Κάθε χειμώνα, όπως μας διαβεβαιώνουν οι γιατροί, παρατηρείται έξαρση της ιγμορίτιδας. Υπολογίζεται, μάλιστα, ότι τη συγκεκριμένη εποχή στις ΗΠΑ περίπου 25 εκατομμύρια Αμερικανοί επισκέπτονται τα ιατρεία για τη θεραπεία της ιγμορίτιδας και σε ένα ποσοστό 85-98% τα συμπτώματά τους αντιμετωπίζονται με αντιβίωση. Αντίστοιχα στοιχεία για τη χώρα μας δεν υπάρχουν, ωστόσο οι περισσότεροι έλληνες ωτορινολαρυγγολόγοι χορηγούν εξαρχής αντιβίωση. Όμως, στην πραγματικότητα τέτοιες λοιμώξεις δεν αντιμετωπίζονται πάντοτε αποτελεσματικά με τη φαρμακευτική αγωγή. Την αποτελεσματικότητα των αντιβιοτικών αλλά και των τοπικών αποσυμφορητικών σπρέι στην ιγμορίτιδα αμφισβητεί επίσης πρόσφατη βρετανική έρευνα.
Η νέα έρευνα αλλάζει τα δεδομένα;
Η έρευνα εκπονήθηκε από το Πανεπιστήμιο του Southampton στην Αγγλία και δημοσιεύτηκε το Δεκέμβριο του 2007 στην ιατρική επιθεώρηση «Journal of the American Medical Association». Υποστηρίζει ότι τα αντιβιοτικά και τα εισπνεόμενα στεροειδή φάρμακα συνήθως δεν περιορίζουν δραστικά τα συμπτώματα της οξείας ιγμορίτιδας. Oι ερευνητές αξιολόγησαν την ανταπόκριση στη θεραπεία 240 ενηλίκων με ιγμορίτιδα: Συγκεκριμένα χορήγησαν στους μισούς αντιβίωση και εισπνεόμενα στεροειδή και στους υπόλοιπους εικονικά φάρμακα. Η εξέλιξη της νόσου και στις δύο ομάδες ήταν περίπου η ίδια. Έτσι, συνιστούν οι ασθενείς να στρέφονται κυρίως στη χρήση αναλγητικών, αφήνοντας τον οργανισμό τους να ενεργοποιεί τους μηχανισμούς αυτοθεραπείας, σε διάστημα 3 ημερών έως και 3 εβδομάδων. Τα δε ρινικά σπρέι μπορούν να βοηθήσουν σε ελαφριές περιπτώσεις οξείας ιγμορίτιδας.
«Ναι» στην αντιβίωση, υπό όρους
Σχολιάζοντας σε ξένα έντυπα τη μελέτη των Βρετανών, ο δρ. Michael Stewart, πρόεδρος του Ωτορινολαρυγγολογικού Τμήματος του «Presbyterian-Weill Cornell» Medical Center στη Νέα Υόρκη, υποστήριξε ότι ναι μεν τα συμπεράσματά της είναι σημαντικά, αλλά δεν θα πρέπει να αποτελέσουν κανόνα για την αντιμετώπιση της ιγμορίτιδας από εδώ και στο εξής. Ειδικότερα, τόνισε ότι δεν θα πρέπει να καταδικάζονται συλλήβδην οι αντιβιώσεις και ότι, όταν είναι αναγκαίο, θα πρέπει να χορηγούνται στους ασθενείς, αφού όμως πρώτα έχει βρεθεί η ακριβής αιτία που προκαλεί την ιγμορίτιδα. Στο ίδιο πνεύμα κινήθηκαν και οι απόψεις των ελλήνων ειδικών που ρωτήσαμε για το θέμα. Σύμφωνα με τους χειρουργούς ωτορινολαρυγγολόγους κ. Σπύρο Τσαγκάρη και κ. Βασιλική Λάιου-Κουτσόγεωργα, το συμπέρασμα της μελέτης είναι χρήσιμο και πράγματι υπάρχουν περιπτώσεις που δεν θα έπρεπε ένας ασθενής να πάρει αντιβίωση, για παράδειγμα στην περίπτωση ιογενούς φαρυγγίτιδας, που τα συμπτώματά της μοιάζουν με αυτά της ιγμορίτιδας. Γι’ αυτόν το λόγο, η διάγνωση θα πρέπει να γίνεται με ιδιαίτερη προσοχή. Ωστόσο, σε κάποιες περιπτώσεις, εξετάσεις (π.χ. ακτινογραφία ή αξονική τομογραφία) που είναι απαραίτητες για να βρεθεί η αιτία τελικά δεν γίνονται. Αυτό συμβαίνει είτε για οικονομικούς λόγους είτε γιατί ο ασθενής απαγορεύεται να εκτεθεί σε ακτινοβολία (π.χ. ένα παιδί ή μία έγκυος).
Η νέα έρευνα αλλάζει τα δεδομένα;
Η έρευνα εκπονήθηκε από το Πανεπιστήμιο του Southampton στην Αγγλία και δημοσιεύτηκε το Δεκέμβριο του 2007 στην ιατρική επιθεώρηση «Journal of the American Medical Association». Υποστηρίζει ότι τα αντιβιοτικά και τα εισπνεόμενα στεροειδή φάρμακα συνήθως δεν περιορίζουν δραστικά τα συμπτώματα της οξείας ιγμορίτιδας. Oι ερευνητές αξιολόγησαν την ανταπόκριση στη θεραπεία 240 ενηλίκων με ιγμορίτιδα: Συγκεκριμένα χορήγησαν στους μισούς αντιβίωση και εισπνεόμενα στεροειδή και στους υπόλοιπους εικονικά φάρμακα. Η εξέλιξη της νόσου και στις δύο ομάδες ήταν περίπου η ίδια. Έτσι, συνιστούν οι ασθενείς να στρέφονται κυρίως στη χρήση αναλγητικών, αφήνοντας τον οργανισμό τους να ενεργοποιεί τους μηχανισμούς αυτοθεραπείας, σε διάστημα 3 ημερών έως και 3 εβδομάδων. Τα δε ρινικά σπρέι μπορούν να βοηθήσουν σε ελαφριές περιπτώσεις οξείας ιγμορίτιδας.
«Ναι» στην αντιβίωση, υπό όρους
Σχολιάζοντας σε ξένα έντυπα τη μελέτη των Βρετανών, ο δρ. Michael Stewart, πρόεδρος του Ωτορινολαρυγγολογικού Τμήματος του «Presbyterian-Weill Cornell» Medical Center στη Νέα Υόρκη, υποστήριξε ότι ναι μεν τα συμπεράσματά της είναι σημαντικά, αλλά δεν θα πρέπει να αποτελέσουν κανόνα για την αντιμετώπιση της ιγμορίτιδας από εδώ και στο εξής. Ειδικότερα, τόνισε ότι δεν θα πρέπει να καταδικάζονται συλλήβδην οι αντιβιώσεις και ότι, όταν είναι αναγκαίο, θα πρέπει να χορηγούνται στους ασθενείς, αφού όμως πρώτα έχει βρεθεί η ακριβής αιτία που προκαλεί την ιγμορίτιδα. Στο ίδιο πνεύμα κινήθηκαν και οι απόψεις των ελλήνων ειδικών που ρωτήσαμε για το θέμα. Σύμφωνα με τους χειρουργούς ωτορινολαρυγγολόγους κ. Σπύρο Τσαγκάρη και κ. Βασιλική Λάιου-Κουτσόγεωργα, το συμπέρασμα της μελέτης είναι χρήσιμο και πράγματι υπάρχουν περιπτώσεις που δεν θα έπρεπε ένας ασθενής να πάρει αντιβίωση, για παράδειγμα στην περίπτωση ιογενούς φαρυγγίτιδας, που τα συμπτώματά της μοιάζουν με αυτά της ιγμορίτιδας. Γι’ αυτόν το λόγο, η διάγνωση θα πρέπει να γίνεται με ιδιαίτερη προσοχή. Ωστόσο, σε κάποιες περιπτώσεις, εξετάσεις (π.χ. ακτινογραφία ή αξονική τομογραφία) που είναι απαραίτητες για να βρεθεί η αιτία τελικά δεν γίνονται. Αυτό συμβαίνει είτε για οικονομικούς λόγους είτε γιατί ο ασθενής απαγορεύεται να εκτεθεί σε ακτινοβολία (π.χ. ένα παιδί ή μία έγκυος).
Πότε εκδηλώνεται η ασθένεια;
Τις περισσότερες φορές η ιγμορίτιδα εκδηλώνεται μετά από κρυολόγημα και οφείλεται σε μικρόβιο ή σε ιό. Επίσης, πολύ συχνά, εμφανίζεται λόγω κάποιου ιού και έπειτα βρίσκει το κατάλληλο έδαφος ένα μικρόβιο και αναπτύσσεται. Τότε πρόκειται για λοίμωξη μεικτού τύπου. Την εκδήλωσή της ευνοούν και διάφορες αλλεργίες (αλλεργία στη σκόνη, στη γύρη κλπ.). Επεισόδια ιγμορίτιδας μπορεί να εμφανίζει κάποιος κι όταν υπάρχει ανατομική ανωμαλία στην περιοχή, όπως για παράδειγμα σκολίωση του ρινικού διαφράγματος ή ρινικοί πολύποδες. Επίσης, μια μόλυνση στα δόντια της πάνω γνάθου μπορεί να επεκταθεί στα ιγμόρεια. Σπάνια, η λοίμωξη μπορεί να οφείλεται στην ανάπτυξη κάποιου μύκητα. Κάτι τέτοιο μπορεί να συμβεί όταν η άμυνα του οργανισμού έχει «πέσει» πολύ, όπως στην περίπτωση που κάποιος πάσχει από AIDS κλπ.
Η διάγνωση δεν είναι πάντοτε εύκολη
Τα συμπτώματα της ιγμορίτιδας μοιάζουν πολύ με εκείνα του κρυολογήματος. Όμως, ένας έμπειρος ωτορινολαρυγγολόγος μπορεί να διαγνώσει αν πρόκειται για ένα κρυολόγημα που «επιμένει» ή για μια ιγμορίτιδα, και μάλιστα μικροβιακή, που «δίνει» συγκεκριμένα συμπτώματα. Αυτά είναι: • Πυρετός • Δυνατός πονοκέφαλος • Εστιασμένος πόνος γύρω από τη μύτη, τα μάτια, τα μάγουλα ή το μέτωπο • Πυώδεις κιτρινοπράσινες εκκρίσεις από τη μύτη • Βήχας • Πόνος στα δόντια της άνω γνάθου • Απώλεια όσφρησης ή γεύσης ή ακόμη και ακοής σε προχωρημένες καταστάσεις.
Ποιες εξετάσεις είναι αναγκαίες;
Συνήθως οι γιατροί προχωρούν σε εξετάσεις όταν η αντιβίωση ή οι αντιβιώσεις που έχει πάρει ο ασθενής δεν είναι αποτελεσματικές. Ας τις δούμε με τη σειρά που συστήνονται:
• Απλή εξέταση αίματος: Συχνά είναι αναγκαία, πριν πάρει ο ασθενής αντιβίωση, προκειμένου να διαπιστωθεί εάν η λοίμωξη οφείλεται πράγματι σε κάποιο μικρόβιο (αυξημένα λευκά αιμοσφαίρια, πολυμορφοπύρηνα).
- Υπέρυθρη Ακτινοβολία: Είναι πολύ πιο αθώα απο την ακτινογραφία και δειχνει το προβλημα με χρώματα, δεν έχουν πολλά ιατρία αυτό το μηχανημα.
• Ακτινογραφία: Μια ακτινογραφία στην περιοχή της ρινικής κοιλότητας θα δείξει εάν τα ιγμόρεια είναι γεμάτα με αέρα ή με πύο.
• Αξονική τομογραφία: Μας δίνει και την καλύτερη εικόνα για την κατάσταση των ιγμορείων. Όμως, οι γιατροί δεν καταφεύγουν αμέσως στην εξέταση αυτή, γιατί το κόστος της είναι υψηλό και επιπλέον γιατί «φορτώνει» τον ασθενή με ακτινοβολία. Την επιλέγουν μόνο όταν η κατάσταση είναι σοβαρή ή εξετάζεται το ενδεχόμενο να προχωρήσουν σε επέμβαση.
• Καλλιέργεια βλέννας: Σπάνια ένας γιατρός αποφασίζει να κάνει κάτι τέτοιο. Σε αυτό καταφεύγει μόνο στην περίπτωση που έχει εξαντλήσει όλα τα θεραπευτικά μέσα ή θέλει να αποφύγει την επέμβαση. Πρέπει να γίνει παρακέντηση στα ιγμόρεια και να ληφθεί βλέννα για μικροβιολογική ανάλυση, προκειμένου να εντοπιστεί το μικρόβιο, ο ιός ή ο μύκητας που αντιστέκεται στη θεραπεία.
Πώς θα απαλλαγείτε από τη λοίμωξη
Πέρα από την αντιβίωση, την οποία μόνος αρμόδιος για να συνταγογραφήσει είναι ο γιατρός σας, μπορείτε να καταφύγετε και σε κάποια από τις ακόλουθες εναλλακτικές ή συμπληρωματικές λύσεις:
• Τοπικά αποσυμφορητικά: Πρόκειται για σπρέι που προκαλούν αγγειοσύσπαση για να «απελευθερώσουν» τη μύτη. Φροντίστε μόνο να μην τα χρησιμοποιείτε πάνω από 5 ημέρες, επειδή ενδέχεται να σας προκαλέσουν εθισμό και να παρουσιάσετε φαρμακευτική ρινίτιδα.
• Αντιισταμινικά: Αν η ιγμορίτιδα οφείλεται σε κάποια αλλεργία.
• Εσωτερικές πλύσεις στη μύτη: Χρησιμοποιήστε φυσιολογικό ορό ή θαλασσινό νερό και, ταυτόχρονα, καταναλώνετε πολλά υγρά, ώστε να απομακρύνεται και να ρευστοποιείται η βλέννα πιο εύκολα.
• Εισπνοή ατμών: Μπορείτε να εισπνεύσετε υδρατμούς ή ατμούς αφεψήματος χαμομηλιού, ευκαλύπτου, μέντας ή λεβάντας, που έχουν αντιφλεγμονώδη δράση και βοηθούν στη ρευστοποίηση της βλέννας.
• Kαθαρός αέρας: Αερίζετε καλά το σπίτι σας και τοποθετήστε φίλτρο στο κλιματιστικό (αν δεν έχει ήδη) για τη σκόνη, τα αιωρούμενα σωματίδια και τη γύρη ή χρησιμοποιήστε έναν ιονιστή αέρα.
Προλάβετε την ιγμορίτιδα
Υπάρχουν τρία βασικά πράγματα που μπορείτε να κάνετε για να περιορίσετε τις πιθανότητες να εμφανίσετε ιγμορίτιδα.
1. Σε περιόδους επιδημιών, να μη συχνάζετε σε κλειστούς χώρους με πολύ κόσμο και να μην έρχεστε σε επαφή με άτομα που έχουν ήδη κάποια λοίμωξη του αναπνευστικού συστήματος.
2. Να κοιμάστε καλά, να τρώτε σωστά και να ξεκουράζεστε, ώστε το ανοσοποιητικό σας σύστημα να μην είναι ευάλωτο σε λοιμώξεις.
3. Όταν έχετε συνάχι, φροντίζετε η μύτη σας να παραμένει ανοιχτή, ώστε να διευκολύνεται η αναπνοή σας και να αερίζονται σωστά οι παραρρίνιοι κόλποι.
5 πράγματα που πρέπει να αποφεύγετε
Κάποιες «κακές» συνήθειες ή δραστηριότητες που μπορούν να επιδεινώσουν την κατάστασή σας αν έχετε ιγμορίτιδα:
1. Το κάπνισμα και το αλκοόλ Εμποδίζουν την καλή αιμάτωση της περιοχής, με αποτέλεσμα οι βλεννογόνοι να πρήζονται περισσότερο.
2. Το κολύμπι σε πισίνες με χλωριωμένο νερό Επειδή το χλώριο μπορεί να ερεθίσει τη μύτη σας.
3. Τις βουτιές Ή το υποβρύχιο ψάρεμα Γιατί οι αλλαγές της ατμοσφαιρικής πίεσης επιβαρύνουν την κατάστασή σας.
4. Τα ταξίδια με αεροπλάνο, για τον ίδιο λόγο. Αν δεν είναι δυνατόν να τα αποφύγετε, τουλάχιστον φροντίστε, πριν ταξιδέψετε, να έχετε ξεκινήσει την αγωγή που σας έχει υποδείξει ο γιατρός σας. (Καλό είναι να ψεκάζετε τη μύτη σας με αποσυμφορητικό σπρέι λίγο πριν το ταξίδι, αλλά και κατά τη διάρκειά του.)
5. Να οδηγείτε Ή να ανεβαίνετε σε μηχανή Γιατί ο αέρας που μπαίνει με ορμή στη μύτη σας επιδεινώνει την κατάσταση.
Κάποιες «κακές» συνήθειες ή δραστηριότητες που μπορούν να επιδεινώσουν την κατάστασή σας αν έχετε ιγμορίτιδα:
1. Το κάπνισμα και το αλκοόλ Εμποδίζουν την καλή αιμάτωση της περιοχής, με αποτέλεσμα οι βλεννογόνοι να πρήζονται περισσότερο.
2. Το κολύμπι σε πισίνες με χλωριωμένο νερό Επειδή το χλώριο μπορεί να ερεθίσει τη μύτη σας.
3. Τις βουτιές Ή το υποβρύχιο ψάρεμα Γιατί οι αλλαγές της ατμοσφαιρικής πίεσης επιβαρύνουν την κατάστασή σας.
4. Τα ταξίδια με αεροπλάνο, για τον ίδιο λόγο. Αν δεν είναι δυνατόν να τα αποφύγετε, τουλάχιστον φροντίστε, πριν ταξιδέψετε, να έχετε ξεκινήσει την αγωγή που σας έχει υποδείξει ο γιατρός σας. (Καλό είναι να ψεκάζετε τη μύτη σας με αποσυμφορητικό σπρέι λίγο πριν το ταξίδι, αλλά και κατά τη διάρκειά του.)
5. Να οδηγείτε Ή να ανεβαίνετε σε μηχανή Γιατί ο αέρας που μπαίνει με ορμή στη μύτη σας επιδεινώνει την κατάσταση.
Προσοχή στα γιατροσόφια!
Πολλοί καταφεύγουν στη χρήση πικραγγουριάς, που χρησιμοποιείται από την αρχαιότητα μέχρι της ημέρες μας για την αντιμετώπιση της ιγμορίτιδας. Ωστόσο, η κλασική ιατρική είναι αντίθετη με τη χρήση της, παρά το γεγονός ότι ορισμένοι άνθρωποι που το έχουν δοκιμάσει έχουν δει βελτίωση. Η άρνηση αυτή στηρίζεται στο γεγονός ότι η πικραγγουριά περιέχει μεγάλες συγκεντρώσεις τοξικών ουσιών που μπορεί να βλάψουν τον οργανισμό. Χρησιμοποιώντας την, υπάρχουν δύο ενδεχόμενα:
1. Oι τοξικές ουσίες που περιέχει να ερεθίσουν τους βλεννογόνους της μύτης σας και να σας προκαλέσουν πολλές εκκρίσεις, που θα συμπαρασύρουν το πύον και θα ανακουφιστείτε.
2. Να μη συμβεί τίποτε από τα παραπάνω και αντίθετα να παρουσιάσετε αναφυλαξία, ερεθισμό, τοπικό έγκαυμα ή ακόμα και σοβαρό αλλεργικό επεισόδιο. Oπότε, είναι καλύτερο να αποφύγετε αυτό το γιατροσόφι, επειδή δεν ξέρετε πώς θα αντιδράσει ο οργανισμός σας. .
Πολλοί καταφεύγουν στη χρήση πικραγγουριάς, που χρησιμοποιείται από την αρχαιότητα μέχρι της ημέρες μας για την αντιμετώπιση της ιγμορίτιδας. Ωστόσο, η κλασική ιατρική είναι αντίθετη με τη χρήση της, παρά το γεγονός ότι ορισμένοι άνθρωποι που το έχουν δοκιμάσει έχουν δει βελτίωση. Η άρνηση αυτή στηρίζεται στο γεγονός ότι η πικραγγουριά περιέχει μεγάλες συγκεντρώσεις τοξικών ουσιών που μπορεί να βλάψουν τον οργανισμό. Χρησιμοποιώντας την, υπάρχουν δύο ενδεχόμενα:
1. Oι τοξικές ουσίες που περιέχει να ερεθίσουν τους βλεννογόνους της μύτης σας και να σας προκαλέσουν πολλές εκκρίσεις, που θα συμπαρασύρουν το πύον και θα ανακουφιστείτε.
2. Να μη συμβεί τίποτε από τα παραπάνω και αντίθετα να παρουσιάσετε αναφυλαξία, ερεθισμό, τοπικό έγκαυμα ή ακόμα και σοβαρό αλλεργικό επεισόδιο. Oπότε, είναι καλύτερο να αποφύγετε αυτό το γιατροσόφι, επειδή δεν ξέρετε πώς θα αντιδράσει ο οργανισμός σας. .
4 βήματα για σωστές πλύσεις
Αν ακολουθήσετε τις παρακάτω οδηγίες, οι ρινικές πλύσεις που θα κάνετε θα είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικές.
1ο βήμα: Γεμίστε μια σύριγγα με θαλασσινό νερό ή φυσιολογικό ορό που θα αγοράσετε από το φαρμακείο.
2ο βήμα: Γείρετε το κεφάλι σας πρώτα προς τον έναν ώμο.
3ο βήμα: Αδειάστε το περιεχόμενο της σύριγγας στο ρουθούνι που «βλέπει» προς τα επάνω. Για παράδειγμα, αν έχετε γείρει δεξιά, αδειάστε τη σύριγγα στο αριστερό ρουθούνι. (Στη συνέχεια, επαναλάβετε από την αντίθετη πλευρά.)
4ο βήμα: Ρουφήξτε με δύναμη και αν μπορείτε, βγάλτε το νερό από το στόμα. Αν πάλι δυσκολεύεστε να κάνετε αυτές τις κινήσεις, στα φαρμακεία κυκλοφορεί φυσιολογικός ορός που στο μπουκάλι του έχει προσαρμοσμένο έναν εκτοξευτήρα, ώστε το υγρό να φτάνει βαθιά μέσα στη μύτη, χωρίς να απαιτείται από εσάς μεγάλη προσπάθεια.
Ευχαριστούμε για τη συνεργασία τον κ. Σπύρο Τσαγκάρη, χειρουργό-ωτορινολαρυγγολόγο, την κ. Βασιλική Λάιου-Κουτσόγεωργα, χειρουργό-ωτορινολαρυγγολόγο, και τον κ. Μιχάλη Σφακιανάκη, γενικό γιατρό.
