Κατανοώντας τα συστατικά των τροφίμων

Οι καταναλωτές πρέπει να γνωρίζουν τα συστατικά που περιέχονται στα τρόφιμα τους. Στην Ευρώπη, σχεδόν όλα τα συσκευασμένα τρόφιμα πρέπει να φέρουν ετικέτα σύμφωνα με νόμο της ΕΕ.

Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή νομοθεσία (Directive 2003/89/EC of the European Parliament and of the Council of 10 November 2003 on ingredients present in foodstuffs), είναι υποχρεωτικό να απαριθμούνται, κατά φθίνουσα σειρά βάρους, όλα τα συστατικά που περιλαμβάνονται σε ένα τρόφιμο, συμπεριλαμβανομένων του νερού και των πρόσθετων.

Καθετί που περιέχεται σε «σύνθετο συστατικό» πρέπει επίσης να αναγράφεται, εκτός αν αυτή η ουσία έχει καταγραφεί ήδη ως αυτούσιο συστατικό ή υπάρχει σε ποσότητα μικρότερη ενός ορίου, υπό την προϋπόθεση ότι δεν είναι πιθανό αλλεργιογόνο.

Δώδεκα (12) αλλεργιογόνα συστατικά τροφίμων έχουν καθιερωθεί, τα οποία πρέπει πάντα να ονομάζονται με ακρίβεια.

Κατάλογος της ΕΕ πιθανών αλλεργιογόνων που πρέπει να αναγράφονται στις ετικέτες των τροφίμων:

• Δημητριακά που περιέχουν γλουτένη (δηλ. οι σπόροι του σιταριού, της σίκαλης, του κριθαριού, της βρώμης, του kamut ή των υβριδίων τους) και τα παράγωγά τους

• Οστρακοειδή και τα παράγωγά τους

• Αβγά και τα παράγωγά τους

• Ψάρια και τα παράγωγά τους

• Φιστίκια και τα παράγωγά τους

• Σόγια και τα παράγωγά της

• Γάλα και τα παράγωγά του (συμπεριλαμβανομένης της λακτόζης)

• Ξηροί καρποί, π.χ. αμύγδαλα (Amygdalus communis L..), φουντούκια (Corylus avellana), καρύδια (Jaglans regia), κάσιους (Anacardium occidentale), καρύδι πεκάν (Carya illinoiesis (Wangenh.) Κ. Koch), φιστίκι Βραζιλίας (Bertholletia excelsa), φιστίκια Αιγίνης (Pistacia vera), macadamia και καρύδι του Queensland (Macadamia ternifolia) και τα παράγωγά τους

• Σέλινο και τα παράγωγά του

• Μουστάρδα και τα παράγωγά της

• Σπόροι σουσαμιού και τα παράγωγά του

• Διοξείδιο του θείου και θειώδη άλατα σε συγκεντρώσεις μεγαλύτερες από 10 mg/kg ή 10 mg/l εκφρασμένα ως SO2.

Ακόμη, υπάρχουν οδηγίες για την παρουσίαση των πρόσθετων, των γλυκαντικών υλών, των αρωματικών ουσιών και των συστατικών τροφίμων που παράγονται από γενετικά τροποποιημένους οργανισμούς. Επιπροσθέτως, τα συστατικά που έχουν ακτινοβοληθεί πρέπει να σημαίνονται καταλλήλως.

Η ποσότητα των κύριων ή χαρακτηριστικών συστατικών ενός προϊόντος πρέπει να δηλώνεται, συνήθως ως ποσοστό στις εξής περιπτώσεις: όταν το συστατικό (ή η κατηγορία συστατικού) εμφανίζεται στην ονομασία του τροφίμου, συνδέεται φυσιολογικά με αυτό το τρόφιμο, ή του δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στην ετικέτα.


Επεξήγηση των συστατικών
Παρακάτω δίνεται μια επεξήγηση ορισμένων συστατικών: 

• Το χαρούπι (carob) φτιάχνεται από τους εδώδιμους λοβούς του σπόρου της χαρουπιάς. Η γλυκιά σάρκα του χρησιμοποιείται για την παραγωγή ενός υποκατάστατου της σοκολάτας ενώ οι σπόροι του χρησιμοποιούνται για να εξαχθεί το «κόμμι του χαρουπιού», που χρησιμοποιείται ως γαλακτωματοποιητής, σταθεροποιητής, και ως πηκτική ουσία τροφίμων (E410) στη βιομηχανία ζαχαρωδών προϊόντων, ποτών και ψημένων προϊόντων.

• Η καραγεννίνη (carrageenan) είναι ένας φυσικός υδατάνθρακας που εξάγεται από το κόκκινο φύκι. Χρησιμοποιείται ως πρόσθετη ουσία πήξης, πύκνωσης ή σταθεροποίησης (E407) και μπορεί να βρεθεί σε επιδόρπια, σάλτσες και στο επεξεργασμένο κρέας.

• Το κόμμι guar (guar gum) είναι ένας πολυσακχαρίτης που εξάγεται από το φασόλι guar. Το ιδιαίτερα κατεργασμένο κόμμι guar χρησιμοποιείται στα τρόφιμα ως πυκνωτική και σταθεροποιητική πρόσθετη ουσία (E412), ιδιαίτερα στα «ζελέ», το παγωτό και τις σάλτσες σαλάτας.

• Υδρογονωμένο φυτικό έλαιο (hydrogenated vegetable oil) είναι ένα γενικό όνομα κατηγοριοποίησης που αναφέρεται στο φυτικό έλαιο, το οποίο έχει μετατραπεί σε στερεό ή ημιστερεό, μέσω μιας διαδικασίας που ονομάζεται υδρογόνωση. Όλα τα υδρογονωμένα φυτικά έλαια (π.χ. ηλιέλαιο, σόγια, granola) καλύπτονται από αυτόν τον όρο.

Η υδρογόνωση παράγει μια πιο επιθυμητή δομή (π.χ. στα ψημένα προϊόντα), αλλά μπορεί να οδηγήσει στον σχηματισμό trans λιπαρών οξέων, τα οποία εμπλέκονται ως παράγοντας κινδύνου στα καρδιακά προβλήματα. Οι καταναλωτές ενθαρρύνονται χαρακτηριστικά να αναζητούν τις λέξεις «υδρογονωμένο» και «μερικώς υδρογονωμένο» στον κατάλογο συστατικών για να συμπεράνουν αν ένα προϊόν περιέχει trans λίπος.

Οι εναλλακτικές μέθοδοι (π.χ. εστεροποίηση, κλασμάτωση) χρησιμοποιούνται τώρα ευρύτερα για να παράγουν στέρεες μαργαρίνες, καθώς και άλλα λίπη και έλαια με σκληρή δομή.

Αξίζει να σημειωθεί ότι σχετική νομοθεσία (Directive 2000/13/EC of the European Parliament and of the Council of 20 March 2000 relating to the labelling, presentation and advertising of foodstuffs) για τις επιγραφές των τροφίμων καθοδηγεί τον καταναλωτή ότι ένα τρόφιμο θεωρείται χωρίς κορεσμένα λιπαρά  αν περιέχει λιγότερο από 0.1 γραμμάρια κορεσμένα και τρανς λιπαρά ανά 100 γραμμάρια ή 100ml.


• Η υδρολυμένη φυτική πρωτεΐνη (hydrolysed vegetable protein) είναι μια πρωτεΐνη που προέρχεται από φυτική πηγή, όπως το καλαμπόκι, τη σόγια ή το σιτάρι, και η οποία έχει διασπαστεί  σε αμινοξέα, μέσω μιας διαδικασίας όξινης ή ενζυματικής υδρόλυσης. Έχει γεύση κρέατος και χρησιμοποιείται ευρέως ως μυρωδικό στα προϊόντα με καρυκεύματα.

• Η λεκιθίνη (lecithin) είναι μια λιπαρή ουσία που βρίσκεται στα φασόλια σόγιας, στους κρόκους αβγών και στο ηλιέλαιο. Χρησιμοποιείται κυρίως ως γαλακτωματοποιητής (E322) και μπορεί να βρεθεί στη σοκολάτα, τις σάλτσες σαλάτας και τα παγωμένα επιδόρπια. Η λεκιθίνη είναι ένα απαραίτητο θρεπτικό συστατικό για να έχουμε καλή υγεία, ζωντάνια και είναι απαραίτητη για την αναζωογόνηση.

Η λεκιθίνη είναι ένα από τα κύρια θρεπτικά συστατικά στα κύτταρα των εγκεφαλικών νεύρων και στο σπέρμα και είναι απαραίτητη για τη δομή των κυτταρικών μεμβρανών. Είναι φυσικός γαλακτωματοποιητής του λίπους και ως εκ τούτου προλαμβάνει τη συσσώρευση χοληστερίνης και επιβραδύνει την αρτηριοσκλήρυνση.

Είναι επίσης και καλή πηγή της αναζωογονητικής βιταμίνης Ε και δύο βιταμινών Β (χολίνη και ινοσιτόλη), οι οποίες επιβραδύνουν τη διαδικασία της γήρανσης.

Η λεκιθίνη παράγεται στον οργανισμό από τη χολίνη, το φωσφορικό οξύ και τα λιπαρά οξέα και βρίσκεται σε διάφορες τροφές (π.χ φασόλια, αυγά, φύτρο σιταριού).

Μεγάλες ποσότητες λεκιθίνης μπορούν να αυξήσουν τα επίπεδα ακετυλοχολίνης, ουσία που επηρεάζει άτομα με ψυχικές ασθένειες.

Δεν έχουν αναφερθεί αντενδείξεις ή προφυλάξεις στην λήψη της λεκιθίνης.

• Το άμυλο (starch)  είναι ένας υδατάνθρακας που συναντάται στη φύση και που προέρχεται από φυτικές πηγές (σπόρους, ρίζες, όσπρια).

Προϊόντα που παράγονται από τα φυσικά άμυλα είναι:

• Η δεξτρίνη (dextrin) είναι ελαφρύς υδατάνθρακας και η μαλτοδεξτρίνη (maltodextrin) πολυσακχαρίτης που παράγονται από την κατατομή του αμύλου κατά τη διαδικασία της υδρόλυσης. Οι δεξτρίνες παράγονται γενικά από το άμυλο (από καλαμπόκι, σιτάρι ή πατάτα) και χρησιμοποιούνται ως υλικά πληρώσεως και πύκνωσης σε γλυκά, στα εύκολα τρόφιμα (π.χ. στιγμιαίες σούπες) για διαιτητική χρήση, καθώς και ως μεταφορείς γεύσης. H δεξτρίνη ανήκει στην κατηγορία των επιπρόσθετων χημικών (Additional chemicals) των πρόσθετων τροφίμων με Ε 1400.

• Τα σιρόπια γλυκόζης (glucose syrups)  είναι γλυκά υδατικά διαλύματα σακχαριτών, που γίνονται από τη μερική υδρόλυση του αμύλου από τα οξέα ή/ και τα ένζυμα των τροφίμων. Ανάλογα με το βαθμό υδρόλυσης, περιέχουν διάφορα ποσά γλυκόζης. Το σιρόπι γλυκόζης χρησιμοποιείται ιδιαίτερα ως γλυκαντική ουσία για τα προϊόντα ζαχαροπλαστικής και τα μη αλκοολούχα ποτά και είναι επίσης ένα φυσικό υπόστρωμα για την παραγωγή οινοπνεύματος.

• Τα τροποποιημένα άμυλα τροφίμων είναι προϊόντα που παράγονται από άμυλα (π.χ. από τον αραβόσιτο, το σίτο και την πατάτα), τα οποία έχουν υποστεί κατεργασία με χημικά, φυσικά ή βιολογικά μέσα (π.χ. με προμαγείρεμα), για να παραχθούν οι επιθυμητές ιδιότητες. Χρησιμοποιούνται στη βιομηχανία τροφίμων ως πυκνωτικές, σταθεροποιητικές, πηκτικές ουσίες, ως σύνδεσμοι ή γαλακτωματοποιητές, π.χ. στις σάλτσες, τον ζωμό, τις σούπες, τα κατεψυγμένα πιάτα και τα ζαχαρώδη προϊόντα. Μια άλλη μορφή τροποποίησης είναι η «προζελατινοποίηση» του αμύλου, που του επιτρέπει να διαμορφώσει ένα πήκτωμα σε κρύο νερό, όπως συμβαίνει σε πολλά στιγμιαία επιδόρπια.

• Οι πολυόλες (polyols) είναι σακχαρο-αλκοόλες ή υδρογονωμένοι υδατάνθρακες. Είναι επίσης γνωστές ως υποκαταστάτες της ζάχαρης, διογκωτικές γλυκαντικές ουσίες ή γλυκαντικές ουσίες χωρίς ζάχαρη. Μερικές πολυόλες βρίσκονται φυσικά σε διάφορα φρούτα και λαχανικά, π.χ. η σορβιτόλη βρίσκεται στο μήλο και το αχλάδι.

Ο συνηθέστερα χρησιμοποιούμενες πολυόλες είναι η  σορβιτόλη, η μαννιτόλη, η μαλτιτόλη, η ισομαλτίνη, η λακτιτόλη, η ξυλιτόλη και η ερυθριτόλη. Στα τρόφιμα, οι πολυόλες χρησιμοποιούνται κυρίως ως γλυκαντική ουσία που υποκαθιστά τη ζάχαρη∙ εκπληρώνουν και άλλες τεχνολογικές λειτουργίες, συμπεριλαμβανομένων των δράσεών τους ως διογκωτικοί, γαλακτωματοποιητικοί, πηκτικοί, γυαλιστικοί και αντισυγκολλητικοί παράγοντες.

Αντίθετα από άλλους υδατάνθρακες, δεν προωθούν την τερηδόνα στα δόντια και δεν προκαλούν αιφνίδιες αυξήσεις στα επίπεδα γλυκόζης αίματος∙ παρέχουν λιγότερες θερμίδες έναντι άλλων υδατανθράκων. Οι πολυόλες βρίσκονται στα προϊόντα χωρίς ζάχαρη, στα light προϊόντα χωρίς προστιθέμενα ή με μειωμένα σάκχαρα, τα γλυκά χωρίς ζάχαρη και τις τσίχλες.


Οι κατηγορίες των προσθέτων των τροφίμων
Παρουσιάζονται οι κωδικοί αριθμοί Ε για κάθε κατηγορία προσθετικών/συντηρητικών ουσιών

Χρωστικές ουσίες: Ε100-180
Συντηρητικές ουσίες: Ε200-297
Αντιοξειδωτικές ουσίες: Ε300-321
Ομοιογενοποιητές, σταθεροποιητές, πηκτικές ουσίες: Ε322-495
Βοηθητικές ουσίες επεξεργασίας: Ε500-585
Ουσίες ενισχυτικές της γεύσης: Ε620-640
Παράγοντες που βελτιώνουν την εξωτερική όψη (glazing agents): Ε900-948
Αέρια συσκευασίας: Ε941-948
Γλυκαντικές ουσίες: Ε950-967
Διάφορες άλλες προσθετικές ουσίες: Ε999-1518

Πηγή: Απόδοση από EUFIC
Γράφει η: Ελένη Π. Ανδρέου, RD, LD, DProf Cand., Κλινική Διαιτολόγος

Δέκα διατροφικά βήματα για καλή υγεία

Το ξεκίνημα της νέας χρονιάς είναι η ιδανική χρονική στιγμή για να τροποποιήσουμε τη διατροφική μας συμπεριφορά. Δέκα απλά βήματα είναι αρκετά για να θέσουμε τα θεμέλια για καλύτερη υγεία για το 2010 αλλά και για το υπόλοιπο της ζωής μας.

1ο Βήμα. Αξιολογήστε την κατάσταση σας

Το πρώτο βήμα που έχετε να κάνετε, είναι να αξιολογήσετε την κατάσταση της υγείας σας και να αναλογιστείτε τον τρόπο διατροφής σας τους τελευταίους 12 μήνες. Απαντήστε στις παρακάτω ερωτήσεις και καταγράψτε τις απαντήσεις στην ατζέντα σας ούτως ώστε να κάνετε τον απολογισμό σας ένα χρόνο αργότερα.

• Ποιο είναι το τωρινό σας βάρος και ποιο ένα χρόνο πριν;
• Αισθάνεστε υγιείς και διαθέτετε ενέργεια ή αισθάνεστε συνεχώς κουρασμένοι;
• Λαμβάνετε κάποιο διατροφικό συμπλήρωμα;
• Τρώτε σπίτι σας, τις περισσότερες φορές, και αν ναι ποια είναι τα είδη τροφίμων που προτιμάτε (π.χ. προϊόντα ολικής άλεσης ή προπαρασκευασμένα, πίτσες κ.λπ);
• Τρώτε συχνά σε εστιατόρια; Όταν επιλέγετε να φάτε έξω σε τι είδους εστιατόρια συχνάζετε και τι επιλέγετε να φάτε;
• Γυμνάζεστε; Κι αν ναι, πόσο συχνά;
• Ελέγχετε τις μερίδες του φαγητού που καταναλώνετε ή οι μερίδες σας είναι τεράστιες;
• Καπνίζετε;
• Πόσο αλκοόλ καταναλώνετε εβδομαδιαίως;

Είναι πολύ σημαντικό να απαντήσετε με ειλικρίνεια στις ερωτήσεις χωρίς να υποτιμήσετε ή να υπερτιμήσετε τον εαυτό σας.

2ο Βήμα. Θέστε νέους στόχους

Το δεύτερο βήμα έχει να κάνει με το να ιεραρχήσετε  τις επιθυμίες σας και να βάλετε τους στόχους σας. Θέλετε να χάσετε βάρος; Θέλετε να ανεβοκατεβαίνετε τις σκάλες σας χωρίς να λαχανιάζετε; Επιθυμείτε να ρίξετε τη χοληστερόλη σας ή την αρτηριακή σας πίεση;

Αποφασίστε τι πραγματικά θέλετε για τη διατροφή σας για την υγεία σας, για τον επόμενο μήνα, αλλά και τον επόμενο χρόνο. Ένας καλός και εφικτός στόχος για τον πρώτο μήνα είναι να προσπαθήσετε τουλάχιστον 4 φορές την εβδομάδα να παίρνετε σπιτικό φαγητό μαζί σας στη δουλειά, αντί να τρώτε συνεχώς junk food. Κάποιος άλλος στόχος  μπορεί να είναι η ένταξη 30 λεπτά περπατήματος τουλάχιστον 4 φορές εβδομαδιαίως.

Καταγράψτε τους στόχους σας στην ατζέντα σας ή στο ημερολόγιο καταγραφής τροφίμων που θα αναφερθεί και στο έβδομο βήμα.


3ο Βήμα. Καθορίστε τις διαιτητικές σας ανάγκες

• Έχετε υψηλή αρτηριακή πίεση; Αν ναι, θα πρέπει να μειώσετε την πρόσληψη διαιτητικού νατρίου αποφεύγοντας κονσερβοποιημένες και τυποποιημένες τροφές.
• Είστε υπέρβαροι; Θα πρέπει να μειώσετε τη θερμιδική σας πρόσληψη ή να αυξήσετε τη φυσική σας δραστηριότητα.
• Έχετε υψηλά επίπεδα χοληστερόλης; Αυξήστε την πρόσληψη φυτικών ινών, μειώστε την πρόσληψη κορεσμένου λίπους και αυξήστε την πρόσληψη ω-3 λιπαρών οξέων (λιπαρά ψάρια, καρύδια)

Γενικότερα, αν υπάρχουν κάποια προβλήματα υγείας, καλό θα ήταν να συμβουλευτείτε τον ιατρό σας και τον διαιτολόγο σας, σχετικά με τη διατροφή που πρέπει να ακολουθήσετε.

4ο Βήμα. Διατροφικά συμπληρώματα

Μια σωστή και ισορροπημένη διατροφή, μάς εφοδιάζει με όλες τις βιταμίνες και τα ιχνοστοιχεία που χρειάζεται ο οργανισμός μας για τις λειτουργίες του, όμως αρκετοί άνθρωποι λαμβάνουν συμπληρώματα μόνο και μόνο για να είναι σίγουροι. Κάποια άτομα που δεν έχουν σωστές διατροφικές συνήθειες, μπορεί να χρειάζονται κάποια συμπληρώματα, αλλά κατόπιν συνεννόησης με τον ιατρό τους ή το διαιτολόγο τους.

5ο Βήμα. Σχεδιάστε το νέο σας διαιτολόγιο

Για να σχεδιάσετε την καινούρια σας δίαιτα θα πρέπει να γνωρίζετε τα παρακάτω:

• Πόσες θερμίδες χρειάζεστε την ημέρα για να διατηρήσετε το βάρος σας ή για να χάσετε βάρος;
• Πως επηρεάζεται η διατροφή σας από το εργασιακό σας ωράριο ή από το lifestyle σας;
• Είναι καλύτερο για εσάς να κάνετε 3 μεγάλα γεύματα ή 5 μικρά γεύματα την ημέρα;
• Μπορείτε να μειώσετε την κατανάλωση φαγητού από έξω;
• Ποια φρούτα και λαχανικά σας αρέσουν;

Μια ισορροπημένη διατροφή θα πρέπει να περιλαμβάνει τουλάχιστον 5 μερίδες φρούτων και λαχανικών την ημέρα και 2-3 μερίδες γαλακτοκομικών/ημερησίως. Για να μπορέσετε να ακολουθήσετε τη νέα σας δίαιτα καλό θα ήταν να συμπεριλάβετε σε αυτήν και τις διατροφικές σας αδυναμίες. Αν π.χ. σας αρέσουν τα χάμπουργκερ, μπορείτε να παρασκευάσετε το δικό σας, με ψωμάκι ολικής άλεσης, φτιάχνοντας μπιφτέκι με άπαχο κιμά ή με κιμά γαλοπούλας και προσθέτοντας πολλά λαχανικά.

Αντικαταστήστε κάποια τρόφιμα, με άλλα, μεγαλύτερης διατροφικής αξίας.

• Επιλέξτε προϊόντα ολικής άλεσης, αντί για επεξεργασμένα.
• Προτιμήστε γαλακτοκομικά προϊόντα χαμηλά σε λιπαρά.
• Προτιμήστε παστέλι, γλυκά του κουταλιού και ζελέ από άλλα, λιπαρά και παχυντικά γλυκά.
• Περιχύστε τα φαγητά σας με λεμόνι, με μια ελαφριά σάλτσα με λαδολέμονο και μουστάρδα ή με μπαλσάμικο, αντί  για μαγιονέζα και άλλα dressings.

6ο Βήμα. Ψωνίστε και μαγειρέψτε

Είναι καλό όταν πηγαίνετε στο supermarket να έχετε κάποια λίστα πραγμάτων που θέλετε να αγοράσετε κι επίσης, να μην είστε πεινασμένοι, γιατί διαφορετικά κινδυνεύετε να παρασυρθείτε. Επιλέξτε φρέσκα φρούτα και λαχανικά, άπαχο κρέας και όσπρια. Αποφύγετε τα ράφια με τρόφιμα πλούσια σε κορεσμένο λίπος, αλάτι και ζάχαρη.

Ο τρόπος μαγειρέματος είναι πολύ σημαντικός για τη σωστή διατροφή. Προσπαθήστε να αποφύγετε το τηγάνισμα. Το μαγείρεμα στον ατμό βοηθάει στη διατήρηση των βιταμινών και των άλλων στοιχείων που βρίσκονται στα λαχανικά. Προτιμήστε το ελαιόλαδο στην παρασκευή των γευμάτων σας. Το φαγητό που περισσεύει, αποθηκεύστε το, για να το πάρετε μαζί σας στην δουλειά.

7ο Βήμα. Δημιουργήστε ημερολόγιο καταγραφής τροφίμων

Η καταγραφή της ημερήσιας πρόσληψης τροφής είναι ένα από τα κλειδιά της επιτυχίας σας. Καταγράψτε σε ένα ημερολόγιο τις τροφές που καταναλώνετε καθώς και τα συναισθήματα σας την ώρα που τρώτε.  Το ημερολόγιο θα σας βοηθήσει να εντοπίσετε τις διατροφικές σας ατασθαλίες καθώς και το κατά πόσο η συναισθηματική σας κατάσταση μπορεί να επηρεάσει τις διατροφικές σας επιλογές -π.χ. υπάρχουν άτομα που όταν βρίσκονται σε κατάσταση στρες, καταναλώνουν γλυκά. Όταν εντοπίζουμε και αναγνωρίζουμε τα λάθη μας, είναι πολύ πιο εύκολο να τα διορθώσουμε.

8ο Βήμα. Αλλάξτε το lifestyle σας

Η υγιεινή διατροφή είναι μόνο ένα κομμάτι ενός υγιεινού τρόπου ζωής. Το άλλο κομμάτι είναι η φυσική δραστηριότητα. Ειδικά αν η ζωή σας είναι καθιστική, προσπαθήστε να αυξήσετε όσο μπορείτε τη φυσική σας δραστηριότητα, γραφτείτε στο γυμναστήριο, βγείτε για περίπατο με τους φίλους  σας, χορέψτε και ..ξεχάστε το ασανσέρ. Όσον αφορά τις άλλες παραμέτρους, οι καπνιστές καλό είναι να διακόψουν το κάπνισμα. Όσον αφορά στο αλκοόλ, οι άνδρες δεν θα πρέπει να καταναλώνουν πάνω από δυο μερίδες αλκοόλ την ημέρα και οι γυναίκες περισσότερες από μια.

9ο Βήμα. Καταπολεμήστε το στρες

Το στρες έχει καταστροφικές επιπτώσεις στην υγεία μας. Καταπολεμήστε το άγχος και βρείτε διεξόδους εκτόνωσης.

10ο Βήμα.  Κίνητρα και Συντήρηση

Είναι γεγονός ότι όλοι μας επιθυμούμε να αλλάξουμε τη διατροφή μας για να κερδίσουμε υγεία, αλλά και ομορφιά. Όμως, η αλλαγή κάποιων  παγιωμένων συνηθειών είναι δύσκολο να επέλθει. Η έλλειψη κινήτρου, η επιθυμία για γρήγορα αποτελέσματα είναι παράγοντες που δυσκολεύουν το έργο μας.

Θα πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι οι συνήθειες μιάς ζωής δεν αλλάζουμε σε μια μέρα, ότι η απώλεια βάρους πρέπει να γίνεται αργά και σταθερά. Πρέπει να κατανοήσουμε πως οι στερήσεις δημιουργούν απωθημένα, αλλά και ενοχές. Και δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι οι λύσεις των προβλημάτων ανευρίσκονται στη χρήση του μέτρου.       

Γράφει η Αστερία Σταματάκη, Διαιτολόγος - Διατροφολόγος

Οι παγίδες στις ετικέτες των τροφίμων. Τι πρέπει να προσέχει ο καταναλωτής;

Τη στιγμή που επτά στους δέκα καταναλωτές θεωρούν τα θρεπτικά συστατικά των τροφίμων το βασικότερο στοιχείο για την αγορά τους, οι παρασκευαστές κρουασάν, επιδορπίων γιαουρτιού και άλλων αρτοσκευασμάτων (π.χ. κριτσίνια, κουλουράκια) «αποφεύγουν» τις διατροφικές ετικέτες, προφανώς γιατί αν γνωρίζαμε το περιεχόμενό τους σε ενέργεια, λιπαρά (πολλά από τα οποία κορεσμένα) και ζάχαρη, δεν θα τα αγοράζαμε. Με στόχο ο καταναλωτής να έχει βέλτιστη εικόνα για τα προϊόντα που αποφασίζει να βάλει στο πιάτο του, ο επόμενος κανονισμός για τις πληροφορίες στα τρόφιμα, που συζητιέται ήδη στην Ευρώπη, θα καθιστά υποχρεωτική την αναγραφή, στο πρόσθιο μέρος της συσκευασίας, της ενεργειακής αξίας, των λιπαρών, των κορεσμένων λιπών, των υδατανθράκων, των σακχάρων και του αλατιού που περιέχει κάθε τρόφιμο. «Η αναγραφή είναι σημαντική, όχι μόνο για να γνωρίζει ο καταναλωτής τι τρώει, αλλά και για να μπορεί να συγκρίνει μεταξύ προϊόντων της ίδιας κατηγορίας», σημειώνει ο επίκουρος καθηγητής του Τμήματος Επιστήμης Διαιτολογίας – Διατροφής του Χαροκόπειου Πανεπιστημίου κ. Γεώργιος Μπόσκου.

Μία ενδιαφέρουσα κίνηση έχει ήδη γίνει στη Μεγάλη Βρετανία. Η Βρετανική Αρχή Ελέγχου Τροφίμων πρότεινε - και πολλές εταιρείες εφάρμοσαν - ένα σύστημα σήμανσης με τα «χρώματα φωτεινού σηματοδότη», που χρησιμοποιεί στο μπροστινό μέρος της συσκευασίας, το κόκκινο, το πορτοκαλί και το πράσινο χρώμα, για να δείξει αν η περιεκτικότητα του τροφίμου σε λιπαρά, κορεσμένα λίπη, ζάχαρη και αλάτι είναι υψηλή, μέτρια ή χαμηλή. Πρακτικά, με τη σήμανση αυτή, όσο περισσότερα πράσινα σημεία έχει ένα τρόφιμο, τόσο πιο υγιεινό είναι. Ο Αναπληρωτής Καθηγητής της Μονάδας Διατροφής του Ανθρώπου στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών και Πρόεδρος του ΕΦΕΤ κ. Αντώνης Ζαμπέλας ωστόσο, θεωρεί πως «το συγκεκριμένο σύστημα έχει αδυναμίες, επειδή κινείται στη λογική του ‘άσπρο-μαύρο’. Από το σύστημα έχουν εξαιρεθεί ήδη τα φρούτα και τα λαχανικά, επειδή είναι πλούσια σε σάκχαρα. Όσο μπαίνουν εξαιρέσεις σ’ ένα σύστημα, σημαίνει ότι το σύστημα μάλλον δεν είναι γενικώς αποδεκτό».

Ζητώντας την παρέμβαση του ΕΦΕΤ, ο κ. Μπόσκου χαρακτηρίζει «μεγάλη παραπλάνηση» τον …πολυδιαφημισμένο ισχυρισμό «χωρίς συντηρητικά. «Τα συντηρητικά είναι μία μόνο από τις 26 κατηγορίες των προσθέτων τροφίμων (των γνωστών μας ως Ε). Το ότι ένα τρόφιμο δεν περιέχει συντηρητικά, δεν σημαίνει ότι δεν περιέχει πρόσθετα. Τα συνητρητικά είναι 10 αριθμοί σε σύνολο 1.200 εγκεκριμένων κωδικών», εξηγεί.

Για λόγους marketing μάλιστα, κι επειδή δεν παύουν να προκαλούν το φόβο των καταναλωτών, τα πρόσθετα των τροφίμων, δεν αναφέρονται πλέον με τον κωδικό τους, αλλά με το πλήρες όνομά τους. Είναι πολύ πιθανό λοιπόν να διαβάσετε στη συσκευασία για γαλακτοματοποιητές και ρυθμιστές οξύτητας και αντιοξειδωτικά, αλλά …κουβέντα για Ε. Κι όμως, Όπου καραμελόχρωμα είναι Ε151 κι όπου ασκορβικό οξύ Ε300 … «Γιατί» όπως διευκρινίζει ο κ. Μπόσκου «η αναφορά του κωδικού δεν είναι υποχρεωτική, αρκεί να αναφέρεται το όνομα».

Το σύστημα του «φωτεινού σημαδότη». Ο καταναλωτής βλέπει με μια ματιά αν το τρόφιμο που επιλέγει να αγοράσει περιέχει λίγο, αρκετό ή πολύ λίπος, αλάτι και ζάχαρη.

Αποκωδικοποιώντας τα GDAs

Αντί του συστήματος του «φωτεινού σηματοδότη», η ελληνική βιομηχανία τροφίμων, έχει ήδη εντάξει στις συσκευασίες της ένα σύστημα διατροφικής σήμανσης, που κωδικά αναφέρεται ως GDA. Είναι οι ετικέτες στη μπροστινή μεριά των προϊόντων, όπου ο καταναλωτής βλέπει πόσες θερμίδες, ζάχαρη, λίπος, κορεσμένα λιπαρά και αλάτι περιέχει κάθε μερίδα του τροφίμου. Ως εδώ όλα καλά. Η κατάσταση περιπλέκεται όταν το μάτι πέσει στο ποσοστό που διακρίνεται ακριβώς από κάτω.

Ο δεύτερος αριθμός δείχνει ποιο ποσοστό της συνολικής ημερήσιας ποσότητας του κάθε συστατικού που πρέπει να καταναλώνουμε περιέχεται στη μερίδα. Βασική αδυναμία του συστήματος; Ότι όλοι οι υπολογισμοί έχουν γίνει στη βάση των διαιτητικών αναγκών μιας ενήλικης γυναίκας βάρους 70 κιλών. «Οι ετικέτες αυτές βρίσκονται ένα βήμα πίσω από αυτό που χρειάζονται οι καταναλωτές. Δεν βοηθούν τις επιλογές μας. Αναγράφουν το ποσοστό επί της ημερήσιας πρόσληψης, αλλά για ποιον; Για εμένα; Για εσάς; Για ένα παιδάκι; Δυστυχώς, η Κομισιόν και η Ευρωβουλή προτίμησαν να ακούσουν τα αιτήματα των βιομηχανιών τροφίμων, παρά των καταναλωτών», τόνισε ο πρόεδρος του Κέντρου Προστασίας Καταναλωτών (ΚΕ.Π.ΚΑ), κ. Νικόλαος Τσεμπερλίδης.

Αναγνωρίζοντας ότι «είναι σημαντικό να εκπαιδεύσουμε τους καταναλωτές ώστε να μάθουν να διαβάζουν αυτές τις ετικέτες» ο κ. Ζαμπέλας θεωρεί ότι «με τα GDAs ο καταναλωτής είναι σε καλύτερη θέση να αποφασίσει το σωστό». Πώς διαβάζεται το GDA

Πόσο πρέπει να λαμβάνουμε καθημερινά;

ΑΝΔΡΕΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ Ενέργεια (σε kcal) 2500 2000 Λιπαρά (σε g) 95 70 Κορεσμένα λιπαρά (σε g) 30 20 Υδατάνθρακες (σε g) 300 230 Συνολικά σάκχαρα (σε g) 120 90 Πρωτεΐνες (σε g) 55 45 Φυτικές ίνες (σε g) 24 24 Νάτριο (σε g) 2,4 2,4 Αλάτι (σε g) 6 6

Είναι λάθος οι σημερινές ετικέτες;

Άρθρο που δημοσιεύτηκε πρόσφατα στο περιοδικό “New Scientist” «δυναμιτίζει» τους υπάρχοντες υπολογισμούς της διατροφικής αξίας των ετικετών τροφίμων και υποστηρίζει πως μπορεί να παρουσιάζουν αποκλίσεις (προς τα πάνω ή προς τα κάτω) κατά 5-25%. Σύμφωνα με τις επιστημονικές απόψεις που επικαλείται το άρθρο, οι ετικέτες τροφίμων όπως τις γνωρίζουμε σήμερα είναι λανθασμένες, γιατί δεν λαμβάνουν υπ’ όψιν τους τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί το πεπτικό σύστημα, δηλαδή την ενέργεια που χρειάζεται ο ανθρώπινος οργανισμός για να χωνέψει την κάθε τροφή.

Η επικρατούσα μέθοδος υπολογισμού των θερμίδων που αναπτύχθηκε στα τέλη του 19ου αιώνα από τον Αμερικανό χημικό Γουίλμπουρ Όλιν Ατγουότερ χαρακτηρίζεται από αυτούς τους επιστήμονες ως «παρωχημένη». Στο σύστημα του Ατγουότερ, ο υπολογισμός των θερμίδων γίνεται με την καύση συγκεκριμένης (μικρής) ποσότητας τροφής υπό ελεγχόμενες συνθήκες και τη μέτρηση της θερμότητας που εκλύεται.

Ωστόσο, όπως επισημαίνει ο βρετανός διατροφολόγος Τζέφρι Λίβσεϊ, ο αριθμός των θερμίδων που αποδίδονται στις πρωτεΐνες πρέπει να μειωθεί κατά 20%, γιατί οι πρωτεΐνες απαιτούν υπολογίσιμη ποσότητα ενέργειας προκειμένου να διασπαστούν στα αμινοξέα που τις αποτελούν. Ομοίως για τις διαιτητικές ίνες, θα πρέπει να υπολογιστεί στην αναγραφόμενη τιμή τους μια μείωση της τάξης του 25%. Οι ίνες αυτές πολύ πριν αποδώσουν στον οργανισμό το ενεργειακό τους μερίδιο, παρέχουν ενέργεια στα μικρόβια του εντέρου. Αυτό το ενεργειακό μερίδιο επομένως είναι πολύ μειωμένο σε σχέση με εκείνο που ως τώρα υπολογιζόταν. Ο Λίβσεϊ θεωρεί πως η ενεργειακή αξία των φυτικών ινών είναι 1,5 θερμίδες/γραμμάριο και όχι 2, κι ότι οι πρωτεΐνες αποφέρουν 3,2 θερμίδες/γραμμάριο αντί για 4.

Σύμφωνα με αυτή τη μερίδα των επιστημόνων, ακόμη κι ο τρόπος μαγειρέματος παίζει ρόλο στο θερμιδικό φορτίο που αποδίδει μια τροφή. Μια καλοψημένη μπριζόλα για παράδειγμα, θεωρούν πως αποδίδει περισσότερες θερμίδες από μια «σενιάν» μπριζόλα, του ίδιου ακριβώς βάρους. Επιπλέον, οι μαλακές τροφές, όπως ο κιμάς σε σχέση με ένα κομμάτι κρέας απαιτούν μικρότερη ενεργειακή δαπάνη από πλευράς του ανθρώπου που τις καταναλώνει.

Τι θα πρέπει να γίνει για να αντιμετωπιστεί το …σφάλμα του συστήματος του Ατγουότερ; Στο ερώτημα αυτό προσπάθησε να απαντήσει ειδική διεθνής επιτροπή που κατήρτισε ο Οργανισμός Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών, εξετάζοντας τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα μιας πιθανής αντικατάστασης του υπάρχοντος συστήματος με εκείνο που επικαλούνται οι ειδικοί σαν τον Λίβσεϊ, που να συνυπολογίζει δηλαδή το ενεργειακό κόστος της πέψης. Η αναφορά της επιτροπής κατέληγε στο συμπέρασμα: «Τα προβλήματα και τα εμπόδια που θα μπορούσαν να προκύψουν από μια τέτοια αλλαγή θα ξεπερνούσαν κατά πολύ τα οφέλη της». Κι αυτό, γιατί η αλλαγή του υπάρχοντος συστήματος θα απαιτούσε πιθανότατα συνθετότερες διατροφικές ετικέτες, τη στιγμή που άγνωστο παραμένει αν η πλειοψηφία των καταναλωτών μπορεί να ανταποκριθεί και να διαβάσει τις ήδη υπάρχουσες.

Ο ίδιος ο Λίβσεϊ δεν θεωρεί πως η αλλαγή του συστήματος που υποστηρίζει μπορεί να αποτελέσει «απάντηση» στη σύγχρονη μάστιγα της παχυσαρκίας. Επιμένει ωστόσο πως μια τέτοια αλλαγή θα βοηθούσε τους καταναλωτές να κάνουν πιο σωστές διατροφικές επιλογές βασιζόμενοι σε όλα τα νεώτερα επιστημονικά δεδομένα σχετικά με την κατανόηση της διαδικασίας της πέψης.

Οι «έξυπνες» ετικέτες του μέλλοντος

Πάνω σε «έξυπνες» ετικέτες, που με τη βοήθεια ραδιοσυχνοτήτων και βιοχημικών αντιδράσεων θα μας δίνουν αναλυτικές πληροφορίες όλη την «ιστορία» των τροφίμων που αγοράζουμε από τη στιγμή που παρήχθησαν ως τη στιγμή που τα αγοράσαμε, εργάζονται επιστήμονες στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράμματος «CHILL-ON».

Οι ετικέτες που θα δημιουργήσουν ως τα μέσα του 2010 θα συνδυάζουν δύο βασικά στοιχεία: α. μικρά αυτοκόλλητα που αλλάζουν χρώμα ανάλογα με το χρώμα ή τη θερμοκρασία συντήρησης του τροφίμου. Αλλάζοντας χρώμα, ενημερώνουν έτσι τον καταναλωτή αν το προϊόν έχει συντηρηθεί σε θερμοκρασίες εκτός των επιτρεπτών ορίων και προειδοποιούν για το υπόλοιπο του χρόνου συντήρησης. Aπλά στο σχεδιασμό τους, τα αυτοκόλλητα –γνωστά ως χρονοθερμοκρασιακοί δείκτες ή ΤΤΙ- χρησιμοποιούνται ήδη στις κιβωτιοπαλέτες χονδρικής διακίνησης τροφίμων. β. μικροτσίπ ραδιοσυχνοτήτων, δηλαδή μικροσκοπικούς ραδιοπομπούς (με πομπό, αντένα και μπαταρία), σε μορφή… στίκερ! Κάθε φορά που το προϊόν θα μετακινείται, η πληροφορία θα καταγράφεται από δέκτες που υπάρχουν σε διάφορα σημεία του καταστήματος. Μελλοντικά, την ιστορία του προϊόντος θα διαβάζει πλήρως και ο καταναλωτής, χρησιμοποιώντας ειδικούς αναγνώστες (readers) που θα βρίσκονται στο «έξυπνο» ψυγείο του, στο palm ή στο κινητό του.

«Οι νέες ετικέτες θα είναι χρήσιμες σε όλα τα στάδια της αλυσίδας, από την παραγωγή και τη συσκευασία, μέχρι το πιάτο μας. Θα αυξήσουν την εμπιστοσύνη των καταναλωτών στα προϊόντα που αγοράζουν, θα διευκολύνουν τη διανομή και το χειρισμό των τροφίμων. Εργαζόμαστε ήδη πάνω σε ένα πρωτότυπο, όμως η μεγάλη πρόκληση είναι η μαζική του παραγωγή, ώστε να μειωθεί το κόστος του σε περίπου 0,01-0,02 ευρώ/ετικέτα», σημείωσε ο υπεύθυνος του προγράμματος Christian Colmer.

Τι πρέπει να υπάρχει υποχρεωτικά στις συσκευασίες τροφίμων;

Μια συσκευασία τροφίμων μπορεί να αναγράφει συνολικά ως και 30 διαφορετικά στοιχεία, με εξαίρεση κάποια ειδικά προϊόντα όπως το κρασί και το λάδι όπου τα αναγραφόμενα στοιχεία είναι ακόμη περισσότερα. Αυτά που υποχρεωτικά πρέπει να αναγράφονται στα συσκευασμένα τρόφιμα είναι τα εξής:

• το όνομα – εμπορική ονομασία τροφίμου
• το καθαρό βάρος του (e) ή τον όγκο του (υγρά)
• η ημερομηνία και ο αριθμός της παρτίδας
• ο επίσημος παραγωγός, ή ο διακινητής ή ο εισαγωγέας
• η διεύθυνση του παραγωγού
• τα συστατικά του τροφίμου (οτιδήποτε περιέχει, συμπεριλαμβανομένων και των προσθέτων και μπαίνουν σε φθίνουσα σειρά περιεκτικότητας)
• τα γενετικά τροποποιμένα συστατικά, αν η εταιρεία ηθελημένα τα χρησιμοποιεί. Σε περίπτωση τυχαίας εμφάνισης, λόγω επιμόλυνσης, αναφορά υπάρχει όταν αυτή υπερβαίνει το 1%.
• τα αλλεργιογόνα που περιέχει ή αν υπάρχει υποψία των αλλεργιογόνων (π.χ. η μονάδα διαχειρίζεται σουσάμι, σέλινο, μουστάρδα)
• όταν το προϊόν περιέχει συστατικά που δίνουν πρόσθετη αξία πρέπει να αναφέρεται επακριβώς το ποσοστό στο οποίο περιέχονται (π.χ. σοκολάτα- πόσο κακάο;, σοκολάτα γάλακτος –πόσο γάλα;, προϊόντα που περιέχουν φρούτα ή ελαιόλαδο).

Γράφει η Νεκταρία Καρακώστα, Δημοσιογράφος

Απλές συμβουλές για το γιορτινό τραπέζι του Πάσχα

Η εορτή του Πάσχα, η μεγάλη αυτή γιορτή της χριστιανοσύνης, συνήθως συνοδεύεται από διαιτητικές ακρότητες. Μετά από μικρή ή μεγαλύτερη νηστεία συνήθως ακολουθεί υπερφαγία μετά την Ανάσταση, την ημέρα του Πάσχα και την εβδομάδα που έπεται.

Για να μην αποτελέσει αυτό ένα δυναμικό σοκ για τον οργανισμό φροντίστε να γίνει αργά και ήρεμα. Οι παραδοσιακές διατροφικές συνήθειες τις ημέρες του Πάσχα μας οδηγούν σε αγορά και κατανάλωση κυρίως φρέσκων, μη τυποποιημένων προϊόντων.

Η σωστή επιλογή τους, αλλά και η προσεκτική διαχείριση στο σπίτι από τον καταναλωτή (μαγείρεμα, διατήρηση κλπ), βοηθούν στη διατήρηση των πλεονεκτημάτων της παραδοσιακής μας διατροφής αλλά και στην μείωση των αρνητικών επιπτώσεων στην υγεία και στα οικονομικά συμφέροντα του καταναλωτή.



Ωστόσο και οι ίδιοι οι καταναλωτές θα πρέπει να είναι προσεκτικοί αποφεύγοντας τις προμήθειες του οποιουδήποτε τροφίμου από ανώνυμους, πλανόδιους μικροπωλητές ή άγνωστους προμηθευτές. πιο περιεκτικά πατήστε εδώ: ηλεκτρονικό βιβλίο

Μέλι: Θεραπευτικό Φάρμακο ή Δηλητήριο; Έρευνα

Θεραπευτικό Φάρμακο

Το μέλι είναι ένας αληθινός θησαυρός υγείας και δύναμης και η αξία του έχει εκτιμηθεί από τα πανάρχαια χρόνια. Είναι ένα τρόφιμο που συλλέγουν οι μέλισσες από τα ζωντανά μέρη των φυτών ή από εκκρίσεις εντόμων, το μεταφέρουν στην κυψέλη τους, το μεταποιούν, το εμπλουτίζουν με δικές τους ουσίες και το αποθηκεύουν στις κηρύθρες τους μέχρι να ωριμάσει.

Το μέλι συνήθως λαμβάνει την ονομασία του φυτού από το οποίο προέρχεται. Έτσι έχουμε μέλι θυμαρίσιο, πορτοκαλιάς, πεύκου, ελάτης κ.λπ. Περιέχει περισσότερα από 180 διαφορετικά συστατικά και ουσίες που το καθιστούν μία άριστη τροφή. Βασικά συστατικά του είναι το νερό, σε ποσοστό 16%, και τα φυσικά σάκχαρα, όπως η φρουκτόζη, η σακχαρόζη και άλλα, σε ποσοστό 80%. Επιπλέον, στο μέλι βρίσκει κανείς πρωτεΐνες, ιχνοστοιχεία, ένζυμα και βιταμίνες σε μικρές ποσότητες, που αναδεικνύουν όμως την άριστη του θρεπτική αξία. Αυτό που εντυπωσιάζει δεν είναι τόσο τα επιμέρους συστατικά του μελιού όσο η συνύπαρξη όλων αυτών των ουσιών σε μία μάζα με καθορισμένες βέλτιστες αναλογίες και ο τρόπος με τον οποίο δρουν στον ανθρώπινο οργανισμό.

Ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα που αντιμετωπίζει σήμερα το μέλι σε ό,τι αφορά τη συντήρησή του είναι η κρυστάλλωση. Πρόκειται για μία φυσική διεργασία κατά την οποία το μέλι μετατρέπεται σε παχύρρευστο προιόν. Η κρυστάλλωση παρατηρείται σε όλα τα είδη μελιού με διαφορετικούς χρόνους για την κάθε ποικιλία. Είναι ένα βιολογικό φαινόμενο του φυσικού ακατέργαστου μελιού, που δεν προξενεί καμία αλλαγή στις θρεπτικές και στις βιολογικές ιδιότητες. Το μέλι που έχει κρυσταλλωθεί δεν είναι χαλασμένο ούτε νοθευμένο. 

Το μέλι που αγοράζουμε στο σούπερ μάρκετ έχει υποστεί επεξεργασία, προκειμένου να μην κρυσταλλώνεται. Η επεξεργασία συνίσταται στη θέρμανση κάτω από ορισμένες συνθήκες, που οδηγεί στην καταστροφή της φυσικής δομής ορισμένων συστατικών του μελιού. Έτσι, δεν κρυσταλλώνεται. Αποτέλεσμα όμως αυτής της θέρμανσης είναι και η καταστροφή ορισμένων ωφέλιμων συστατικών του μελιού, σε μικρό ποσοστό. Σε πολλές χώρες που το καταναλωτικό κοινό είναι πιο ενημερωμένο, το μέλι διακινείται ευρέως χωρίς να έχει υποστεί επεξεργασία. Η τεχνολογία του μελιού στην Ελλάδα βρίσκεται σε τέτοιο επίπεδο, ώστε να δέχεται την ελάχιστη δυνατή επεξεργασία και να διατηρεί σε μεγάλο βαθμό τη γεύση και τη θρεπτική του αξία. Το εισαγόμενο μέλι, πέρα από την κατώτερη γεύση του, υφίσταται μεγαλύτερη επεξεργασία, ώστε να αντεπεξέλθει στις απαιτήσεις της διακίνησης και της συντήρησης και είναι ποιοτικά κατώτερο. 

Ταυτόχρονα, οι παραγωγοί χρησιμοποιούν πολλούς τρόπους για να νοθεύσουν το μέλι. Τέτοια είναι η προσθήκη γλυκαντικών ουσιών ή και "βιομηχανικού" μελιού στο μέλι που λαμβάνεται από τις μέλισσες, ώστε να αυξάνεται η ποσότητά του. Επίσης μεγάλη έκταση έχει η νοθεία που γίνεται με την παραπλάνηση του καταναλωτή, όταν πωλείται μέλι κακής ποιότητας σαν μέλι από θυμάρι ή άλλο ποιοτικά ανώτερο φυτό. Ο τελικός καταναλωτής δεν έχει τον τρόπο να ξεχωρίσει αυτήν τη νοθεία, αφού δεν μπορεί να διακρίνει εύκολα την ποιότητά του από τη γεύση. Η αξία όμως του νοθευμένου μελιού, από την άποψη των θρεπτικών συστατικών και των γενικότερων ευεργετικών ιδιοτήτων, είναι πολύ χαμηλότερη. 

Οι καταναλωτές πρέπει να προτιμούν μέλι επώνυμο και συσκευασμένο σε γυάλινα δοχεία, αεροστεγή, που όμως είναι προστατευμένα από την έκθεση στο φως. Στην ετικέτα πρέπει να αναγράφονται η ημερομηνία τυποποίησης, το όνομα του παραγωγού με πλήρη στοιχεία, καθώς και το είδους του μελιού. Το μέλι πρέπει να συντηρείται σε αεροστεγώς κλεισμένα δοχεία, σε χώρο δροσερό, σκοτεινό και ξηρό. Καλό είναι να αποφεύγεται το μέλι που βρίσκεται σε βάζα εκτεθειμένα στον ήλιο.

Έχει αποδειχθεί ότι το μέλι έχει υψηλή ενεργειακή και θρεπτική αξία και για αυτό είναι η πιο κατάλληλη τροφή για αθλητές και παιδιά. Τα ανόργανα στοιχεία του μελιού, τα μέταλλα και τα ιχνοστοιχεία παίζουν σπουδαίο ρόλο στο μεταβολισμό και στη θρέψη και συμμετέχουν σε διάφορα ενζυμικά συστήματα του οργανισμού. Το μέλι είναι τονωτικό και βοηθά, χάρη στην υψηλή περιεκτικότητά του σε χολίνη, άτομα που υποφέρουν από δυσκοιλιότητα. Εντυπωσιακή είναι και η γρηγορότερη αποκατάσταση της υγείας ατόμων που καταναλώνουν συχνά μέλι και πάσχουν από βαριές και υποτροπιάζουσες λοιμώξεις ή αναιμία, πάντα σε συνδυασμό με τις οδηγίες του γιατρού.

Το μέλι έχει χρησιμοποιηθεί ευρύτατα μέχρι σήμερα για την επούλωση πληγών και χειρουργικών τραυμάτων με άριστα αποτελέσματα. Το ακατέργαστο μέλι έχει αποδειχθεί ότι επιτυγχάνει την ανάπτυξη του δερματικού επιθηλίου σε πειραματόζωα με τραύματα. Η αντιβακτηριδιακή δράση του (και ιδιαίτερα του ελληνικού) αποτέλεσε μέρος ερευνητικού προγράμματος του υπουργείου Υγείας, τα αποτελέσματα του οποίου ανακοινώθηκαν στα πλαίσια του 8ου Πανελλήνιου Φαρμακευτικού Συνεδρίου. Σύμφωνα με την επίκουρη καθηγήτρια Φαρμακογνωσίας του Πανεπιστημίου Αθηνών Ιωάννα Χήνου, ακατέργαστο μέλι χρησιμοποιήθηκε σε δεκαεπτά τουλάχιστον νοσοκομειακά στελέχη έξι διαφορετικών βακτηριδίων που ήταν ανθεκτικά σε αντιβιοτικά. Η δράση του εμφανίστηκε εξαιρετικά αξιόλογη και τώρα ερευνάται και η επίδρασή του σε μύκητες.

Πέρα από το μέλι, και η πρόπολη, που συλλέγουν οι μέλισσες από εκκρίματα δένδρων και στην οποία προσθέτουν μόνες τους άλλα υλικά, έχει άριστες αντιμικροβιακές και απολυμαντικές ιδιότητες και μπορεί να αποτελέσει χρήσιμο φράγμα κατά των λοιμώξεων. Οι θεραπευτικές της ιδιότητες οφείλονται κυρίως στα φλαβονοειδή, ουσίες με γνωστή βακτηριοστατικά, παρασιτοκτόνο και αντιική δράση. 

OI ΔYO KYPIEΣ KATHΓOPIEΣ
Oι διαφορές του ανθόμελου και του μελιού από δέντρα

Δύο είναι οι κυριότερες κατηγορίες μελιού. Στην πρώτη ανήκουν τα ανθόμελα που παράγονται από το νέκταρ των λουλουδιών και λαμβάνουν την ονομασία τους από το φυτό προέλευσής τους: ανάμεσά τους το μέλι θυμαριού, πορτοκαλιάς, ηλίανθου, ερείκης, καστανιάς, βαμβακιού, πολύκομβου.

Στη δεύτερη κατηγορία περιλαμβάνεται το μέλι των μελιτωμάτων που παράγεται από τον χυμό δασικών φυτών, όπως του πεύκου και της ελάτης.

Περίπου το 65% της συνολικής παραγωγής στην Eλλάδα υπολογίζεται πως είναι πευκόμελο.

Tο μέλι αυτό δεν είναι ιδιαίτερα γλυκό, είναι πλουσιότερο από το ανθόμελο σε ιχνοστοιχεία, πρωτεϊνες και αμινοξέα ενώ έχει λιγότερες θερμίδες.

Eίναι από τις κατηγορίες του μελιού που δεν κρυσταλλώνουν.

Aντίθετα το θυμαρίσιο μέλι, το οποίο είναι έντονα αρωματικό με ανοιχτόχρωμα λαμπερή εμφάνιση, κρυσταλλώνει σε διάστημα 6 με 18 μήνες από την παραγωγή του.

Tο μέλι πορτοκαλιάς έχει δυνατό άρωμα και ανοιχτόχρωμη απόχρωση, η οποία γίνεται άσπρη μετά την κρυστάλλωση του μελιού που συντελείται περίπου μέσα σε 2 μήνες από την παραγωγή του.

Aξίζει, πάντως, να σημειωθεί πως τα σκουρόχρωμα μέλια είναι πλουσιότερα σε ιχνοστοιχεία (κάλιο, νάτριο, μαγνήσιο, σίδηρο, φώσφορο) και συνεπώς έχουν μεγαλύτερη θρεπτική αξία, ενώ τα ανοιχτόχρωμα έχουν ευχάριστο άρωμα και γεύση.

ΘYMAPIΣIO
Iσχυρή δράση κατά των μικροοργανισμών

Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα που πραγματοποιήθηκε από το Eθνικό Kαποδιστριακό Πανεπιστήμιο Aθηνών και το Πανεπιστήμιο Iωαννίνων, το θυμαρίσιο μέλι εμφανίζει ισχυρή δράση έναντι μικροοργανισμών.

Aντίστοιχα το μέλι πορτοκαλιού δρα κατά των βακτηρίων της στοματικής κοιλότητας.

H έρευνα απέδειξε, επίσης, ότι τα μέλια ελάτου Bυτίνας, ελάτου Kαρπενησίου, πεύκου Eυβοίας και πορτοκαλιού Λακωνίας διαθέτουν σημαντικό αντιοξειδωτικό προφίλ αποτρέποντας τον σχηματισμό ελεύθερων ριζών και προστατεύοντας το DNA των κυττάρων.

Στο πλαίσιο της ίδιας μελέτης, το Eργαστήριο Bιολογικής Xημείας της Iατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Aθηνών υποστήριξε πως τα μέλια από θυμάρι και πεύκο εμφανίζουν αντι-οιστρογονικές ιδιότητες σε κύτταρα καρκίνου του μαστού, ενώ στο θυμαρίσιο μέλι αποδόθηκε επιπλέον η ικανότητα να αναστέλλει τον πολλαπλασιασμό κυττάρων καρκίνου του προστάτη και καρκίνου ενδομητρίου.

ΠPOΠOΛH
Bοηθάει σε εγκαύματα και πληγές

H πρόπολη, με την οποία οι μέλισσες κατασκευάζουν τα κελιά τους και αποστειρώνουν την κυψέλη, έχει αντιβιοτικές ιδιότητες και λειτουργεί σε αρκετές περιπτώσεις θεραπευτικά. Θεωρείται ότι προσφέρει προστασία από τη ραδιενέργεια και ότι είναι αποτελεσματική για παθήσεις του ουροποιητικού.

H μελισσοθεραπεία, ανάμεσα σε άλλα, προτείνει μερικές σταγόνες πρόπολης σε εγκαύματα για γρήγορη επούλωση, λίγες σταγόνες σε μισό ποτήρι νερό για αντιμετώπιση πληγών των ούλων και μείγμα πρόπολης με μέλι ως αλοιφή για την εξαφάνιση μελανιών.

ΒΑΣΙΛΙΚΟΣ ΠΟΛΤΟΣ
Λίγα μόνο γραμμάρια κάνουν θαύματα

...Mια τροφή αποκλειστικά για βασίλισσες. H παχύρρευστη ουσία που παράγεται από τους υποφαρυγγικούς αδένες των εργατριών μελισσών χρησιμοποιείται ως μοναδική τροφή της βασίλισσας της κυψέλης σε όλη τη διάρκεια της ζωής της.

Πλούσιος σε βιταμίνες (A, B1, B2, B3, B5, B6, B12, Bιοτίνη, Φολικό οξύ, C, D, E), ανόργανα στοιχεία (ασβέστιο, σίδηρο, μαγγάνιο, μαγνήσιο, φθόριο, ψευδάργυρο, φώσφορο, κάλιο κ.ά.) και αμινοξέα, ο βασιλικός πολτός έχει εκπληκτικά αποτελέσματα στην υγεία όποιου την καταναλώνει.

Eίναι χαρακτηριστικό ότι η βασίλισσα αποκτά σχεδόν διπλάσιο μέγεθος από τις εργάτριες μέλισσες, η διάρκεια της ζωής της επιμηκύνεται κατά 30 φορές σε σχέση με τη δική τους, ενώ γεννά 2.000-3.000 αβγά την ημέρα, των οποίων το βάρος είναι πολλαπλάσιο του βάρους της.

Παρ ότι τα περισσότερα συστατικά του βασιλικού πολτού έχουν γίνει γνωστά, η επιστήμη δεν μπόρεσε ποτέ να τον παρασκευάσει στο εργαστήριο.

O μοναδικός πολτός που παράχθηκε απεδείχθη τελείως αδρανής και αυτό επειδή στο 3% των άγνωστων συστατικών του εκτιμάται πως περιέχονται, ανάμεσα σε άλλα, παράγωγα γενετικού υλικού, δηλαδή RNA και DNA.

H διατροφή με βασιλικό πολτό επιδρά στον μεταβολισμό, στην ανάπτυξη και τη μακροζωία.

Aνανεώνει τις σωματικές και πνευματικές δυνάμεις, βελτιώνει τη μνήμη, αυξάνει την αντοχή, ενισχύει τη σεξουαλική λειτουργία και τονώνει τη λίμπιντο καθώς και τη γονιμότητα.

Eιδικά τα αποτελέσματα ενάντια στα συμπτώματα του άγχους και της έντασης που προκαλούνται από τον εξαντλητικό τρόπο ζωής θεωρούνται εκπληκτικά.

O βασιλικός πολτός αλλοιώνεται από την υψηλή θερμοκρασία, το φως και τον ατμοσφαιρικό αέρα.

Πρέπει να είναι αεροστεγώς κλεισμένος και να φυλάσσεται στο ψυγείο και τη συντήρηση. Yπάρχουν δύο τρόποι λήψης του:

A) Mε ειδικό δοσομετρικό κουταλάκι τοποθετούμε τον πολτό κάθε πρωί κάτω από τη γλώσσα, καθώς από εκεί απορροφάται καλύτερα από τον βλεννογόνο του στόματος, ενώ κατά μεγάλο ποσοστό καταστρέφεται από τα υγρά του στομαχιού.

B) Aνακατεύουμε 10 ή 20 γραμμάρια βασιλικού πολτού με 500 γραμμάρια μέλι και παίρνουμε έως και δύο κουταλάκια του γλυκού το πρωί κατά προτίμηση με το πρόγευμα.

Tο μείγμα πρέπει να διατηρείται στο ψυγείο.

ΣHMANTIKH H ΠPΩTH YΛH
Tο μέλι, καθώς δεν είναι βιομηχανικό προϊόν, διαφοροποιείται ανάλογα με την πρώτη ύλη του, επηρεάζεται από τις συνθήκες συλλογής του και διαφέρει ανά είδος ως προς τις θεραπευτικές του ιδιότητες. Eτσι έχουμε:

Mέλι από άνθη ακακίας. Aντιφλεγμονώδες για το ισοφαρυγγικό σύστημα. Kατάλληλο για την περίοδο της οδοντοφυϊας. Eυεργετική δράση στο αναπνευστικό σύστημα.

Mέλι ηλίανθου. Διουρητικό, διεγερτικό, αντιπυρετικό. Kατάλληλο για το κρυολόγημα. Mειώνει τα επίπεδα χοληστερίνης.

Mέλι ερείκης. Aντιρρευματικό, απολυμαντικό του ουροποιητικού συστήματος.

Mέλι εσπεριδοειδών. Aντισπασμωδικό και καταπραϋντικό, περιέχει πολλές βιταμίνες.

Mέλι κουμαριάς. Kατάλληλο για αντιβακτηριακή δράση.

ΠΩΣ ΓINETAI H NOΘEIA
1) Kατά τη διάρκεια της μελιττοσυλλογής οι μέλισσες να ταϊζονται παράνομα με σιρόπι ζάχαρης. Mε αυτόν τον τρόπο ένα μέρος του μελιού προέρχεται από ζαχαρόνερο.

2) Tο μέλι αναμειγνύεται με γλυκόζη εμπορίου, η οποία είναι πολύ φτηνή.

3) Tο ελληνικό μέλι αναμειγνύεται με εισαγόμενα υποβαθμισμένα μέλια ή ξένο μέλι πωλείται απευθείας ως ελληνικό.

4) H παραγωγή μελιού γίνεται από δέντρα που καλλιεργεί ο άνθρωπος και τα οποία ψεκάζονται με φυτοφάρμακα, με αποτέλεσμα τα χημικά δηλητήρια να περνούν εν συνεχεία στο μέλι.

ΦYΣIOΛOΓIKH ΔIAΔIKAΣIA H KPYΣTAΛΛΩΣH

Αριστερά το νοθευμένο και επικίνδυνο ΜΗ κρυσταλλωμένο μέλι.

Δεξιά το καλό και κρυσταλλωμένο μέλι ("ζαχαρωμένο").

Tρία «μυστικά» που μας βοηθούν να ξεχωρίζουμε το καλό μέλι

Tο χρώμα και το άρωμα του μελιού δεν προσδιορίζουν την ποιότητά του, καθώς σχετίζονται με τις πρώτες του ύλες. Tα στοιχεία που, σύμφωνα με τους μελισσοκόμους, θα πρέπει να εξετάζουμε ως κριτήρια ποιότητας είναι:

H υγρασία. O πιο απλός τρόπος να μάθει κανείς το ποσοστό της υγρασίας είναι να κινήσει το βάζο, προκειμένου να διαπιστώσει τη ρευστότητά του. Oσο πιο πηχτό και παχύρρευστο είναι το μέλι, τόσο λιγότερη υγρασία περιέχει και κατά συνέπεια τόσο καλύτερη είναι η ποιότητά του.

Σημαντικό είναι να μην υπάρχει λευκός αφρός κάτω από το καπάκι, στα τοιχώματα του βάζου ή στην επιφάνεια του μελιού, γιατί αυτό αποτελεί ένδειξη πως το μέλι είναι βρασμένο και έχουν κατά συνέπεια καταστραφεί όλες οι θρεπτικές του ιδιότητες.

Σημαντικό κριτήριο της ποιότητας θεωρείται, επίσης, η κρυστάλλωση ή το ζαχάρωμα, όπως αλλιώς λέγεται, του μελιού. Πρόκειται για ένα καθαρά φυσικό φαινόμενο που συμβαίνει σε διαλύματα υπερκορεσμένα σε σάκχαρα.

Δύο είδη

Yπάρχουν, όμως, δύο ειδών κρυσταλλώσεις: η χοντροκρυστάλλωση και η λεπτοκρυστάλλωση. Kατά την πρώτη σχηματίζονται χοντροί κρύσταλλοι στον πάτο του βάζου, ενώ η επιφάνεια του μελιού είναι ρευστή.

Aυτό δείχνει πως το μέλι έχει υγρασία και ότι το επόμενο στάδιο θα είναι το ξίνισμά του.

Στη δεύτερη περίπτωση σχηματίζονται μικροί κρύσταλλοι ομοιόμορφα σε όλη τη μάζα του μελιού.

Kατά συνέπεια η υγρασία βρίσκεται σε φυσιολογικά επίπεδα, το μέλι είναι καλό και δεν κινδυνεύει να ξινίσει.

H κρυστάλλωση του μελιού συναρτάται από την περιεκτικότητα του προϊόντος σε γλυκόζη.

Eτσι, για να είμαστε βέβαιοι ότι το ζαχάρωμα του μελιού μας είναι με βάση τις φυσιολογικές συνθήκες, μπορούμε να θυμόμαστε πως υπάρχουν:

Mέλια, όπως αυτό του ρεικιού, με υψηλή περιεκτικότητα σε γλυκόζη κρυσταλλώνει 1-2 μήνες από τη συλλογή του.

Mέλια, όπως το ανθόμελο, με χαμηλότερη περιεκτικότητα κρυσταλλώνει σε 6-12 μήνες από τη συλλογή του.

Mέλι, όπως το θυμαρίσιο, κρυσταλλώνει σε 2-3 χρόνια από τη συλλογή του.

Mέλι, όπως το ελατίσιο και το πευκίσιο, με χαμηλή περιεκτικότητα σε γλυκόζη, δεν κρυσταλλώνει.

Oι βασικοί κανόνες για σωστή αποθήκευση

Για να εξακολουθήσει το μέλι να είναι ωφέλιμο για τον άνθρωπο και μετά την παραγωγή του επιβάλλεται η τήρηση στοιχειωδών κανόνων αποθήκευσης.

Kατ αρχάς, θα πρέπει να φυλάσσεται σε περιβάλλον δροσερό, ξηρό, σκοτεινό και άοσμο. Eάν μείνει για καιρό κοντά σε πηγή έντονης μυρωδιάς, όπως -για παράδειγμα- σε σκόρδο, το μέλι θα αποκτήσει αυτήν τη μυρωδιά.

Aποφύγετε να τρώτε το μέλι από το βάζο, καθώς τα ένζυμα του σάλιου καταστρέφουν τα θρεπτικά του συστατικά.

H γυάλινη συσκευασία ενδείκνυται για τη συντήρηση του μελιού, καθώς το γυαλί ως ουδέτερο υλικό δεν αλλοιώνει την ποιότητά του. Παράλληλα, επιτρέπει στον καταναλωτή να βλέπει το περιεχόμενο και να το κρίνει με βάση το χρώμα, τη ρευστότητα, την καθαρότητα αλλά και την κρυστάλλωσή του.

H τενεκεδένια συσκευασία βοηθά περισσότερο στη διατήρηση της βιολογικής αξίας του μελιού, γιατί δεν επηρεάζει σημαντικά τη βακτηριοστατική δράση του.

Tα πλαστικά βάζα που δεν αναγράφουν την ένδειξη «για τρόφιμα» θεωρούνται ακατάλληλα και συνίσταται η αποφυγή τους.

Παιδιατρική προειδοποίηση: Μέλι ΟΧΙ σε παιδιά κάτω από δύο έτων.

Τα παιδιά κάτω από την ηλικία του ενός (για να είναι πραγματικά ασφαλής πιθανώς δύο ετών) δεν πρέπει να λάβουν το μέλι. Το μέλι περιέχει τα botulinum σπόρια clostridium. Στον άνθρωπο με ένα ώριμο ανοσοποιητικό σύστημα, τα σπόρια δεν θα βλαστήσουν στο γαστροεντερικό κομμάτι. Εντούτοις, στο ανώριμο ανοσοποιητικό σύστημα του νηπίου, τα σπόρια μπορούν να βλαστήσουν και να προκαλέσουν την αλλαντίαση, μια κατεβαίνοντας χαλαρή παράλυση που προκαλείται από neurotoxin των clostridium botulinum. Επίσης δεν πειράζει εάν το μέλι είναι παστεριωμένο, δεδομένου ότι η χαρακτηριστική θερμοκρασία παστερίωσης δεν είναι υψηλή για να σκοτώσει τα σπόρια.

Για πολύ περισσότερα στο» http://www.bees.gr/

Επικίνδυνο Δηλητήριο

ΤΡΟΠΟΙ ΕΠΙΒΑΡΥΝΣΗΣ ΜΕΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΩΝ ΑΛΛΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΚΥΨΕΛΗΣ ΜΕ

ΥΠΟΛΕΙΜΜΑΤΑ ΦΑΡΜΑΚΩΝ ΚΑΙ ΑΛΛΩΝ ΡΥΠΩΝ

Δυο είναι οι τρόποι ρύπανσης του μελιού από τις διάφορες δραστικές ουσίες.

Ο πρώτος είναι ο άμεσος τρόπος, που είναι ο πιο επίφοβος και αφορά στα κτηνιατρικά φάρμακα που χρησιμοποιεί εντός της κυψέλης ο ίδιος ο μελισσοκόμος.

Ο δεύτερος, ο έμμεσος τρόπος, έγκειται στη μεταφορά των διαφόρων φυτοπροστατευτικών και μη ουσιών από τις ίδιες τις μέλισσες κατά τη συλλογή νέκταρος, μελιττώματος, νερού και γύρης.

ΜΕΤΡΑ ΠΟΥ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΛΑΒΕΙ Ο ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΟΣ ΓΙΑ ΝΑ ΠΕΡΙΟΡΙΣΕΙ ΤΑ

ΥΠΟΛΕΙΜΜΑΤΑ ΦΑΡΜΑΚΩΝ ΣΤΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΤΗΣ ΜΕΛΙΣΣΑΣ

• Να περιορίσει όσο γίνεται τη χρήση των επικίνδυνων δραστικών ουσιών και να

στραφεί σε φυσικές ουσίες όπως η μενθόλη, η θυμόλη, το γαλακτικό, το φορμικό, το

οξαλικό οξύ κ.α.

• Να αλλάζει συχνά τις παλιές κηρήθρες

• Να μην τρυγά μέλι από τη γονοφωλιά ή από πλαίσια που έρχονται σε επαφή με το

Φάρμακο

• Τα πλαίσια μελιού μονώροφης κυψέλης που θα δεχτεί θεραπευτική αγωγή να

απομακρύνονται από το μελίσσι. Σε περίπτωση που παραμένουν να χρησιμοποιείται

το μέλι ως τροφή των μελισσών

• Όλα τα σκευάσματα να χρησιμοποιούνται σύμφωνα με τις οδηγίες της

παρασκευάστριας εταιρείας

• Μεγάλο χρονικό διάστημα μεταξύ επέμβασης και τρύγου

• Να προτιμώνται για συλλογή μελιού περιοχές με φυτά που δεν ψεκάζονται όπως

θυμάρι, ερείκη και πεύκο. Να αποφεύγονται καλλιέργειες όπως το βαμβάκι, οι ηλίανθοι και οι πορτοκαλιές, ιδιαίτερα όταν ασκείται βιολογική γεωργία.

• Να χρησιμοποιεί κερί απαλλαγμένο από υπολείμματα για να φτιάξει φύλλα κηρήθρας

• Να διαυγάζει καλά το μέλι μετά τον τρύγο

• Μέλι ύποπτο για ύπαρξη υπολειμμάτων να δίνεται για τροφή στις μέλισσες ή να

παραμένει 6-8 μήνες αποθηκευμένο πριν διατεθεί στο εμπόριο. Στο διάστημα αυτό

κάποια από τα φάρμακα αποδομούνται

• Να μην εφαρμόζει φάρμακα με ανορθόδοξες μεθόδους που δεν έχουν διερευνηθεί

Επιστημονικά

• Οι υποκαπνιστικές ταινίες να καίγονται σε άδειο πάτωμα πάνω από τη γονοφωλιά και όχι μέσα σ’ αυτήν

• Να απομακρύνει πλαίσια με ασφράγιστο μέλι πριν από τις επεμβάσεις με φάρμακα

ΜΕΤΡΑ ΠΟΥ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΛΑΒΕΙ Η ΠΟΛΙΤΕΙΑ ΠΡΟΚΕΙΜΕΝΟΥ ΝΑ ΜΕΙΩΘΟΥΝ ΤΑ ΥΠΟΛΕΙΜΜΑΤΑ

• Απαγόρευση εισαγωγής κεριού από υποανάπτυκτες χώρες, όπου επιτρέπεται ακόμα η χρήση χλωριωμένων υδρογονανθράκων

• Αρμόδια εργαστήρια, προκειμένου να εντατικοποιηθούν οι έλεγχοι για υπολείμματα στα διάφορα μέλια

• Εκπαίδευση των μελισσοκόμων σε θέματα ορθής μελισσοκομικής πρακτικής

Πώς θα μάθουμε να ψωνίζουμε σωστά από τα supermarkets;

Λίστα Πριν επισκεφτείτε το supermarket αφιερώστε οπωσδήποτε όσο χρόνο χρειάζεστε για να ετοιμάσετε την λίστα με τα ψώνια σας. Θα σας εξοικονομήσει χρόνο και χρήμα. Καταρχήν αποφασίστε τώρα για τα 7 κυρίως γεύματα της εβδομάδας σας, λαμβάνοντας υπόψη πόσες φορές έχετε τον χρόνο να μαγειρέψετε και πόσες θα πρέπει να ετοιμάσετε κάτι εύκολο και γρήγορο (ζυμαρικά, κατεψυγμένα γεύματα, κονσέρβες κλπ). Ενώ φτιάξετε τη λίστα ελέγξτε ότι περιλαμβάνει τροφές από όλες τις ομάδες τροφίμων, δηλαδή κρέας, γαλακτοκομικά, υδατάνθρακες (ψωμί, δημητριακά, αμυλώδη, ζυμαρικά, ρύζι), λαχανικά, φρούτα και λίπη-έλαια. Έτσι θα επιβεβαιωθείτε ότι η διατροφική ποικιλία της εβδομάδας είναι ικανή να σας παρέχει όλα τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά. Τέλος, εκτός από τις βασικές τροφές, μην ξεχνάτε τα snacks. Φροντίστε να κάνετε υγιεινές επιλογές όπως μπάρες δημητριακών, επιδόρπια γιαουρτιού, popcorn, ξηρούς καρπούς κλπ.

Στρατηγική Είναι βασικό (αν και μπορεί να σας φανεί αστείο) να μην πηγαίνετε ποτέ για ψώνια πεινασμένοι! Τσιμπήστε κάτι πριν φύγετε από το σπίτι, ώστε να μην σας παροτρύνει η λαιμαργία να αγοράσετε περιττά πράγματα. Επίσης, θα ήταν ωφέλιμο να καθιερώσετε μια συγκεκριμένη μέρα και ώρα για τα εβδομαδιαία ψώνια σας (πχ το Σάββατο το πρωί), ώστε η ρουτίνα να σας βοηθήσει στο να είστε περισσότερο γρήγοροι και αποτελεσματικοί. Δεν πρέπει επίσης να παραλείπετε να εφοδιάζεστε με τα εκπτωτικά σας κουπόνια αν έχετε, καθώς και να ενημερώνεστε για τις διάφορες προσφορές που κάνουν οι εταιρίες ή τα supermarkets, καθώς έτσι μπορείτε να κάνετε μεγάλη εξοικονόμηση χρημάτων. Τέλος, αν υποχρεωτικά ψωνίζετε μαζί με το παιδί σας, μην αγχώνεστε! Αντί για ταλαιπωρία, δείτε την περίσταση ως ευκαιρία για μια μικρή εκπαίδευση και του παιδιού σας πάνω στο πώς να επιλέγει σωστά αυτά που τρώει.

Supermarket

Για τον απλό καταναλωτή δεν είναι εύκολο να καταφέρει να ξεχωρίσει εύκολα και γρήγορα τις σωστές επιλογές στα πολυάριθμα ράφια των supermarkets. Για να το καταφέρει αυτό είναι απαραίτητο να είναι γνώστης μιας σειράς βασικών πληροφοριών, όπως να ξέρει να διαβάζει τις διατροφικές ετικέτες, να κατανοεί ότι υπάρχουν διαφορετικές διατροφικές απαιτήσεις ανάλογα με το άτομο και να αναγνωρίζει τις δικές του και ακόμα, να είναι σε θέση να οργανώσει ισορροπημένα γεύματα γι’ αυτόν και την οικογένειά του. Μ’ αυτόν τον τρόπο, ο καταναλωτής θα καταφέρει να προσαρμόσει όλων των ειδών τις τροφές στην δική του υγιεινή και ισορροπημένη διατροφή. Εμείς θα σας παραθέσουμε ορισμένες βασικές αρχές που θα σας βοηθήσουν στην επιλογή των σωστών τροφίμων εύκολα και γρήγορα, ανάμεσα στους αμέτρητους πειρασμούς με τους οποίους έρχεστε καθημερινά σε επαφή στα supermarkets.

Και μια ματιά στα ράφια...

• Φρέσκα Προϊόντα: Τα φρέσκα προϊόντα έχουν και σύντομη διάρκεια ζωής, οπότε φροντίστε να μην προμηθευτείτε περισσότερα από αυτά που μπορείτε να καταναλώσετε μέχρι να λήξουν. • Κρέας, ψάρι, πουλερικά, αυγά: Πρόκειται για τροφές που παρέχουν πρωτεΐνη υψηλής ποιότητας. Να είστε προσεκτικοί όσον αφορά την ποιότητά τους και να θυμάστε ότι στην κατάψυξη μπορούν να διατηρηθούν για αρκετό διάστημα. • Γαλακτοκομικά προϊόντα (γάλα, τυρί, γιαούρτι): Επιλέγετε προϊόντα με χαμηλή λιποπεριεκτικότητα και ανάλογα με την κάθε περίπτωση, πιθανόν προϊόντα εμπλουτισμένα σε ασβέστιο, σίδηρο, φυτοστερόλες κλπ. • Κατεψυγμένα φαγητά: Είναι τροφές συνήθως εύκολες στην προετοιμασία και επαρκείς θρεπτικά, οι οποίες μπορούν κάλλιστα να συμπεριληφθούν στο πρωινό, στο μεσημεριανό και στο βραδινό σας ή ακόμα και σαν επιδόρπιο. Συμβουλευτείτε τις διατροφικές ετικέτες και εντοπίστε τα προϊόντα που ανταποκρίνονται περισσότερο στις προσωπικές σας ανάγκες. • Ψωμί, δημητριακά, ζυμαρικά, ρύζι: Οι επιλογές που θα κάνετε από αυτήν την τροφική ομάδα, καθορίζουν σε μεγάλο βαθμό την περιεκτικότητα της διατροφής σας σε φυτικές ίνες. Αναζητήστε προϊόντα ολικής αλέσεως για να αυξήσετε την πρόσληψη φυτικών ινών στο διαιτολόγιο σας. • Όσπρια, ξηροί καρποί: Όσοι αγαπούν τα όσπρια θα πρέπει να γνωρίζουν ότι στα ράφια των supermarkets υπάρχει μεγάλη ποικιλία από αυτά (φακές, ρεβίθια, αρακάς, φάβα, φασόλια σε πολλές ποικιλίες). Τα όσπρια παρέχουν στον οργανισμό σημαντικές ποσότητες φυτικών ινών, φολικού οξέως και πρωτεϊνών, ενώ οι ξηροί καρποί είναι καλές πηγές μονοακόρεστων λιπαρών οξέων, βιταμίνης Ε, σεληνίου και πρωτεϊνών. • Κονσερβοποιημένα τρόφιμα: Κονσερβοποιημένα διατίθενται πολλά είδη τροφίμων, όπως λαχανικά, φρούτα, θαλασσινά κλπ. Είναι χρήσιμο να τα έχουμε στο σπίτι καθώς έχουν μακρά διάρκεια ζωής και αποτελούν εύκολες και γρήγορες λύσεις για γεύματα. Απαιτείται όμως προσοχή στην διατροφική τους ετικέτα και μέτρο στην κατανάλωση τους. • Περιστασιακά σνακς: Τρόφιμα όπως πατατάκια, γλυκά μπισκότα, σοκολάτα και γλυκά είναι τα πιο συνηθισμένα σνακς και είναι πλούσια σε λίπος, ζάχαρη ή αλάτι. Μπορούμε να τα λαμβάνουμε περιστασιακά αλλά να μην αποτελούν την καθημερινή μας λύση. Αν δεν είστε σίγουροι ότι το τρόφιμο που θέλετε να επιλέξετε για σνακ είναι για καθημερινή ή περιστασιακή χρήση , ελέγξτε τη διατροφική ετικέτα.

Τι πρέπει να προσέχουμε στις ετικέτες των τροφίμων; Οι ετικέτες αποτελούν μια πλούσια πηγή πληροφοριών, σε ό,τι αφορά την προστασία της υγείας αλλά και της τσέπης των καταναλωτών. Αρκεί εκείνοι να γνωρίζουν να τις «αποκρυπτογραφούν».

Όλες οι ετικέτες τροφίμων πρέπει να παρέχουν στον καταναλωτή συγκεκριμένες πληροφορίες, μεταξύ των οποίων:

Ονομασία προϊόντος και προέλευση

Καθαρό βάρος

Στοιχεία εταιρείας

Ημερομηνία λήξης

Σε τρόφιμα που έχουν διάρκεια ζωής μεγαλύτερη από τρεις μήνες, πρέπει να αναγράφεται ο μήνας και το έτος μέχρι το οποίο θα πρέπει να καταναλωθούν, ενώ σε τρόφιμα με διάρκεια ζωής μικρότερη των τριών μηνών, πρέπει να αναγράφεται η ημέρα και ο μήνας μέχρι τον οποίον μπορούν να καταναλωθούν.

Συστατικά. Τα συστατικά που περιέχονται αναγράφονται κατά σειρά προτεραιότητας, ανάλογα με το βάρος τους (τα συστατικά μεγαλύτερης περιεκτικότητας αναγράφονται πρώτα). Στην ετικέτα αναγράφονται όλα τα θρεπτικά συστατικά του προϊόντος, συνήθως ανά 100 γραμμάρια. Το νερό, επειδή θεωρείται φυσικό συστατικό του τροφίμου, δεν αναγράφεται πάντα - εκτός εάν ξεπερνά το 5% του βάρους του προϊόντος ή εάν σχετίζεται με προβλέψεις συγκεκριμένης νομοθεσίας.

Διατροφικά Στοιχεία. Οι πληροφορίες αφορούν την ενέργεια, τις πρωτεΐνες, τα λίπη, τους υδατάνθρακες, τις φυτικές ίνες, τα άλατα, τα σάκχαρα, τις βιταμίνες και τα μέταλλα και, συνήθως, αναφέρονται σε αναλογίες που αντιστοιχούν στην ποσότητα των 100 γραμμαρίων.

Χημικά πρόσθετα - «E». Τα πρόσθετα χημικά χρησιμοποιούνται κυρίως για να προσδώσουν καλύτερη γεύση, χρώμα ή άρωμα στα τρόφιμα ή μεγαλύτερη διάρκεια ζωής.

Ο κωδικός «E» έχει θεσπιστεί από την E.E. για να δηλώνει την ύπαρξη ενός εγκεκριμένου χημικού προσθέτου (χρωστικές, συντηρητικά, αντιοξειδωτικά, σταθεροποιητές). Λόγω της ύπαρξης πάρα πολλών ειδών εγκεκριμένων χημικών προσθέτων, κάθε φορά δίπλα στο «E» αναγράφεται και ένας αριθμός, που προσδιορίζει επακριβώς για ποιο είδος χημικού προσθέτου πρόκειται: π.χ. «E45», «E21», «E112».

Παρόλο που τα «E» είναι εγκεκριμένα από την E.E., καλό είναι να αποφεύγονται, καθώς όσο περισσότερα αναγράφονται στην ετικέτα ενός τροφίμου, τόσο λιγότερο «φυσικό» το καθιστούν.

Τα τελευταία χρόνια έχει γίνει υποχρεωτική η αναγραφή διαιτητικών πληροφοριών στις ετικέτες των τροφίμων. Οι κατασκευαστές τροφίμων βλέπουν τις ετικέτες ως μια επινόηση για να σας πείσουν να αγοράσετε το προϊόν τους, αντί για το προϊόν ενός ανταγωνιστή. Απλά περπατήστε στο διάδρομο των δημητριακών την επόμενη φορά που θα επισκεφθείτε το σούπερ μάρκετ, και προσέξτε τον απίστευτα μεγάλο αριθμό των επιλογών σας. Οι υπεύθυνοι φορείς καθιέρωσαν την ετικέτα διατροφικής επισήμανσης στην οποία καταχωρούνται τα βασικά θρεπτικά χαρακτηριστικά που βρίσκονται σε ένα προϊόν, για να βοηθήσουν τους πολίτες να κάνουν σωστές διατροφικές επιλογές. Ειδικές ρυθμίσεις υπάρχουν για τρόφιμα που απευθύνονται σε παιδιά ηλικίας κάτω των 2 ετών και διαφορετικές για παιδιά ηλικίας κάτω των 4. Επίσης η παροχή διατροφικών πληροφοριών είναι προς το παρόν προαιρετική για πολλές ωμές τροφές, όπως τα φρέσκα φρούτα, τα λαχανικά και το ψάρι.

Διαβάζετε τις ετικέτες προσεκτικά: Όταν κάποια ετικέτα τροφίμου γράφει: "Χωρίς χοληστερίνη" αυτό σημαίνει ότι το προϊόν δεν περιέχει χοληστερίνη, αλλά θα πρέπει να ξέρετε ότι μπορεί να περιέχει κορεσμένο (ζωικό) λίπος, κάτι το οποίο επίσης ανεβάζει την χοληστερίνη στο αίμα. Το να Βρίσκετε λοιπόν το λίπος, τη χοληστερόλη ή το αλάτι που περιέχεται στα τρόφιμα, σημαίνει ότι θα πρέπει να διαβάζετε τις ετικέτες τους. Μπορεί αρχικά να μοιάζει δύσκολο ή βαρετό, αλλά τελικά μπορεί να αποδειχτεί ενδιαφέρον και διασκεδαστικό.

Ετικέτα διατροφικής επισήμανσης

Διαβάζοντας τις ετικέτες συσκευασμένων τροφίμων μαθαίνετε περισσότερα για ένα τρόφιμο. Οι ετικέτες εκφράζονται συνήθως σε θερμίδες (Kcal) που παίρνετε καταναλώνοντας 100 γραμμάρια από το προϊόν που έχετε αγοράσει, όπως φαίνεται στο παράδειγμα της διπλανής εικόνας. - Δώστε προσοχή στην περιεκτικότητα σε κορεσμένα λιπαρά οξέα, που μπορεί να κάνουν κακό στη καρδιά σας ιδιαίτερα εάν η χοληστερόλη σας είναι αυξημένη. - Προσέξτε στην ποσότητα νατρίου. [Σ.Η.Π.: 2 γραμμάρια]

- Οι διαιτητικές ίνες είναι χρήσιμες για τον οργανισμό. Είναι αναγκαία η ύπαρξη τους για την αντιμετώπιση της δυσκοιλιότητας και την πρόληψη του καρκίνου του παχέος εντερου.

- Όσον αφορά τις βιταμίνες, τα μέταλλα και τα ιχνοστοιχεία, και αυτά αναγράφονται ως το ποσό που λαμβάνει κάποιος καταναλώνοντας 100 γραμμάρια αυτού του προϊόντος. Τα ποσοστά που παρουσιάζονται αφορούν το ποσό από τη Συνιστώμενη Ημερήσια Ποσότητα (Σ.Η.Π.) που προσλαμβάνετε καταναλώνοντας 100 γραμμάρια αυτού του προϊόντος. Για παράδειγμα τρώγοντας 100 γραμμάρια του προϊόντος που αναγράφεται στη διπλανή εικόνα λαμβάνετε το 169% της ποσότητας Βιταμίνης Ε που πρέπει να προσλαμβάνετε ημερησίως.

Εάν στη συσκευασία του προϊόντος συναντήσετε το γράμμα Ε, ακολουθούμενο από ένα τριψήφιο νούμερο, τότε πρέπει να γνωρίζετε ότι τα νούμερα:

Από 100 έως 199 αφορούν χρωστικές ουσίες.

Από 200 έως 299 αφορούν συντηρητικά.

Από 300 έως 399 αφορούν αντιοξειδωτικά.

Από 400 έως 499 αφορούν σταθεροποιητές.

Ενημέρωση Πολύ συχνά συναντάμε στις διατροφικές ετικέτες τροφίμων, μερικές λέξεις:

Ελεύθερο θερμίδων ή χωρίς θερμίδες Τα τρόφιμα αυτά έχουν λιγότερο από 5 θερμίδες ανά μερίδα.

Χωρίς λίπος ή ελεύθερα λίπους ["χωρίς προστιθέμενο λίπος" και "μηδενικό λίπος"] Τα τρόφιμα αυτά περιέχουν περίπου 0.5 g λίπους ανά μερίδα.

Ελεύθερα χοληστερόλης ή χωρίς χοληστερόλη Στα τρόφιμα αυτά υπάρχουν λιγότερα από 2 mg χοληστερόλης, ενώ θα πρέπει επίσης να περιέχουν λιγότερα από 2 g κορεσμένου λίπους ανά μερίδα.

Τρόφιμα φτωχά σε άλατα νατρίου Ενδείκνυται για δίαιτες φτωχές σε αλάτι. Η κατανάλωση μιας συγκεκριμένης ποσότητας των προϊόντων αυτών σας δίνει τη μισή ποσότητα νατρίου απ' ότι το κανονικό προϊόν.

Ανάλατα ή χωρίς επιπρόσθετο αλάτι Δεν έχει προστεθεί αλάτι στα τρόφιμα αυτά.

Προϊόντα μειωμένων θερμίδων, λίπους, χοληστερόλης ή νατρίου Το τρόφιμο έχει τουλάχιστον 25% λιγότερο λίπος, χοληστερόλη, θερμίδες ή νάτριο από το αντίστοιχο κανονικό τρόφιμο.

Προϊόντα διαίτης Τα προϊόντα αυτά είναι είτε χαμηλής είτε μειωμένης περιεκτικότητας σε θερμίδες ή να προορίζονται για κάποια άλλη ειδική χρήση σε ένα διαιτολόγιο.

Προϊόντα light Αυτό σημαίνει ότι το τρόφιμο έχει 1/3 λιγότερες θερμίδες ή 1/2 λιγότερο λίπος ή 1/2 λιγότερο νάτριο απ' ότι το κανονικό τρόφιμο. Προσέξτε γιατί ο όρος "light" μπορεί να αναφέρεται στο χρώμα ή στην υφή του τροφίμου.

Υγιεινά τρόφιμα Τα τρόφιμα αυτά είναι χαμηλής περιεκτικότητας σε ολικό λίπος και κορεσμένο λίπος. Επιπρόσθετα δεν πρέπει να περιέχει μεγαλύτερη ποσότητα χοληστερόλης ή νατρίου, απ' ότι συστήνει ο οργανισμός τροφίμων και φαρμάκων. Η ονομασία αυτή δε σημαίνει ότι το τρόφιμο δεν περιέχει ζάχαρη, ούτε επίσης ότι είναι απαραίτητα κατάλληλο για το διαιτολόγιο σας.

Φυσικά τρόφιμα Προσέχετε αυτόν τον όρο. Δεν υπάρχει ακόμη σαφής χαρακτηρισμός του τι σημαίνει "φυσικό". Το φυσικό δεν έχει καμιά σχέση με το υγιεινό.

Υδρογονωμένα ή μερικώς υδρογονωμένο λίπος Αυτό σημαίνει ότι το ακόρεστο λίπος έχει γίνει με προσθήκη υδρογόνου πιο κορεσμένο, έτσι ώστε να είναι στερεό σε θερμοκρασία δωματίου.

Συσκευασμένα σε νερό Οι κονσέρβες τόνου ή σολωμού με νερό αντί για λάδι, περιέχουν λιγότερο λίπος.

Αλεύρι σίτου (wheat flour) Αυτό αναφέρεται στο άσπρο αλεύρι και όχι στο αλεύρι ολικής αλέσεως. Τα ολικής αλέσεως τρόφιμα είναι καλύτερες επιλογές, γιατί περιέχουν περισσότερες φυτικές ίνες.

Παπαχρήστος Παρασκευάς, Διαιτολόγος-Διατροφολόγος, Πτυχιούχος Α.ΤΕ.Ι.Θ., M.Sc στην Διασφάλιση Ποιότητας

Παναγιωτοπούλου Ευαγγελία, Διαιτολόγος Διατροφολόγος, Πτυχιούχος Α.ΤΕ.Ι.Θ.

Έξυπνα και Βασικά Τρόφιμα

ΜΕΛΙ

 

Το μέλι είναι ένα από τα σημαντικότερα προϊόντα της ελληνικής φύσης. Το μέλι, αν και έχει παρόμοια σύσταση με τη ζάχαρη, δεν υπόκειται σε χημική επεξεργασία και γι’ αυτό διατηρεί όλα τα θρεπτικά του συστατικά. Αποτελεί μια γρήγορη πηγή ενέργειας για τον οργανισμό, έχει αντισηπτικές ιδιότητες, αντιμικροβιακή δράση και ανακουφίζει από τη δυσκοιλιότητα. Τα ανόργανα στοιχεία που περιέχει συμμετέχουν σε διάφορες μεταβολικές διεργασίες του οργανισμού και ρυθμίζουν την οξύτητα του στομάχου, ενώ ο σίδηρος βοηθά στη γρηγορότερη αποκατάσταση της υγείας σε περιπτώσεις αναιμίας.

ΤΑΧΙΝΙ

Το ταχίνι παράγεται από την πολτοποίηση των σπόρων του σησαμιού και είναι το κύριο συστατικό του χαλβά. Το ταχίνι περιέχει σημαντικά ποσά ω-6 λιπαρών οξέων, τα οποία μειώνουν τα επίπεδα της «κακής» χοληστερόλης στο αίμα, της χοληστερόλης δηλαδή που ευθύνεται για τη δημιουργία αθηρωματικών πλακών στα αγγεία. Σε συνδυασμό μάλιστα με την σησαμίνη, μια ουσία με την εκπληκτική ιδιότητα να περιορίζει τη σύνθεση και απορρόφηση της χοληστερόλης από τον οργανισμό, το ταχίνι αποτελεί την ιδανική τροφή για τα άτομα που επιδιώκουν μείωση των επιπέδων χοληστερόλης. Το ταχίνι αποτελεί ακόμα σημαντική πηγή πρωτεΐνης (περιεκτικότητα 20%) και βιταμινών. Η βιταμίνη Ε που περιέχει ενεργεί ως ισχυρός αντιοξειδωτικός παράγοντας και συμβάλλει στην πρόληψη των θρομβώσεων, δράση που ενισχύεται ακόμα περισσότερο από τις λιγνάνες του ταχινιού. Το ταχίνι, τέλος, περιέχει σημαντικά ποσά θειαμίνης (απαραίτητη για την καλή λειτουργία του νευρικού συστήματος), σίδηρο (συμβάλλει στη βέλτιστη σωματική και πνευματική ενέργεια), φώσφορο και ασβέστιο (απαραίτητα για γερά οστά και δόντια). Το ταχίνι μπορείτε να το προμηθευτείτε από οποιοδήποτε σούπερ μάρκετ και από καταστήματα με βιολογικά προϊόντα.

ΚΑΡΥΔΙ

Το καρύδι είναι μια πλούσια πηγή ω-6 λιπαρών οξέων, τα οποία όπως αναφέρθηκε μειώνουν τα επίπεδα της «κακής» χοληστερόλης. Επίσης, αποτελεί ένα τρόφιμο με υψηλό ποσοστό πρωτεΐνης (24%) και περιέχει φώσφορο και μαγνήσιο, απαραίτητα για την καλή υγεία των οστών.

ΑΜΥΓΔΑΛΟ

Το αμύγδαλο είναι μια εξαιρετική πηγή μονοακόρεστων λιπαρών οξέων, πρωτεΐνης και βιταμίνης Ε. Μάλιστα, η περιεκτικότητα του αμυγδάλου σε βιταμίνη Ε ξεπερνά ακόμα και αυτή του ελαιολάδου. Το αμύγδαλο περιέχει επίσης πλήθος βιταμινών και ιχνοστοιχείων. Η περιεκτικότητά του σε ασβέστιο αγγίζει το 25% της ημερήσιας συστηνόμενης πρόσληψης σε κατανάλωση 100 γραμμ.

ΧΑΡΟΥΠΟΜΕΛΟ

Η χαρουπιά είναι ένα δέντρο που ευδοκιμεί κυρίως στην Μεσόγειο και απ ότι φαίνεται από την ιστορία έρχεται στην επικαιρότητα σε περιόδους πολέμων και λιμών, που η τροφή είναι λειψή και δυσεύρετη. Το γεγονός αυτό δείχνει την υψηλή θρεπτική του αξία. Τα χαρούπια άλλωστε κατάφεραν να θρέψουν τον Ιωάννη τον Βαπτιστή στην έρημο αλλά και χιλιάδες παιδιά κατά τη διάρκεια του 2^ου Παγκοσμίου Πολέμου. Κι αυτό διότι στη σάρκα τους περιέχουν 80% πρωτεΐνη, ασβέστιο, φώσφορο, σίδηρο και βιταμίνες. Βράζοντας τα χαρούπια παρασκευάζεται, από το μέλι που υπάρχει στο εσωτερικό τους, το «χαρουπόμελο», η γεύση του οποίου μοιάζει με της σοκολάτας. Το χαρουπόμελο όμως υπερέχει θρεπτικά σε σχέση με τη σοκολάτα γιατί περιέχει 52 φορές λιγότερο λίπος, δεν έχει οξαλικά οξέα, δεν περιέχει αλλεργιογόνα και καφεΐνη και η γλυκύτητά του οφείλεται σε φυσικά σάκχαρα. Το χαρουπόμελο αποτελεί πλούσια πηγή υδατανθράκων, ασβεστίου, σιδήρου, μαγνησίου, καλίου και ριβοφλαβίνης και έχει χαμηλή περιεκτικότητα σε νάτριο. Επίσης, από τα χαρούπια παρασκευάζεται και το χαρουπάλευρο, ένα αλεύρι που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την παρασκευή ψωμιού, κέικ, μπισκότων κ.λπ. και δίνει μια πολύ γλυκιά γεύση. Το χαρουπόμελο, όπως και το χαρουπάλευρο, μπορείτε να τα βρείτε σε καταστήματα με βιολογικά προϊόντα.

ΛΙΝΑΡΟΣΠΟΡΟΣ

Ο λιναρόσπορος είναι ένα τρόφιμο με πολύτιμα θρεπτικά συστατικά και αποδεδειγμένη ευεργετική επίδραση στην ανθρώπινη υγεία. Περισσότερο από το 50% του λιναρόσπορου αποτελείται από ω-3 λιπαρά οξέα τα οποία μειώνουν σημαντικά την «κακή» χοληστερόλη. Περιέχει ακόμα ω-6 και μονοακόρεστα λιπαρά οξέα. Ο λιναρόσπορος αποτελεί επίσης την κύρια πηγή λιγνανών, ουσιών με ισχυρές αντιοξειδωτικές ιδιότητες που φαίνεται να ασκούν ευεργετική επίδραση κατά της εμφάνισης καρκίνου του μαστού και άλλων τύπων καρκίνου. Επίσης ο λιναρόσπορος περιέχει διαιτητικές ίνες σε ποσοστό 27%, οι οποίες είναι απαραίτητες για την καλή λειτουργία του πεπτικού συστήματος. Τέλος, ο λιναρόσπορος είναι ένα τρόφιμο πλούσιο σε πρωτεΐνη (περιέχει 18% πρωτεΐνη) στην οποία μάλιστα περιέχονται σε ικανοποιητικές ποσότητες όλα τα απαραίτητα αμινοξέα. Μπορείτε να το βρείτε σε όλα τα καταστήματα με βιολογικά προϊόντα.

Είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι σε καθημερινή βάση πρέπει να τρεφόμαστε με φρούτα (2-3 την μέρα), λαχανικά (σαλάτα με μυλόξυδο  ή λεμόνι και ελαιόλαδο) και ψωμί ολικής αλέσεως με προζύμι.

Ιωάννα Κοντελέ

Διαιτολόγος- Διατροφολόγος