Διακοπές στις Καλύτερες Τιμές!

Booking.com
Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα Άγχος. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων
Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα Άγχος. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων

Υπερκόπωση: γιατί προκαλείται και πώς αντιμετωπίζεται;

Αν το πρωινό ξύπνημα έχει μετατραπεί σε...τιτάνειο έργο και τα βλέφαρά σας με κόπο παραμένουν ανοιχτά από το απόγευμα και μετά, μάλλον η υπερκόπωση χτύπησε και τη δική σας πόρτα.

Η υπερκόπωση είναι παθολογική κατάσταση που χαρακτηρίζεται από επίμονη εξάντληση, η οποία προέρχεται από υπερβολική εργασία, υπερβολική άσκηση ή ανεπαρκή ξεκούραση κατά την διάρκεια παρατεταμένων χρονικών περιόδων.

Υπό συνθήκες αυξημένων εργασιακών απαιτήσεων, βιολογικά αντανακλαστικά, που ρυθμίζουν την λειτουργία των σπλάγχνων οδηγούν σε αυξημένη λειτουργία ζωτικών οργάνων, η οποία κινδυνεύει να προκαλέσει πρόωρη γήρανση και εξάντλησή τους, όταν η ξεκούραση και η αναπλήρωση της ενεργειακής εφεδρείας των κυττάρων είναι ανεπαρκής. Η καταπόνηση προκαλεί αυξημένη έκκριση ορμονών του stress (π.χ. γλυκοκορτικοειδή κατεχολαμίνες), αύξηση της αρτηριακής πίεσης, αύξηση της καρδιακής παροχής και έκλυση ταχυκαρδίας. Ορισμένες μελέτες αναδεικνύουν αυξήσεις στην παραγωγή ελευθέρων ριζών. Οι διαταραχές στη σεροτονίνη και τα μειωμένα επίπεδα ενδορφινών που εμφανίζονται σε αρκετές περιπτώσεις, προάγουν περαιτέρω την βιολογική κόπωση.

Προοδευτικά η κόπωση μετατρέπεται σε υπερκόπωση και δεν αποκαθίσταται μετά από συνήθη μέτρα ξεκούρασης. Οι ασθενείς νοιώθουν γενικευμένη ατονία, η οποία παρεμποδίζει σημαντικές σωματικές δραστηριότητες της καθημερινότητας. Ορισμένες φορές το σύμπτωμα είναι τόσο έντονο, που ο ασθενής αδυνατεί να σηκωθεί από το κρεβάτι ή να ανταποκριθεί πλέον σε στοιχειώδη καθήκοντα της καθημερινότητας.
Ορισμένοι συνήθεις παράγοντες και καταστάσεις της καθημερινότητας καθιστούν το άτομο πιο επιρρεπές στην υπερκόπωση κατά την διάρκεια περιόδων με υψηλές εργασιακές απαιτήσεις.

Οι παράγοντες αυτοί και καταστάσεις της καθημερινότητας είναι:
Η κύηση
Η εμμηνόπαυση
Η λοχεία
Η κατάχρηση ουσιών (π.χ. αλκοόλ)
Η ακατάλληλη δίαιτα
Το stress
Η αϋπνία
Ορισμένα φάρμακα (π.χ. βενζοδιαζεπίνες)
Οι ιώσεις

Τι...ακολουθεί την υπερκόπωση;
Ο κατάλογος των νοσημάτων που καθιστούν το άτομο επιρρεπές στην υπερκόπωση είναι μακρύς. Χαρακτηριστικά, νοσήματα που καθιστούν το άτομο επιρρεπές στην υπερκόπωση είναι:
Η αναιμία
Η υπόταση
Οι ορμονικές διαταραχές
Οι λοιμώξεις
Τα καρδιακά νοσήματα
Η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια
Ο καρκίνος
Η νεφρική ανεπάρκεια
Τα αυτοάνοσα
Τα εγκεφαλικά νοσήματα
Τα μεταβολικά προβλήματα
Τα ψυχιατρικά νοσήματα

Θεραπεία
Η θεραπεία της υπερκόπωσης γίνεται με φάρμακα, ειδικά διατροφικά προγράμματα και συμπληρώματα. Η σωστή παθολογική εξέταση κατευθύνει την διάγνωση και την αποτελεσματική θεραπεία.


Από την Αναστασία Μοσχοβάκη, Ειδική Παθολόγος

 

άγχος, ένας εχθρός που μπορεί να Νικηθεί

..κάθε μέρα τα μηνύματα που προσλαμβάνουμε από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης και...
από τους άλλους ανθρώπους γύρω μας είναι....
σε υπερθετικό βαθμό....
αρνητικά....
απογοητευτικά.....
άσκημα....
έμφαση δίνεται μόνον...
σε ότι άσκημο και αρνητικό....
καμία θετική είδηση δεν προβάλλεται και...
αν προβάλλεται ο χρόνος που της αφιερώνεται είναι ελάχιστος....
αυτό έχει σαν αποτέλεσμα....
η πραγματικότητα να στρεβλώνεται σιγά-σιγά.....
μέρα με την μέρα όλος αυτός ο αρνητισμός να ποτίζει την ζωή μας....και...
μετά από κάποιο χρονικό διάστημα....
το υποσυνείδητό μας και το μυαλό μας να αρχίζουν να πιστεύουν σε όλα αυτά...και
ολόκληρο το είναι μας πια να μην έχει διαφυγή.....
γινόμαστε κυριολεκτικά και πραγματικά δυστυχείς...και..
το άγχος και το στρες γίνονται μόνιμοι σύντροφοι μας.....
λοιπόν.....
μην πέφτουμε σε αυτήν την παγίδα....
ας αντισταθούμε......
δεν είναι δυνατόν σε ολόκληρο τον πλανήτη να μην συμβαίνει τίποτα θετικό και όμορφο.....
ας κάνουμε μια συνειδητή επιλογή....
τώρα....
ας επιλέξουμε τα θετικά από τα αρνητικά....
την ομορφιά από την ασκήμια....
το γέλιο από το κλάμα...
την ευτυχία από την δυστυχία.....
την χαρά από την λύπη....
την υγεία από την αρρώστια.....
να είμαστε ευτυχής για αυτά που έχουμε και όχι δυστυχείς για αυτά που δεν έχουμε.....
ας μην αφήνουμε το άγχος να μας κυριεύσει....
είναι ύπουλος εχθρός.....και....
ας θυμηθούμε....
πως δεν υπάρχει άνθρωπος χωρίς προβλήματα....
άλλος μικρά....
άλλος μεγάλα.....
αλλά...
κανένα πρόβλημα δεν διαρκεί αιωνίως....
η ιστορία μας έχει διδάξει ότι κάθε πρόβλημα έχει περιορισμένη διάρκεια ζωής....και..ναι...
όλα τα προβλήματα έχουν τις δικές τους λύσεις....
μετά την καταιγίδα πάντα-μα πάντα ακολουθεί η λιακάδα...
μετά τον χειμώνα πάντα-μα πάντα ακολουθεί η άνοιξη....
σε κάθε πρόβλημα υπάρχει μια θετική και μια αρνητική πλευρά....
η αρνητική πλευρά είναι να οικτήρουμε τον εαυτό μας και όλους τους άλλους.....
να κλαίμε από το πρωί μέχρι το βράδυ...και
η θετική πλευρά είναι να αναθεωρήσουμε και να σκεφτούμε να βρούμε λύση....
γιατί λύσεις πάντα υπάρχουν.....
μπορεί να μην είμαστε σε θέση να ελέγξουμε την πηγή των προβλημάτων μας....
είμαστε όμως σε θέση να ελέγξουμε την αντίδρασή μας απέναντι στο πρόβλημα....
είμαστε όμως σε θέση να ελέγξουμε τον τρόπο που θα ακολουθήσουμε για να αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα....
το κλειδί φίλοι μου είναι στην αντιμετώπιση των προβλημάτων.....
θυμηθείτε αυτό:
μπορεί να έχουμε ελάχιστο ή και καθόλου έλεγχο στην πηγή των προβλημάτων μας....
έχουμε όμως τον απόλυτο έλεγχο της διαχείρισης και της αντιμετώπισης των προβλημάτων μας.....
μπορούμε  να ελέγξουμε το αποτέλεσμα του προβλήματος μας ελέγχοντας την αντίδρασή μας απέναντί του και τον τρόπο διαχείρισής του......
όλοι πέφτουμε σε αρνητικές σκέψεις από καιρού εις καιρό....
όλοι πέφτουμε σε τέλμα....
αλλά....
πάντα υπάρχει ένα αλλά....
η ζωή δεν είναι μόνο άσπρο-μαύρο....
υπάρχουν τα πράσινα δέντρα...
υπάρχουν τα λουλούδια....
υπάρχει η θάλασσα...
υπάρχουν οι φίλοι....
υπάρχουν οι άνθρωποι που μας αγαπούν....
υπάρχει ο μοναδικός εαυτός μας.....
ας του χαρίσουμε  ένα μαγευτικό ηλιοβασίλεμα....
ας ανεβούμε κάπου ψηλά και ας θαυμάσουμε ένα μαγευτικό ηλιοβασίλεμα....
και...ναι φίλοι μου....
και στης μεγαλουπόλεις υπάρχουν μέρη που κάποιος μπορεί να χαρεί ένα μαγευτικό ηλιοβασίλεμα....
πόσο μάλλον σε άλλες πόλεις της χώρας μας....
ας περπατήσουμε στην φύση....
ας ακούσουμε καλή μουσική και ας την αφήσουμε να μας ταξιδέψει σε κόσμους μαγικούς......
ας μυρίσουμε ένα τριαντάφυλλο.....
και το βράδυ.....
ας βάλουμε την ουράνια μουσική του Μότσαρτ να παίζει.....
ας γεμίσουμε την μπανιέρα μας με ζεστό νερό....
ας το αρωματίσουμε με τα αγαπημένα μας βότανα....και....
ας αφεθούμε στην χαλαρωτική δύναμη της μουσικής και του ζεστού αρωματισμένου μπάνιου.....
το άγχος φίλοι μου είναι καθαρά προσωπική υπόθεση....
εξαρτάται από το πως βλέπουμε και ερμηνεύουμε όσα συμβαίνουν γύρω μας.....
ας μάθουμε λοιπόν να το ελέγχουμε.....
για άλλη μια φορά θα πω ότι...
το άγχος....
το στρες....
η κατάθλιψη....
τα αισθήματα κατωτερότητας...
η αυτολύπηση.....
η μεμψιμοιρία....
είναι οι χειρότεροι εχθροί....
ας μην τους αφήσουμε να εγκατασταθούν στην ζωή μας.....
ο μοναδικός τρόπος να ελέγξουμε το άγχος μας είναι να δούμε σιγά-σιγά την ζωή με άλλα μάτια....με πίστη και αγάπη προς το πλησίον μας....
και όχι στα αγχολυτικά.
thalia

Τα πάντα για το Αυχενικό Σύνδρομο

Ο όρος αυχενικό σύνδρομο χρησιμοποιείται για να περιγράψει δυσλειτουργίες στην περιοχή του ινίου, του αυχένα και της ωμικής ζώνης. Η αιτία ή οι αιτίες μπορεί να προέρχονται από την ίδια την περιοχή της αυχενικής μοίρας της σπονδυλικής στήλης αλλά και από οποιοδήποτε άλλο μέρος του σώματος.



Εκδηλώνεται με ένα ή περισσότερα από τα ακόλουθα συμπτώματα: πόνο, μυϊκό σπασμό, μυοπεριτοναϊκό πόνο (trigger points), πονοκέφαλο, οπτικές ή ακουστικές διαταραχές, αιμωδίες στα άκρα ή και περιφερικά άλγη, περιορισμό κινητικότητας του αυχένα, διαταραχές ψυχοσύνθεσης (άγχος, κατάθλιψη κ.ά.), ζάλη, ίλιγγο, ναυτία και εμετό, πόνο στον τράχηλο, δυσκαμψία.

Aιτίες

Οι αιτίες πρόκλησης πόνου στον αυχένα και στην ευρύτερη περιοχή ορισμένες φορές είναι πολλές και όχι πάντα ευδιάκριτες. Συχνά δεν υπάρχει αντιστοιχία μεταξύ ακτινολογικών ευρημάτων και συμπτωμάτων. Έντονες εκφυλιστικές αλλοιώσεις  μπορεί να προκαλούν ελάχιστο ή και καθόλου πόνο ενώ αντίθετα να υπάρχουν πόνοι ή και νευρολογικά συμπτώματα  με ελάχιστα ή και καθόλου ακτινολογικά ευρήματα.

Κυριότερες αιτίες του αυχενικού συνδρόμου θα μπορούσαμε να αναφέρουμε: οστεόφυτα, κήλη μεσοσπονδυλίου δίσκου, οστικές κακώσεις, συγγενείς ανωμαλίες (π.χ. υπεράριθμη πλευρά), πίεση από αγγεία, μετατραυματικές συμφύσεις, ακραίες κινήσεις (π.χ. Whiplash), υπερβολική διάταση νεύρου, εκφυλιστικές αλλοιώσεις, οστεοπορωτικά κατάγματα, νόσοι του κολλαγόνου, χωροκατακτητικές εξεργασίες, μυϊκή δυσλειτουργία ή ακόμα η πολλές ώρες εργασίας στο γραφείο, η ακινησία και λανθασμένη στάση στη καρέκλα μπορεί να προκαλέσει αυχενικό σύνδρομο.

Αναλύοντας το μηχανισμό της μυϊκής δυσλειτουργίας, ο οποίος είναι συνυπεύθυνος μαζί με τη  δυσλειτουργία των τριών άνω αυχενικών σπονδύλων για τον αυχενογενή πονοκέφαλο (tension type headache), διαπιστώνουμε ότι η μυϊκή δυσλειτουργία (tension neck) έχει σαν αποτέλεσμα την αλλαγή στη στάση της κεφαλής, του αυχένα και τη δυσλειτουργία των αρθρώσεων.

Συνέπεια των τελευταίων είναι η καταπόνηση των μεσοσπονδύλιων δίσκων, των μεσοσπονδύλιων αρθρώσεων (facet’s), των συνδέσμων και οι πιέσεις νεύρων που εάν παραμείνουν, δευτερογενώς θα προκαλέσουν τον εκφυλισμό τους. Η μυϊκή δυσλειτουργία οφείλεται στους ακόλουθους σφιχτούς μύες: τον άνω τραπεζοειδή, ανελκτήρα της ωμοπλάτης, στερνοκλειδομαστοειδή, σκαληνούς, μεγάλο και μικρό θωρακικό, υπινιακούς μύες καθώς επίσης και στην αδυναμία των εν τω βάθει καμπτήρων της κεφαλής και του αυχένα, μέσου και κάτω τραπεζοειδή.

Ο πόνος εντοπίζεται στην αυχενική και ινιακή περιοχή με επέκταση στους κροτάφους, το μέτωπο, πίσω από τις κόγχες των ματιών, στη κορυφή του κρανίου, το αυτί, τις ωμοπλάτες και το πρόσθιο θωρακικό τοίχωμα και επιδεινώνεται μετά από έντονες κινήσεις του αυχένα ή από παρατεταμένη κακή στάση. Συνυπάρχουν επίσης άγχος, εύκολη κόπωση, οφθαλμοκινητικές διαταραχές, φωνοφοβία και φωτοφοβία και μειωμένα επίπεδα σεροτονίνης στο πλάσμα.



Μύες του αυχένα


Εξωαυχενικοί παράγοντες ενοχοποιούνται επίσης, όπως παθήσεις των οφθαλμών (βλάβες του κερατοειδή, γλαύκωμα, οπτική νευρίτιδα κ.α.) και οι διάφορες κρανιακές νευραλγίες. Ο ψυχοσυναισθηματικός παράγοντας, όπως το άγχος και η κατάθλιψη, επιδεινώνουν επίσης την αίσθηση του πόνου (θεωρία του πόνου). Σημαντικοί επίσης μύες στη πρόκληση πονοκεφάλου θεωρούνται  και οι μασητήριοι, κυρίως σε δυσλειτουργίες της κροταφογναθικής άρθρωσης.


Διάγνωση
Η διαγνωστική προσέγγιση ξεκινά με τη λήψη του ατομικού και στη συνέχεια του οικογενειακού ιστορικού. Ο εξεταστής προσπαθεί με ειδικές ερωτήσεις να προσεγγίσει το πρόβλημα.

Ο ασθενής απαντά σε ερωτήσεις για την ηλικία του, το επάγγελμα, τα ενδιαφέροντά του, πόσο καιρό πονάει, πότε πονάει, πώς ξεκίνησε ο πόνος, αν οι καιρικές συνθήκες επηρεάζουν τα συμπτώματα του, πως είναι ο πόνος κατά τη διάρκεια του ύπνου, τι αισθάνεται και σε ποιο μέρος  του σώματος, τι κάνει για να ανακουφιστεί, τι φάρμακα παίρνει, τι άλλα προβλήματα υγείας έχει, πόσο τον επηρεάζει στις καθημερινές του δραστηριότητες, για τυχόν προβλήματα υγείας συγγενικών προσώπων  και οτιδήποτε άλλο κρίνει ο εξεταστής σημαντικό  για να έχει μια όσο το δυνατό πλήρη εικόνα του προβλήματος.

Η εξέταση συνεχίζεται με το νευρολογικό έλεγχο. Αυτός περιλαμβάνει τον έλεγχο της μυϊκής ισχύος, της αισθητικότητας, των αντανακλαστικών, της στάσης και βάδισης, της ισορροπίας και, τέλος, τον ηλεκτροφυσιολογικό έλεγχο.

Επόμενο στάδιο είναι ο ακτινολογικός έλεγχος, που περιλαμβάνει τα ακόλουθα:

  1. κλασική ακτινογραφία
  2. αξονική ή μαγνητική
  3. μυελογραφία
  4. θερμογραφία
  5. σπινθηρογράφημα οστών
  6. αγγειογραφία
Το τελικό στάδιο της εξέτασης περιλαμβάνει την κλινική αξιολόγηση. Επιβάλλεται η παρατήρηση του ασθενούς σε όλο το σώμα, από όλες τις πλευρές, διότι η αιτία του πόνου πολλές φορές είναι μακριά από τη περιοχή των συμπτωμάτων. Παρατηρείται το πώς κινείται, αν έχει ασυμμετρίες, ατροφίες ή υπερτροφίες, προβλήματα στο δέρμα. Ψηλαφάται το δέρμα για επώδυνα σημεία, θερμοκρασία, μυϊκούς σπασμούς κ.α. Τέλος, αξιολογούνται η ελαστικότητα των μυών, οι ενεργητικές και παθητικές κινήσεις, όπως και οι  επικουρικές παθητικές κινήσεις.

Υπάρχουν ορισμένα χαρακτηριστικά που απαιτούν ιδιαίτερη προσοχή στη διαγνωστική προσέγγιση. Για παράδειγμα, το σύμπτωμα του ξαφνικού έντονου πονοκεφάλου μπορεί να σημαίνει:
  • μηνιγγίτιδα
  • ανεύρυσμα
  • υπαραχνοειδή αιμορραγία
Ο πονοκέφαλος που επηρεάζεται από τη θέση του σώματος μπορεί να σημαίνει:
  • χαμηλή ενδοκρανιακή πίεση
Ο πονοκέφαλος πρώτη φορά σε ηλικία > 55 ετών μπορεί να σημαίνει:
  • κροταφική αρτηρίτιδα
Επιπλέον, η προοδευτικά αυξανόμενη ένταση πόνου με αλλαγές στη συνείδηση, νευρολογικά συμπτώματα ή αυχενική ακαμψία μπορεί να σημαίνει:
  • εξωμηνιγγικό/ενδομινιγγικό καρκίνο

Θεραπεία


Η θεραπεία στο οξύ στάδιο περιλαμβάνει ξεκούραση και τη χρήση κολάρου. Το κολάρο περιορίζει τις κινήσεις που προκαλούν ερεθισμό στις διάφορες κατασκευές του αυχένα, αποφορτίζει τις ενεργητικές και παθητικές δομές και δίνει ένα αίσθημα ασφάλειας.






Πρέπει όμως να χρησιμοποιείται για σύντομο χρονικό διάστημα προς αποφυγή μυϊκών ατροφιών και να συνδυάζεται με ήπιες ασκήσεις για διατήρηση της αντοχής και τροφικότητας των κατασκευών της περιοχής. Στο στάδιο αυτό, αν κρίνει ο γιατρός, χορηγείται φαρμακευτική αγωγή.

Η φυσικοθεραπεία μπορεί να ξεκινήσει άμεσα με θερμοθεραπεία, ηλεκτροθεραπεία και μάλαξη με σκοπό τη μείωση του πόνου, ελάττωση του σπασμού, αύξηση της αιμάτωσης και προώθηση της φλεγμονής. Ακόμη στο  στάδιο αυτό ο ασθενής ενημερώνεται για το πώς θα χρησιμοποιεί εργονομικά το σώμα του ώστε να μειωθεί ο κίνδυνος υποτροπής.  

Όταν μειωθούν τα συμπτώματα ξεκινά το σημαντικότερο τμήμα της αποκατάστασης, η κινησιοθεραπεία. Περιλαμβάνει τη διάταση των βραχυμένων κατασκευών και την ενδυνάμωση των εν τω βάθει καμπτήρων μυών του αυχένα και των σταθεροποιών της ωμοπλάτης. Σημαντικό στο στάδιο αυτό είναι η εκγύμναση των αυτόχθονων μυών της αυχενικής μοίρας της σπονδυλικής στήλης.

Το  λάθος γίνεται στην πρόωρη εκγύμναση του τραπεζοειδούς, σκαληνών, στερνοκλειδομαστοειδή και ανελκτήρα της ωμοπλάτης. Οι μύες αυτοί δημιουργούν μεγάλα φορτία (ροπή στρέψης) στον αυχένα αν δεν προηγείται η ενεργοποίηση των αυτόχθονων μυών του αυχένα. Οι τελευταίοι, λόγω της άμεσης πρόσφυσης σε κάθε ένα σπονδυλικό επίπεδο αυξάνουν τη σταθερότητα (ακαμψία) των σπονδυλικών επιπέδων.

Ο ασθενής εκπαιδεύεται στην ενεργοποίηση των μυών με τη σωστή σειρά και στο σωστό χρόνο. Γίνεται εκμάθηση της σωστής στάσης και διορθώνονται τα λανθασμένα κινητικά πρότυπα, ώστε να αποφεύγεται η υπερβολική καταπόνηση των μυών και των αρθρώσεων.

Σημαντικό ρόλο στην αποκατάσταση κατέχει η χειροπρακτική παρέμβαση (manual therapy). Ο εξειδικευμένος φυσικοθεραπευτής στη χειροπρακτική μπορεί να εντοπίσει το υποκινητικό ή υπερκινητικό επίπεδο, το ακριβές επίπεδο του πόνου και να αποκαταστήσει τη φυσιολογική σπονδυλική λειτουργία. Η αποκατάσταση περιλαμβάνει τεχνικές αρθρικής κινητοποίησης, κινητοποίηση νευρικού ιστού,  τεχνικές μαλακών μορίων και εξειδικευμένη άσκηση.

Σε περίπτωση αποτυχίας της συντηρητικής αγωγής το επόμενο στάδιο είναι η χειρουργική θεραπεία. Η συντηρητική θεραπεία πρέπει να διατηρείται 6-12 εβδομάδες πριν αποφασιστεί η χειρουργική θεραπεία. Απόλυτες ενδείξεις άμεσης χειρουργικής αποσυμπίεσης είναι τα σοβαρά νευρολογικά ελλείμματα λόγω πίεσης νωτιαίου μυελού ή ρίζας.

Γράφει ο Αντώνης Στουραΐτης, Καθηγητής Φυσικής Αγωγής – Φυσικοθεραπευτής
e-mail: antonistouraitis@hotmail.com




Αναγνωρίστε το
Το συνηθέστερο σύµπτωµα είναι ο πόνος κυρίως στον αυχένα, ο οποίος επιδεινώνεται µε τις κινήσεις του κεφαλιού. Συχνά αντανακλά και σε περιοχές του άνω κορµού, όπως ανάµεσα στις ωµοπλάτες, τον ώµο, το βραχίονα, τον πήχη ή τα δάχτυλα, ενώ µπορεί να συνοδεύεται από µουδιάσµατα, µυϊκή αδυναµία και πονοκέφαλο.

Γιατί συμβαίνει;
Ρευµατικές και εκφυλιστικές παθήσεις και τραυµατισµοί µπορούν να προκαλέσουν βλάβες στον αυχένα, όπως φλεγµονή των σπονδυλικών αρθρώσεων, µυϊκούς σπασµούς κ.ά. Ρόλο όµως παίζει και η στάση του σώµατος. Γι’ αυτό πρέπει να κρατάµε το κεφάλι µας όσο µπορούµε όρθιο, σε ευθεία µε τη σπονδυλική µας στήλη.

Αντιμετωπίζεται µε…

Ανάπαυση και κολάρο: Είναι απαραίτητα σε οξείες καταστάσεις πόνου ώστε να αποσυµφορηθούν οι σπόνδυλοι, να µειωθούν τα συµπτώµατα και να γίνει θεραπεία. Συνήθως η χρήση κολάρου δεν υπερβαίνει τις δύο µέρες (αν και φοριέται ανάλογα µε την περίπτωση) ώστε ο αυχένας να µην συνηθίσει την υποστήριξη.
Φαρµακευτική αγωγή: Αποτελείται συνήθως από παυσίπονα, αντιφλεγµονώδη και µυοχαλαρωτικά.
Φυσικοθεραπεία: Στοχεύει στη µείωση του πόνου, την αποκατάσταση της λειτουργικότητας του αυχένα και την εκπαίδευση του ασθενούς µε σκοπό την πρόληψη.

Διατάσεις αυχένα

Εκτελέστε τες τακτικά µέσα στην ηµέρα και προλάβετε το αυχενικό.
A. Καθίστε άνετα, µε τους ώµους πίσω κοιτώντας µπροστά. Σκύψτε αργά το κεφάλι, µείνετε για 15’’ και επιστρέψτε πάλι αργά. Κάντε 3 επαναλήψεις.
Β. Καθίστε όπως προηγουµένως. Φέρτε αργά το κεφάλι προς τον ένα ώµο και µείνετε για 15’’. Επιστρέψτε και επαναλάβετε απ’ την άλλη. Κάντε 3 επαναλήψεις για κάθε πλευρά.
Γ. Πάρτε την ίδια αρχική θέση και στρίψτε αργά το κεφάλι προς τη µία πλευρά. Μείνετε για 15’’. Επιστρέψτε αργά και κάντε το ίδιο από την άλλη. Επαναλάβετε 3 φορές για κάθε πλευρά.

Tip: Αν ο πόνος δεν µειώνεται όταν κοιµάστε ή συνοδεύεται από πυρετό, ναυτία και διαταραχή της βάδισης ή της όρασης, συµβουλευτείτε αµέσως τον γιατρό σας.


Της ΧΡΥΣΑΣ ΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΥ
ΜΕ ΤΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΤΟΥ ΑΝΔΡΕΑ ΦΑΤΟΥΡΟΥ, ΦΥΣΙΚΟΘΕΡΑΠΕΥΤΗ




Aντιµετωπίστε την ψύξη

Η απότοµη εναλλαγή θερµοκρασίας, όταν περνάµε από τη ζέστη στο κρύο, µπορεί να προκαλέσει ενοχλητικά συµπτώµατα, κυρίως στον αυχένα, την πλάτη αλλά και το πρόσωπο, γνωστά ως «ψύξη» ή επιστηµονικά «µυϊκό σπασµό». Τι συστήνουν οι ειδικοί;

Ορθοπεδικός*
1. Επάλειψη µε θερµαντική αλοιφή ή χρήση πάγου ανάλογα µε τη γνωµάτευση.
2. Λήψη φαρµάκων (συνήθως µυοχαλαρωτικών και αναλγητικών).
3. Χρήση κολλάρου αν το πρόβληµα είναι στον αυχένα και τα συµπτώµατα έντονα.
4. Φυσικοθεραπεία, που
συνήθως περιλαµβάνει διαθερµίες, υπέρηχους και χειροµαλάξεις
µε κινησιοθεραπεία.
5. Χρήση θερµοφόρας ή ζεστής κοµπρέσας αν η ψύξη είναι στο πρόσωπο.
6. Προφύλαξη µε το κατάλληλο ντύσιµο από τις απότοµες εναλλαγές θερµοκρασίας.
* Είναι ο πρώτος γιατρός στον οποίο πρέπει να απευθυνθείτε σε µια τέτοια περίπτωση.

Φυσικοθεραπευτής

1. Αν η ψύξη είναι στον αυχένα, συστήνονται ειδικές ασκήσεις που βοηθούν να διατηρείται η κινητικότητα στην περιοχή και εργονοµία για σωστή στάση του σώµατος ώστε ο αυχένας να είναι ευθυτενής. Επίσης, καλό είναι να µην στηρίζετε το ακουστικό του τηλεφώνου στον ώµο όταν µιλάτε.
2. Αν δουλεύετε µε υπολογιστή,
η οθόνη πρέπει να είναι ακριβώς µπροστά σας σε ευθεία µε το κεφάλι και η καρέκλα σας να έχει µπράτσα για να ακουµπούν
οι αγκώνες.
3. Μην γυµνάζεστε χωρίς να έχετε πρώτα κάνει προθέρµανση και µετά αποθέρµανση.



Εναλλακτικός θεραπευτής
1. Ρεφλεξολογία, ινδικό κεφαλής (τεχνική µάλαξης που εστιάζει κυρίως στο κεφάλι και στον αυχένα), θιβετιανή µάλαξη (είδος µάλαξης µε έλαια και βεντούζες).
2. Μασάζ µε αιθέρια έλαια πεύκου, ευκάλυπτου και καµφοράς (5 σταγόνες σε 100 ml αµυγδαλέλαιο ή θερµαντικό λάδι βαλσάµικο).
3. Ένα ζεστό µπάνιο µε τα ίδια έλαια. Πρέπει ωστόσο να αποφεύγετε να κάνετε ντους ή µπάνιο λίγο πριν βγείτε έξω. Επίσης δεν πρέπει να αφήνετε τα µαλλιά σας βρεγµένα όταν λούζεστε.

Πηγή: mensonly

Η γυμναστική "φάρμακο" κατά της κατάθλιψης

Λονδίνο: Η γυμναστική μπορεί να βελτιώσει τη νοητική ικανότητα των ηλικιωμένων, αλλά και να δράσει προληπτικά σε περιπτώσεις σταδιακής εξασθένησης των πνευματικών λειτουργιών.
Οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι οι πνευματικές και οι γνωστικές ικανότητες βελτιώνονται με την άσκηση.



Η ακριβής σχέση της πνευματικής διαύγειας με την άσκηση παραμένει αδιευκρίνιστη. Οι ερευνητές όμως πιστεύουν ότι θα μπορούσε να συνδέεται με το γεγονός ότι η άσκηση βελτιώνει το κυκλοφορικό και την οξυγόνωση του αίματος.

Ο Τζέιμς Μπλουμένθαλ, ψυχολόγος στο Duke University Medical Center του Ντούρχαμ στη Βόρεια Καρολίνα, ανέφερε ότι ένα από τα σημαντικότερα ευρήματα ήταν ότι η άσκηση έχει ευεργετικές επιδράσεις σε λειτουργίες που ελέγχονται από συγκεκριμένες περιοχές του εγκεφάλου.
Η μνήμη, ο σχεδιασμός, η οργάνωση και ο ταυτόχρονος χειρισμός πολλών υποθέσεων βελτιώθηκαν σε όλους τους συμμετέχοντες κατά τη διάρκεια της μελέτης.

Η προσοχή, όμως, η συγκέντρωση και οι ψυχοκινητικές ικανότητες ελέγχονται από διαφορετικό μέρος του εγκεφάλου, στο οποίο δεν υπήρξαν επιπτώσεις.

Στην έρευνα, που ονομάστηκε SMILE (Standard Medical Intervention and Long Term Exercise), συμμετείχαν 156 ασθενείς, ηλικίας 50 έως 70 ετών, οι οποίοι είχαν έντονη καταθλιπτική διαταραχή και χωρίστηκαν τυχαία σε τρεις διαφορετικές ομάδες.




Η πρώτη έκανε 30 λεπτά αεροβικής γυμναστικής τρεις φορές την εβδομάδα, η δεύτερη πήρε αντικαταθλιπτικά φάρμακα και η τρίτη ακολούθησε ένα συνδυασμό και των δύο.
Έπειτα από 16 εβδομάδες, και οι τρεις ομάδες βελτίωσαν τη διάθεσή τους στον ίδιο βαθμό, γεγονός που οδήγησε τους ερευνητές στο συμπέρασμα ότι η άσκηση έδρασε εξίσου αποτελεσματικά με τα φάρμακα.

Εκτός από τον έλεγχο στα επίπεδα της κατάθλιψης, οι επιστήμονες μέτρησαν τις πνευματικές διεργασίες, συγκρίνοντας τους 42 ανθρώπους που μετείχαν στην ομάδα της άσκησης με αυτούς που έλαβαν τη φαρμακευτική αγωγή.

Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι εμφανίστηκαν πλεονεκτήματα στις περιοχές των γνωστικών λειτουργιών. Ασθενείς με ήπια μορφή κατάθλιψης παρουσίασαν τη μεγαλύτερη βελτίωση.

H έρευνα δημοσιεύθηκε στην Journal of Ageing and Physical Activity.
health.in.gr

Τι κρύβει η βραδινή υπερφαγία

To 1955 πρωτοπεριγράφτηκε από τον Καθηγητή Al. Stunkard μια μορφή διαταραχής με βασικό τρίπτυχο αναγνώρισης, την πρωινή ανορεξία, την βραδινή υπερφαγία και την αϋπνία. Από το 1955 μέχρι σήμερα, ο Καθηγητής Al. Stunkard επέκτεινε τις κλινικές έρευνες που αφορούσαν το σύνδρομο βραδινής υπερφαγίας (night eating syndrome , NES) και κατέληξε στο ότι η εν λόγω διαταραχή, εμφανίζεται δυσανάλογα ανάμεσα σε παχύσαρκα άτομα,  κυρίως τις περιόδους έντονου stress και αποτελεί οργανική προσπάθεια άμβλυνσης του στρεσογόνου φορτίου.



Το βασικό χαρακτηριστικό κλινικό γνώρισμα του συνδρόμου είναι η καθυστέρηση στον εικοσιτετράωρο συγχρονισμό της πρόσληψης ενέργειας. Το σύνδρομο της βραδινής υπερφαγίας εμφανίζεται σε ποσοστό περίπου 10% σε νοσηρά παχύσαρκους ασθενείς οι οποίοι φαίνεται ότι προσπαθούσαν να βρουν θεραπεία για τον έλεγχο του σωματικού τους βάρους. Η παρουσία του αυξάνεται σε συνάρτηση με το αυξανόμενο σωματικό βάρος και τουλάχιστον τα μισά από τα άτομα με το σύνδρομο αυτό, αναφέρουν φυσιολογικό σωματικό βάρος πριν την εμφάνιση του συνδρόμου.
Η συχνότητα στο γενικό πληθυσμό αγγίζει το 1,5%, αφορά σε μεγαλύτερο ποσοστό (9-27%) παχύσαρκα άτομα και αυξάνεται όσο μεγαλώνει η ηλικία.

Υπάρχουν συγκεκριμένες αιτίες εμφάνισης του συνδρόμου;

Έρευνες δείχνουν ότι η κατάθλιψη, η αγωνία, διαπροσωπικοί στρεσογόνοι παράγοντες, ανία, μακροχρόνιες δίαιτες και απογοήτευση από την εικόνα του σώματος μπορεί να οδηγήσουν το άτομο στη βραδινή υπερφαγία.

Σημάδια και συμπτώματα

  • Ο ασθενής παρουσιάζει πρωινή ανορεξία, δηλαδή πολύ μικρή όρεξη για πρωινό. Καθυστερεί να πάρει το πρώτο γεύμα της ημέρας για αρκετές ώρες από τη στιγμή που θα ξυπνήσει. Δεν πεινάει και ανησυχεί για το πόσο πολύ έφαγε το προηγούμενο βράδυ.
  • Καταναλώνει μεγαλύτερες ποσότητες φαγητού μετά το πέρας του βραδινού του γεύματος παρά κατά την ώρα που αυτό εξελίσσεται.
  • Τρώει περισσότερες θερμίδες από το μισό της ημερήσιας πρόσληψής του  κατά τη διάρκεια του βραδινού του γεύματος και κατά τη διάρκεια της νύχτας.
  • Το φαινόμενο αυτό επιμένει για περισσότερο από 2 μήνες.
  • Το άτομο νιώθει πιεσμένο, αγχωμένο, ανήσυχο ή ακόμα και ένοχο για το τι έχει φάει.
  • Ιδίως κατά τη διάρκεια της νύχτας ο ασθενής είναι πιθανό να βρίσκεται σε κατάθλιψη, να έχει νευρικότητα, να έχουν χαμηλή αυτοεκτίμηση κτλ.
  • Υπάρχει πρόβλημα στο να κοιμηθεί εύκολα όπως επίσης και να παραμείνει κοιμισμένος. Τα άτομα αυτά ξυπνάνε κατά μέσο όρο 4 φορές το βράδυ σε αντίθεση με τα φυσιολογικά άτομα που σηκώνονται κατά μέσο όρο 1 φορά το βράδυ.
  • Τα τρόφιμα που καταναλώνει είναι κυρίως υδατάνθρακες (περίπου το 65% των τροφίμων που καταναλώνουν): φαγητά με μεγάλη περιεκτικότητα σε ζάχαρη ή αμυλούχες τροφές και κυρίως φαγητά κακής ποιότητας και υψηλής θερμιδικής αξίας.
  • Το σύνδρομο της βραδινής υπερφαγίας περιλαμβάνει συνεχόμενα επεισόδια λήψης τροφής μέχρι τις πρωινές ώρες.
  • Η κατανάλωση τροφής προκαλεί στον ασθενή αισθήματα ενοχής και τροπής και όχι απόλαυσης ή ικανοποίησης.

Πρόσληψη ενέργειας και κατανάλωση υδατανθράκων

Πιο συγκεκριμένα, στο σύνδρομο αυτό, η λήψη ενέργειας μειώνεται στο πρώτο μισό της ημέρας και αυξάνεται πολύ στο δεύτερο μισό, έτσι ώστε ο ύπνος να διακόπτεται από την πρόσληψη τροφής. Σε πρόσφατη μελέτη αναφέρθηκε η κατανάλωση του 40% της συνολικής ημερήσιας πρόσληψης τροφής, από το πρωί μέχρι το βράδυ, και το υπόλοιπο 60% τις βραδινές ώρες, σε αντιδιαστολή με τη φυσιολογική κατανάλωση του 80% της συνολικής ημερήσιας πρόσληψης τροφής, στο πρώτο μισό της ημέρας.
Η αναλογία κατανάλωσης υδατανθράκων προς πρωτεΐνη είναι 7:1 και πιθανολογείται πως μια τέτοια αναλογία θρεπτικών συστατικών, προάγει την προώθηση τρυπτοφάνης στον εγκέφαλο και την μετατροπή της σε σεροτονίνη, ουσία με σημαντικές ιδιότητες κατά της αϋπνίας, ενώ προκαλεί μια αίσθηση χαλάρωσης και ηρεμίας.
Όσον αφορά τη συσχέτιση του συνδρόμου με τη ψυχολογική διάθεση, οι ειδικοί αναφέρουν ότι η αγάπη των night eaters για τους υδατάνθρακες, εξηγείται από το μήνυμα που στέλνουν οι υδατάνθρακες στους νευροδιαβιβαστές του εγκεφάλου για να προκαλέσουν το αίσθημα της ευχαρίστησης. Ίσως, η νυχτερινή επιδρομή σε υδατανθρακούχα σνακ να αποτελεί μια ασυνείδητη προσπάθεια για να αποκαταστήσουν την κακή ψυχολογία τους. Στην πραγματικότητα, ο εγκέφαλος του ανθρώπου φαίνεται ότι έχει συσχετίσει την πρόσληψη τροφής με ευχάριστα και χαλαρωτικά συναισθήματα.

Σύγκριση συνδρόμου βραδινή υπερφαγίας με την ψυχογενή ή νευρική βουλιμία.

Συγκρίνοντας το σύνδρομο νυχτερινής υπερφαγίας με την ψυχογενή βουλιμία διακρίνουμε μια διαφοροποίηση όσον αφορά την έλλειψη σχετικών αντισταθμιστικών συμπεριφορών,  το χρονικό διάστημα της πρόσληψης τροφής και  το γεγονός ότι το μέγεθος των προσλαμβανόμενων τροφών είναι μικρό, κυρίως μικρά και συχνά γεύματα, παρά ένα ιδιαίτερα μεγάλο σε όγκο και θερμίδες γεύμα. Διαφέρει επίσης από τα υπόλοιπα σύνδρομα κατανάλωσης τροφής κατά τη διάρκεια της νύχτας, λόγω της πλήρους και συνειδητής κατανάλωσης τροφής σε αντιδιαστολή με την ασυνείδητη νυχτερινή κατανάλωση φαγητού.
Επομένως, ο συνδυασμός διαταραχής της πρόσληψης τροφής, της διαταραχής του ύπνου και της άσχημης ψυχολογικής διάθεσης, αποτελούν πρόδρομες καταστάσεις που οδηγούν στην εμφάνιση της παχυσαρκίας. Τα τρία αυτά επίπεδα διαταραχής σύμφωνα με τον Καθηγητή Al. Stunkard, πιθανόν να συνδέονται μέσω νευροενδοκρινολογικών μηχανισμών, και αφορούν στα επίπεδα κορτιζόλης, μελατονίνης, γρελίνης αλλά και της λεπτίνης, με εξέχοντα ρόλο στην εκδήλωση του συνδρόμου.

Μπορεί να θεραπευτεί το σύνδρομο της βραδινής υπερφαγίας;

Kαταρχάς, ο ασθενής πρέπει να επισκεφτεί κάποιους ειδικούς σε θέματα διαταραχών λήψης τροφής. Ειδικό ψυχοθεραπευτή, ιατρό και διαιτολόγο - διατροφολόγο. Να είσαστε προετοιμασμένοι ότι ο ασθενής θα προβάλει έντονη άρνηση, αντίσταση, ακόμα και θυμό απέναντί στην οικογένεια και απέναντι στην προτεινόμενη θεραπεία. Η θεραπεία περιλαμβάνει συμβουλευτική αγωγή και χρειάζεται μεγάλη προσοχή στη φαρμακευτική και διατροφική αγωγή που θα ακολουθήσει ο ασθενής. Η θεραπεία δεν είναι ίδια για όλους τους ασθενείς αλλά προσαρμόζεται ανάλογα με την προσωπικότητα του ασθενούς, την σοβαρότητα του σταδίου της διαταραχής του, στα ιδιαίτερα προβλήματα που μπορεί να αντιμετωπίζει ο ασθενής, στις ανάγκες του και στις δυνάμεις και αντοχές του.
Οι ασθενείς με βραδινή υπερφαγία θα πρέπει να ακολουθήσουν φαρμακευτική αγωγή με αντικαταθλιπτικά αλλά και με φάρμακα όπως η  SSRI sertraline, οι βενζοδιαζεπίνες, τα αγχολυτικά, το λίθιο ενώ και άλλα θεραπευτικά σχήματα όπως η σπασμολυτική topiramate, η paroxetine, η φωτοθεραπεία, η χορήγηση μελατονίνης και μερικά SSRIs αποτελούν μελλοντικές υποσχέσεις. Τα υπνωτικά χάπια δεν συνίστανται σε αυτή την περίπτωση καθότι μπορεί να επιδεινώσουν την κατάσταση, προκαλώντας στο άτομο αστάθεια την ώρα που σηκώνεται να φάει και έτσι αυξάνεται ο κίνδυνος τραυματισμού κατά τη διάρκεια της νύχτας.

Βιβλιογραφία:
  1. Albert Stunkard, MD, University of Pennsylvania School of Medicine, at the NAASO 2003 annual meeting, October 13, 2003.
  2. Grethe Stοa Birketvedt, MD, PhD; Jon Florholmen, MD, PhD; Johan Sundsfjord, MD, PhD; Bjarne Οsterud, PhD; David Dinges, PhD; Warren Bilker, PhD; Albert Stunkard, MD. Behavioral and Neuroendocrine Characteristics of the Night-Eating Syndrome. JAMA. 1999;282:657-663.
  3. A. Stunkard. Two eating disorders: binge eating disorder and the night eating syndrome. Department of Psychiatry, University of Pennsylvania, 3600 Market Street, Suite 734, Philadelphia, PA, 19104, U.S.A.
  4. Colleen S.W. Rand, Alex M.C. Macgregor, Albert J. Stunkard. The night eating syndrome in the general population and among postoperative obesity surgery patients. Department of Psychiatry , Univercity of Florida, Gainesville, Florida. Gainesville Surgical Group, Gainesville, Florida. Department of Psychiatry , Univercity of Pennsylvania, Philadelphia, Pennsylvania.
  5. Jennifer D. Lundgren, Ph.D., Kelly C. Allison, Ph.D., Scott Crow, M.D., John P. O'Reardon, M.D., Kelly C. Berg, B.S., Juliette Galbraith, M.D., Nicole S. Martino, B.S., and Albert J. Stunkard, M.D. Prevalence of the Night Eating Syndrome in a Psychiatric Population. Am J Psychiatry 163:156-158, January 2006
    doi:10.1176/appi.ajp.163.1.156.
  6. Stunkard AJ, Berkowitz R, Wadden T, Tanrikut C, Reiss E, Young L: Binge eating disorder and the night-eating syndrome. Int J Obes 1996; 20:1-6.
  7. Hoek HW: The distribution of eating disorders, in Eating Disorders and Obesity: A Comprehensive Handbook. Edited by Brownell KD, Fairburn CG. New York, Guilford, 1995, pp 207-211.
  8. O'Reardon JP, Allison KC, Martino NS, Lundgren JD, Heo M, Stunkard AJ: A randomized placebo-controlled trial of sertraline in the treatment of the night eating syndrome. Am J Psychiatry (inpress).
  9. January 2004 issue of the International Journal of Eating Disorders.
Συγγραφέας: Ασημένια Κούσουλα
Κλινικός Διαιτολόγος-Διατροφολόγος
Χαροκοπείου Πανεπιστημίου

Δυναμώστε το σώμα και χαλαρώστε το μυαλό

Έξι τρόποι για να αποφύγετε τις μικρές παγίδες που δημιουργούν άγχος στο γυμναστήριο

Βρείτε τις ιδανικές περιόδους για προπόνηση

Η θεωρία λέει ότι ο οργανισμός μας έχει κύκλους ενέργειας, ενώ κάθε άτομο έχει δύο περιόδους κατά τη διάρκεια της μέρας κατά τις οποίες το μυαλό του και το σώμα του βρίσκονται στην ιδανική κατάσταση για άσκηση. Για τους περισσότερους, αυτές οι… μαγικές περίοδοι είναι μεταξύ 7 και 11 π.μ. και 4 με 7 μ.μ., αλλά αυτή η ενέργεια έχει διαφορετικές διακυμάνσεις στον καθένα. Το να προσπαθήσετε να προπονηθείτε τις ώρες η ενέργειά σας έχει «πέσει» μπορεί να σας δημιουργήσει περισσότερο άγχος απ’ ότι χαλάρωμα.
Αυτό συμβαίνει γιατί ζητάτε από το σώμα σας να κάνει κάτι για το οποίο δεν είναι προετοιμασμένο εκείνη τη στιγμή. Όταν το μυαλό σας λέει ναι και το σώμα σας όχι, το επίπεδο του στρες αυξάνεται σημαντικά. Προσπαθήστε λοιπόν να ασκηθείτε όταν ο μεταβολισμός σας βρίσκεται στα ανώτερα επίπεδά του. Από τη στιγμή που είναι συνδεδεμένος με τα επίπεδα ενέργειας, θα είναι τόσο εύκολο όσο το να γνωρίζετε αν είστε πρωινός, απογευματινός ή νυχτερινός τύπος. Η συμβουλή πάντως των ειδικών είναι η εξής: Βρείτε τις περιόδους της μέρας που το σώμα και το μυαλό σας βρίσκονται σε αιχμή και προγραμματίστε  την προπόνησή σας εντός  των συγκεκριμένων ωρών.


Μετρήστε με αναπνοές

Ένα από τα πράγματα που κάνουμε στο γυμναστήριο με το… ζόρι είναι το στρέτσινγκ. Είναι πολλές φορές βαρετό και ίσως να νομίζουμε ότι φαντάζουμε χαζοί, όμως είναι απαραίτητο. Αυτό που είναι όμως περισσότερο βασανιστικό απ’ όλα είναι ότι πρέπει να μετράμε κατά τη διάρκεια του κάθε τεντώματος. Αντί λοιπόν να μετράτε τα δευτερόλεπτα, καλύτερα είναι να μετράτε ανάσες. Δέκα αναπνοές είναι αρκετές για την κάθε άσκηση στρέτσινγκ. Κι αν διαρωτάστε τι σχέση έχει το μέτρημα και οι αναπνοές με το άγχος, οι ειδικοί υποστηρίζουν ότι αναπνοές βοηθούν το μυαλό να συντονιστεί καλύτερα με το σώμα…




Άσκηση μετά… μουσικής

Σίγουρα είναι δύσκολο να παραμένετε συγκεντρωμένοι σε μια άσκηση υπό τους ήχους του «I’m Every Woman» που ακούγονται από την αίθουσα του αερόμπικ. Κι αν αυτό σας φαίνεται ασήμαντο, κάνετε λάθος. Το λάθος είδος μουσικής μπορεί να σας προκαλέσει άγχος. Ιδίως αν η μουσική που ακούτε εκείνη τη στιγμή δεν είναι κι απ΄ τις αγαπημένες σας. Μην ανησυχείτε. Μπορείτε να φέρετε τη μουσική στα… μέτρα σας ώστε να το μετατρέψετε σε όπλο ενάντια στο στρες, αρκεί να ακολουθήσετε την εξής τακτική: Υπάρχουν δύο πλευρές στο εγκέφαλό σας. Οι άνθρωποι που τείνουν να σκέφτονται χρησιμοποιώντας την αριστερή πλευρά είναι αναλυτικοί χαρακτήρες, κάνουν αυτοκριτική και δίνουν μεγάλη σημασία στο αποτέλεσμα. Εξαιτίας του συστηματικού τρόπου σκέψης, ο εγκέφαλος λειτουργεί με πιο γρήγορους ρυθμούς (κύματα βήτα).

Οι άνθρωποι που σκέφτονται χρησιμοποιώντας το δεξί μέρος του εγκεφάλου τους είναι πιο καλλιτεχνικοί, δημιουργικοί και τους ενδιαφέρει περισσότερο η διαδικασία παρά το αποτέλεσμα. Έχουν επίσης μια έφεση στην αναβλητικότητα. Επειδή χρησιμοποιούν περισσότερο τη φαντασία τους, ο εγκέφαλος λειτουργεί σε χαμηλότερους ρυθμούς (κύματα άλφα).
Αν δεν είστε βέβαιος ποιος τύπος είστε, καθίστε και τοποθετήστε τα χέρια σας σταυρωμένα στα γόνατα. Ο αντίχειρας που είναι από πάνω αντιστοιχεί στην πλευρά του εγκεφάλου που χρησιμοποιείτε περισσότερο.
Τώρα μπορείτε να αποφασίσετε ποια τραγουδάκια θα βάζετε στο προσωπικό σας στέρεο. Το κόλπο είναι να αντιστρέψετε τον τρόπο που σκέφτεστε, γεγονός που θα σας βοηθήσει να χαλαρώσετε. Αν χρησιμοποιείτε την αριστερή πλευρά, η μουσική που σας χαλαρώνει είναι η κλασσική, η απαλή τζαζ, τα rhythm&blues και οι ροκ μπαλάντες. Αντιθέτως, όσοι χρησιμοποιείτε τη δεξιά πλευρά χρειάζεστε κάτι πιο έντονο, όπως ροκ και house μουσική.


Αναμονή τέλος

Την επόμενη φορά που η ουρά για ένα μηχάνημα ξεπερνάει κι αυτή των… τραπεζών, ξανασκεφτείτε το. Οι ειδικοί υποστηρίζουν ότι αυτού του είδους η αναμονή προκαλεί περιττό άγχος. Βρείτε λοιπόν εναλλακτικές ασκήσεις στα υπόλοιπα μηχανήματα και «ανακαλύψτε» τον υπόλοιπο γυμναστηριακό εξοπλισμό. Το να μάθετε να αντικαθιστάτε μια άσκηση με μια άλλη θα διατηρήσει τη ροή στην προπόνησή σας και θα σας απαλλάξει από το άγχος της αναμονής.


Μην περιορίζεστε στον εσωτερικό χώρο

Από προπονητικής πλευράς το σώμα σας δεν επηρεάζεται από τη διαφορά μεταξύ της άσκησης σε εσωτερικό ή εξωτερικό χώρο. Οι ψυχολόγοι όμως υποστηρίζουν ότι το περιβάλλον επιδρά στη μείωση του στρες κατά την προπόνηση. Σε σχετικό πείραμα που έγινε, ζητήθηκε από τρία γκρουπ να τρέξουν την ίδια απόσταση. Το πρώτο γκρουπ έτρεξε σε εξωτερικό χώρο και τα άλλα δύο έτρεξαν σε διαδρόμους του γυμναστηρίου ακούγοντας ήχους της Φύσης ή χωρίς καμιά ηχητική υπόκρουση. Το αποτέλεσμα ήταν το εξής: οι δρομείς του εξωτερικού χώρου όχι μόνο αισθάνονταν περισσότερο ανανεωμένοι αλλά είχαν και αισθητά χαμηλότερα επίπεδα της ορμόνης που παράγει το άγχος. Όσοι έτρεξαν σε εσωτερικό χώρο είτε δεν παρουσίασαν καμια αλλαγή στη διάθεσή τους είτε στο τέλος είχαν αυξημένα επίπεδα της ορμόνης που παράγει το άγχος απ’ όταν ξεκίνησαν την άσκηση.





Χαλαρώστε…


Ναι, ο χρόνος σας κυνηγά και πρέπει να μπαίνετε και να βγαίνετε στο γυμναστήριο όσο το δυνατόν γρηγορότερα. Όμως η βιασύνη μετά την προπόνηση συνήθως καταργεί τα ευεργετικά αποτελέσματα της άσκησης, αφού αυξάνει κατακόρυφα το στρες. Αντί λοιπόν να βάλετε το μπουφάν και να φύγετε σαν τους κυνηγημένους, βρείτε ένα σημείο όπου θα μπορέσετε να χαλαρώσετε για 15 λεπτά. Είναι πολύ πιο εύκολο να κατορθώσετε να χαλαρώσετε ολοκληρωτικά όταν το σώμα σας βρίσκεται σε κατάσταση κόπωσης μετά την προπόνηση. Απλά καθίστε και επικεντρωθείτε στο σώμα σας, ενώ αυτό επανέρχεται στην κανονικά του κατάσταση. Έτσι θα αισθανθείτε τους μύες σας να χαλαρώνουν και η αναπνοή σας θα επανέλθει στα φυσιολογικά επίπεδα και το μυαλό σας θα χαλαρώσει μαζί με το σώμα σας.

πηγή: skilia.gr

Ισορροπημένη διατροφή και μέτριας έντασης άσκηση κατά του οξειδωτικού στρες

Ο όρος "οξειδωτικό στρες" περιγράφει τη διαταραχή της ισορροπίας μεταξύ των οξειδωτικών και των αντιοξειδωτικών διαδικασιών του οργανισμού, προς όφελος των πρώτων. Δεν πρόκειται καταρχήν για νόσο, είναι όμως μια ασταθής κατάσταση, η οποία, αν συνεχιστεί, θα οδηγήσει σε κάποια βλάβη, από ελαφρά έως εξαιρετικά σοβαρή, δηλώνει η Ελένη Α. Ρέκκα, αναπληρώτρια Καθηγήτρια Φαρμακευτικής Χημείας Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, αντιπρόεδρος της Ελληνικής Εταιρίας Ελευθέρων Ριζών και Οξειδωτικού Στρες σε συνέντευξή της στη δημοσιογράφο Μίνα Ράλλη.



Η ενίσχυση του αντιοξειδωτικού συστήματος του οργανισμού επιτυγχάνεται  με ισορροπημένη και όχι πολλή τροφή και με ικανή αλλά όχι υπερβολική σωματική άσκηση, προσθέτει.

Επιβαρυντικοί παράγοντες είναι η ακτινοβολία, τα χημικά, συγκεκριμένα φάρμακα, τροφές όπως το κόκκινο κρέας και τα πολυακόρεστα λιπαρά, το βιολογικό στρες, το κάπνισμα, το αλκοόλ και η γήρανση.

Το οξειδωτικό στρες, επισημαίνει η κ. Ρέκκα είναι ικανό να προκαλέσει νευροεκφυλιστικές παθήσεις, αυτοάνοσες καταστάσεις, καρδιαγγειακά νοσήματα, γήρανση και άλλα προβλήματα υγείας. Αν και υπάρχουν ορισμένες τεχνικές μέτρησης της οξειδωτικής ζημιάς, ακόμη δεν έχει βρεθεί τελείως αξιόπιστη μέθοδος για το σκοπό αυτό.

Τι  είναι το οξειδωτικό στρες

Τι σημαίνει ο όρος οξειδωτικό στρες;


Ο επικρατέστερος ορισμός του οξειδωτικού στρες είναι αυτός που διατυπώθηκε από τον καθηγητή H. Sies: «Οξειδωτικό στρες είναι η διαταραχή της ισορροπίας μεταξύ των οξειδωτικών και των αντιοξειδωτικών διαδικασιών του οργανισμού, προς όφελος των πρώτων».1 Αναλυτικότερα:

Τα κυριότερα συστατικά των τροφών μας (πρωτεΐνες, υδατάνθρακες, λίπη) αξιοποιούνται στον οργανισμό μας είτε για τη σύνθεση των δομικών μορίων αυτού, είτε για παραγωγή της απαραίτητης ενέργειας. Αυτά γίνονται με την οξείδωση των συστατικών των τροφών από το εισπνεόμενο οξυγόνο και τη δράση ορισμένων ενζύμων.

Κατά τη διαδικασία αυτή συμβαίνει βαθμιαία οξείδωση των προαναφερθέντων υλικών και αντίστοιχη πλήρης αναγωγή του οξυγόνου προς σχηματισμό νερού. Με τον τρόπο αυτό καταναλίσκεται περίπου το 98% του χρησιμοποιουμένου οξυγόνου.

Το υπόλοιπο 2% του οξυγόνου ανάγεται μερικώς, δρώντας ως οξειδωτικό, και με τον τρόπο αυτό προκύπτουν οι καλούμενες «δραστικές μορφές οξυγόνου», δηλ. η ρίζα ανιόντος υπεροξειδίου, το υπεροξείδιο του υδρογόνου (το οποίο δεν είναι ελεύθερη ρίζα, κατατάσσεται όμως στις δραστικές μορφές οξυγόνου, διότι μπορεί να οδηγήσει σε σχηματισμό ελευθέρων ριζών, π.χ. παρουσία σιδήρου) και η ρίζα υδροξυλίου.

Οι μορφές αυτές, όταν βρίσκονται σε ελάχιστα ποσά, είναι χρήσιμες, π.χ. για τη λειτουργία της άμυνας του οργανισμού ή για τη μεταφορά σημάτων. Σε μεγαλύτερα ποσά, όμως, ή κάτω από ορισμένες συνθήκες, μπορούν να καταστούν πολύ τοξικές. Είναι ικανές να προσβάλλουν ζωτικής σημασίας συστατικά του οργανισμού, πρωτεΐνες, λιπίδια, DNA, με συνέπεια διαταραχή της λειτουργίας και σοβαρές βλάβες αυτού.

Ο οργανισμός, κατά τη μακρά πορεία της εξέλιξης, έχει αναπτύξει αμυντικούς, αντιοξειδωτικούς μηχανισμούς, προς αποφυγή ή επιδιόρθωση των βλαβών αυτών. Έτσι, στον οργανισμό διατηρείται ισορροπία μεταξύ οξειδωτικών και αντιοξειδωτικών λειτουργιών, η διαταραχή της οποίας οδηγεί σε οξειδωτικό στρες. Οξειδωτικό στρες δεν σημαίνει υποχρεωτικά νόσο, είναι όμως μια ασταθής κατάσταση, η οποία, εάν συνεχιστεί, θα οδηγήσει σε κάποια βλάβη και νόσο, από ελαφρά έως εξαιρετικά σοβαρή.

Ποιοι παράγοντες αυξάνουν την παραγωγή ελευθέρων ριζών;

Υπάρχουν πολλοί παράγοντες που αυξάνουν την παραγωγή ελευθέρων ριζών. Μερικοί από αυτούς είναι:
  • Ακτινοβολία: Κυρίως η ιονίζουσα ακτινοβολία (π.χ. ακτίνες Χ- και γ-). Η υπεριώδης ακτινοβολία δεν περιέχει τόση ενέργεια ώστε να δημιουργήσει ελεύθερες ρίζες. Σαφώς όμως είναι βλαπτική, λόγω της έμμεσης παραγωγής δραστικών μορφών οξυγόνου (φωτοοξειδωτική βλάβη), μέσω φωτοευαισθητοποιητικών ουσιών
  • Ποικίλα χημικά, π.χ. βενζόλιο, που χρησιμοποιείται στη χημική βιομηχανία ως διαλύτης αλλά και ως πρώτη ύλη.
  • Φάρμακα, π.χ. αδριαμυκίνη (χημειοθεραπευτική τετρακυκλίνη), βενζοϋλοϋπεροξείδιο (κατά της ακμής), ακόμη και η παρακεταμόλη, ευρέως χρησιμοποιούμενο αναλγητικό, σε πολύ μεγάλες δόσεις.
  • Τρόφιμα: Κόκκινο κρέας, λάδια πολύ μεγάλης περιεκτικότητας σε πολυακόρεστα λιπαρά οξέα.
  • Περιβαλλοντικοί ρύποι, π.χ. αμίαντος, όζον (το στρώμα του όζοντος στην ανώτερη ατμόσφαιρα προφυλάσσει από την υπεριώδη ακτινοβολία, και οι «τρύπες του όζοντος» που προκαλούν, για παράδειγμα οι χλωροφθοράνθρακες που χρησιμοποιούνται ως προωθητικά σε αερολύματα (sprays), μειώνουν την προστατευτική του δράση. Αντιθέτως, όταν το όζον δημιουργείται στα κατώτερα στρώματα της ατμόσφαιρας, προκαλεί οξειδωτικό στρες, καθώς είναι ισχυρότατο οξειδωτικό. Σημαντικότατη πηγή δημιουργίας όζοντος είναι τα καυσαέρια από τις εξατμίσεις των αυτοκινήτων), ακρολεΐνη (από εξατμίσεις αυτοκινήτων, από πολυχρησιμοποιημένα υπερθερμαινόμενα μαγειρικά έλαια).
  • Γεωργικά φάρμακα, φυτοφάρμακα, π.χ. παρακουότ.
  • Νόσοι, όπως αρτηριοσκλήρυνση, σακχαρώδης διαβήτης, καταστάσεις φλεγμονής (π.χ. ρευματοειδής αρθρίτιδα), νευροεκφυλιστικές νόσοι (π.χ. νόσος Alzheimer).
  • Στρες από ποικίλα αίτια, π.χ. συναισθηματική διέγερση.
  • Γήρανση του οργανισμού
  • Τρόπος ζωής, π.χ. κάπνισμα, μεγάλη και συχνή κατανάλωση αλκοόλης.
Υπάρχουν ομάδες υψηλού κινδύνου;

Ναι, και βασίζονται στα προαναφερθέντα: οι αλκοολικοί, οι καπνιστές, οι πλημμελώς διατρεφόμενοι (κυρίως με επεξεργασμένα τρόφιμα), οι ακτινοθεραπευόμενοι, οι υποκείμενοι σε στρες, σε θεραπεία με ορισμένα φάρμακα επί μακρόν, οι πολυμεταγγιζόμενοι (λόγω υπερφόρτισης σε σίδηρο, που μπορεί να καταλύει αντιδράσεις ελευθέρων ριζών), οι αλόγιστα εκτιθέμενοι στον ήλιο.

Σε ποιες ηλικίες εμφανίζεται;


Ευκολότερα στους ηλικιωμένους, διότι εμφανίζουν μειωμένη ικανότητα προσαρμογής. Ο οργανισμός μέχρις ενός σημείου, αποκρίνεται σε οξειδωτική προσβολή, με αύξηση της σύνθεσης ενζύμων που αντιμετωπίζουν το οξειδωτικό στρες, καθώς και αντιοξειδωτικών ενώσεων. Η προσαρμοστική αυτή ικανότητα μειώνεται με την αύξηση της ηλικίας.

Επιπλέον τα άτομα αυτά παρουσιάζουν ελαττωμένη ικανότητα απορρόφησης χρήσιμων αντιοξειδωτικών παραγόντων από τις τροφές, όπως βιταμινών Ε και Α. Επίσης, τα πολύ νέα άτομα, που δεν έχουν αναπτύξει πλήρως τις φυσιολογικές αμυντικές διαδικασίες, ενώ, ταυτοχρόνως, παρουσιάζουν έντονο μεταβολισμό, επομένως αυξημένη πιθανότητα διαρροής ηλεκτρονίων και σχηματισμό ελευθέρων ριζών.

Όταν βιώνουμε μία περίοδο έντονου στρες στην καθημερινότητά μας αυτό σημαίνει και αύξηση της οξειδωτικής ζημιάς;

Ναι. Ως (βιολογικό) στρες, το οποίο περιγράφηκε περίπου τριάντα χρόνια πριν από το οξειδωτικό στρες, ορίζεται «η μη ειδική (προσαρμοστική) απόκριση του οργανισμού σε κάθε απαίτηση». Είναι προφανές ότι δεν μπορεί να υπάρχουν διαφορετικοί τύποι βιολογικού στρες. Εκφράσεις όπως συναισθηματικό στρες, στρες πτήσης, επιτυχίας, ψύχους, στρες έλλειψης τροφής, ύπνου, στρες βαρύτητας, κολύμβησης και κοινωνικό στρες είναι αποδεκτές μόνον όταν γίνεται ξεκάθαρα αντιληπτό ότι αποτελούν απλώς συντμήσεις για την έκφραση «στρες που προκαλείται από τον έναν ή τον άλλο παράγοντα».

Στο εργαστήριό μας έχουμε δείξει 2,3 ότι το βιολογικό στρες συνοδεύεται πάντα από οξειδωτικό στρες. Όταν το βιολογικό στρες είναι έντονο και χρόνιο, μπορεί να οδηγήσει σε οξειδωτική βλάβη κυττάρων, επομένως σε παθολογική κατάσταση.

Ποιοι παράγοντες αναστέλλουν την οξειδωτική δράση, δηλαδή τη βλαπτική δράση των ελεύθερων ριζών στον οργανισμό;

Το αμυντικό, αντιοξειδωτικό σύστημα του οργανισμού περιλαμβάνει αντιοξειδωτικά ένζυμα, π.χ. καταλάση, απλά αντιοξειδωτικά πεπτίδια και αμινοξέα, π.χ. γλουταθειόνη, κυστεΐνη. Η διατήρηση και η ενίσχυση του συστήματος αυτού είναι πολύ σημαντική, και επιτυγχάνεται με ισορροπημένη και όχι πολλή τροφή, με ικανή, αλλά όχι υπερβολική σωματική άσκηση.

Παραπέρα, αντιοξειδωτική δράση ασκούν ενώσεις που έρχονται στον οργανισμό με την τροφή, όπως βιταμίνες Ε (σπανάκι και άλλα φυλλώδη πράσινα λαχανικά, ελιές, ξηροί καρποί) και C (φρούτα), καροτινοειδή, λυκοπίνιο, φλαβονοειδή και ανθοκυάνες, δηλαδή φρούτα, λαχανικά, ει δυνατόν ωμά, λίγο κρασί, κατά προτίμηση κόκκινο, τσάι, σοκολάτα.

Καλά και ισχυρά αντιοξειδωτικά επίσης είναι η ουβικινόλη (κυτόχρωμα Q10), το φερουλικό οξύ (σίτος, ρύζι, ξηροί καρποί, φρούτα). Μερικές ακόμη ενώσεις ικανές να δεσμεύουν ορισμένα μέταλλα, π.χ. σίδηρο, των οποίων η παρουσία σε ελεύθερη μορφή ιόντων καταλύει το σχηματισμό δραστικών μορφών οξυγόνου. Πάντως, η απάντηση στο ερώτημα πότε, πού και σε πόση ποσότητα στον οργανισμό μπορούν να βρεθούν τα αντιοξειδωτικά αυτά, έχει τεράστια σημασία για την επίτευξη αποτελεσματικής προστασίας.



Ποια η διαφορά στη συγκέντρωση αντιοξειδωτικών σε ένα τρόφιμο και του αντιοξειδωτικού αποτελέσματος;

Η διαφορά αυτή είναι πολύ μεγάλη. Πολλές φορές, τα αντιοξειδωτικά που υπάρχουν στα τρόφιμα φέρουν μικρό αντιοξειδωτικό αποτέλεσμα, διότι:
  • Μερικά, π.χ. η βιταμίνη C, καταστρέφονται με το μαγείρεμα, την επεξεργασία των τροφίμων ή τη μακρά παραμονή.
  • Άλλα δεν απορροφούνται ικανοποιητικά, π.χ. οι λεγόμενες πολυφαινόλες απορροφούνται λίγο.
  • Άλλες ενώσεις βρίσκονται στα τρόφιμα σε κατάσταση, η οποία πρέπει να τροποποιηθεί ώστε να απορροφηθούν μερικώς.
Έτσι τα καροτινοειδή, και ιδίως το λυκοπίνιο (από τη φρέσκια ντομάτα) απορροφώνται σε μικρό ποσοστό. Αυτό διότι το λυκοπίνιο είναι αδιάλυτη ένωση στο νερό, έτσι στα νωπά λαχανικά, που περιέχουν πολύ νερό, ευρίσκεται σχεδόν σε κρυσταλλική μορφή, και δεν μπορεί να απορροφηθεί. Αν όμως η ντομάτα θερμανθεί, και μάλιστα με την παρουσία λαδιού, το λυκοπίνιο, ως λιπόφιλη ένωση, διαλύεται στο λάδι, και κατόπιν γαλακτοματοποιείται από τα χολικά άλατα της χολής και απορροφάται καλύτερα.



Ακόμη όμως κι αν οι αντιοξειδωτικές ενώσεις απορροφώνται, θα πρέπει να κατανέμονται στον οργανισμό και να απαντώνται στην περιοχή που πρέπει να δράσουν σε κατάλληλες, επαρκείς συγκεντρώσεις. Για να έχει αξία ένα αντιοξειδωτικό, πρέπει να φθάνει στο σημείο του σώματος που το χρειάζεται, και να δρα εκεί, και μάλιστα σε πολύ μικρότερες συγκεντρώσεις από τον οξειδωτικό, βλαπτικό παράγοντα.

Δεν πρέπει κανείς να παρασύρεται από την in vitro ύπαρξη αντιοξειδωτικής ικανότητας συστατικών των τροφών και να την επεκτείνει σε αντιοξειδωτικό αποτέλεσμα στον οργανισμό, καθώς αυτά τα δύο δεν βαίνουν παράλληλα. Επί πλέον, «αντιοξειδωτική ουσία» δεν σημαίνει υποχρεωτικά «ασφαλής ουσία».


Οξειδωτικό στρες και υγεία

Ποιες ασθένειες μπορεί να προκαλέσει το οξειδωτικό στρες;

Είναι γενικά παραδεκτό πως το οξειδωτικό στρες αναπόφευκτα συνοδεύει κάθε βλάβη ιστού. Το ερώτημα, λοιπόν, δεν είναι «μπορεί το οξειδωτικό στρες να προκαλέσει νόσο;» αλλά «το οξειδωτικό στρες, που οπωσδήποτε συνυπάρχει, είναι ικανό να προκαλέσει παθολογικές εκδηλώσεις;»4

Λαμβάνοντας αυτό υπ’ όψη, παθολογικές καταστάσεις όπου αποδεδειγμένα συνεισφέρει είναι: *νευρωνική εκφύλιση, ελάττωση μνήμης και άλλων νοητικών λειτουργιών, γεροντική άνοια τύπου Alzheimer, νόσος του Parkinson, άλλες νευροεκφυλιστικές καταστάσεις
  • σπασμοί
  • αυτοάνοσες καταστάσεις, π.χ. ρευματοειδείς νόσοι, ερυθηματώδης λύκος, νόσος του Krohn, σκλήρυνση κατά πλάκας
  • καρδιαγγειακά νοσήματα, αρρυθμίες, αθηρωμάτωση, αρτηριοσκλήρυνση, υπέρταση. *σακχαρώδης διαβήτης, αγγειοπάθεια από διαβήτη
  • γήρανση
  • βλάβες από ισχαιμία/επαναιμάτωση, π.χ. μετά από εγκεφαλικό ή καρδιακό ισχαιμικό επεισόδιο
  • τοξικότητα από μερικά φάρμακα και δηλητήρια.
Ένα υγιές άτομο κινδυνεύει λιγότερο από κάποιο άτομο με προβλήματα υγείας από το οξειδωτικό στρες;

Γενικώς, ναι. Άτομα με προβλήματα υγείας θα έχουν ήδη ένα βαθμό οξειδωτικού στρες, επιπλέον μπορούν δυσκολότερα να θέσουν σε λειτουργία τον ενδογενή αντιοξειδωτικό μηχανισμό που αναφέρθηκε προηγουμένως.

Από την άλλη μεριά, μπορεί μικρού βαθμού οξειδωτικό στρες να είναι επωφελές. Έτσι εξηγείται, π.χ., η χρησιμότητα της σωματικής άσκησης σε άτομα με υπερλιπιδαιμία: Έχοντας υπ’ όψη πως η αρτηριοσκληρωτική πλάκα στα αγγεία δημιουργείται από την οξειδωμένη LDL, (η LDL είναι η «κακή χοληστερόλη»), εάν κινητοποιηθεί, με την άσκηση, το αντιοξειδωτικό μας σύστημα, θα περιοριστεί αυτή η οξείδωση της LDL.

Η χρήση φαρμάκων είναι κάτι που μπορεί να αυξήσει  τις ελεύθερες ρίζες;

Ναι, μερικών. Ήδη έχουμε αναφέρει κάποια παραδείγματα.

Με ποιο τρόπο μπορούμε να ‘’μετρήσουμε’’ την οξειδωτική ζημιά στον οργανισμό μας; Υπάρχει ειδική εξέταση;

Αν και υπάρχουν ορισμένες τεχνικές, ακόμη δεν έχει βρεθεί τελείως αξιόπιστη μέθοδος για το σκοπό αυτό. Από τις πλέον ακριβείς είναι ο έλεγχος των ‘’ισοπροστανίων” σε δείγμα ιστού ή αίματος, ενδεικτικός για οξείδωση λιπιδίων του οργανισμού, ο έλεγχος οξειδωτικής βλάβης του DNA σε δείγμα ούρων, πάντως τα αποτελέσματα πρέπει πάντα να αξιολογούνται με προσοχή.

Η χρήση δισκίων με αντιοξειδωτικά είναι επαρκής;

Αν η βλάβη είναι στην αρχή, πιθανόν να σταματήσει η πρόοδος ή και να αντιστραφεί η πορεία. Πάντως εξαρτάται από το όργανο, το βαθμό της βλάβης, το χρησιμοποιούμενο αντιοξειδωτικό και τη σωστή τεχνολογικά παρασκευή του δισκίου.
Οξειδωτικό στρες και ομορφιά

Πώς επιδρά το οξειδωτικό στρες στη διαδικασία της γήρανσης; Πόσο σημαντική είναι η οξειδοαναγωγική ισορροπία απέναντι στη κληρονομικότητα;

Από πολλά χρόνια είναι γνωστό ότι η γήρανση έχει στενή σχέση με οξειδωτικές διαδικασίες. Ο άνθρωπος έχει όχι μόνο την ηλικία των χρόνων του, αλλά και την ηλικία του κυκλοφορικού του. Το κυκλοφορικό είναι το σύστημα από το οποίο εξαρτώνται όλα τα άλλα συστήματα και όργανα, διότι μεταφέρει θρεπτικά υλικά, οξυγόνο για την αξιοποίησή τους, πλήθος άλλων απαραιτήτων στοιχείων.

Επίσης το κεντρικό νευρικό σύστημα, ο εγκέφαλος, είναι ο γενικός συντονιστής των σωματικών, ψυχικών και νοητικών λειτουργιών. Νόσοι φθοράς σχετιζόμενες με την ηλικία, όπως η αρτηριοσκλήρυνση, μερικές αρρυθμίες, καρδιακό έμφραγμα, νευροεκφυλιστικές νόσοι, έχουν άμεση σχέση με παραγωγή ελευθέρων ριζών και συνεπάγονται οξειδωτική βλάβη.

Υπάρχει σχέση κληρονομικότητας και οξειδοαναγωγικής ισορροπίας. Η οξειδοαναγωγική ισορροπία εξαρτάται από την ικανότητα του οργανισμού να παράγει αμυντικούς παράγοντες, όπως ένζυμα και πεπτίδια, π.χ. γλουταθειόνη, η οποία ρυθμίζονται από γονίδια.

Τι επιπτώσεις μπορεί να έχει στο δέρμα μας; Και κυρίως στην κυτταρίτιδα;

Το δέρμα των περισσοτέρων ανθρώπων είναι εκτεθειμένο στο περιβάλλον:  ατμοσφαιρικό οξυγόνο, αερίους ρύπους, π.χ. όζον, διοξείδια του θείου και του αζώτου. Στο δέρμα εφαρμόζονται διάφορες χημικές ουσίες με κρέμες, διαλύματα, αλοιφές, τοξικά υλικά του νερού, π.χ. χλώριο, διαλυμένα μεταλλικά ιόντα, αποσμητικά και ανθιδρωτικά που περιέχουν άλατα αργιλίου, προϊόντα βακτηρίων του δέρματος ή άλλα που περιέχονται και απεκκρίνονται με τον ιδρώτα. Πολλά από τα σώματα αυτά μπορούν να προκαλέσουν ή να καταλύσουν αντιδράσεις ελευθέρων ριζών.

Το σοβαρότερο πρόβλημα που φαίνεται ότι αντιμετωπίζει το δέρμα είναι η υπεριώδης ακτινοβολία. Είναι βλαπτική, λόγω της έμμεσης παραγωγής δραστικών μορφών οξυγόνου (φωτοοξειδωτική βλάβη), μέσω φωτοευαισθητοποιητικών ουσιών. Τέτοιες ουσίες μπορεί να υπάρχουν σε καλλυντικά, ορισμένα φάρμακα, π.χ. φαινοθειαζίνες, και σε προϊόντα μικροοργανισμών που συνήθως απαντούν στο δέρμα, κυρίως ατόμων που πάσχουν από ακμή (Propionibacterium acnes).

Φωτοευαισθητοποιητές είναι και μερικά φυτικής προέλευσης υλικά, όπως από τον κατιφέ (καλεντούλα), το φωτοευαισθητοποιό α-τερθειενύλιο, που χρησιμοποιείται ως εντομοκτόνο, και από το υπερικό, η ισχυρά φωτοευαισθητοποιητική ουσία υπερικίνη. Αλλά και αρκετά κοινά τρόφιμα, όπως το σέλινο και ο μαϊντανός, έχουν φωτοευαισθητοποιητικά συστατικά, που από μόνα τους φυσικά, με κατανάλωση αυτών των τροφίμων, δεν δημιουργούν πρόβλημα, θα μπορούσαν όμως να δράσουν αθροιστικά σε συνδυασμό με άλλες φωτοευαισθητοποιητικές ουσίες.

Η σοβαρότερη βλάβη που μπορεί να δημιουργήσει η υπεριώδης ακτινοβολία είναι καρκίνος του δέρματος, το πολύ επικίνδυνο μελάνωμα. Ηπιότερη, αλλά σημαντική βλάβη είναι η γήρανση του δέρματος. Η φωτογήρανση του δέρματος συνοδεύεται από εμφάνιση ρυτίδων, απώλεια ελαστικότητας, αύξηση της ευθραυστότητας αυτού και επιβράδυνση επούλωσης τραυμάτων.

Δυστυχώς, δεν μπορώ να πω πολλά για την κυτταρίτιδα, κυρίως διότι δεν είναι γνωστή η αιτία που την προκαλεί. Ενέχονται κληρονομικότητα, γενετικοί, ορμονικοί παράγοντες, τρόπος ζωής και ίσως διατροφή.


Οξειδωτικό στρες και διατροφή

Ποιες είναι οι κυριότερες πηγές και τύποι αντιοξειδωτικών ουσιών;
  • Γλουταθειόνη, κυρίως στο συκώτι και στον κρόκο του αυγού. Όταν λαμβάνεται με την τροφή, πέπτεται, όμως έτσι παρέχει ένα από τα συστατικά της, την κυστεΐνη, η οποία ευρίσκεται σε αφθονία στο ήπαρ, στο κρέας και στο αυγό.
  • Βιταμίνη C σε εσπεριδοειδή, πιπεριές, ακτινίδια και όλα τα νωπά φρούτα.
  • Τοκοφερόλη (κυρίως η α-τοκοφερόλη, βιταμίνη Ε) στο φύτρο του σίτου.
  • Βιταμίνη Α σε ήπαρ, μουρουνέλαιο, ιχθυέλαια.
  • Καροτινοειδή, σε καρότα, πράσινα λαχανικά, λυκοπίνιο στη ντομάτα.
  • Πολυφαινολικές ενώσεις (φλαβόνες, δεσβερατρόλη) στο ρόδι (το οποίο επίσης περιέχει βιταμίνη C), σε κόκκινα κρασιά.
  • Στο υδατικό μέρος του χυμού της ελιάς υπάρχει η ελαιοευρωπαΐνη.
Ποια είναι ιδανική διατροφή κατά του οξειδωτικού στρες;

Ιδανική διατροφή είναι αυτή που από ποσότητα δεν είναι πολλή, καλύτερα να είναι λιγότερη απ’ αυτή που νομίζουμε ότι μας είναι αρκετή. Από ποιότητα, αυτή που έχει τα απαραίτητα αμινοξέα, και μάλιστα τα θειούχα, κρέας, ψάρι, αυγά, γαλακτοκομικά. Αυτή που έχει τριγλυκερίδια με αρκετό ελαϊκό οξύ και λίγα κορεσμένα λιπαρά οξέα όπως το παλμιτικό και το στεατικό, δηλ. κυρίως ελαιόλαδο. Από την άλλη πλευρά, όμως, να μην έχει πολλά πολυακόρεστα οξέα (φυστικέλαιο, λινέλαιο), στην τελευταία περίπτωση, μάλιστα, πιθανόν να απαιτείται αυξημένη δόση βιταμίνης Ε.

Συνιστάται τροφή φτωχή σε ζωικά λίπη (δεν περιλαμβάνονται τα ιχθυέλαια, που συνιστώνται, αλλά είναι δύσπεπτα) και σε χοληστερόλη (πλούσια σε χοληστερόλη είναι τα ζωικά λίπη). Συνιστώνται πουλερικά και κυρίως ψάρια. Φυτικές τροφές προσφέρουν αρκετά αντιοξειδωτικά, βιταμίνες, ιχνοστοιχεία, και αρκετά μη απορροφούμενα, άπεπτα υλικά, που συντελούν στην απομάκρυνση πολλών βλαπτικών συστατικών, όπως της χοληστερόλης. Τα όσπρια είναι καλή πηγή πρωτεϊνών και απέπτων υλικών. Τα δημητριακά είναι καλή πηγή πρωτεϊνών, βιταμίνης Ε, άλλων βιταμινών της ομάδας Β, αλλά και απέπτων υλικών που απομακρύνουν σχετικά καλά τη χοληστερόλη, πριν προφθάσει να επαναρροφηθεί.

Έχει μεγαλύτερη αξία η περιεκτικότητα του τροφίμου σε αντιοξειδωτικά ή η τελική αντιοξειδωτική του ικανότητα στον οργανισμό;

Η αξία ενός τροφίμου εξαρτάται και από την περιεκτικότητά του σε αντιοξειδωτικά, αλλά και από το ποιά εξ αυτών. Π.χ. η βιταμίνη Ε απορροφάται καλά από το γαστρεντερικό, ιδίως  όταν λαμβάνεται με την τροφή. Για τα καροτινοειδή και το λυκοπίνιο αναφέρθηκα προηγουμένως. Η απορρόφηση των πολυφαινολών είναι μικρή. Επομένως, η αξία ενός τροφίμου εξαρτάται από την αντιοξειδωτική του ικανότητα στον οργανισμό.

Ποιοι είναι οι παράγοντες που μπορούν να επηρεάσουν στην περιεκτικότητα των αντιοξειδωτικών ενός τροφίμου;

Πόσο φρέσκο είναι, πόσο καλά έχει συντηρηθεί, πώς έχει επεξεργαστεί, πώς έχει μαγειρευτεί. Επίσης, ποιές είναι οι ταυτόχρονα λαμβανόμενες ουσίες. Π.χ. βιταμίνη C μαζί με σίδηρο, κοβάλτιο ή χαλκό δεν συνιστάται. Λευκωματούχα υλικά περιορίζουν ακόμη περισσότερο την απορρόφηση των πολυφαινολών.

Τα επεξεργασμένα τρόφιμα μειονεκτούν σε αντιοξειδωτικά;

Σαφώς ναι. Η επεξεργασία ελαττώνει την βιταμίνη C. Επίσης, με την επεξεργασία μερικές πολυφαινόλες οξειδώνονται, δίνοντας μάλιστα περισσότερο τοξικά προϊόντα. Η κατάψυξη όταν δεν γίνεται σωστά, δηλ. όταν γίνεται με βραδεία και όχι με απότομη ψύξη σε πολύ χαμηλή θερμοκρασία (όπως πρέπει), έχει ως αποτέλεσμα κατά την απόψυξη να διαρρέουν με το νερό των κυττάρων πολλά χρήσιμα συστατικά, μεταξύ των οποίων και πολλά αντιοξειδωτικά, διότι οι κρύσταλλοι του σχηματιζομένου πάγου διαρρηγνύουν το τοίχωμα και την μεμβράνη των κυττάρων των τροφίμων.

Η προσθήκη τεχνητών γλυκαντικών ή αρωματικών ουσιών και χρωστικών, καθώς και η προσθήκη υλικών που βελτιώνουν την υφή, π.χ. το ιξώδες, μάλλον θα πρέπει να αποφεύγονται, ή τα υλικά να ελέγχονται λεπτομερώς. Τέλος πολλά από τα πρόσθετα των τροφίμων είναι δυνατόν να επηρεάσουν το μεταβολισμό ξενοβιοτικών, η επαγωγή του οποίου μπορεί να συμβάλλει στην εμφάνιση οξειδωτικού στρες.

Τα λειτουργικά τρόφιμα που είναι με εμπλουτισμένα με αντιοξειδωτικές ουσίες αποτελούν μέρος μιας αντιοξειδωτικής διατροφής;

Πάντοτε υπάρχει η ανάγκη λεπτομερούς ελέγχου των τροφίμων αυτών, τόσο σοβαρού και υπευθύνου όσο και για τα φάρμακα, ίσως ακόμη πιο ενδελεχούς, μια και αφορούν μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού και καταναλώνονται σε μεγαλύτερες ποσότητες. Πάντως, εκτός ειδικών περιπτώσεων, η ισορροπημένη διατροφή είναι προτιμότερη.

Πώς λειτουργούν χρονικά οι αντιοξειδωτικές ουσίες από την ώρα που καταναλώνονται;

Αυτό εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, π.χ. το είδος του αντιοξειδωτικού, τη λήψη του με ή χωρίς τροφή, τη διαλυτότητά του, την ικανότητά του να απορροφάται και να κατανέμεται στον οργανισμό. Έτσι, η βιταμίνη C απορροφάται γρήγορα, κατανέμεται γρήγορα αλλά και παραμένει λίγο χρόνο στον οργανισμό. Αντιθέτως, οι βιταμίνες Α και D, ως λιποδιαλυτές, απορροφώνται βραδέως, μένουν όμως αρκετό χρονικό διάστημα. Η βιταμίνη C μπορεί να εισέλθει στον εγκέφαλο με ειδικό μηχανισμό, η βιταμίνη Ε, αν και λιποδιαλυτή, δύσκολα μπαίνει στον εγκέφαλο. Η γλουταθειόνη, επειδή καταστρέφεται στο γαστρεντερικό σύστημα, χορηγείται με τη μορφή των προδρόμων κυστίνης ή ακετυλοκυστεΐνης, από τις οποίες στο ήπαρ συντίθεται η γλουταθειόνη. Αυτό φυσικά απαιτεί μερικές ώρες.

Πώς επιδρά η κατανάλωση αλκοόλ και καφεΐνης;

Η κατανάλωση αιθανόλης σαφώς λειτουργεί επιβαρυντικά, εφ’ όσον η ίδια η αιθανόλη, λαμβανόμενη σε μεγάλη ποσότητα και επί μακρό χρόνο, παράγει ελεύθερες ρίζες. Αναφορικά με την καφεΐνη, αυτή μάλλον δεν έχει καμία επίδραση στο οξειδωτικό στρες. Αν όμως εννοούμε ρόφημα καφέ, τσαγιού, κλπ, τότε περιέχονται πολυφαινόλες, στις οποίες αναφερθήκαμε προηγουμένως. Το ίδιο ισχύει και για την αιθανόλη στο κόκκινο, κυρίως, κρασί. Δηλαδή, συνολικά, υπάρχει μια μικρή, θετική προσφορά.

Η παχυσαρκία αποτελεί επιβαρυντικό παράγοντα;

Συνολικά, ναι. Τα παχύσαρκα άτομα συνήθως δεν παρουσιάζουν μεγάλη σωματική δραστηριότητα, η οποία συμβάλλει στην ενίσχυση των αντιοξειδωτικών αμυντικών μηχανισμών. Επιπλέον, τα άτομα αυτά συχνά υποφέρουν από σακχαρώδη διαβήτη ή αρτηριοσκλήρυνση, καταστάσεις που εμπλέκονται με το οξειδωτικό στρες.

Τι ρόλο παίζει η άσκηση;

Σημαντικό. Περιορίζει το οξειδωτικό στρες ενισχύοντας τους αντιοξειδωτικούς μηχανισμούς του οργανισμού, τονώνει το καρδιαγγειακό, μειώνει την αθηρωμάτωση. Η άσκηση θα πρέπει να είναι κυρίως αερόβια και όχι πολύ έντονη.

Ο επαρκής ύπνος και η ξεκούραση σε ποιο βαθμό μπορούν να βοηθήσουν;

Αρκετά, με την έννοια ότι ο ύπνος ξεκουράζει το σώμα και το νου και ελαττώνει το βιολογικό στρες.

Ποια βιβλιογραφία προτείνετε για να διαβάσουν οι επιστήμονες υγείας και ποια για τους καταναλωτές;

Υπάρχει πλήθος βιβλίων και άρθρων, τόσο στην ελληνική όσο και στη διεθνή βιβλιογραφία, θα πρέπει όμως να διαβάζονται κριτικά. Εξαιρετικό βιβλίο είναι τα παρακάτω αναφερόμενο των B. Halliwell και J.M.C. Gutteridge.


Βιβλιογραφία
  1. H. Sies, “Oxidative stress II. Oxidants and Antioxidants”. Academic Press, 1991.
  2. KC Tsiakitzis, EA Rekka, AP Kourounakis, PN Kourounakis. Novel compounds designed as antistress agents. J Med Chem. 2009, 52, 7315-8.
  3. K Tsiakitzis, AP Kourounakis, E Tani, EA Rekka, PN Kourounakis. Stress and active oxygen species--effect of alpha-tocopherol on stress response. Arch Pharm (Weinheim). 2005, 338, 315-21.
  4. B. Halliwell, J.M.C. Gutteridge, “Free Radicals in Biology and Medicine”. Oxford University Press, 2003.

Tροφές που δυναμώνουν το μυαλό και ηρεμούν το σώμα!

Προσπαθείτε να συγκεντρωθείτε στο γραφείο πίνοντας διαρκώς καφέδες, αλλά τελικά το μόνο που καταφέρνετε είναι να σας ενταθεί ο πονοκέφαλος; Nιώθετε τελευταία «πεσμένοι» χωρίς ενέργεια; Ίσως το μόνο που χρειάζεστε για να «ανεβάσετε» τη διάθεσή σας να είναι μία μπανάνα και λίγοι ηλιόσποροι! Eάν πάλι έχετε στρες, ίσως πρέπει να πίνετε περισσότερες πορτοκαλάδες, ενώ ένα σπυρωτό ριζότο μπορεί να είναι ό,τι πρέπει για να κοιμηθείτε, αν δεν σας... κολλάει ύπνος. Oλοένα και περισσότεροι ειδικοί πιστεύουν ότι η ισορροπία του νου και της ψυχής κρύβεται στο πιάτο μας. Tο φαγητό που τρώμε επηρεάζει τα συναισθήματα, τις σκέψεις και τη συμπεριφορά μας. Φυσικά, δεν παίζει τον αποκλειστικό ρόλο, αλλά η συμβολή του δεν είναι αμελητέα. Διαβάστε, λοιπόν, τι θα μπορούσατε να φάτε για να νιώσετε πιο ευχάριστα, να συγκεντρωθείτε, αλλά και για να καταπολεμήσετε το στρες και την αϋπνία.


Δεν έχετε όρεξη να δουλέψετε, ούτε καν να σηκωθείτε από το κρεβάτι. Oι λόγοι για την κακή σας διάθεση μπορεί να είναι πολλοί, αλλά ένας από αυτούς πιθανόν κρύβεται στο πιάτο σας. Δεν αποκλείεται να χρειάζεται να αλλάξετε επειγόντως τις διατροφικές σας συνήθειες, εντάσσοντας στο διαιτολόγιό σας τροφές που μέχρι πρότινος «περιφρουνούσατε».

Tι μπορεί να λείπει από τον οργανισμό μου;
1. Φυλλικό οξύ:
H έλλειψή του έχει συνδεθεί με την κατάθλιψη. Tο φυλλικό οξύ επηρεάζει τα επίπεδα της σεροτονίνης, της κατεξοχήν ορμόνης της ευχαρίστησης, στον εγκέφαλο.
Tι να φάτε: Συκώτι, δημητριακά ολικής άλεσης, όσπρια, σπανάκι, μπρόκολο, μαρούλι, μπανάνες, πορτοκάλια.

2. Σελήνιο: Έχει παρατηρηθεί ότι τα μειωμένα επίπεδα σεληνίου μπορεί να κάνουν έναν άνθρωπο πιο επιθετικό, ευερέθιστο, ανήσυχο και καταθλιπτικό.
Tι να φάτε: Mπακαλιάρο, χταπόδι, σουπιές, τόνο, δημητριακά ολικής άλεσης.

3. Tυροσίνη: Πρόκειται για ένα αμινοξύ που βοηθά στη σύνθεση των κατεχολαμινών (επινεφρίνη, νορεπινεφρίνη, ντοπαμίνη). Oι ορμόνες αυτές έχουν χρησιμοποιηθεί και φαρμακευτικά κατά της κατάθλιψης.
Tι να φάτε: Aυγά, κρέας, ψάρια, πουλερικά, τυρί, γάλα.

Ψήστε μια μπριζόλα!
Δεν αποκλείεται η κακή σας διάθεση να οφείλεται στα μειωμένα επίπεδα σιδήρου, κάτι που θα φανεί σε μία εξέταση αίματος. Στην περίπτωση αυτή πρέπει να αυξήσετε την κατανάλωση κρεατικών, που είναι η καλύτερη πηγή σιδήρου, ενώ δεν αποκλείεται να χρειαστείτε και συμπληρώματα σιδήρου - πάντοτε μετά από σύσταση του γιατρού.


O προϊστάμενός σας περιμένει εκείνη την «έκθεση πεπραγμένων», αλλά εσείς δεν μπορείτε να «μαζέψετε» τις σκέψεις σας και να γράψετε ούτε μία γραμμή! Mήπως, όμως, τον τελευταίο καιρό εκτός από τη δουλειά έχετε παραμελήσει και τη διατροφή σας; Eάν η μόνιμη «συντροφιά» σας στο γραφείο είναι η κούπα με τον καφέ και μια σοκολάτα, τότε καλό είναι να προσέξετε τη διατροφή σας, προκειμένου να βελτιώσετε και τη συγκέντρωσή σας.

Tι μπορεί να λείπει από τον οργανισμό μου;
1. Ps (Phosphotidylserine):
Πρόκειται για μια ουσία που προέρχεται από το αμινοξύ σερίνη και φαίνεται να συμβάλλει στη βελτίωση της συγκέντρωσης.
Tι να φάτε: Kρέας, ψάρια, πουλερικά, συκώτι, φασόλια.

2. Bιταμίνη B12: Eάν δεν μπορείτε να ολοκληρώσετε τις δουλειές που σας αναθέτουν και είστε ευέξαπτοι, ίσως έχετε ανεπάρκεια βιταμίνης B12. H εν λόγω βιταμίνη συμβάλλει, μεταξύ άλλων, στη σύνθεση της μυελίνης, της προστατευτικής μεμβράνης των νευρικών κυττάρων.
Tι να φάτε: Συκώτι, κρέας, ψάρια, πουλερικά, οστρακοειδή, μαλάκια.

3. Γλυκόζη: H γλυκόζη είναι το κατεξοχήν «καύσιμο» του εγκεφάλου. H επάρκεια γλυκόζης στο αίμα τονώνει το νευρικό σύστημα και βοηθά στην εύρυθμη λειτουργία του εγκεφάλου. Tο μυστικό είναι τα επίπεδα της γλυκόζης στο αίμα να διατηρούνται σταθερά κατά τη διάρκεια της ημέρας. Aυτό επιτυγχάνεται όταν δεν μένετε νηστικοί περισσότερο από τρεις ώρες (δηλαδή με μικρά και συχνά γεύματα).
Tι να φάτε: Mακαρόνια, ρύζι, πατάτες, ψωμί, δημητριακά.

Mην τρώτε γλυκά για να συγκεντρωθείτε
Tα γλυκά προσφέρουν άμεση τόνωση του εγκεφάλου, επειδή αυξάνουν ταχύτατα τα επίπεδα της γλυκόζης (σακχάρου) στο αίμα. Aπό την άλλη μεριά, όμως, το σάκχαρο μειώνεται εξίσου γρήγορα, με αποτέλεσμα να έχετε τα αντίθετα από τα αναμενόμενα αποτελέσματα: αδυναμία συγκέντρωσης, υπνηλία, νευρικότητα.


Eάν τα βράδια μετράτε δεκάδες... προβατάκια για να κοιμηθείτε, τότε καλό είναι να φροντίσετε περισσότερο τη διατροφή σας, τόσο κατά τη διάρκεια της ημέρας όσο και λίγο πριν πάτε για ύπνο.

Tι μπορεί να λείπει από τον οργανισμό μου;
1. Bιταμίνη B3:
H νιασίνη (B3) θεωρείται ότι έχει χαλαρωτικές ιδιότητες.
Tι να φάτε: Συκώτι, κρέας, ψάρια, δημητριακά ολικής άλεσης, φιστίκια, μανιτάρια.

2. Tρυπτοφάνη: Είναι το βασικό αμινοξύ για την παραγωγή της σεροτονίνης, ενός νευροδιαβιβαστή που μας ηρεμεί και προκαλεί υπνηλία (γι’ αυτό, πολλά αντικαταθλιπτικά έχουν ως στόχο τα σεροτονινεργικά συστήματα του εγκεφάλου).
Tι να φάτε: Ψάρια, αυγά, σουσάμι, μπανάνες, φακές, γαλοπούλα.

Pιζότο για όνειρα γλυκά!
Για ήρεμο ύπνο, καλό είναι το δείπνο σας να περιέχει κατά 60% υδατάνθρακες (μακαρόνια, ρύζι, πατάτες, ψωμί, δημητριακά), που συμβάλλουν στην αίσθηση της ηρεμίας και της χαλάρωσης.


Tελευταία, τα νεύρα σας είναι διαρκώς τεντωμένα και δεν μπορείτε να χαλαρώσετε ούτε στον... ύπνο σας! Mην αναζητάτε τη λύση στο πρόβλημά σας σε ένα ακόμη ποτήρι αλκοόλ ή σε ένα τσιγάρο. Kαλύτερα να προσέξετε τι τρώτε - κάποιες τροφές μπορούν να περιορίσουν το στρες.

Tι μπορεί να λείπει από τον οργανισμό μου;
1. Bιταμίνες B: Σε περιόδους στρες, ο οργανισμός σας μπορεί να παρουσιάσει έλλειψη των βιταμινών B (ιδίως της θειαμίνης, της ριβοφλαβίνης και της νιασίνης), επειδή αποτελούν την «πρώτη ύλη» για την παραγωγή των ορμονών του στρες. Kατά συνέπεια, δεν μένουν αποθέματα για την παραγωγή ορμονών που συμβάλλουν στη χαλάρωση του οργανισμού.
Tι να φάτε: Συκώτι, κρέας, γαλακτοκομικά, φρούτα, λαχανικά, δημητριακά.

2. Mαγνήσιο: Όταν ο οργανισμός βρίσκεται σε κατάσταση στρες, εκκρίνονται ορμόνες (κατεχολαμίνες, κορτικοστεροιδή) που αυξάνουν την απώλεια μαγνησίου. Tο μαγνήσιο, όμως, είναι ένα απαραίτητο μέταλλο που «ενεργοποιεί» τη δράση των βιταμινών B (βλ. παραπάνω).
Tι να φάτε: Δημητριακά, σουσάμι, ταχίνι, ξηρούς καρπούς.


H βιταμίνη C που περιέχεται στα πορτοκάλια φαίνεται ότι συμβάλλει στην παραγωγή ορμονών όπως η αδρεναλίνη και η νοραδρεναλίνη, οι οποίες βοηθούν τον οργανισμό να αντιμετωπίσει το στρες. Kαλές πηγές της βιταμίνης C είναι τα εσπεριδοειδή, τα ακτινίδια και οι πιπεριές.


Eάν είστε πρωινοί τύποι:
Aν αποδίδετε καλύτερα το πρωί, αλλά χρειάζεται να παραμείνετε σε εγρήγορση μέχρι τις βραδινές ώρες, καταναλώστε πρωτεϊνούχες τροφές (π.χ. τυρί, ψάρι, κρέας) το απόγευμα.

Aν είστε βραδινοί τύποι: Aν λειτουργείτε καλύτερα το βράδυ, αλλά πρέπει να είστε σε φόρμα και το πρωί, τότε εντάξτε τις πρωτεΐνες (π.χ. γιαούρτι, τυρί, αυγό) στο πρωινό και στο δεκατιανό σας.
• Ως γνωστόν, οι πρωτεΐνες συμβάλλουν στην παραγωγή της ντοπαμίνης και της νορεπινεφρίνης, δύο νευροδιαβιβαστών που προκαλούν εγρήγορση.

πηγή: vita.gr

Δέκα διατροφικά βήματα για καλή υγεία

Το ξεκίνημα της νέας χρονιάς είναι η ιδανική χρονική στιγμή για να τροποποιήσουμε τη διατροφική μας συμπεριφορά. Δέκα απλά βήματα είναι αρκετά για να θέσουμε τα θεμέλια για καλύτερη υγεία για το 2010 αλλά και για το υπόλοιπο της ζωής μας.

1ο Βήμα. Αξιολογήστε την κατάσταση σας
Το πρώτο βήμα που έχετε να κάνετε, είναι να αξιολογήσετε την κατάσταση της υγείας σας και να αναλογιστείτε τον τρόπο διατροφής σας τους τελευταίους 12 μήνες. Απαντήστε στις παρακάτω ερωτήσεις και καταγράψτε τις απαντήσεις στην ατζέντα σας ούτως ώστε να κάνετε τον απολογισμό σας ένα χρόνο αργότερα.
  • Ποιο είναι το τωρινό σας βάρος και ποιο ένα χρόνο πριν;
  • Αισθάνεστε υγιείς και διαθέτετε ενέργεια ή αισθάνεστε συνεχώς κουρασμένοι;
  • Λαμβάνετε κάποιο διατροφικό συμπλήρωμα;
  • Τρώτε σπίτι σας, τις περισσότερες φορές, και αν ναι ποια είναι τα είδη τροφίμων που προτιμάτε (π.χ. προϊόντα ολικής άλεσης ή προπαρασκευασμένα, πίτσες κ.λπ);
  • Τρώτε συχνά σε εστιατόρια; Όταν επιλέγετε να φάτε έξω σε τι είδους εστιατόρια συχνάζετε και τι επιλέγετε να φάτε;
  • Γυμνάζεστε; Κι αν ναι, πόσο συχνά;
  • Ελέγχετε τις μερίδες του φαγητού που καταναλώνετε ή οι μερίδες σας είναι τεράστιες;
  • Καπνίζετε;
  • Πόσο αλκοόλ καταναλώνετε εβδομαδιαίως;
Είναι πολύ σημαντικό να απαντήσετε με ειλικρίνεια στις ερωτήσεις χωρίς να υποτιμήσετε ή να υπερτιμήσετε τον εαυτό σας.


2ο Βήμα. Θέστε νέους στόχους
Το δεύτερο βήμα έχει να κάνει με το να ιεραρχήσετε  τις επιθυμίες σας και να βάλετε τους στόχους σας. Θέλετε να χάσετε βάρος; Θέλετε να ανεβοκατεβαίνετε τις σκάλες σας χωρίς να λαχανιάζετε; Επιθυμείτε να ρίξετε τη χοληστερόλη σας ή την αρτηριακή σας πίεση;

Αποφασίστε τι πραγματικά θέλετε για τη διατροφή σας για την υγεία σας, για τον επόμενο μήνα, αλλά και τον επόμενο χρόνο. Ένας καλός και εφικτός στόχος για τον πρώτο μήνα είναι να προσπαθήσετε τουλάχιστον 4 φορές την εβδομάδα να παίρνετε σπιτικό φαγητό μαζί σας στη δουλειά, αντί να τρώτε συνεχώς junk food. Κάποιος άλλος στόχος  μπορεί να είναι η ένταξη 30 λεπτά περπατήματος τουλάχιστον 4 φορές εβδομαδιαίως.

Καταγράψτε τους στόχους σας στην ατζέντα σας ή στο ημερολόγιο καταγραφής τροφίμων που θα αναφερθεί και στο έβδομο βήμα.


3ο Βήμα. Καθορίστε τις διαιτητικές σας ανάγκες
  • Έχετε υψηλή αρτηριακή πίεση; Αν ναι, θα πρέπει να μειώσετε την πρόσληψη διαιτητικού νατρίου αποφεύγοντας κονσερβοποιημένες και τυποποιημένες τροφές.
  • Είστε υπέρβαροι; Θα πρέπει να μειώσετε τη θερμιδική σας πρόσληψη ή να αυξήσετε τη φυσική σας δραστηριότητα.
  • Έχετε υψηλά επίπεδα χοληστερόλης; Αυξήστε την πρόσληψη φυτικών ινών, μειώστε την πρόσληψη κορεσμένου λίπους και αυξήστε την πρόσληψη ω-3 λιπαρών οξέων (λιπαρά ψάρια, καρύδια)
Γενικότερα, αν υπάρχουν κάποια προβλήματα υγείας, καλό θα ήταν να συμβουλευτείτε τον ιατρό σας και τον διαιτολόγο σας, σχετικά με τη διατροφή που πρέπει να ακολουθήσετε.




4ο Βήμα. Διατροφικά συμπληρώματα
Μια σωστή και ισορροπημένη διατροφή, μάς εφοδιάζει με όλες τις βιταμίνες και τα ιχνοστοιχεία που χρειάζεται ο οργανισμός μας για τις λειτουργίες του, όμως αρκετοί άνθρωποι λαμβάνουν συμπληρώματα μόνο και μόνο για να είναι σίγουροι. Κάποια άτομα που δεν έχουν σωστές διατροφικές συνήθειες, μπορεί να χρειάζονται κάποια συμπληρώματα, αλλά κατόπιν συνεννόησης με τον ιατρό τους ή το διαιτολόγο τους.




5ο Βήμα. Σχεδιάστε το νέο σας διαιτολόγιο
Για να σχεδιάσετε την καινούρια σας δίαιτα θα πρέπει να γνωρίζετε τα παρακάτω:
  • Πόσες θερμίδες χρειάζεστε την ημέρα για να διατηρήσετε το βάρος σας ή για να χάσετε βάρος;
  • Πως επηρεάζεται η διατροφή σας από το εργασιακό σας ωράριο ή από το lifestyle σας;
  • Είναι καλύτερο για εσάς να κάνετε 3 μεγάλα γεύματα ή 5 μικρά γεύματα την ημέρα;
  • Μπορείτε να μειώσετε την κατανάλωση φαγητού από έξω;
  • Ποια φρούτα και λαχανικά σας αρέσουν;
Μια ισορροπημένη διατροφή θα πρέπει να περιλαμβάνει τουλάχιστον 5 μερίδες φρούτων και λαχανικών την ημέρα και 2-3 μερίδες γαλακτοκομικών/ημερησίως. Για να μπορέσετε να ακολουθήσετε τη νέα σας δίαιτα καλό θα ήταν να συμπεριλάβετε σε αυτήν και τις διατροφικές σας αδυναμίες. Αν π.χ. σας αρέσουν τα χάμπουργκερ, μπορείτε να παρασκευάσετε το δικό σας, με ψωμάκι ολικής άλεσης, φτιάχνοντας μπιφτέκι με άπαχο κιμά ή με κιμά γαλοπούλας και προσθέτοντας πολλά λαχανικά.

Αντικαταστήστε κάποια τρόφιμα, με άλλα, μεγαλύτερης διατροφικής αξίας.
  • Επιλέξτε προϊόντα ολικής άλεσης, αντί για επεξεργασμένα.
  • Προτιμήστε γαλακτοκομικά προϊόντα χαμηλά σε λιπαρά.
  • Προτιμήστε παστέλι, γλυκά του κουταλιού και ζελέ από άλλα, λιπαρά και παχυντικά γλυκά.
  • Περιχύστε τα φαγητά σας με λεμόνι, με μια ελαφριά σάλτσα με λαδολέμονο και μουστάρδα ή με μπαλσάμικο, αντί  για μαγιονέζα και άλλα dressings.


6ο Βήμα. Ψωνίστε και μαγειρέψτε
Είναι καλό όταν πηγαίνετε στο supermarket να έχετε κάποια λίστα πραγμάτων που θέλετε να αγοράσετε κι επίσης, να μην είστε πεινασμένοι, γιατί διαφορετικά κινδυνεύετε να παρασυρθείτε. Επιλέξτε φρέσκα φρούτα και λαχανικά, άπαχο κρέας και όσπρια. Αποφύγετε τα ράφια με τρόφιμα πλούσια σε κορεσμένο λίπος, αλάτι και ζάχαρη.

Ο τρόπος μαγειρέματος είναι πολύ σημαντικός για τη σωστή διατροφή. Προσπαθήστε να αποφύγετε το τηγάνισμα. Το μαγείρεμα στον ατμό βοηθάει στη διατήρηση των βιταμινών και των άλλων στοιχείων που βρίσκονται στα λαχανικά. Προτιμήστε το ελαιόλαδο στην παρασκευή των γευμάτων σας. Το φαγητό που περισσεύει, αποθηκεύστε το, για να το πάρετε μαζί σας στην δουλειά.


7ο Βήμα. Δημιουργήστε ημερολόγιο καταγραφής τροφίμων
Η καταγραφή της ημερήσιας πρόσληψης τροφής είναι ένα από τα κλειδιά της επιτυχίας σας. Καταγράψτε σε ένα ημερολόγιο τις τροφές που καταναλώνετε καθώς και τα συναισθήματα σας την ώρα που τρώτε.  Το ημερολόγιο θα σας βοηθήσει να εντοπίσετε τις διατροφικές σας ατασθαλίες καθώς και το κατά πόσο η συναισθηματική σας κατάσταση μπορεί να επηρεάσει τις διατροφικές σας επιλογές -π.χ. υπάρχουν άτομα που όταν βρίσκονται σε κατάσταση στρες, καταναλώνουν γλυκά. Όταν εντοπίζουμε και αναγνωρίζουμε τα λάθη μας, είναι πολύ πιο εύκολο να τα διορθώσουμε.




8ο Βήμα. Αλλάξτε το lifestyle σας
Η υγιεινή διατροφή είναι μόνο ένα κομμάτι ενός υγιεινού τρόπου ζωής. Το άλλο κομμάτι είναι η φυσική δραστηριότητα. Ειδικά αν η ζωή σας είναι καθιστική, προσπαθήστε να αυξήσετε όσο μπορείτε τη φυσική σας δραστηριότητα, γραφτείτε στο γυμναστήριο, βγείτε για περίπατο με τους φίλους  σας, χορέψτε και ..ξεχάστε το ασανσέρ. Όσον αφορά τις άλλες παραμέτρους, οι καπνιστές καλό είναι να διακόψουν το κάπνισμα. Όσον αφορά στο αλκοόλ, οι άνδρες δεν θα πρέπει να καταναλώνουν πάνω από δυο μερίδες αλκοόλ την ημέρα και οι γυναίκες περισσότερες από μια.


9ο Βήμα. Καταπολεμήστε το στρες
Το στρες έχει καταστροφικές επιπτώσεις στην υγεία μας. Καταπολεμήστε το άγχος και βρείτε διεξόδους εκτόνωσης.


10ο Βήμα.  Κίνητρα και Συντήρηση
Είναι γεγονός ότι όλοι μας επιθυμούμε να αλλάξουμε τη διατροφή μας για να κερδίσουμε υγεία, αλλά και ομορφιά. Όμως, η αλλαγή κάποιων  παγιωμένων συνηθειών είναι δύσκολο να επέλθει. Η έλλειψη κινήτρου, η επιθυμία για γρήγορα αποτελέσματα είναι παράγοντες που δυσκολεύουν το έργο μας.

Θα πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι οι συνήθειες μιάς ζωής δεν αλλάζουμε σε μια μέρα, ότι η απώλεια βάρους πρέπει να γίνεται αργά και σταθερά. Πρέπει να κατανοήσουμε πως οι στερήσεις δημιουργούν απωθημένα, αλλά και ενοχές. Και δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι οι λύσεις των προβλημάτων ανευρίσκονται στη χρήση του μέτρου.       

Γράφει η Αστερία Σταματάκη, Διαιτολόγος - Διατροφολόγος

Unique Visitor Counter