Αγοράζω Τα Συνηθισμένα Φρούτα, Λαχανικά, Όσπρια κλπ. που βρίσκει κανείς παντού. Τι Πραγματικά Αγοράζω;
Προϊόντα που έχουν παραχθεί με τον συμβατικό τρόπο καλλιέργειας. Τι σημαίνει αυτό; Παλαιότερα, οι γεωργοί καλλιεργούσαν στο ίδιο τεμάχιο γης διάφορα είδη, χρησιμοποιώντας φυσικές μεθόδους για τη φροντίδα τους. Στη συνέχεια, για να αυξήσουν την παραγωγή, να βελτιώσουν την εμφάνιση και να μειώσουν το κόστος, περιορίστηκαν στην καλλιέργεια 1-2 ειδών. Αυτό είχε σαν συνέπεια τη μείωση των φυσικών εχθρών των παρασίτων, πράγμα που προκαλούσε ασθένειες στα φυτά. Για να τις καταπολεμήσουν, άρχισαν να χρησιμοποιούν χημικά παρασκευάσματα. Καθώς τα μικρόβια γίνονται ανθεκτικά σ’ αυτά, ο γεωργός αναγκάζεται να χρησιμοποιήσει όλο και πιο δραστικά φάρμακα. Συχνά, υπολείμματα των φαρμάκων αυτών βρίσκονται μέσα στα προϊόντα που αγοράζουμε για να φάμε εμείς και η οικογένεια μας. Δεν είναι λίγες οι φορές που διαβάζουμε στις εφημερίδες για ορμόνες στις φράουλες, για φυτοφάρμακα στις πατάτες ή τα λαχανικά κ.λπ.
Τα Χημικά Παρασκευάσματα Πoυ Χρησιμoπoιoύνται Στις Συμβατικές Καλλιέργειες Έχoυν Αρνητικές Επιπτώσεις Στην Υγεία Μας;
Βεβαίως. Και τα πρώτα θύματα είναι οι ίδιοι οι γεωργοί που τα χρησιμοποιούν. Το 1987 η Εθνική Ακαδημία Επιστημών στις ΗΠΑ ανακοίνωσε ότι κάθε χρόνο προστίθενται στην Αμερική 20.000 καρκινοπαθείς από τη χρήση εντομοκτόνων, μυκητοκτόνων, ζιζανιοκτόνων και βιοκτόνων. Τα επόμενα θύματα είναι οι καταναλωτές. Το 68% των προϊόντων που χρησιμοποιούνται για φυτοπροστασία είναι ύποπτα για καρκινογένεση. Στο Βιετνάμ, όπου κατά τη διάρκεια του πολέμου τα αμερικανικά αεροπλάνα ψέκασαν με διοξίνη (ζιζανιοκτόνο) για να καταστρέψουν το τροπικό δάσος, οι τερατογενέσεις αυξήθηκαν κατά 12.4 φορές. Εκτός από την υγεία μας, όμως, χάνουμε και την απόλαυση της γεύσης. Όλοι το λέμε πια, ότι τρώμε ωραία στην εμφάνιση, αλλά ανούσια προϊόντα. Oι υπέροχες γεύσεις των φρούτων, των χορταρικών κ.λπ., που οι παλαιότεροι από μας είχαμε την τύχη να δοκιμάσουμε, μοιάζουν να έρχονται από το πολύ μακρινό παρελθόν. Τα χημικά, όμως, έχουν αρνητικές επιπτώσεις και στο περιβάλλον, γεγονός που επίσης στρέφεται κατά της υγείας μας, καθώς το έδαφος μολύνεται και ρυπαίνονται τα υπόγεια και τα επιφανειακά νερά. Η γη, από ένας ζωντανός οργανισμός, σταδιακά νεκρώνεται και αδυνατεί να παράξει. Όσο νεκρώνεται, τόσο περισσότερα χημικά δεκανίκια χρειάζεται και ο φαύλος κύκλος συνεχίζεται με μια πολύ εφιαλτική προοπτική. Το περιβάλλον επιβαρύνεται επίσης από τις χωματερές, όπου συχνά καταλήγουν γεωργικά προϊόντα εξαιτίας της υπερπαραγωγής.
Έχουμε Άλλη Επιλογή;
Ευτυχώς, ναι. Όλο και περισσότεροι άνθρωποι επιλέγουν σήμερα προϊόντα βιολογικής καλλιέργειας. Παρόλο που η μέθοδος αυτή έρχεται από το παρελθόν, είναι η μόνη που διασφαλίζει το μέλλον της γεωργίας και την παραγωγή προϊόντων υγιεινών για τον άνθρωπο. Δεν είναι τυχαίο που γεωργοί σε όλες τις χώρες εγκαταλείπουν τη συμβατική καλλιέργεια για τη βιολογική και που πολλά κράτη έχουν θεσπίσει νομοθεσίες για τα βιολογικά προϊόντα. Από το 2001 η κυπριακή νομοθεσία εναρμονίστηκε με την ευρωπαϊκή σ’ αυτό το ζήτημα, ψηφίζοντας το νόμο 160(1).
Τι Είναι Η Βιολογική Καλλιέργεια;
Είναι η συνεργασία με τη φύση για την παραγωγή προϊόντων που είναι υγιεινά, νόστιμα, με μεγάλη θρεπτική αξία, απαλλαγμένα από χημικά παρασκευάσματα που βλάπτουν την ανθρώπινη υγεία. Η εφαρμογή της ολοκληρωμένης αυτής γεωργικής πρακτικής.
- Δημιουργία ενός υγιούς εδάφους, από το οποίο να παράγονται υγιή προϊόντα. Αυτό πετυχαίνεται: Με τη χρήση κομπόστας (λίπασμα από φυτικά υπολείμματα και ζωικά απορρίματα). Με τη χλωρολίπανση (καλλιέργεια ενός φυτού με στόχο τη μετατροπή του σε τροφή-λίπασμα για την επόμενη καλλιέργεια). Με την καλλιέργεια ψυχανθών (βίκος, μπιζέλι, φακή κ.λπ.) που εμπλουτίζουν το έδαφος με άζωτο, ένα από τα βασικά θρεπτικά στοιχεία για τα φυτά. Με την εναλλαγή καλλιεργειών σε ένα τεμάχιο γης (αμειψισπορά).
- Δημιουργία βιοποικιλότητας με την ταυτόχρονη καλλιέργεια όσο το δυνατόν περισσότερων ειδών στο ίδιο τεμάχιο, που προσφέρουν τις κατάλληλες συνθήκες σε μικροοργανισμούς, έντομα και πουλιά τα οποία υποβοηθούν τις καλλιέργειες.
- Σωστή διαχείριση των πόρων του ίδιου του αγροκτήματος για την καλύτερη δυνατή παραγωγή.
- Μη χρήση χημικών παρασκευασμάτων και υιοθέτηση εναλλακτικών λύσεων όπως: Εκχυλίσματα βοτάνων (τσουκνίδα, μάραθος, αγριελιά κ.λπ.) και φυσικών πετρωμάτων (θειάφι, χαλκός κ.λπ.) για την καταπολέμηση ασθενειών. Επιλογή ντόπιων ποικιλιών, ανθεκτικών και λιγότερο απαιτητικών. Σωστός χρόνος καλλιέργειας ενός είδους και σωστές αποστάσεις φύτευσης για καλύτερη ανάπτυξή του.
- Τα Βιολογικά Προϊόντα Είναι Καλύτερα Για Την Υγεία Μας;
Ναι, αφού είναι πλουσιότερα σε ιχνοστοιχεία και βιταμίνες. Η αποφυγή χρήσης χημικών παρασκευασμάτων αναγκάζει το φυτό να αναπτύσσει μεγαλύτερο ριζικό σύστημα. Έτσι, το φυτό βρίσκει από το έδαφος περισσότερα ιχνοστοιχεία. Ακόμα, λόγω της απουσίας χημικών, το φυτό χρειάζεται περισσότερο χρόνο για να ωριμάσει, έτσι έχει και περισσότερο χρόνο για να μετατρέψει τα στοιχεία που παίρνει από το έδαφος σε αμινοξέα κια βιταμίνες, πολύ χρήσιμα στον ανθρώπινο οργανισμό. Επιπλέον, με τη βιολογική καλλιέργεια αποφεύγεται η ρύπανση του περιβάλλοντος και διατηρείται η ισορροπία της φύσης, γεγονός που επιδρά θετικά στον άνθρωπο από όλες τις απόψεις.
Τι Γίνεται Στην Κύπρο Σχετικά Με Τη Βιολογική Καλλιέργεια;
Oι πρώτες προσπάθειες στην Κύπρο άρχισαν το 1987. Κάποιοι νέοι, αξιοποιώντας τις γνώσεις και την εμπειρία που απέκτησαν κατά τη διάρκεια των σπουδών τους στο Πανεπιστήμιο της Πάτρας στην Ελλάδα, έκαναν μια απόπειρα στη Λεμεσό για βιολογική καλλιέργεια λαχανικών. Μετά από δύο χρόνια, η έλλειψη της κατάλληλης υποδομής, ικανοποιητικής εμπειρίας και ενδιαφέροντος εκ μέρους των καταναλωτών οδήγησε στην αποτυχία.
Η δεύτερη προσπάθεια έγινε το 1989 στη Λευκωσία, από δύο γεωπόνους απόφοιτους γερμανικών πανεπιστημίων και διήρκεσε τρία χρόνια. Oι προϋποθέσεις ήταν πια καλύτερες, η έκταση που καλλιεργείτο μεγαλύτερη, ενώ με τη βιολογική καλλιέργεια λαχανικών συνδυάστηκε και η κτηνοτροφική βιολογική παραγωγή. Παράλληλα, οι συντελεστές της προσπάθειας αυτής δημιούργησαν το πρώτο κατάστημα με βιολογικά προϊόντα στη Λευκωσία. Το κοινό, όμως, και πάλι δεν ήταν έτοιμο, ενώ κάποια προσωπικά, αλλά και αντικειμενικά προβλήματα οδήγησαν και αυτή την προσπάθεια στο τέλος της.
Το 1992 δημιουργείται από δύο νέους ανθρώπους η Oινολογική Oικοτεχνία στον Άγιο Αμβρόσιο Λεμεσού, που συνεχίζει μέχρι σήμερα να λειτουργεί με επιτυχία, παράγοντας σταφύλια βιολογικής καλλιέργειας και κρασί.
Το 1997 δημιουργούνται νέες μονάδες βιολογικής καλλιέργειας με φρούτα, λαχανικά, ελιές, σταφύλια. Παράλληλα, δημιουργείται ο πρώτος οργανισμός ελέγχου και πιστοποίησης βιολογικών καλλιεργειών, που λειτουργεί με βάση τον κανονισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Το 2000 στον τομέα της βιοκαλλιέργειας μπαίνει και η Εκκλησία. Η Μητρόπολη Μόρφου διαθέτει γι’ αυτό το σκοπό έκταση 400 στρεμμάτων και παράγει ελιές, φρούτα, σιτηρά, πατάτες, λαχανικά, αρωματικά και άλλα προϊόντα.
Το Δεκέμβριο του 2001 ψηφίζεται ο νόμος 160/1 που αφορά τη βιολογική καλλιέργεια και που είναι σύμφωνος με τον ευρωπαϊκό κανονισμό. Το 2002 δίνεται η πρώτη οικονομική στήριξη στους βιοκαλλιεργητές, στα πλαίσια της πολιτικής του Υπουργείου Γεωργίας για προώθηση και ανάπτυξη της βιολογικής καλλιέργειας στον τόπο μας. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα τον διπλασιασμό των βιοκαλλιεργητών μέσα στο πρώτο τρίμηνο του 2003. Από 50 έγιναν 100.
Σήμερα παράγονται στην Κύπρο με βιολογική καλλιέργεια ελιές (ποσοστό γύρω στο 80% της όλης παραγωγής βιολογικών προϊόντων), όσπρια (8%), επιτραπέζια σταφύλια (5%), οινοποιήσιμα σταφύλια (5%), φρούτα (2%), και σε μικρότερες ποσότητες πατάτες, χαρούπια, αμύγδαλα, αρωματικά βότανα και άλλα. Γίνονται εξαγωγές στην Ευρώπη επιτραπέζιων σταφυλιών και πατατών. Oι βιολογικές καλλιέργειες καταλαμβάνουν έκταση 4,000 στρεμμάτων. Εκατόν ογδόντα επιχειρηματίες ενταγμένοι στο σύστημα ελέγχου πιστοποίησης, ασχολούνται με τη παραγωγή, τη μεταποίηση, τη συσκευασία και εμπορία βιολογικών προϊόντων.
Που Μπορώ Να Βρω Βιολογικά Προϊόντα;
Στις μεγάλες πόλεις υπάρχουν εξειδικευμένα καταστήματα που ασχολούνται με την πώληση βιολογικών προϊόντων, όπως φρέσκα λαχανικά και φρούτα, μεταποιημένα προϊόντα γεωργικής προέλευσης, αλλά ως επί το πλείστον προϊόντα εισαγόμενα από χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Τα καταστήματα αυτά είναι:
- Τα καταστήματα “Φύσις” στη Λευκωσία, Λάρνακα, Λεμεσό και Πάφο.
- Τα καταστήματα “An apple a day” στη Λευκωσία και τη Λεμεσό.
- Τα καταστήματα “Nature Healing” στη Λευκωσία και τη Λεμεσό.
- και άλλες μεγάλες υπεραγορές
Ταυτόχρονα, αρκετές από τις μεγάλες υπεραγορές έχουν δημιουργήσει ειδικούς χώρους στις φρουταρίες τους, όπου διαθέτουν φρέσκα λαχανικά και φρούτα βιολογικής καλλιέργειας, αλλά και ειδικά ράφια όπου βρίσκει κανείς εισαγόμενα βιολογικά προϊόντα. Είναι ωστόσο σημαντικό, οι καταναλωτές να απευθύνονται απευθείας στους παραγωγούς, από τη μια για να τους υποστηρίζουν οικονομικά και από την άλλη για να έρχονται σε άμεση επαφή με την όλη διαδικασία παραγωγής των προϊόντων που καταναλώνουμε, πράγμα που στερούμαστε όλο και πιο πολύ.
Για πληροφορίες όσον αφορά προϊόντα, αλλά και ονόματα και διευθύνσεις βιοκαλλιεργητών μπορεί κανείς να απευθύνεται χωρίς να διστάσει στα παρακάτω:
Σύνδεσμο Βιοκαλλιεργητών Κύπρου
Γιώργος Aμιαντίτης, τηλ. 99-410692
Παγκύπριο Σύνδεσμο Βιοκαλλιεργητών
Σάββας Mουζάκης, τηλ. 99-623449.
ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΕΝΩΣΕΩΝ ΒΙΟΚΑΛΛΙΕΡΓΗΤΩΝ ΕΛΛΑΔΑΣ
Σακελλαρίδη 3, ΤΚ 11253 Αθήνα
Τηλ.: 2108614659, 6937287899, 6945263929
Fax: 2108614659,
E-mail: sybilaat@otenet.gr
Πως Ξέρω Σίγουρα Ότι Ένα Προϊόν Είναι Βιολογικό;
Όταν κάποιος παίρνει προϊόντα από υπεραγορά, πρέπει το προϊόν να είναι σε κλειστή συσκευασία και να υπάρχει ετικέτα με:
- το όνομα του παραγωγού (ούτως ώστε να μπορούμε να το ερευνήσουμε),
- το όνομα του οργανισμού ελέγχου και πιστοποίησης που παρακολουθεί τον συγκεκριμένο παραγωγό (γιατί δεν είναι όλοι όσοι πουλούν τέτοια προϊόντα προβλεπόμενοι),
- τον κωδικό αριθμό έγκρισης του οργανισμού ελέγχου και πιστοποίησης και
- σήμανση για το στάδιο στο οποίο βρίσκεται το προϊόν. (Με βάση τη νομοθεσία υπάρχουν δύο στάδια: Το πρώτο είναι το στάδιο μετάβασης προς τη βιολογική γεωργία. Για να πάρουν τα εποχιακά προϊόντα τη σήμανση γι’ αυτό το στάδιο, πρέπει να μεσολαβήσουν τουλάχιστον 12 μήνες από την ημερομηνία ένταξης της συγκεκριμένης έκτασης γης μέχρι την πρώτη συγκομιδή. Μετά τους 24 μήνες, μιλάμε για προϊόν βιολογικής καλλιέργειας. Για τις μόνιμες καλλιέργειες, ελιές, σταφύλια κ.λπ., το στάδιο μετάβασης είναι 36 μήνες).
Τα εξειδικευμένα καταστήματα έχουν το δικαίωμα να προσφέρουν τα εποχιακά προϊόντα σε ανοικτά κιβώτια, αλλά οφείλουν να παρουσιάζουν στον καταναλωτή το πιστοποιητικό του οργανισμού ελέγχου και σήμανσης, στο οποίο δηλώνεται η συμμετοχή του καταστήματος στη διαδικασία ελέγχου και πιστοποίησης. Το ίδιο ισχύει για τα εισαγόμενα προϊόντα.
Λεπτομέρειες όσον αφορά τη νομοθεσία που διέπει τα βιολογικά προϊόντα θα βρείτε στο παράρτημα.
Γιατί Τα Βιολογικά Προϊόντα Είναι Πιο Ακριβά Από Τα Συμβατικά;
Η πιο ψηλή τιμή οφείλεται:
- Στο αυξημένο κόστος παραγωγής (μεγαλύτερο εργατικό κόστος)
- Στη μειωμένη προσφορά. Όσο περισσότεροι παραγωγοί μπαίνουν στη βιοκαλλιέργεια, τόσο θα πέφτουν οι τιμές. Για παράδειγμα, στην Ευρώπη αυτή τη στιγμή η διαφορά στην τιμή ανάμεσα στα βιολογικά και τα συμβατικά προϊόντα είναι μόλις 5-10%.
Φυσικά, στην πραγματικότητα, το τελικό κόστος που πληρώνει ο άνθρωπος από τη βιολογική καλλιέργεια είναι πολύ μικρότερο από εκείνο που πληρώνει με τη συμβατική. Oι επιπτώσεις που έχει στην υγεία του ανθρώπου και στο περιβάλλον η χρήση χημικών πληρώνονται με τεράστια ποσά κάθε χρόνο. Σε μερικές περιπτώσεις, μάλιστα, η ζημιά που προκαλείται είναι ανεπανόρθωτη. Αυτός άλλωστε είναι και ο λόγος που όλο και περισσότεροι άνθρωποι επιλέγουν βιολογικά προϊόντα· για να εξασφαλίσουν ένα καλύτερο επίπεδο υγείας για τους ίδιους και τα παιδιά τους και ένα περιβάλλον πιο καθαρό και ισορροπημένο, ώστε να αναχαιτιστεί η συνεχής επιδείνωση της ποιότητας ζωής. Όσο περισσότεροι συνειδητοποιήσουν αυτή την ανάγκη, τόσο θα μεγαλώνει η ζήτηση για βιολογικά προϊόντα, τόσο θα αυξάνεται η προσφορά και οι τιμές θα πέφτουν, έτσι που να είναι προσιτές σε όλους.
Τι Γίνεται Στο Εξωτερικό;
Η βιολογική καλλιέργεια κατακτά συνεχώς έδαφος σε όλες τις χώρες του κόσμου. Αυτό αποδεικνύει ότι υπάρχουν και άλλες λύσεις εκτός από τη συμβατική γεωργία και τη χρήση χημικών φυτοφαρμάκων. Ταυτόχρονα, δείχνει πόσο μεγάλη δύναμη έχουν οι καταναλωτές, αφού η μεγάλη αύξηση στην παραγωγή βιολογικών προϊόντων οφείλεται στην αύξηση της ζήτησης. Oι πίνακες παρουσιάζουν την εικόνα της βιολογικής καλλιέργειας σε όλο τον κόσμο και στην Ευρωπαϊκή Ένωση, όπως ήταν το 2002.
Οι Πρώτες 10 Χώρες Στη Βιολογική Καλλιέργεια Στον Κόσμο (σε στρέμματα):
| Αυστραλία | 76.549.240 |
| Αργεντική | 28.000.000 |
| Ιταλία | 10.403.770 |
| ΗΠΑ | 9.000.000 |
| Βραζιλία | 8.031.800 |
| Γερμανία | 5.460.230 |
| Βρετανία | 5.273.230 |
| Ισπανία | 3.808.380 |
| Γαλλία | 3.710.000 |
| Καναδάς | 3.402.000 |
Η Βιολογική Καλλιέργεια Στην Ε.Ε. (πριν από τη διεύρυνση):
| Ιταλία | 10.403.770 |
| Γερμανία | 5.460.230 |
| Βρετανία | 5.273.230 |
| Ισπανία | 3.808.380 |
| Γαλλία | 3.710.000 |
| Αυστρία | 2.719.500 |
| Σουηδία | 1.716.820 |
| Δανία | 1.652.580 |
| Φινλανδία | 1.474.230 |
| Πορτογαλία | 500.020 |
| Ιρλανδία | 323.550 |
| Ολλανδία | 278.200 |
| Ελλάδα | 248.000 |
| Βέλγιο | 202.630 |
| Λουξεμβούργο | 10.300 |
