Πηγή Σωστής Διατροφής και Υγείας

Χαίρετε, στην ιστοσελίδα κατά διαστήματα δημοσιεύονται άρθρα κυρίως από έρευνες, γνώστες του αντικειμένου και ειδικευμένους σε θέματα διατροφής, ιατρικής, βοτανολογίας, γυμναστικής κ.α. αναφέροντας χαρακτηριστικά ευεξίας, ιδιότητες και όχι μόνο, που σκοπό έχουν την καλύτερη υγεία και ψυχολογία του ανθρώπου και ποιο ποιοτικό τρόπο ζωής!

Τροφική δηλητηρίαση - Πρόληψη

Τι είναι οι τροφικές δηλητηριάσεις;

Λέγοντας τροφικές δηλητηριάσεις εννοούμε τις παθήσεις (έχουν καταγραφεί περισσότερες από 250 διαφορετικές) που προκαλούνται από την κατανάλωση μολυσμένων τροφών ή ποτών και οφείλονται σε βακτήρια, ιούς ή παράσιτα τα οποία είτε αναπτύχθησαν πάνω σε μη καλοσυντηρημένες τροφές είτε επιμόλυναν τα τρόφιμα εξαιτίας κακών συνθηκών υγιεινής.

Στις περισσότερες των περιπτώσεων τροφικής δηλητηρίασης, η βλάβη δεν δημιουργείται από αυτό καθαυτό το μικρόβιο, αλλά από κάποια ουσία που αυτό παράγει. Για παράδειγμα, ο σταφυλόκοκκος, που μπορεί να αναπτυχθεί πολύ γρήγορα πάνω σε κακοσυντηρημένα τρόφιμα (π.χ έμειναν εκτός ψυγείου) παράγει μια τοξίνη, δηλαδή μια ουσία που προκαλεί διαταραχές στα κύτταρα του πεπτικού συστήματος, η οποία δημιουργεί τα συμπτώματα της δηλητηρίασης.

Τέλος, υπάρχουν τροφικές δηλητηριάσεις εξαιτίας κατανάλωσης τροφών που από τη φύση τους περιέχουν δηλητηριώδεις ουσίες, όπως, για παράδειγμα, ορισμένα είδη μανιταριών.

Ποια είναι τα συμπτώματα των τροφικών δηλητηριάσεων;

Επειδή, όπως αναφέρθηκε, η τροφική δηλητηρίαση προκαλείται από ποικιλία μικροβίων, είναι προφανές ότι και τα συμπτώματα ποικίλλουν κατά ανάλογο βαθμό. Σχεδόν σε όλες τις περιπτώσεις, όμως, συμμετέχει και το γαστρεντερικό σύστημα και έτσι η τροφική δηλητηρίαση έχει συσχετιστεί κυρίως με συμπτώματα από το πεπτικό

Τα πιο συχνά συμπτώματα των τροφικών δηλητηριάσεων είναι:

Ναυτία
Έμετος
Διαρροϊκές κενώσεις
Κοιλιακά άλγη

Τα συμπτώματα δεν εμφανίζονται αμέσως μετά τη λήψη της μολυσμένης τροφής, αλλά μεσολαβεί πάντα κάποιο χρονικό διάστημα (περίοδος επώασης) που διαρκεί από μερικά λεπτά της ώρας έως και εβδομάδες. Αυτό σημαίνει ότι τα αίτια της τροφικής δηλητηρίασης σε μερικές περιπτώσεις ίσως χρειαστεί να τα αναζητήσουμε σε τροφές που καταναλώσαμε αρκετές ημέρες πριν.

Αίτιο	Χρόνος Επώασης	Συμπτώματα	Πηγές Μόλυνσης
*Τοξίνη Κλωστηριδίου της Αλλαντίασης*	13 έως 36 ώρες	Ναυτία, εμετός, διάρροια, κόπωση, πονοκέφαλος, ξηροστομία, θόλωση της όρασης, μυϊκή παράλυση, αναπνευστική ανεπάρκεια	Κακοσυντηρημένες κονσέρβες, κρεατικά, ψάρια, λουκάνικα κ.λπ.
Καμπυλο βακτηρίδιο	1 έως 7 ημέρες	Ναυτία, κοιλιακό άλγος, διάρροια, κεφαλαλγία	Φρέσκο γάλα χωρίς παστερίωση, αβγά, πουλερικά, κακοψημένο μοσχαρίσιο κρέας, μολυσμένο νερό
Κρυπτο σπορίδιο	2 έως 10 ημέρες	Διαρροϊκές κενώσεις σαν νερό, κοιλιακός πόνος, ναυτία, ανορεξία	Μολυσμένο νερό ή γάλα, από άτομο σε άτομο, μολυσμένες τροφές
Κολο βακτηρίδιο	2 έως 4 ημέρες	Διαρροϊκές κενώσες με προσμίξεις αίματος	Μοσχαρίσιο κρέας, μη παστεριωμένο φρέσκο γάλα
Λιστέρια	2 ημέρες έως 3 εβδομάδες	Μηνιγγίτιδα, σηψαιμία, αποβολές	Κακοσυντηρημένα λαχανικά, γάλα, τυρί, κρέας και θαλασσινά
Ιογενείς Λοιμώξεις (ιός Νorwalk)	12 έως 48 ώρες	Ναυτία, εμετοί, διάρροια και κοιλιακό άλγος	Ωμά μύδια και λοιπά οστρακοειδή, μολυσμένο νερό, σαλάτες, από άτομο σε άτομο
*Σαλμονέλα*	12 έως 24 ώρες	Εμετοί, διάρροια, κοιλιακά άλγη	Προϊόντα ζαχαροπλαστικής με βάση το αβγό, ζαμπόν, πουλερικά, μολυσμένα αβγά, ντρέσιγκ για σαλάτες
*Υερσίνια*	1 έως 3 ημέρες	Κοιλιακοί πόνοι που μπορεί να μοιάζουν και με σκωληκοειδίτιδα	Γάλα μη παστεριωμένο, σοκολατούχο γάλα, νερό, ωμό κρέας

Πώς τίθεται η διάγνωση της τροφικής δηλητηρίασης;

Πολλές φορές το ιατρικό ιστορικό θέτει ισχυρές υποψίες για την πιθανή τροφική δηλητηρίαση. Η εμφάνιση των συμπτωμάτων σε συνδυασμό με την προηγούμενη λήψη ύποπτης τροφής καθιστά πολύ πιθανή την τροφική δηλητηρίαση. Ασφαλής διάγνωση, όμως, τίθεται μόνο με εργαστηριακές εξετάσεις και κυρίως καλλιέργειες κοπράνων από τις οποίες αναπτύσσεται και εξακριβώνεται το 'ένοχο' μικρόβιο.

Σε μερικές περιπτώσεις ακόμα και η μικροβιολογική εξέταση της ύποπτης τροφής μπορεί να αποκαλύψει τον υπεύθυνο μικροοργανισμό ή την τοξίνη που αυτός παρήγαγε.

Εφαρμόζεται κάποια θεραπεία στις περιπτώσεις τροφικής δηλητηρίασης;

Είναι προφανές ότι η ύπαρξη τόσων μικροβίων που προκαλούν τροφικές δηλητηριάσεις θα απαιτεί και διαφορετική προσέγγιση. Ωστόσο, η πρώτη φροντίδα σε περιπτώσεις με έντονα συμπτώματα , όπως έμετοι ή διάρροιες, είναι η αποτροπή εμφάνισης αφυδατώσης.

Η αφυδάτωση σε αυτή την περίπτωση είναι αποτέλεσμα των αυξημένων απωλειών σε υγρά και ηλεκτρολύτες μέσω των εμέτων ή των διαρροϊκών κενώσεων, σε συνδυασμό με τη μειωμένη πρόσληψη νερού από το στόμα.

Πρέπει, λοιπόν, να φροντίζουμε να πίνουμε αρκετό νερό και, όταν τα συμπτώματα είναι πολύ έντονα, θα πρέπει να λαμβάνονται έτοιμα ειδικά διαλύματα με νερό και ηλεκτρολύτες (απο φαρμακεία) για να αντικαταστήσουμε τις απώλειες.

Η χρήση αντιδιαρροϊκών φαρμάκων για τον έλεγχο των κενώσεων δεν ωφελεί και δεν θα πρέπει καταφεύγετε σε αυτά (τουλάχιστον χωρίς τη συμβουλη του γιατρού σας).

Είναι λάθος να καταφεύγουμε σε υδαρείς υποθερμιδικές δίαιτες λόγω των διαρροϊκών κενώσεων. Τα νεότερα δεδομένα κάνουν φανερό ότι για να μπορέσει να αναπλαστεί το προσβεβλημένο τμήμα του εντέρου, χρειάζεται ενέργεια την οποία παίρνουμε με τις τροφές. Εάν λοιπόν υιοθετούμε δίαιτες όπως ρυζόσουπα, φιδές κ.λπ., που δεν τροφοδοτούν τον οργανισμό με τις απαραίτητες θερμίδες, περισσότερο βλάπτουμε παρά ωφελούμε το έντερο μας, επιτείνοντας τις διάρροιες.

Θα πρέπει, λοιπόν, να συνεχίζουμε το κανονικό ισορροπημένο διαιτολόγιο- αποφεύγοντας, ίσως, μόνο τις τροφές με υψηλό υπόλειμμα, όπως τα πράσινα λαχανικά και τα φρούτα.

Σε πάρα πολλές περιπτώσεις μέσα σε ένα με δύο 24ωρα τα συμπτώματα υποχωρούν και δεν απαιτείται κάποια εξειδικευμένη θεραπεία.

Υπάρχουν, όμως, και τροφικές δηλητηριάσεις που η ένταση των συμπτωμάτων ή η επιμονή τους καθιστούν αναγκαία τη λήψη μέτρων, όπως χορήγηση κατάλληλου αντιβιοτικού ή ακόμα και νοσηλεία.

Πρέπει να ζητήσουμε ιατρική συμβουλή όταν εμφανίζονται:

Eπίμονος υψηλός πυρετός (>38,5C)
Αιμορραγικές προσμίξεις στα κόπρανα
Επίμονοι έμετοι που εμποδίζουν τη λήψη υγρών από το στόμα
Σημεία αφυδάτωσης (στεγνή γλώσσα, υπόταση κ.λπ.)
Διαρροϊκές κενώσεις που διαρκούν περισσότερο από 3 ημέρες

Ας μην ξεχνάμε ότι περιπτώσεις όπως οι δηλητηριάσεις από μανιτάρια, μπορεί να αποβούν πολύ σοβαρές για την υγεία και να απειλήσουν ακόμα και την ίδια τη ζωή του ασθενούς, και μπορεί να χρειαστεί νοσηλεία ακόμα και σε μονάδα εντατικής θεραπείας.

Απλές συμβουλές για να προφυλαχθείτε

Αγορές τροφίμων

Στην περίπτωση που αγοράζετε όλα τα τρόφιμα από σούπερ μάρκετ, πρώτα βάλτε στο καλάθι σας προϊόντα που δεν αλλοιώνονται (καφές, ζυμαρικά, όσπρια) και τελευταία νωπά τρόφιμα, όπως κρέας, γάλα, τυρί.

Ελέγξτε προσεκτικά τις ημερομηνίες παραγωγής και λήξεως σε όλα τα τρόφιμα.

Αποφύγετε οτιδήποτε σας φαίνεται 'ύποπτο' (αλλοιώσεις χρώματος, υφής, δυσάρεστη οσμή).

Κρέας:

Ιδιαίτερη προσοχή απαιτείται στην υγιεινή του καταστήματος από το οποίο θα αγοράσετε νωπό κρέας, που δεν πρέπει να είναι εκτεθειμένο στα τσιγκέλια. Ελέγξτε εάν έχει σφραγίδα (τα εγχώρια κρέατα σημειώνονται με σκούρο μπλε χρώμα, ενώ τα εισαγόμενα με πράσινο). Αποφύγετε αγορές αμνοεριφίων υπαίθριας σφαγής. Το φρέσκο κρέας έχει ευχάριστη μυρωδιά (όχι οσμή αμμωνίας) και πρέπει η σάρκα να είναι σφιχτή και ελαφρώς υγρή.

Το κατεψυγμένο κρέας πρέπει να διατηρείται σε θερμοκρασία -18C. Ο κιμάς πρέπει να κόβεται πάντα παρουσία του αγοραστή, εκτός από αυτόν που συσκευάζεται σε πακέτα, στα οποία πρέπει να αναγράφονται η ημερομηνία ανάλωσης και το όνομα του παρασκευαστηρίου.

Το κοτόπουλο πρέπει να έχει ειδικό καρτελάκι με την επωνυμία προέλευσης και το δέρμα να μην έχει σχισμές, μώλωπες και αιματώματα. Τεμαχισμένα κομμάτια πωλούνται συσκευασμένα με ενδείξεις προέλευσης, ενώ τα κατεψυγμένα πρέπει να έχουν σφραγίδα της Κτηνιατρικής Υπηρεσίας, την επωνυμία της επιχείρησης και ημερομηνία κατανάλωσης.

Τυριά-αλλαντικά:

Στη συσκευασία των τυριών είναι απαραίτητο να αναγράφεται η ημερομηνία παραγωγής, ενώ η γεύση και η οσμή πρέπει να είναι ευχάριστες.

Τα αλλαντικά να έχουν καθαρό, στεγνό, γυαλιστερό περίβλημα, να μην έχουν δυσάρεστη οσμή και γεύση, ούτε αλλοιώσεις στο χρώμα τους.

Αποφεύγετε την αγορά 'φρέσκων τυριών', από ερασιτέχνες παραγωγούς ή κτηνοτρόφους που τυροκομούν οι ίδιοι τα προϊόντα που πωλούν, διότι οι υγειονομικές συνθήκες παρασκευής είναι άγνωστες και πιθανόν όχι οι σωστές. Η φέτα χρειάζεται δύο μήνες και τα σκληριά τυριά (κασέρι) τρεις μήνες από την παρασκευή τους για να ωριμάσουν σωστά.

Είδη ζαχαροπλαστικής

Δώστε ιδιαίτερη προσοχή στην επισήμανση των προϊόντων που περιέχουν σοκολάτα (π.χ., σοκολατένια αβγά κ.λπ.), για να διαπιστώσετε εάν πρόκειται για πραγματική ή για 'απομίμηση σοκολάτας', τόσο για αποφυγή παραπλάνησης και κερδοσκοπίας όσο και για λόγους υγιεινής.

Στην κουζίνα