόνα.

 

Άλλα τρόφιμα
Άλλες συχνά προκαλούμενες από τρόφιμα, αλλεργίες σχετίζονται με τα φρούτα, τα λαχανικά, τις γαρίδες και αλλά οστρακοειδή, καθώς και με πρόσθετα τροφίμων. Οι αλλεργιογόνες πρωτεΐνες μπορεί να είναι δομικές, αποθηκευτικές, μεταφορικές πρωτεΐνες ή ενζυμα. Η έκθεση σε μεγάλες ποσότητες ενός συγκεκριμένου τροφίμου, όπως το ρύζι στις χώρες της Ασίας, μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένα ποσοστά ευαισθητοποίησης.
 

Διασταυρούμενες τροφικές και περιβαλλοντικές αλλεργίες
Η ομολογία στη δομή των πρωτεϊνών που υπάρχουν στην φύση μπορεί να προκαλέσουν διασταυρούμενες αντιδράσεις ανάμεσα σε ποικίλα τρόφιμα και αλλεργιογόνα της γύρης. Για παράδειγμα οι αλλεργικοί στη σημύδα, μπορεί να εμφανίζουν αλλεργία και στις ωμές πατάτες, στα καρότα, στα μήλα, στα φουντούκια και στο σέλινο ενώ οι αλλεργικοί στη γύρη της αμβροσίας μπορεί να εμφανίζουν σημάδια αλλεργίας στο πεπόνι και στην μπανάνα. Αυτές οι κατηγορίες διασταυρούμενων αντιδράσεων σχετίζονται με την εκδήλωση πολλών συνδρόμων όπως το σύνδρομο της στοματικής αλλεργίας, το σύνδρομο latex-φρούτων και το σύνδρομο tree-nut

• Το σύνδρομο της στοματικής αλλεργίας προσβάλλει τα χείλη, την γλώσσα, τον ουρανίσκο οδηγώντας σε κνησμό, εξάνθημα και αγγείο-οίδημα. Το σύνδρομο είναι συχνότερο σε άτομα με αλλεργίες στη γύρη, κυρίως της σημύδας ή της αμβροσίας.
• Το σύνδρομο latex-φρούτων. Έχει διαπιστωθεί η ύπαρξη διασταυρούμενης ευαισθητοποίησης μεταξύ φρούτων και φυσικού λάστιχου. Στα φρούτα αυτά περιλαμβάνονται η παπάγια, το αβοκάντο, η μπανάνα, το κάστανο, το ροδάκινο κλπ.
• Σύνδρομο tree-nut. Oι ασθενείς οι όποιοι είναι αλλεργικοί στα φιστίκια μπορεί να παρουσιάσουν διασταυρούμενη αντίδραση σε αλλά όσπρια ή καρπούς δέντρων. Για παράδειγμα τα αλλεργικά άτομα στα φιστίκια μπορεί να εμφανίζουν αλλεργία στα φουντούκια και στα αμερικάνικα καρύδια.

Οι επιδράσεις της προετοιμασίας της τροφής στην εμφάνιση αλλεργίας

Τα περισσότερα τροφικά αλλεργιογόνα τείνουν να παραμένουν σταθερά στη διάρκεια της προετοιμασίας και της επεξεργασίας της τροφής. Κάποια είναι ιδιαίτερα ανθεκτικά στην θερμότητα, για παράδειγμα οι γαρίδες, ενώ αλλά μετουσιώνονται κατά το μαγείρεμα. Για να καταστούν αλλεργιογόνα, τα τρόφιμα θα πρέπει επίσης να επιβιώσουν στη διαδικασία πέψης. Η απορρόφηση της τροφής επηρεάζεται και από αλλά συστατικά, όπως h αιθανόλη και το κάπνισμα. Η άσκηση επίσης οδηγεί σε αύξηση της θερμοκρασίας του σώματος.

Είναι σημαντικό να διαχωρίσουμε τις τροφικές αλλεργίες από τις μη αλλεργικές τροφικές δυσανεξίες που μπορεί να προκύψουν είτε από ενζυμικές ελλείψεις, όπως για παράδειγμα η δυσανεξία στο γάλα λόγω έλλειψης δισακχαριδάσης, είτε από φαρμακολογική αντίδραση από συστατικά της τροφής, για παράδειγμα η τυραμίνη στο τυρί, το αλκοόλ αλλά και από απελευθέρωση ισταμίνης που πυροδοτείται από ορισμένα τρόφιμα όπως το κρασί και το τυρί. 

Για τη διάγνωση περίπλοκων περιπτώσεων  είναι απαραίτητες κάποιες δοκιμές όπως:

• Η διπλά- τυφλή ελεγχόμενη από ψευδοτρόφιμο τροφική πρόκληση, που αποτελεί και πρότυπη δοκιμασία για τις τροφικές αλλεργίες με δόσεις τροφίμου και ψευδοτροφίμου σε ίσο αριθμό και ποσότητες.
• Πρόκληση ανοικτής επισήμανσης, που πραγματοποιείται μόνο σε κλινικές εγκαταστάσεις για τυχόν συστηματικές παρενέργειες
• Ραδιοανοσολογικός προσδιορισμός και ραδιοαλλεργιοπροσροφητική δοκιμασία RAST όπου προσδιορίζει την ειδική ανοσοσφαιρίνη IgE στον ορό.  

Όλες οι δοκιμές βέβαια, θα πρέπει να πραγματοποιούνται μόνο υπό την κατάλληλη ιατρική και διαιτολογική επιτήρηση για την αντιμετώπιση ενδεχομένων σοβαρών συστηματικών αναφυλακτικών αντιδράσεων.

Η θεραπεία των τροφικών αλλεργιών βασίζεται πρωτίστως στην αποφυγή και επαγρύπνηση πάντα με παρακολούθηση ιατρού αλλεργιολόγου. Σε περίπτωση που χρειαστεί δίαιτα αποκλεισμού η  παρακολούθηση  από διαιτολόγο με ανάλογη εξειδίκευση είναι απαραίτητη, αλλιώς υπάρχει κίνδυνος για δυσμενείς επιδράσεις στην διατροφική πρόσληψη.

Οι μελλοντικές εξελίξεις στη θεραπεία των τροφικών αλλεργιών αφορούν τόσο στην ανοσοθεραπεία όσο και στην γενετική τροποποίηση των τροφίμων με σκοπό να τα καταστήσει μη αλλεργιογόνα.

Γράφει η Δέσποινα Μαρσέλου, Διαιτολόγος /Διατροφολόγος (Bsc), Ειδίκευση στην κλινική διατροφή και ανοσολογία (Msc) dmarselou@hotmail.comΑυτό το ηλεκτρονικό μήνυμα προστατεύεται από spam bots, θα πρέπει να έχετε ενεργοποιημένη τη Javascript για να το δείτε

Πηγές:

• Εγχειρίδιο διατροφής και ανοσίας, 2008
• Τμήμα ανοσολογίας του πανεπιστημιακού νοσοκομείου του Newcastle, Προϊσταμένη διαιτολόγος 2005:Δέσποινα Μαρσέλου

Μπούκωμα: Ενα συχνό πρόβλημα της άνοιξης vs. Διατροφή

Το μπούκωμα χαρακτηρίζεται από ρινική απόφραξη, φτέρνισμα, ή ρινική έκκριση. Η μύτη έχει χαρακτηριστεί ως το ‘φυσικό air condition’ του ανθρώπινου σώματος. Συντελεί στην ύγρανση του εισπνεόμενου αέρα, ενώ κατακρατά άχρηστα στοιχεία, μικροοργανισμούς και ρύπους που θα δρούσαν διαφορετικά, βλαπτικά στους βρόγχους. Η μύτη έχει πλούσια συμπαθητική και παρασυμπαθητική νεύρωση. Οι συμπαθητικές ίνες κυριαρχούν σταθεροποιώντας έτσι την υγιή μύτη.
Αδένες και εκκριτικά κύτταρα εκκρίνουν τη ζωτική για την απομάκρυνση των άχρηστων σωματιδίων βλέννα. Οι παραρρίνιοι κόλποι συντελούν στην παραγωγή υψηλών ποσοτήτων τοξικών ουσιών για μία πλειάδα ιών, βακτηρίων, μυκήτων και καρκινικών κυττάρων. Κάθε κατάσταση που προκαλεί σοβαρή διαταραχή της αρχιτεκτονικής της μύτης, υπερέκκριση βλέννας, απώλεια της υπάρχουσας ισορροπίας του ρινικού συμπαθητικού παρασυμπαθητικού συστήματος προκαλεί τα τόσο συνήθη συμπτώματα της ρινικής απόφραξης, του φταρνίσματος, ή της ρινικής έκκρισης.

Τα παθολογικά προβλήματα και τα νοσήματα που υποκρύπτονται πίσω από το μπούκωμα είναι πολλά και περιλαμβάνουν τα μικρόβια, τους ιούς, τους μύκητες, την αλλεργία, την ηωσινοφιλική μη αλλεργική ρινίτιδα, τη μη αλλεργική μη ηωσινοφιλική ρινίτιδα, τις ανατομικές ανωμαλίες, τους πολύποδες της μύτης, ορισμένα αυτοάνοσα νοσήματα, ορισμένα καρκινώματα και όγκους, ενδοκρινολογικές διαταραχές, παρενέργειες φαρμάκων.

Ορισμένα από τα αίτια του ‘μπουκώματος’ έχουν συχνά ή κυρίως εποχικό εαρινό χαρακτήρα και αποτελούν την αιτία που το μπούκωμα αποτελεί ένα από τα πιο συχνά συμπτώματα, που φέρνει τους ασθενείς στο ιατρείο κατά τη διάρκεια της άνοιξης. Πολλές φορές όταν μέσα από τη σωστή ιατρική εξέταση και αξιολόγηση αναδύεται μία σαφής εποχική αιτία του προβλήματος, είναι απαραίτητο να γίνει μία σωστή εποχική διερεύνηση και να ληφθούν ορισμένα εποχικά προληπτικά μέτρα.

Το σύνηθες μπούκωμα της άνοιξης οφείλεται κυρίως στα παρακάτω αίτια:

Συνήθεις λοιμώξεις του αναπνευστικού και ιογενείς λοιμώξεις
Σύμφωνα με μελέτες, οι ιοί είναι το πιο κοινό αίτιο ρινικής συμφόρησης. Έχουν περιγραφεί ήδη πάνω από διακόσιοι αντιγονικά διαφορετικά ιοί ικανοί να προκαλέσουν ‘μπούκωμα’ στον άνθρωπο και καθημερινώς καινούργιοι ιοί ανακαλύπτονται συνεχώς. Οι ιοί αυτοί δύνανται να προκαλέσουν απλά μπούκωμα, αλλά και μία ευρεία γκάμα συνδρόμων όπως φαρυγγίτιδα, απλό κρυολόγημα, τραχειίτιδα, βρογχιολίτιδα, λαρυγγίτιδα, βρογχίτιδα, πνευμονία, μυοκαρδίτιδα.

Άτομα με πτώση του ανοσοποιητικού αναπτύσσουν σοβαρότερα σύνδρομα ή μπορεί να αναπτύξουν μικροβιακές επιμολύνσεις και σοβαρή εξασθένηση στην πορεία μιας ιογενούς λοίμωξης που μπορεί να οδηγήσει ενίοτε στο θάνατο. Έτσι το ιογενές μπούκωμα που δεν λύεται μπορεί να οδηγήσει σε φλεγμονή των παραρρινίων κόλπων (παραρρινοκολπίτιδα), ωτίτιδα, μηνιγγίτιδα, μικροβιακή πνευμονία, καρδιακή ανεπάρκεια κ.λπ. Οι ιογενείς λοιμώξεις του αναπνευστικού ενδημούν κυρίως τον χειμώνα, αρκετοί από αυτούς ωστόσο παρουσιάζουν σημαντικότατες εξάρσεις κατά την άνοιξη.
Οι ρινοιοί, αποτελούν ένα από τα πιο σημαντικά αίτια ρινικής συμφόρησης ιογενούς αιτιολογίας, παρουσιάζουν σημαντική έξαρση κατά την άνοιξη, με μπούκωμα που διαρκεί γενικώς σε μη επιπεπλεγμένες περιπτώσεις τέσσερις με εννέα ημέρες.
Οι κορονοιοί, ορισμένοι από τους οποίους εμφανίζουν σημαντική έξαρση κατά την άνοιξη εμφανίζουν μπούκωμα που διαρκεί κατά μέσο όρο σε μη επιπεπλεγμένες περιπτώσεις έξι έως επτά ημέρες. Στην κατηγορία των κορονοιών ανήκε και ένας θανατηφόρος κορονοιός, ο ιός SARS, ο οποίος προκάλεσε θανατηφόρες επιδημίες το 2003-2004 κυρίως στην Κίνα και το Χονγκ Κογκ και είχε θέσει σε συναγερμό την παγκόσμια κοινότητα.
Ο αναπνευστικός συγκυτιακός ιός, επίσης εμφανίζει εξάρσεις την άνοιξη και στα μεν παιδιά προκαλεί συχνά νόσο της κατώτερης αναπνευστικής οδού στους δε ενηλίκους μπούκωμα και κοινό κρυολόγημα σε μη επιπεπλεγμένες περιπτώσεις.
Οι αδενοιοί επίσης εμφανίζουν εξάρσεις την άνοιξη και μπορεί να προκαλέσουν σε μη επιπεπλεγμένες περιπτώσεις, μπούκωμα, διαρροϊκά σύνδρομα, επιπεφυκίτιδα.
Ο επικίνδυνος ιός της γρίπης τύπου Α έχει έξαρση κυρίως κατά τον χειμώνα. Ωστόσο στους τροπικούς παρουσιάζει έξαρση όλο το χρόνο. Οι μεγάλες μετακινήσεις των ταξιδιωτών που κλασσικά αρχίζουν κατά την άνοιξη σε πολλές χώρες, οδηγούν αρκετές φορές σε μία αυξημένη μέσω των ταξιδιωτών διασπορά του ιού της γρίπης και ορισμένων ιών κατά την άνοιξη, από ενδημικές περιοχές του πλανήτη σε μη ενδημικές.
Τα διεθνή ταξίδια αποτελούν ένα σημαντικό παράγοντα διακίνησης θανατηφόρων ιών, όπως ανέδειξε η παγκόσμια εμπειρία με τον SARS το 2003, τον ιό της γρίπης των πουλερικών και της γρίπης των χοίρων.

Η πρόληψη των λοιμώδους ρινίτιδας της άνοιξης επιτυγχάνεται με γενικά και ειδικά μέτρα αποφυγής των λοιμώξεων. Συνιστάται:

• Ενίσχυση του ανοσοποιητικού με αποφυγή καπνού και καλή διατροφή που να περιλαμβάνει σε σωστή περιεκτικότητα υδατάνθρακες, πρωτεΐνες, λίπη, ζωτικές βιταμίνες, άλατα, αντιοξειδωτικά, αποφυγή κατάχρησης τοξικών ουσιών όπως καφέ και αλκοόλ
• Αποφυγή χώρων με συνωστισμό και καλό αερισμό τους
• Καλό πλύσιμο χεριών
• Άριστη αποκατάσταση νοσημάτων που προκαλούν αυξημένη ευπάθεια όπως είναι ο διαβήτης, αιματολογικά νοσήματα
• Εμβολιασμός ομάδων υψηλού κινδύνου με ειδικά εμβόλια
• Αποφυγή λήψης άσκοπης αντιβίωσης η οποία αυξάνει την πιθανότητα ανάπτυξης ανθεκτικών μικροβίων και σοβαρών επιπλοκών.

Η θεραπεία ποικίλλει ανάλογα με το αίτιο και το κλινικό σύνδρομο.
Αλλεργική ρινίτιδα
To μπούκωμα στην αλλεργική ρινίτιδα οφείλεται στην υπερβολική ανοσολογική απάντηση του οργανισμού σε ουσίες του περιβάλλοντος που καλούνται αλλεργιογόνα.
Τα αλλεργιογόνα που προκαλούν αλλεργική ρινίτιδα, μπορεί να είναι μη εποχικά ή εποχικά. Τα μη εποχικά αλλεργιογόνα επιδρούν όλο τον χρόνο και προκαλούν κλασσικά χρόνια ή υποτροπιάζουσα αλλεργική ρινίτιδα ή οξεία μη εποχική αλλεργική ρινίτιδα. Τέτοια αλλεργιογόνα είναι χαρακτηριστικά η μούχλα, τα επαγγελματικά αλλεργιογόνα (π.χ. κόλλα, isocyanates), τα τροφικά αλλεργιογόνα, το latex. Τα εποχικά αλλεργιογόνα προκαλούν αλλεργική ρινίτιδα εποχικού χαρακτήρα και είναι πολύ συνήθη την άνοιξη. Χαρακτηριστικό είναι το εποχικό μπούκωμα από αλλεργία στη γύρη, λόγω της σχετικής ανθοφορίας των φυτών.
Ο οργανισμός κατά την αλλεργία παράγει υψηλή αναλογικά ποσότητα μιας ειδικής ανοσοσφαιρίνης, της IgE. Η μελέτη των αλλεργιών γίνεται με ειδικές αιματολογικές εξετάσεις και μελέτες των εκκρίσεων της μύτης. Η πρόληψη επιτυγχάνεται με την εφαρμογή γενικών και ειδικών μέτρων πρόληψης. Έτσι στην περίπτωση της ρινίτιδας της άνοιξης λόγω γύρης:

• Συνιστάται αποφυγή καπνού και έκθεσης στη γύρη
• Τα παράθυρα στο αυτοκίνητο και στο σπίτι πρέπει να διατηρούνται κλειστά
• Τα διπλά τζάμια συχνά βοηθούν
• Τα κλιματιστικά πρέπει να συντηρούνται επαρκώς
• Ειδικά κλιματιστικά συστήματα για αλλεργικούς διασφαλίζουν επαρκή αερισμό του χώρου κατακρατώντας τη γύρη
• Η γούνα των κατοικίδιων ζώων όταν εκτίθενται στο εξωτερικό περιβάλλον πρέπει να πλένεται και να καθαρίζεται
• Αρκετές περιπτώσεις χρειάζονται ιατρική προφυλακτική αγωγή, πριν την έναρξη της ανθοφορίας από τον Φεβρουάριο.

Η θεραπεία ποικίλλει ανάλογα με το αίτιο και το κλινικό σύνδρομο, ενώ ορισμένες ανθεκτικές περιπτώσεις αντιμετωπίζονται με ειδικά ‘εμβόλια’ απευαισθητοποίησης (ανοσοθεραπεία).

Μη αλλεργική μη λοιμώδης αυτόνομη ρινίτιδα
Η μη αλλεργική μη λοιμώδης αυτόνομη ρινίτιδα χαρακτηρίζεται από ρινική συμφόρηση (μπούκωμα) που δεν οφείλεται σε λοιμώδη ή αλλεργικά αίτια που προκαλούν την ανοσολογική απάντηση που αναφέρθηκε παραπάνω.
Η ρινική συμφόρηση στην περίπτωση αυτή είναι πολλές φορές το αποτέλεσμα απώλειας της υπάρχουσας ισορροπίας του ρινικού συμπαθητικού και παρασυμπαθητικού αυτόνομου συστήματος. Τα συμπτώματα αρκετές φορές πυροδοτούνται από μη αλλεργικούς παράγοντες που προκαλούν τη ρήξη σε αυτή την ισορροπία. Τέτοιοι παράγοντες είναι οι μεταβολές θερμοκρασίας, οι ρύποι, τα αρώματα, το stress, τα λευκαντικά.
Οι απότομες διαταραχές της θερμοκρασίας που παρατηρούνται την άνοιξη έχουν ως αποτέλεσμα αυτή η μορφή της ρινίτιδας να επιδεινώνεται πολλές φορές επίσης κατά την εποχή αυτή. Η μελέτη της ρινίτιδας αυτής περιλαμβάνει τη μελέτη των εκκρίσεων και η θεραπεία γίνεται με ειδικά spray.

Ρινίτιδα από κατάχρηση τοπικών αποσυμφορητικών
Σύμφωνα με στατιστικές μελέτες, η κατάχρηση τοπικών ρινικών αποσυμφορητικών από τον πληθυσμό αυξάνει κατά την άνοιξη. Η κατάχρησή τους οδηγεί σε φαρμακογενή ρινίτιδα, λόγω αγγειδιαστολής του ρινικού βλεννογόνου.
Αρκετές φορές η ρινική συμφόρηση της άνοιξης έχει μεικτή αιτιολογία. Το μπούκωμα λόγω μικροβιακής παραρρινοκολπίτιδας για παράδειγμα, πολλές φορές είναι αποτέλεσμα εξασθένησης της λειτουργικότητας του βλεννογόνου, λόγω αλλεργικής ή ιογενούς ρινίτιδας.

Γράφει: Μοσχοβάκη Αναστασία, Ειδική παθολόγος 

Αντίδοτο στις αλλεργίες η σωστή διατροφή

Τρώγοντας δεν έρχεται μόνο η όρεξη -κατά τη γνωστή λαϊκή ρήση- αλλά κόβεται και ο βήχας ή καλύτερα το φτάρνισμα στις αλλεργίες, που αυτή την εποχή παρουσιάζουν έξαρση λόγω της πρόωρης έλευσης της άνοιξης. Την επιδείνωση των ενοχλητικών αλλεργικών συμπτωμάτων, που εκτός από φτάρνισμα, περιλαμβάνουν ρινική συμφόρηση, δακρύρροια και καταρροή, καθώς και την παρθενική τους εμφάνιση σε άτομα τα οποία στο παρελθόν δεν αντιμετώπιζαν ανάλογα προβλήματα, επιβεβαιώνει πρόσφατη έρευνα του Πανεπιστημίου της Γένοβα, στη γειτονική Ιταλία. «Η σταδιακή αύξηση της μέσης θερμοκρασίας που επιφέρουν οι κλιματικές αλλαγές παρατείνει τη διάρκεια της γυρεοφορίας των περισσότερων φυτών, λουλουδιών και δέντρων, καθώς και την αιωρούμενη ποσότητα γύρης στην ατμόσφαιρα, με αποτέλεσμα να επιδεινώνεται κυρίως η εκδήλωση της αλλεργικής ρινίτιδας», εξηγεί ο δρ Ουόλτερ Κανονίκα, ένας εκ των βασικών ερευνητών. Είτε ανήκετε στα παραδοσιακά «θύματα» των ανοιξιάτικων αλλεργιών είτε στους «πρωτάρηδες», προκειμένου να αποφύγετε τον εφιάλτη των ασταμάτητων φταρνισμάτων, του μπουκώματος της μύτης και της καταρροής, δεν αρκεί να αποφεύγετε να περπατάτε κάτω από πεύκα, να αερίζετε καθημερινά το σπίτι σας και να ξεπλένετε με άφθονο νερό τις βεράντες, όταν κιτρινίζουν από τη γύρη. Ενα πολύτιμο μυστικό για να… κόψετε το βήχα και το φτάρνισμα στις αλλεργίες κρύβεται εκεί που δεν θα το περιμένατε και συγκεκριμένα στο πιάτο σας.

Ενίσχυση
  Όπωςεξηγεί ο κλινικός διαιτολόγος-διατροφολόγος, Χαράλαμπος Γεωργακάκης, πρόεδρος του Ελληνικού Ινστιτούτου Διατροφής, υπάρχουν τροφές που ενισχύουν τη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος και συνεπώς βοηθούν στο να υποχωρήσουν τα αλλεργικά συμπτώματα που δεν είναι τίποτα άλλο παρά υπερβολική ανοσολογική αντίδραση του οργανισμού σε αλλεργιογόνα, όπως οι γύρεις, τα ακάρεα και οι πτητικές ερεθιστικές ουσίες. Σύμφωνα, μάλιστα, με πρόσφατες μελέτες, η υιοθέτηση του μεσογειακού διατροφικού μοντέλου εκτός από το να προστατεύει από τα καρδιαγγειακά προβλήματα, το διαβήτη και την παχυσαρκία, συμβάλλει και στη μείωση των αναπνευστικών κυρίως προβλημάτων που δημιουργούν στα ευαισθητοποιημένα άτομα τα αλλεργιογόνα της ατμόσφαιρας. Μεταξύ των τροφών που θεωρούνται κατ’ εξοχήν αντίδοτο των εποχικών αλλεργιών, είναι εκείνα τα οποία περιέχουν βιταμίνη Ε, όπως το ελαιόλαδο, οι σπόροι και οι ξηροί καρποί. Από τους τελευταίους, πιο πλούσια σε βιταμίνη E είναι τα καρύδια, αλλά η κατανάλωσή τους συνιστάται με την προϋπόθεση ότι δεν έχετε κάποια τροφική αλλεργία σε αυτά, καθώς η αύξηση των αλλεργιογόνων στη ατμόσφαιρα και κυρίως της γύρης λόγω της άνοιξης εντείνει και πυροδοτεί και τις τροφικές αλλεργικές αντιδράσεις, πέραν των εποχικών.
Γι’ αυτό άλλωστε ο οδηγός επιβίωσης των ανοιξιάτικων αλλεργιών ξεκινά καταρχήν από τη συμβουλή να αποφεύγετε τρόφιμα που είναι πιθανό να σας προκαλέσουν τροφική αλλεργία ή έστω δυσανεξία. Η δεύτερη χρυσή συμβουλή είναι να μαγειρεύετε με ελαιόλαδο, το οποίο πρέπει να προστίθεται στο τέλος, στο φαγητό, ώστε να μένει ωμό και εν συνεχεία να εμπλουτίσετε το καθημερινό σας μενού με φρούτα και λαχανικά, που περιέχουν πληθώρα αντιοξειδωτικών ουσιών, οι οποίες συμβάλλουν στη θωράκιση του ανοσοποιητικού συστήματος.
Στην κατηγορία αυτή περιέχονται ουσίες όπως η β-καροτίνη, η βιταμίνη C, τα καροτενοειδή, το ελλαγικό οξύ, οι ανθοκυανιδίνες, οι σαπωνίνες και οι κατεχίνες. Ένας απλός τρόπος για να προσλαμβάνετε επαρκή ποσότητα αλλά και μεγάλη ποικιλία αντιοξειδωτικών -που σύμφωνα με την καθηγήτρια Διατροφής και Προληπτικής Ιατρικής, Αντωνία Τριχοπούλου, δρουν συνεργιστικά μεταξύ τους, με αποτέλεσμα να αυξάνεται η αντιοξειδωτική τους δύναμη- είναι να γεμίζετε το πιάτο σας με κηπευτικά διαφορετικών χρωμάτων. Τα βασικότερα χρώματα τα οποία δεν πρέπει να λείπουν από τα καθημερινά γεύματα περιλαμβάνουν το πράσινο, το κόκκινο, το κίτρινο, το πορτοκαλί και το μοβ-μπορντό (ήτοι την απόχρωση των μούρων και των δαμάσκηνων).

Τα πιο αντι-αλλεργικά φρούτα και λαχανικά ανά χρώμα
• Πράσινα: κολοκύθια, μπρόκολο, φυλλώδη λαχανικά (ρόκα, μαρούλι, σπανάκι, νεροκάρδαμο, αντίβ, μαϊντανός, άνηθος), λάχανο, λαχανάκια Βρυξελλών, ακτινίδια, πιπεριά, άγρια χόρτα (βλίτα, αντίδια, ζοχοί, αρμυρίκια, αντράκλα, σταμναγκάθι, τα φύλλα του παντζαριού) σπαράγγια, πράσο, σέλινο, σέλερι, ξινόμηλο, αβοκάντο. Επίσης, στα πράσινα αντιοξειδωτικά ανήκει και το πράσινο τσάι.

• Κίτρινα: πιπεριές, κολοκύθα, σταφύλι ποικιλίας, σταφίδα, βερίκοκα, ροδάκινα, πεπόνι, λεμόνι, μάνγκο, κουνουπίδι, γκρέιπ φρουτ.

• Πορτοκαλί: Καρότα, πορτοκάλια, μανταρίνια, πιπεριές, παπάγια, γλυκοπατάτα.

• Κόκκινα: ρόδι, παντζάρια, μήλο, σταφύλια, φράουλες, σμέουρα, καρπούζι, κεράσια, cranberries (διάσημη ποικιλία μούρων).

• Μοβ-μπορντό: μούρα, βατόμουρα, bilberries (διάσημη ποικιλία μούρων), δαμάσκηνα, μαύρη σταφίδα, σύκο (χλωρό και ξερό).

Αλλες πηγές αντιοξειδωτικών
Σπόροι, όπως το σουσάμι, ο λιναρόσπορος, ο κολοκυθόσπορος, ο ηλιόσπορος, το ταχίνι, τα δημητριακά ολικής άλεσης, το μέλι, τα επεξεργασμένα προϊόντα τομάτας όπως η κέτσαπ, η μαγιά, η μπύρα και το κρασί (κυρίως το κόκκινο)

Τι πρέπει να γνωρίζεται
Εκτός από τις εποχικές αλλεργίες και οι τροφικές αλλεργίες παρουσιάζουν έξαρση τα τελευταία χρόνια. Από τις τελευταίες, εννέα στα δέκα περιστατικά οφείλονται στα κατ’ εξοχήν ύποπτα για αλλεργική αντίδραση τρόφιμα, που περιλαμβάνουν το ασπράδι των αβγών, τα φιστίκια, το γάλα, το σιτάρι, τη σόγια, τα ψάρια και τα όστρακα. Ακολουθούν, τα φασόλια, το καλαμπόκι και τα καρύδια.

Τα συμπτώματα της τροφικής αλλεργίας ποικίλλουν και ξεκινούν από μια απλή φαγούρα, κοκκίνισμα των χειλιών ή του προσώπου, δύσπνοια, μπούκωμα στη μύτη, πόνο στην κοιλιά και ζαλάδα ή πονοκέφαλο, ενώ αν επιδεινωθούν μπορούν να φτάσουν σε συστολή των αναπνευστικών οδών, πρήξιμο στο λαιμό, ταχυκαρδία και σοκ από πτώση της αρτηριακής πίεσης ή απώλεια των αισθήσεων. Από τις πλέον σοβαρές τροφικές αλλεργίες, καθώς δημιουργεί προβλήματα στην αναπνοή, τα οποία μπορούν να αποβούν ακόμα και θανατηφόρα σε πολύ αλλεργικά άτομα, αν προκληθεί αναφυλαξία είναι η αλλεργία στα φιστίκια.

Το ευχάριστο νέο από το ερευνητικό μέτωπο είναι ότι γι αυτή βρίσκεται ήδη στα σκαριά μια επαναστατική πειραματική θεραπευτική μέθοδος. Η σχετική μελέτη που εκπονείται στο νοσοκομείο του Πανεπιστημίου Cambridge της Μ. Βρετανίας στηρίζεται στην πρόληψη των αλλεργιογόνων ουσιών των φιστικιών σε μικροποσότητες, ώστε κατ’ αυτόν το τρόπο να απευαισθητοποιηθούν τα αλλεργικά άτομα και να καταφέρουν να τις ανεχθούν μακροπρόθεσμα. Η διαδικασία απευαισθητοποίησης γίνεται σε παιδιά με σοβαρή τροφική αλλεργία στα φιστίκια, με την προσθήκη φιστικάλευρου στο φαγητό τους.

πηγή: e-typos.com

Ισορροπημένη διατροφή για υγιή μάτια

Διατροφή και έλεγχο βάρους για υγιή μάτια, προτείνει νέα έρευνα. 

Όσο περισσότερα ψάρια με μεγάλη περιεκτικότητα σε ω-3 λιπαρά καταναλώνουμε, τόσο μειώνονται οι πιθανότητες να εμφανίσουμε εκφυλισμό της ωχράς κηλίδας. Σύμφωνα με πρόσφατες έρευνεας τα αποτελέσματα των οποίων δημοσιεύθηκαν στην επιθεώρηση «Archives of Ophthalmology» η κατανάλωση ψαριού μία φορά την εβδομάδα μειώνει την εμφάνιση της νόσου κατά 31%, δύο φορές την εβδομάδα, μείωση 35% κοκ. Την ίδια δράση κατά της εμφάνισης της νόσου έχουν και ουσίες (τα καροτενοειδή λουτεΐνη και ζεαξανθίνη) που υπάρχουν στα κόκκινα σταφύλια, στις πορτοκαλί και κόκκινες πιπεριές, στο λάχανο, στον μαϊντανό, στο σπανάκι, στα καρότα, στις ντομάτες, στο σέλινο, στα αβγά, στο καλαμπόκι, στο μπρόκολο, στα λαχανάκια Βρυξελλών, στα μπιζέλια, στον κάρδαμο και στον χυμό καρότου. Αντίθετα παράγοντας που ευνοεί την ανάπτυξη της νόσου και άλλων επιπλοκών της όρασης είναι η παχυσαρκία. Μην ξεχνάμε ότι η παχυσαρκία προκαλεί σαγχαρώδη διαβήτη, αρτηριοσκλήρυνση ή υπέρταση, παθήσεις που πλήττουν τους οφθαλμούς. 

Πηγή: www.enet.gr

Σαρακοστή: ‘Νηστίσιμα’ οφέλη και συμβουλές

Η σημαντικότητα της νηστείας ως θρησκευτική πράξη είναι αδιαμφισβήτητη. Από ότι φαίνεται όμως, η νηστεία μπορεί να έχει ευεργετικές δράσεις και για την υγεία μας, αφού η περιοδική φυτοφαγία που τη χαρακτηρίζει, έχει ως αποτέλεσμα να μειώνεται σημαντικά η πρόσληψη κορεσμένων λιπαρών, διαιτητικής χοληστερόλης και ζωϊκής πρωτεΐνης και να αυξάνεται η πρόσληψη σύνθετων υδατανθράκων, φυτικών ινών, βιταμινών, ιχνοστοιχείων και πολύτιμων φυτοχημικών που βρίσκονται στα φυτικά τρόφιμα.
Παρακάτω αναφέρονται τα οφέλη που μπορεί να κερδίσει κανείς νηστεύοντας, αλλά και ορισμένα θρεπτικά συστατικά, στα οποία θα πρέπει να δώσει προσοχή, ειδικά αν πρόκειται να νηστέψει για παρατεταμένο διάστημα.

Πιθανά οφέλη

• Καλύτερες διατροφικές συνήθειες: αυξημένη πρόσληψη φρούτων και λαχανικών, οσπρίων, φυτικών ελαίων (ειδικά ελαιολάδου) και κατ’ επέκταση βιταμινών, ιχνοστοιχείων, φυτοχημικών, φυτικών ινών και μονοακόρεστων λιπαρών και χαμηλή πρόσληψη κορεσμένων λιπαρών και διαιτητικής χοληστερόλης, πρωτεΐνης ζωικής προέλευσης και φαγητού απέξω.
• Καλύτερη λειτουργία του εντέρου (λόγω των φυτικών ινών).
• Μείωση λιπιδίων αίματος (ολική χοληστερόλη, LDL χοληστερόλη, τριγλυκερίδια) σε άτομα με υψηλές τιμές.
• Καλύτερη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης (υψηλή πρόσληψη καλίου, λιγότερο νάτριο εφόσον δεν καταναλώνονται τόσα επεξεργασμένα τρόφιμα, ενδεχόμενη μείωση βάρους, αλκοόλ με μέτρο).
• Καλύτερη ρύθμιση γλυκόζης αίματος λόγω υψηλής πρόσληψης φυτικών ινών (εφόσον δεν παρατηρείται εκτεταμένη κατανάλωση επεξεργασμένων υδατανθράκων, π.χ. άσπρο ψωμί).
• Μείωση ουρικού οξέος (λιγότερη πρωτεΐνη ειδικά ζωικής προέλευσης, αλκοόλ με μέτρο, ενδεχόμενη μείωση βάρους).
• Μείωση του κινδύνου για διάφορες μορφές καρκίνου λόγω υψηλής πρόσληψης τροφίμων φυτικής προέλευσης και μειωμένης πρόσληψης ζωικών τροφίμων.
• Μείωση του σωματικού βάρους: Τα άτομα που κάνουν συστηματικά νηστεία και τηρούν όλες τις συνακόλουθες θρησκευτικές παραδόσεις (εγκράτεια, λιτότητα, αποφυγή καταχρήσεων, ενασχόληση την καλλιέργεια της ψυχής), φαίνεται να έχουν χαμηλότερο βάρος. Ωστόσο, μπορεί να έχουμε το αντίθετο αποτέλεσμα αν το άτομο δεν ελέγχει την κατανάλωση αμυλούχων τροφίμων (ψωμί, μακαρόνια) και λίπους (ελαιολάδου, τηγανιτών τροφίμων, ξηρών καρπών), αλλά και αν μετά τη λήξη της νηστείας το παρακάνει, καταναλώνοντας μεγάλες ποσότητες των 'απαγορευμένων' τροφίμων.
• Ψυχολογικά οφέλη: ηθική ικανοποίηση, εγκράτεια, αίσθημα 'κάθαρσης' του οργανισμού, αίσθημα ψυχικής ανάτασης, περιορισμός συμπτωμάτων κατάθλιψης.

Πιθανές ελλείψεις

• Χαμηλή πρόσληψη ασβεστίου και βιταμίνης D: Μακροπρόθεσμα μπορεί να συνεισφέρει στη μείωση της οστικής πυκνότητας (οστεοπενία ή οστεοπόρωση).
• Χαμηλή πρόσληψη σιδήρου, βιταμίνης Β12: Μακροπρόθεσμα μπορεί να οδηγήσει σε σιδηροπενία ή αναιμία (σιδηροπενική ή μεγαλοβλαστική).

Παρακάτω αναφέρονται ορισμένες διατροφικές συμβουλές που θα σας βοηθήσουν να διατηρήσετε επαρκή πρόσληψη των θρεπτικών συστατικών κατά τη διάρκεια της νηστείας. Ωστόσο, σημειώνεται ότι οι συμβουλές αυτές είναι γενικές, επομένως δεν ανταποκρίνονται στις ειδικές ανάγκες του κάθε ατόμου. Για εξατομικευμένες συμβουλές, αν έχετε κάποιο πρόβλημα υγείας, είστε έγκυος ή θηλάζετε, ζητήστε τη συμβουλή ειδικού.

Νηστίσιμα τρόφιμα που είναι καλές πηγές ασβεστίου

• Μύδια, στρείδια
• Μπρόκολο
• Πράσινα φυλλώδη λαχανικά
• Ξερά φρούτα (ειδικά τα σύκα)
• Όσπρια
• Ταχίνι -σησάμι
• Εμπλουτισμένες μπάρες δημητριακών (τα δημητριακά που προορίζονται για κατανάλωση με γάλα συνήθως δεν είναι εμπλουτισμένα με ασβέστιο)
• Εμπλουτισμένα προϊόντα σόγιας
• Εμπλουτισμένοι χυμοί

Συμβουλές για καλύτερη απορρόφηση του ασβεστίου

• Αποφεύγετε όσο γίνεται την ταυτόχρονη κατανάλωση οξαλικού οξέος (σπανάκι, σέλινο, παντζάρια, μελιτζάνα, χόρτα, μπάμιες, μούρα, ξηροί καρποί, τσάι, κακάο), φυτικών ινών και φυτικού οξέος (τρόφιμα ολικής άλεσης, καφές, κρόκος αυγού, όσπρια, ξηροί καρποί), καφεΐνης και ταννινών (καφές και τσάι) αλατιού και σιδήρου.
  Νηστίσιμα τρόφιμα που είναι καλές πηγές βιταμίνης D
• Εμπλουτισμένα τρόφιμα (γάλα, δημητριακά, μαργαρίνες)

Συμβουλές για καλύτερη απορρόφηση της βιταμίνης D
Η βιταμίνη D βοηθά στην απορρόφηση του ασβεστίου από το έντερο και η επαρκής πρόσληψή της είναι απαραίτητη προκειμένου να έχουμε καλά αποθέματα ασβεστίου στον οργανισμό. Επειδή είναι λιποδιαλυτή βιταμίνη, για την απορρόφησή της απαιτείται η παρουσία λίπους στο γεύμα (δεν χρειάζεται μεγάλη ποσότητα). Επίσης, η βιταμίνη D παράγεται και από το δέρμα μας, οπότε επαρκής έκθεση στον ήλιο μπορεί να εξασφαλίσει καλά επίπεδα βιταμίνης D, ανεξάρτητα από τη διαιτητική πρόσληψη.

Νηστίσιμα τρόφιμα που είναι καλές πηγές σιδήρου

• Όσπρια – σόγια
• Ξερά φρούτα
• Ξηροί καρποί
• Σκούρα πράσινα φυλλώδη λαχανικά
• Μύδια, στρείδια
• Εμπλουτισμένα δημητριακά (μπάρες και δημητριακά που προορίζονται για κατανάλωση με γάλα)

Συμβουλές για καλύτερη απορρόφηση του μη αιμικού σιδήρου

• Συνοδεύετε τα παραπάνω τρόφιμα με πηγές βιταμίνης C (εσπεριδοειδή και ο χυμός τους, πράσινες πιπεριές, μπρόκολο, φράουλες, ακτινίδια, λαχανάκια Βρυξελλών).
• Αποφεύγετε όσο γίνεται την ταυτόχρονη κατανάλωση πολυφαινολών (π.χ. ταννίνες ( τσάι), οξαλικού οξέος (σπανάκι, σέλινο, παντζάρια, μελιτζάνα, χόρτα, μπάμιες, μούρα, ξηροί καρποί, τσάι, κακάο), φυτικών ινών και φυτικού οξέος (τρόφιμα ολικής άλεσης, καφές, κρόκος αυγού, όσπρια, ξηροί καρποί) και ασβεστίου.

Νηστίσιμα τρόφιμα που είναι καλές πηγές βιταμίνης Β12

• Εμπλουτισμένα τρόφιμα (κυρίως δημητριακά και μπάρες δημητριακών)
  Υιοθετώντας τα παραπάνω μπορείτε να μεγιστοποιήσετε τα οφέλη της νηστείας, χωρίς να φοβάστε για την υγεία σας. 

Γράφει: Κολοτούρου Μαρία, Κλινική Διαιτολόγος - Διατροφολόγος, MSc

Ποια είναι τα οφέλη της νηστείας

Μπήκαμε στην περίοδο της Σαρακοστής. Τις μέρες αυτές όλο και περισσότερος κόσμος προσπαθεί να τηρήσει τις θρησκευτικές μας παραδόσεις. Τι συμβαίνει διατροφικά όμως με τη νηστεία; Ενεργειακά (θερμιδικά), η διατροφή κατά τη διάρκεια της νηστείας δεν φαίνεται να έχει διαφορές με τη διατροφή σε περίοδο μη νηστείας.
Συνήθως παρατηρείται μια μικρή διαφοροποίηση στα μακροστοιχεία της ενεργειακής πρόσληψης (αύξηση πρόσληψης υδατανθράκων-αύξηση κατανάλωσης ζυμαρικών, ψωμιού, πατάτας, οσπρίων κτλ-και μείωση πρόσληψης πρωτεϊνών και λίπους-μείωση κατανάλωσης των ζωικών προϊόντων-κρέατα και γαλακτοκομικά).

 Ένα πρόγραμμα διατροφής κατά τη διάρκεια της νηστείας μπορεί να έχει και θετικά και αρνητικά.

Όταν είναι ισορροπημένο το πρόγραμμα διατροφής έχει θετικά αποτελέσματα όπως:

• Μειώνονται τα επίπεδα χοληστερόλης και τριγλυκεριδίων λόγω της μείωσης κατανάλωσης των ζωικών προϊόντων
• Αυξάνεται η κατανάλωση των λαχανικών και των φρούτων και έτσι υπάρχει αυξημένη πρόσληψη αδιάλυτων φυτικών ινών οι οποίες βοηθάνε στην καλή λειτουργία του πεπτικού συστήματος και βοηθάνε στην πρόληψη διαφόρων μορφών καρκίνου
• Αυξάνεται η πρόσληψη αντιοξειδοτικών ουσιών όπως βιταμίνη C (ασκορβικό οξύ), καροτενοειδή (β-καροτένιο και λυκοπένιο), οι οποίες τονώνουν το ανοσοποιητικό σύστημα με το να παρεμποδίζουν τη δράση των ελευθέρων ριζών
• Βελτιώνεται η καρδιακή λειτουργία και η λειτουργία του νευρικού συστήματος με την αύξηση πρόσληψης των Ω3 λιπαρών οξέων (DHA, EPA) και του σελινίου τα οποία προέρχονται από την κατανάλωση θαλασσινών.

Η διατροφή κατά τη διάρκεια της νηστείας είναι πολύ σημαντική για τις κατηγορίες ανθρώπων με ιδιαίτερες ανάγκες (όπως έγκυες, γυναίκες σε γαλουχία, παιδιά και άτομα που έχουν σιδηροπενική αναιμία) και για το λόγο αυτό πρέπει να είναι ισορροπημένη. Πρέπει να παρέχει όλα τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά όμως στις συγκεκριμένες κατηγορίες ανθρώπων υπάρχουν αυξημένες ανάγκες για ασβέστιο, σίδηρο, ψευδάργυρο, μαγνήσιο και βιταμίνη Β12.

Ένα μη ισορροπημένο πρόγραμμα διατροφής κατά την περίοδο της νηστείας συνήθως αδυνατεί να παρέχει την απαραίτητη ποσότητα ασβεστίου στον οργανισμό, λόγω της βιοδιαθεσιμότητάς του από τα τρόφιμα φυτικής προέλευσης. Αυτό μπορεί να εξισορροπηθεί με συμπληρώματα ασβεστίου και αύξηση στην κατανάλωση προϊόντων ενισχυμένων με ασβέστιο. Καλές πηγές ασβεστίου από τρόφιμα φυτικής προέλευσης είναι αμύγδαλα, κουνουπίδι, μπάμιες, μπρόκολο, λάχανο, πορτοκαλάδα ενισχυμένη με ασβέστιο, χαλβάς και γάλα σόγιας ενισχυμένο με ασβέστιο.
Επίσης, ο σίδηρος είναι ένα ακόμα μέταλλο που χρήζει ιδιαιτέρας προσοχής για τις συγκεκριμένες κατηγορίες ανθρώπων αφού είναι γνωστό πως ο ζωικός σίδηρος (αιμικός) έχει μεγαλύτερη απορροφητικότητα έναντι του φυτικού. Φυτικές τροφές πλούσιες σε σίδηρο είναι: ξηροί καρποί, θαλασσινά, φακές, μαυρομάτικα, πράσινα φυλλώδη λαχανικά (π.χ. σπανάκι) και αποξηραμένα φρούτα.
Πρέπει να τονιστεί ότι είναι πολύ σημαντική η αύξηση πρόσληψης βιταμίνης C (ασκορβικό οξύ) η οποία μεγιστοποιεί την απορρόφηση του μη αιμικού σιδήρου. Φρούτα και λαχανικά πλούσια σε βιταμίνη C είναι τα εξής: κίτρινες πιπεριές, φράουλες, μπρόκολο, εσπεριδοειδή, χυμός ντομάτας, λαχανάκια Βρυξελλών και πατάτα.
Ειδικά για τις γυναίκες που βρίσκονται σε περίοδο εγκυμοσύνης, μεγάλο ρόλο παίζει και ο ψευδάργυρος και το μαγνήσιο. Ο ψευδάργυρος συμβάλλει στην ανάπτυξη του DNA και του RNA του εμβρύου. Τροφές πλούσιες σε ψευδάργυρο είναι τα στρείδια και το ταχίνι. Τροφές πλούσιες σε μαγνήσιο είναι τα δημητριακά τύπου bran, η βρώμη, η μπανάνα, ο ανανάς, η πατάτα, η σόγια και τα μαυρομάτικα.

Τελειώνοντας, ένα πρόγραμμα διατροφής σε περίοδο νηστείας μπορεί να ακολουθηθεί όταν είναι ισορροπημένο σε θρεπτικά συστατικά και καλύπτει τις ενεργειακές ανάγκες των ατόμων που το ακολουθούν, παράλληλα με την πρόσληψη κάποιου συμπληρώματος διατροφής και με την εποπτεία του διαιτολόγου ή του γιατρού.

Γράφει: Κολοτούρου Μαρία, Κλινική Διαιτολόγος - Διατροφολόγος, MSc

Φυτικές ίνες: Ευεργετώντας σώμα και μυαλό

Ο όρος διαιτητική ίνα περιγράφει όχι μόνο ένα αλλά πολλά συστατικά τα οποία βρίσκονται σε φυτικές τροφές όπως τα δημητριακά, τα φρούτα, τα λαχανικά, τα λαδερά και τα όσπρια. Οι διαιτητικές ίνες διαιρούνται σε δύο ομάδες, τις αδιάλυτες και τις διαλυτές. Και οι δύο ομάδες συμβάλλουν με διαφορετικό τρόπο η καθεμία στη διατήρηση ενός υγιούς σώματος. 

 

Οι αδιάλυτες φυτικές ίνες, οι οποίες βρίσκονται κυρίως στα δημητριακά ολικής αλέσεως (δημητριακά πρωινού-ρύζι-ζυμαρικά-ψωμί-παξιμάδια) αλλά επίσης και στα ωμά και αποξηραμένα φρούτα, τα λαχανικά και τα όσπρια, βοηθούν στην πρόληψη της δυσκοιλιότητας και σχετικών προβλημάτων όπως είναι οι αιμορροϊδες και η εκκολπωματική νόσος. 

 

Απορροφούν νερό διευκολύνοντας με αυτό τον τρόπο την αφόδευση. Επίσης, μια διατροφή με αυξημένη πρόσληψη φυτικών ινών είναι δυνατόν να αυξήσει τον αριθμό των φιλικών προς το έντερο βακτηρίων. 

 

Οι αδιάλυτες ίνες, τις οποίες μερικές φορές αποκαλούμε ‘φυσικούς καθαριστές’, επιταχύνουν επίσης την έξοδο των αποβλήτων από το σώμα. Όσο πιο γρήγορα τα απόβλητα αποβάλλονται από το σώμα τόσο λιγότερο χρονικό διάστημα οι βλαβερές ουσίες παραμένουν στο έντερο. Συνεπώς, άνθρωποι που καταναλώνουν τροφές με υψηλή περιεκτικότητα σε αδιάλυτες φυτικές ίνες παρουσιάζουν χαμηλότερα ποσοστά προσβολής από καρκίνο του παχέως εντέρου σε σχέση με αυτούς που καταναλώνουν τροφές φτωχές σε φυτικές ίνες. 

 

 

Οι διαλυτές ίνες, οι οποίες βρίσκονται στη βρώμη και στο πίτουρο βρώμης, στη σίκαλη, στα φασολάκια, στα όσπρια και σε ορισμένα φρούτα και λαχανικά, βοηθούν στη μείωση των υψηλών επιπέδων χοληστερόλης στο αίμα και  ελαττώνουν την αρτηριακή πίεση προάγοντας έτσι την υγεία της καρδιάς.

Επίσης, έχουν σημαντική επίδραση στον έλεγχο του σακχάρου αίματος μέσω ενός gel που δημιουργούν στον πεπτικό σωλήνα, το οποίο παγιδεύει τους υδατάνθρακες καθυστερώντας έτσι την απορρόφησή τους. Χάρη σε αυτή τους την ιδιότητα, προστατεύουν τον οργανισμό από την απότομη άνοδο του σακχάρου διατηρώντας τα επίπεδα της ινσουλίνης σε χαμηλότερες τιμές. Ως αποτέλεσμα, συντελείται μεγαλύτερο κάψιμο του λίπους και αυτό δεν αποθηκεύεται.

Επειδή όλες οι τροφές που είναι πλούσιες σε διαιτητικές ίνες είναι πιο πλήρεις από τις υπόλοιπες, επιβραδύνουν την ταχύτητα κατά την οποία αδειάζει το στομάχι σας και σας βοηθούν να αισθάνεστε χορτάτοι για περισσότερο διάστημα. 

 

Έτσι, η κατανάλωση διαιτητικών ινών αποτελεί την τέλεια διατροφική συνήθεια για να διατηρηθεί ή και να χαθεί το επιπλέον σωματικό βάρος και κυρίως κοιλιακό ή σπλαχνικό λίπος. Αυτό δικαιολογείται επίσης από έρευνες που έδειξαν ότι  μια διατροφή πλούσια σε φυτικές ίνες προκαλεί μεγαλύτερη ενεργειακή απώλεια, της τάξεως των 100 θερμίδων καθημερινά, σε σχέση με μια διατροφή φτωχή σε ίνες. Το γεγονός αυτό μεταφράζεται σε 700 θερμίδες εβδομαδιαίως που αντιστοιχεί σε απώλεια 5 κιλών λιπώδους ιστού ετησίως.

Επιπλέον μελέτες έχουν συσχετίσει την κατανάλωση φυτικών ινών με  μειωμένη εμφάνιση καρκίνου μαστού και μειωμένο κίνδυνο εμφάνισης διάφορων φλεγμονώδων και αυτοάνοσων παθήσεων. Επίσης, οι φυτικές ίνες βρίσκονται σε τρόφιμα που περιέχουν σύνθετους υδατάνθρακες, οι οποίοι εφοδιάζουν τον οργανισμό με γλυκόζη, βελτιώνοντας έτσι τη λειτουργία του μυαλού-πνευματική λειτουργία, καθώς η γλυκόζη είναι το καύσιμο για τον εγκέφαλο. 

 

Η Συνιστώμενη Ημερήσια Δόση για τις διαιτητικές ίνες αναλογεί σε 25g για τους ενήλικες και σε 15g για τα παιδιά ηλικίας μεταξύ 5-10 ετών. Οι περισσότεροι από εμάς χρειάζεται να αυξήσουμε κατά 50% την ποσότητα διαιτητικών ινών που λαμβάνουμε μέσω της διατροφής μας ώστε να εκπληρώσουμε το στόχο αυτό. Αυτό ισχύει διότι μελέτες δείχνουν ότι οι περισσότεροι λαμβάνουν μειωμένες ποσότητες φυτικών ινών στο καθημερινό τους διαιτολόγιο. Γι’  αυτό το λόγο κυκλοφορούν στο εμπόριο ροφήματα με μεγάλη περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες, βοηθώντας ανθρώπους που δεν τρώνε φρούτα και λαχανικά, μη λαμβάνοντας έτσι τις απαιτούμενες ημερήσιες φυτικές ίνες.

Συμπερασματικά, οι σύγχρονοι άνθρωποι πρέπει να αυξήσουν την πρόσληψη φυτικών ινών στο διαιτολόγιό τους καθώς αυτές αποτελούν μια διατροφική ασπίδα υγείας.

Γράφει ο Αβραάμ Κάζης, Κλινικός Διαιτολόγος –Διατροφολόγος, Msc

Καούρες: Όταν το φαγητό παύει να είναι απόλαυση

Έχει τύχει σίγουρα σε πολλούς από εμάς, να νιώσουμε κάψιμο στο στήθος που συχνά ανεβαίνει ως το λαιμό, μετά από την κατανάλωση κάποιων φαγητών (π.χ. ένα κομμάτι πίτσα, αλκοόλ…) ή μετά από ένα μεγάλο γεύμα. Το κάψιμο αυτό οφείλεται στην παλινδρόμηση του οξέος, που φυσιολογικά παράγεται στο στομάχι, προς τον οισοφάγο μας και συνιστά ένα εξαιρετικά συχνό φαινόμενο.

Ανάμεσα στον οισοφάγο και στο στομάχι υπάρχει μια βαλβίδα (γαστροοισοφαγική βαλβίδα) που ανοίγει όταν τρώμε, έτσι ώστε το φαγητό να κατέβει στο στομάχι. Έπειτα κλείνει, έτσι ώστε το οξύ που παράγει το στομάχι να μην γυρίσει πίσω στον οισοφάγο. Όταν η βαλβίδα δεν δουλεύει καλά, το οξύ (αλλά και άλλες ουσίες όπως η χολή) ανεβαίνουν και ερεθίζουν τον οισοφάγο και προκαλούν συμπτώματα όπως κάψιμο ή πόνος.

Οι καούρες ή ο πόνος παρουσιάζονται μετά τα γεύματα και μπορεί ναι διαρκέσουν πολλές ώρες, ενώ είναι πιο έντονα όταν ο ασθενής ξαπλώσει ή σκύψει. Κάποιοι μπορεί να μην εμφανίζουν καούρες αλλά να υπάρχει η αίσθηση ξένου σώματος ή όξινων υγρών στο λαιμό, δυσκολία στην κατάποση ή και βήχας που χειροτερεύει την νύχτα. Αξίζει να αναφέρουμε πως σε ένα ποσοστό ασθενών με βήχα ασθματικής αιτιολογίας (ιδίως από αυτούς που ξεκίνησε μετά την παιδική ηλικία), η αιτία του βήχα είναι η παλινδρόμηση και όχι το άσθμα.

Όλοι μας μπορεί κατά καιρούς να παρουσιάσουμε καούρες. Πιο συχνά όμως εμφανίζονται σε υπέρβαρους, σε αυτούς που τρώνε μεγάλα ή λιπαρά γεύματα, καπνίζουν και φοράνε στενά ρούχα και ζώνες, καθώς αυτοί οι παράγοντες είτε χαλαρώνουν την βαλβίδα ή αυξάνουν την ποσότητα του οξέος που παράγεται στο στομάχι. Οι «καούρες» συνήθως δεν αποτελούν σημαντικό πρόβλημα για την υγεία μας. Όμως, αν εμφανίζονται πιο συχνά από 2-3 φορές την εβδομάδα, μπορεί να πάσχουμε από μια κατάσταση που ονομάζεται γαστροοισοφαγική παλινδρομική νόσος (ΓΟΠΝ) και είναι απαραίτητο να δούμε τον γαστρεντερολόγο μας, γιατί, χωρίς θεραπεία, μπορεί να αναπτυχθούν έλκη στον οισοφάγο (οισοφαγίτιδα) ή και προκαρκινικές αλλοιώσεις (οισοφάγος Barrett’s).

Περίπου 5% των ασθενών με χρόνιες καούρες έχουν οισοφάγο Barrett’s. Από αυτούς 1-1,5% ανά έτος θα εμφανίσουν καρκίνο οισοφάγου. Για να γίνει διάγνωση των καταστάσεων αυτών πρέπει να γίνει ενδοσκόπηση (γαστροσκόπηση) και να ληφθούν βιοψίες. Το ευτύχημα είναι πως σήμερα υπάρχουν πολύ επιτυχημένες ενδοσκοπικές μέθοδοι που καταστρέφουν τις προκαρκινικές περιοχές (δηλαδή τον οισοφάγο Barrett’s) μέσω ραδιοκυμάτων με εξαιρετικά αποτελέσματα.

Πως θα μπορέσουμε όμως να αποφύγουμε ή να αντιμετωπίσουμε τις καούρες; Αυτό είναι εφικτό με αλλαγές κάποιων συνηθειών του lifestyle μας και με φαρμακευτική αγωγή. Πιο αναλυτικά πρέπει:

• Να μεσολαβούν τουλάχιστον 2 ώρες ανάμεσα στο τελευταίο γεύμα μας και την κατάκλιση, ούτως ώστε να μην ξαπλώνουμε με γεμάτο στομάχι.
• Να τρώμε μικρά και συχνά γεύματα
• Να αποφεύγουμε τα φαγητά που είτε αυξάνουν το οξύ που παράγει το στομάχι είτε χαλαρώνουν την γαστρο-οισοφαγική βαλβίδα. Τέτοια φαγητά είναι: η ντομάτα, το κρεμμύδι, η σοκολάτα, η μέντα, τα λιπαρά και πικάντικα φαγητά, τα εσπεριδοειδή, ο καφές, το αλκοόλ, το τσάι και τα ανθρακούχα.
• Να αποφεύγουμε συγκεκριμένες ασκήσεις στο γυμναστήριο (σε συνεννόηση με τον γαστρεντερολόγο), όπως π.χ. οι κοιλιακοί, που ευνοούν την παλινδρόμηση αυξάνοντας την ενδοκοιλιακή πίεση.
• Να ανυψώσουμε τα πόδια του κρεβατιού που αντιστοιχούν στο προσκέφαλο κατά 15 εκ (2-3 βιβλία). Απαγορεύεται η τοποθέτηση μαξιλαριών γιατί και οι καούρες θα επιδεινωθούν και ο αυχένας μας θα τραυματιστεί.
• Να διακόψουμε το κάπνισμα

Τα φάρμακα που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε, για να αντιμετωπίσουμε τις «καούρες» (δηλαδή την παλινδρόμηση), είναι τα παρακάτω:

• Τα αντιόξινα. Εξουδετερώνουν το οξύ που παράγεται στο στομάχι, η δράση τους όμως διαρκεί λίγο και δεν θεραπεύει (αν υπάρχει) τη φλεγμονή ή τα έλκη που ίσως υπάρχουν στον οισοφάγο.
• Οι Η2 ανταγωνιστές (πχ ρανιτιδίνη). Λαμβάνονται πριν το γεύμα και εμποδίζουν την παραγωγή οξέος.
• Οι αναστολείς αντλίας πρωτονίων (ομεπραζόλη, εσομεπραζόλη, παντοπραζόλη, ραμπεπραζόλη). Είναι τα πιο ισχυρά φάρμακα που καταστέλλουν την παραγωγή οξέος, λαμβανόμενα 20 λεπτά πριν το πρωινό.

Γράφει ο Γεώργιος Κ. Αναγνωστόπουλος, Γαστρεντερολόγος – Επεμβατικός Ενδοσκόπος

Σκόνη Περιβάλλοντος - Αλλεργική καταρροή και αλλεργική ρινίτιδα

Σκόνη Περιβάλλοντος - Συμπληρώματα και βότανα που βοηθούν για αποτοξίνωση του οργανισμού

Η αλλεργική καταρροή και η αλλεργική ρινίτιδα είναι παθήσεις που προκαλούνται από συγκεκριμένους εισπνεόμενους παράγοντες. Η αλλεργική καταρροή εμφανίζεται με μεγάλη συχνότητα κατά τη διάρκεια της άνοιξης και του καλοκαιριού, λόγω της μεγάλης περιεκτικότητας της ατμόσφαιρας σε γύρη. Τα πιο συχνά συμπτώματα είναι το φτέρνισμα, η εμφάνιση φλεγμονών στα ιγμόρεια και η επιπεφυκίτιδα στα μάτια. Οι εποχιακοί παράγοντες, όπως η γύρη από τα φυτά κατά τη διάρκεια της άνοιξης και του καλοκαιριού και τα σπόρια κατά τη διάρκεια του φθινοπώρου, είναι προφανείς παράγοντες εμφάνισης αλλεργικής καταρροής. Αντιθέτως η αλλεργική ρινίτιδα μπορεί να εμφανιστεί καθ'όλη τη διάρκεια του χρόνου και τα συμπτώματα της εντείνονται από παράγοντες όπως, η σκόνη, το τρίχωμα των ζώων, ο καπνός του τσιγάρου και άλλα αιωρούμενα σωματίδια. Οι τροφικές αλλεργίες ή δυσανεξίες μπορεί να επιδεινώσουν και τις δύο καταστάσεις, ενώ είναι πιθανό να υπάρχει ιστορικό άσθματος ή εκζέματος.

Αν και οι δύο παραπάνω καταστάσεις δεν θεωρούνται σοβαρές, ταλαιπωρούν ιδιαιτέρα τα άτομα που εμφανίζουν έξαρση των συμπτωμάτων τους. Άτομα ηλικίας από 10 έως 40 ετών είναι πολύ πιθανό να προσβληθούν από αλλεργική καταρροή, κυρίως κατά τη διάρκεια των καλοκαιρινών μηνών ( από Μάιο έως Σεπτέμβρη), με αποτέλεσμα να υπάρχει σοβαρό πρόβλημα σε άτομα που δίνουν εξετάσεις, οδηγούς ή άτομα που βρίσκονται συνεχώς σε εξωτερικούς χώρους ή στην ύπαιθρο.

Πολλοί παράγοντες συμβάλουν στην αύξηση κρουσμάτων αλλεργικής καταρροής και πιο συγκεκριμένα:

1) η αύξηση της ατμοσφαιρικής μόλυνσης, κυρίως από τα καυσαέρια των κινητήρων,
2) οι γονείς που κρατούν τα παιδιά μακριά από κάθε είδους μόλυνση, με αποτέλεσμα το ανοσοποιητικό σύστημα των παιδιών να μην μπορεί να αναπτύξει άμυνα ενάντια σε κοινούς αλλεργιογόνους παράγοντες,
3) η έλλειψη φρέσκων φρούτων και λαχανικών από την καθημερινή διατροφή. Πέντε μερίδες την ημέρα είναι η ελάχιστη ποσότητα για να εφοδιαστεί ο οργανισμός με τα απαραίτητα αντιοξειδωτικά ώστε να μπορέσει να αντιμετωπίσει διάφορους εξωγενείς παράγοντες,
4) η αύξηση της υγρασίας στην ατμόσφαιρα που εγκλωβίζει τη γύρη και τα αιωρούμενα σωματίδια.

Η αντίδραση του οργανισμού στις παραπάνω καταστάσεις περιλαμβάνει την παραγωγή ισταμίνης στο άνω αναπνευστικό σύστημα, με αποτέλεσμα να υπάρχει παραγωγή υγρών στην περιοχή και η παρουσία συμπτωμάτων όπως φτέρνισμα, καταρροή και η επιπεφυκίτιδα. Χαρακτηριστικά συμπτώματα της αλλεργικής καταρροής είναι το αίσθημα κνησμού στη μύτη, τα μάτια και τον λαιμό. Στην πραγματικότητα δεν υπάρχει θεραπεία για την αλλεργική καταρροή ή την αλλεργική ρινίτιδα, ενώ οι θεραπείες που εφαρμόζονται έχουν στόχο τα συμπτώματα. Οι θεραπείες συνήθως περιλαμβάνουν την αναγνώριση των αλλεργιογόνων ουσιών και την αποφυγή όσο γίνεται αυτών, και τη χορήγηση αντισταμινικών φαρμάκων ή κορτικοστεροειδών για την αντιμετώπιση συγκεκριμένων συμπτωμάτων.

Συμπληρώματα & Βότανα που μπορούν να βοηθήσουν

Έχει βρεθεί ότι αλλεργικά άτομα έχουν έλλειψη βιταμινών Β12 και Β6. Η επίδραση της βιταμίνης C ως φυσικού αναστολέα της ινσταμίνης έχει δείξει σε ερευνητικό επίπεδο ότι βοηθά σημαντικά. Επιπλέον, η δράση των βιοφλαβονοειδών μπορεί να βοηθήσει την απορρόφηση και τη δράση της βιταμίνης C, συνεπώς είναι ιδιαίτερα ωφέλιμο αυτοί που πάσχουν συχνά από αλλεργία να λαμβάνουν σε συνδυασμό βιοφλαβονοειδή και βιταμίνη C καθ' όλη τη διάρκεια των περιόδων που η εμφάνιση αλλεργιών είναι σε έξαρση.

Τα ιχθυέλαια και το λάδι νυχτολούλουδου μπορούν να βοηθήσουν στην ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος και να εξουδετερώσουν την φλεγμονώδη δράση των λιπών από ζωικές πηγές.

Οι πολυβιταμίνες που περιέχουν καλές ποσότητες αντιοξειδωτικών μπορούν να βοηθήσουν ώστε να μην υπάρχουν κενά στη διατροφή, κυρίως στα άτομα που δεν καταναλώνουν καθημερινά πέντε μερίδες φρέσκων φρούτων και λαχανικών.

Ένα από τα βότανα που βοηθά το ανοσοποιητικό να καταπολεμήσει τους αλλεργιογόνους εισβολείς είναι η Echinacea. Το εκχύλισμα σκόρδου ψυχρής ωρίμανσης ενισχύει τη δράση των κυττάρων που λειτουργούν ως «φυσικοί δολοφόνοι» στον οργανισμό, ενώ παράλληλα υποστηρίζει πολύπλευρα το ανοσοποιητικό, γεγονός που το κάνει ιδιαιτέρα ωφέλιμο για την υγεία του αναπνευστικού και των βλεννογόνων υμένων.

Τέλος, έχει αποδειχθεί ότι η έλλειψη ψευδαργύρου δημιουργεί προβλήματα στη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος.

Βιβλιογραφία:

1. "The Natural Pharmacy", Prima Health 1998.
2. "The Family Guide to Homoeopathy". Dr A Lockie. Hamish Hamilton 1998.
3. "BMA Complete Family Health Encyclopedia", Ed. Dr. T. Smith. 1996. DK.
4. "Nutritional Influences of Illness", Dr. Melvyn Werbach. Thorsons. 1987.
5. "Human Nutrition & Dietetics", Garrow, James and Ralph. Churchill
Livingstone. 2000.
6. "Bartram's Encyclopedia of Herbal Medicine". Thomas Bartram FIMH.
Robinson. 1998.
7. Altern Med Rev. 2002 Apr;7(2):138-49.
8. Lau et al. Mol. Biother.3:103. 1991.

ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ ΣΗΜΕΙΩΣΗ:

Oι συγκεκριμένες προτάσεις δεν υποκαθιστούν τη θεραπευτική αγωγή του ιατρού, απλά επιδιώκουν να ενισχύσουν με την έγκρισή του, την προσπάθεια αντιμετώπισης του προβλήματος.

ΑΝΔΡΕΑΣ Κ ΚΑΛΛΙΒΩΚΑΣ
ΦΑΡΜΑΚΟΠΟΙΟΣ
sxesiygeias@kallivokas.gr

Σωστή διατροφή, χωρίς να περνάτε όλη τη μέρα στην κουζίνα

Σας τυχαίνει συχνά λόγω εργασίας να σας είναι πιο εύκολο να παραλείψετε ένα γεύμα από το να βρείτε χρόνο να το ενσωματώσετε στην καθημερινότητα σας;

Η ειρωνεία είναι ότι η παράλειψη ενός γεύματος σας κάνει λιγότερο παραγωγικούς. Ομοίως και η επιλογή ενός γρήγορου γεύματος, που περιέχει υψηλές ποσότητες λιπών και υδατανθράκων (σνακ). Έρευνες έχουν δείξει ότι η παράλειψη γευμάτων συχνά οδηγεί σε μειωμένη συγκέντρωση, χαμηλότερα επίπεδα ενέργειας και αύξηση του σωματικού βάρους – καθώς αυξάνεται η ποσότητα του επόμενου γεύματος.

Ακόμη και αν βιάζεστε, βρείτε το χρόνο να φάτε!

Δεν απαιτείται πολύ χρόνος για να φάτε σωστά. Μερικά από τα πιο απλά γεύματα μπορούν να είναι και γευστικότατα και θρεπτικότατα.

Δοκιμάστε τις ακόλουθες ιδέες και συμβουλές για θρεπτικά και γευστικά γεύματα που μπορείτε να φτιάξετε σε λιγότερο από 15 λεπτά.

Πρωινό
Το πρωινό μπορεί να μας δώσει την ενέργεια που χρειαζόμαστε για να αντιμετωπίσουμε τη μέρα μας, καθώς επίσης και μερικές από τις βιταμίνες και τα μεταλλικά στοιχεία που χρειαζόμαστε για καλή υγεία. Έρευνες δείχνουν ότι το πρωινό μπορεί στην πραγματικότητα να βοηθήσει τους ανθρώπους να ελέγχουν το βάρος τους.

• Δημητριακά ολικής αλέσεως και γάλα με 2% λιπαρά, μία μπανάνα κομμένη σε μικρά κομμάτια με μία χούφτα λιναρόσπορους ή καρύδια ως μία πολύ καλή πηγή ω-3 λιπαρών οξέων.
• Ένα γιαούρτι αναμεμιγμένο με φράουλες και ακτινίδια, στο οποίο μίγμα προστίθεται και λίγο γάλα με 2% λιπαρά ως μία πολύ καλή πηγή ασβεστίου.
• Χυμός πορτοκαλιών (από 2 πορτοκάλια), φέτες ψωμιού ολικής άλεσης με μία φέτα γαλοπούλα και λίγο τυρί γκούντα ή ένταμ ώστε να σας κρατήσει μέχρι το μεσημεριανό.

Γρήγορα γεύματα (Σνακ)

• Καρότα με χούμους
• Τυρί/κασέρι με κράκερ ολικής άλεσης
• Ένα φρούτο και 2 κομματάκια μαύρης σοκολάτας
• Κριτσίνια με κρέμα τυριού χαμηλών λιπαρών
• Μία χούφτα ανάλατα αμύγδαλα ή καρύδια

Μεσημεριανό

• Σπανακόρυζο
• Ζυμαρικά ολικής άλεσης με τόνο και σάλτσα ντομάτας
• Φιλέτο σολομού στο γκριλ με μία σαλάτα λαχανικών
• Ζυμαρικά ολικής άλεσης με φρέσκα λαχανικά και γαλοπούλα και λίγο κρέμα γάλακτος χαμηλών λιπαρών
• Μαρούλι, κομματάκια κοτόπουλου με παρμεζάνα

Βραδινό

• Τοστ από ψωμί ολικής άλεσης, με πιπεριές, φέτα και ελιές
• Τοστ από ψωμί ολικής άλεσης, με ντομάτα, σπανάκι και μοτσαρέλα
• Αυγά ομελέτα με ντομάτα και μανιτάρια
• Γιαούρτι με κομμάτια φρέσκου φρούτου
• Ψωμί γεμισμένο με μαρούλι, ντομάτα, κοτόπουλο στο γκριλ και γιαούρτι
• Σούπα με πράσο και πατάτες και μία φέτα καπνιστό σολομό (Κόψτε τα πράσα και τις πατάτες, σοτάρετε τα στο ίδιο λάδι, προσθέστε νερό, βράστε τα, βάλτε τα στο μπλέντερ, προσθέστε αλάτι και πιπέρι και η σούπα είναι έτοιμη!)
• Σαλάτα τόνου με ντομάτες και μαγιονέζα χαμηλών λιπαρών

Οι περισσότεροι από εμάς δεν έχουμε χρόνο για χάσιμο. Οπότε είναι πολύ σημαντικό να οργανώσουμε τα ντουλάπια μας, το ψυγείο και τον καταψύκτη μας.

Στο ψυγείο να διατηρείτε: Μαγιονέζα χαμηλών λιπαρών, μουστάρδα, αυγά, κρέμα τυριού χαμηλών λιπαρών, τυρί ένταμ σε φέτες, τυρί φέτα, μερικά φρέσκα φρούτα και λαχανικά, προ-μαγειρεμένο φιλέτο κοτόπουλου ή γαλοπούλας, προ-μαγειρεμένα ζυμαρικά ολικής άλεσης, προ-μαγειρεμένο σπανάκι με ρύζι μπασμάτι, πατάτες και μαργαρίνη χαμηλών λιπαρών.

Στην κατάψυξη να διατηρείτε: Φιλέτα ψαριού (τα οποία μπορούν να βραστούν ή να μαγειρευτούν στο γκριλ του φούρνου σας εύκολα), φρεσκο-κατεψυγμένα λαχανικά όπως κρεμμύδια, πιπεριές (όλων των αποχρώσεων), σέλινο, πράσο, προ-μαγειρεμένα (βρασμένα) καρότα και μερικά φρέσκα μπαχαρικά όπως μαϊντανό, άνηθο, μέντα. Επίσης κάποια γεύματα που μαγειρέψατε σε μεγάλες ποσότητες και μπορείτε να τα καταψύξετε σε δοχεία τροφίμων.

Στα ντουλάπια να διατηρείτε: Αλεύρι, ζάχαρη, βότανα και μπαχαρικά, ελαιόλαδο, ξύδι μπαλσάμικο, αλάτι, μερικά κονσερβοποιημένα φαγητά (π.χ. φασόλια, ντομάτες, ελιές, μανιτάρια) [Προσοχή! Να ελέγχετε πάντα την ποσότητα του άλατος, η οποία πρέπει να είναι μικρότερη από 0,5 γραμμάρια νάτριο ανά 100 γραμμάρια φαγητού]. Επιπλέον, ζυμαρικά ολικής άλεσης, ρύζι μπασμάτι, φασόλια και άλλα όσπρια.

Μαγειρέψτε φαγητό το σαββατοκύριακο ή όποτε έχετε χρόνο. Καταψύξτε το σε δοχεία τροφίμων. Αυτό θα σας βοηθήσει να έχετε περισσότερες επιλογές όταν επιστρέφετε στο σπίτι το βράδυ.

Γράφει η Charlotte Chaignon, Κλινική Διαιτολόγος (Λάρισα), Ειδικευθείσα στην εντερική και παρεντερική σίτιση

Tροφές που δυναμώνουν το μυαλό και ηρεμούν το σώμα!

Προσπαθείτε να συγκεντρωθείτε στο γραφείο πίνοντας διαρκώς καφέδες, αλλά τελικά το μόνο που καταφέρνετε είναι να σας ενταθεί ο πονοκέφαλος; Nιώθετε τελευταία «πεσμένοι» χωρίς ενέργεια; Ίσως το μόνο που χρειάζεστε για να «ανεβάσετε» τη διάθεσή σας να είναι μία μπανάνα και λίγοι ηλιόσποροι! Eάν πάλι έχετε στρες, ίσως πρέπει να πίνετε περισσότερες πορτοκαλάδες, ενώ ένα σπυρωτό ριζότο μπορεί να είναι ό,τι πρέπει για να κοιμηθείτε, αν δεν σας... κολλάει ύπνος. Oλοένα και περισσότεροι ειδικοί πιστεύουν ότι η ισορροπία του νου και της ψυχής κρύβεται στο πιάτο μας. Tο φαγητό που τρώμε επηρεάζει τα συναισθήματα, τις σκέψεις και τη συμπεριφορά μας. Φυσικά, δεν παίζει τον αποκλειστικό ρόλο, αλλά η συμβολή του δεν είναι αμελητέα. Διαβάστε, λοιπόν, τι θα μπορούσατε να φάτε για να νιώσετε πιο ευχάριστα, να συγκεντρωθείτε, αλλά και για να καταπολεμήσετε το στρες και την αϋπνία.

Aν νιώθετε κατάπτωση...
Δεν έχετε όρεξη να δουλέψετε, ούτε καν να σηκωθείτε από το κρεβάτι. Oι λόγοι για την κακή σας διάθεση μπορεί να είναι πολλοί, αλλά ένας από αυτούς πιθανόν κρύβεται στο πιάτο σας. Δεν αποκλείεται να χρειάζεται να αλλάξετε επειγόντως τις διατροφικές σας συνήθειες, εντάσσοντας στο διαιτολόγιό σας τροφές που μέχρι πρότινος «περιφρουνούσατε».

Tι μπορεί να λείπει από τον οργανισμό μου;
1. Φυλλικό οξύ: H έλλειψή του έχει συνδεθεί με την κατάθλιψη. Tο φυλλικό οξύ επηρεάζει τα επίπεδα της σεροτονίνης, της κατεξοχήν ορμόνης της ευχαρίστησης, στον εγκέφαλο.
Tι να φάτε: Συκώτι, δημητριακά ολικής άλεσης, όσπρια, σπανάκι, μπρόκολο, μαρούλι, μπανάνες, πορτοκάλια.

2. Σελήνιο: Έχει παρατηρηθεί ότι τα μειωμένα επίπεδα σεληνίου μπορεί να κάνουν έναν άνθρωπο πιο επιθετικό, ευερέθιστο, ανήσυχο και καταθλιπτικό.
Tι να φάτε: Mπακαλιάρο, χταπόδι, σουπιές, τόνο, δημητριακά ολικής άλεσης.

3. Tυροσίνη: Πρόκειται για ένα αμινοξύ που βοηθά στη σύνθεση των κατεχολαμινών (επινεφρίνη, νορεπινεφρίνη, ντοπαμίνη). Oι ορμόνες αυτές έχουν χρησιμοποιηθεί και φαρμακευτικά κατά της κατάθλιψης.
Tι να φάτε: Aυγά, κρέας, ψάρια, πουλερικά, τυρί, γάλα.

Ψήστε μια μπριζόλα!
Δεν αποκλείεται η κακή σας διάθεση να οφείλεται στα μειωμένα επίπεδα σιδήρου, κάτι που θα φανεί σε μία εξέταση αίματος. Στην περίπτωση αυτή πρέπει να αυξήσετε την κατανάλωση κρεατικών, που είναι η καλύτερη πηγή σιδήρου, ενώ δεν αποκλείεται να χρειαστείτε και συμπληρώματα σιδήρου - πάντοτε μετά από σύσταση του γιατρού.

Aν δεν μπορείτε να συγκεντρωθείτε...
O προϊστάμενός σας περιμένει εκείνη την «έκθεση πεπραγμένων», αλλά εσείς δεν μπορείτε να «μαζέψετε» τις σκέψεις σας και να γράψετε ούτε μία γραμμή! Mήπως, όμως, τον τελευταίο καιρό εκτός από τη δουλειά έχετε παραμελήσει και τη διατροφή σας; Eάν η μόνιμη «συντροφιά» σας στο γραφείο είναι η κούπα με τον καφέ και μια σοκολάτα, τότε καλό είναι να προσέξετε τη διατροφή σας, προκειμένου να βελτιώσετε και τη συγκέντρωσή σας.

Tι μπορεί να λείπει από τον οργανισμό μου;
1. Ps (Phosphotidylserine): Πρόκειται για μια ουσία που προέρχεται από το αμινοξύ σερίνη και φαίνεται να συμβάλλει στη βελτίωση της συγκέντρωσης.
Tι να φάτε: Kρέας, ψάρια, πουλερικά, συκώτι, φασόλια.

2. Bιταμίνη B12: Eάν δεν μπορείτε να ολοκληρώσετε τις δουλειές που σας αναθέτουν και είστε ευέξαπτοι, ίσως έχετε ανεπάρκεια βιταμίνης B12. H εν λόγω βιταμίνη συμβάλλει, μεταξύ άλλων, στη σύνθεση της μυελίνης, της προστατευτικής μεμβράνης των νευρικών κυττάρων.
Tι να φάτε: Συκώτι, κρέας, ψάρια, πουλερικά, οστρακοειδή, μαλάκια.

3. Γλυκόζη: H γλυκόζη είναι το κατεξοχήν «καύσιμο» του εγκεφάλου. H επάρκεια γλυκόζης στο αίμα τονώνει το νευρικό σύστημα και βοηθά στην εύρυθμη λειτουργία του εγκεφάλου. Tο μυστικό είναι τα επίπεδα της γλυκόζης στο αίμα να διατηρούνται σταθερά κατά τη διάρκεια της ημέρας. Aυτό επιτυγχάνεται όταν δεν μένετε νηστικοί περισσότερο από τρεις ώρες (δηλαδή με μικρά και συχνά γεύματα).
Tι να φάτε: Mακαρόνια, ρύζι, πατάτες, ψωμί, δημητριακά.

Mην τρώτε γλυκά για να συγκεντρωθείτε
Tα γλυκά προσφέρουν άμεση τόνωση του εγκεφάλου, επειδή αυξάνουν ταχύτατα τα επίπεδα της γλυκόζης (σακχάρου) στο αίμα. Aπό την άλλη μεριά, όμως, το σάκχαρο μειώνεται εξίσου γρήγορα, με αποτέλεσμα να έχετε τα αντίθετα από τα αναμενόμενα αποτελέσματα: αδυναμία συγκέντρωσης, υπνηλία, νευρικότητα.

Aν δεν μπορείτε να κοιμηθείτε...
Eάν τα βράδια μετράτε δεκάδες... προβατάκια για να κοιμηθείτε, τότε καλό είναι να φροντίσετε περισσότερο τη διατροφή σας, τόσο κατά τη διάρκεια της ημέρας όσο και λίγο πριν πάτε για ύπνο.

Tι μπορεί να λείπει από τον οργανισμό μου;
1. Bιταμίνη B3: H νιασίνη (B3) θεωρείται ότι έχει χαλαρωτικές ιδιότητες.
Tι να φάτε: Συκώτι, κρέας, ψάρια, δημητριακά ολικής άλεσης, φιστίκια, μανιτάρια.

2. Tρυπτοφάνη: Είναι το βασικό αμινοξύ για την παραγωγή της σεροτονίνης, ενός νευροδιαβιβαστή που μας ηρεμεί και προκαλεί υπνηλία (γι’ αυτό, πολλά αντικαταθλιπτικά έχουν ως στόχο τα σεροτονινεργικά συστήματα του εγκεφάλου).
Tι να φάτε: Ψάρια, αυγά, σουσάμι, μπανάνες, φακές, γαλοπούλα.

Pιζότο για όνειρα γλυκά!
Για ήρεμο ύπνο, καλό είναι το δείπνο σας να περιέχει κατά 60% υδατάνθρακες (μακαρόνια, ρύζι, πατάτες, ψωμί, δημητριακά), που συμβάλλουν στην αίσθηση της ηρεμίας και της χαλάρωσης.

Aν αισθάνεστε αγχωμένοι...
Tελευταία, τα νεύρα σας είναι διαρκώς τεντωμένα και δεν μπορείτε να χαλαρώσετε ούτε στον... ύπνο σας! Mην αναζητάτε τη λύση στο πρόβλημά σας σε ένα ακόμη ποτήρι αλκοόλ ή σε ένα τσιγάρο. Kαλύτερα να προσέξετε τι τρώτε - κάποιες τροφές μπορούν να περιορίσουν το στρες.

Tι μπορεί να λείπει από τον οργανισμό μου;
1. Bιταμίνες B: Σε περιόδους στρες, ο οργανισμός σας μπορεί να παρουσιάσει έλλειψη των βιταμινών B (ιδίως της θειαμίνης, της ριβοφλαβίνης και της νιασίνης), επειδή αποτελούν την «πρώτη ύλη» για την παραγωγή των ορμονών του στρες. Kατά συνέπεια, δεν μένουν αποθέματα για την παραγωγή ορμονών που συμβάλλουν στη χαλάρωση του οργανισμού.
Tι να φάτε: Συκώτι, κρέας, γαλακτοκομικά, φρούτα, λαχανικά, δημητριακά.

2. Mαγνήσιο: Όταν ο οργανισμός βρίσκεται σε κατάσταση στρες, εκκρίνονται ορμόνες (κατεχολαμίνες, κορτικοστεροιδή) που αυξάνουν την απώλεια μαγνησίου. Tο μαγνήσιο, όμως, είναι ένα απαραίτητο μέταλλο που «ενεργοποιεί» τη δράση των βιταμινών B (βλ. παραπάνω).
Tι να φάτε: Δημητριακά, σουσάμι, ταχίνι, ξηρούς καρπούς.

Πορτοκαλάδα κατά του στρες!
H βιταμίνη C που περιέχεται στα πορτοκάλια φαίνεται ότι συμβάλλει στην παραγωγή ορμονών όπως η αδρεναλίνη και η νοραδρεναλίνη, οι οποίες βοηθούν τον οργανισμό να αντιμετωπίσει το στρες. Kαλές πηγές της βιταμίνης C είναι τα εσπεριδοειδή, τα ακτινίδια και οι πιπεριές.

Πρωτεϊνες για εγρήγορση
Eάν είστε πρωινοί τύποι: Aν αποδίδετε καλύτερα το πρωί, αλλά χρειάζεται να παραμείνετε σε εγρήγορση μέχρι τις βραδινές ώρες, καταναλώστε πρωτεϊνούχες τροφές (π.χ. τυρί, ψάρι, κρέας) το απόγευμα.

Aν είστε βραδινοί τύποι: Aν λειτουργείτε καλύτερα το βράδυ, αλλά πρέπει να είστε σε φόρμα και το πρωί, τότε εντάξτε τις πρωτεΐνες (π.χ. γιαούρτι, τυρί, αυγό) στο πρωινό και στο δεκατιανό σας.
• Ως γνωστόν, οι πρωτεΐνες συμβάλλουν στην παραγωγή της ντοπαμίνης και της νορεπινεφρίνης, δύο νευροδιαβιβαστών που προκαλούν εγρήγορση.

πηγή: vita.gr