Χριστούγεννα με σωστό φαγητό και καλή υγεία

Τα Χριστούγεννα έρχονται και, όπως κάθε χρόνο φέρνουν μαζί στιγμές χαράς, όπως πολλά δώρα αλλά, φέρνουν και τις οικογένειες και τους ανθρώπους πιο κοντά. Οι συναντήσεις με φίλους, συγγενείς και η πιο «ενωμένη» οικογένεια μας κάνει να βρεθούμε πολλές φορές μπροστά σε αρκετούς διατροφικούς πειρασμούς που συνήθως μας ωθούν να καταναλώσουμε περισσότερο φαγητό και συχνά να αυξήσουμε το βάρος μας. Ιδιαίτερα επιρρεπείς σε διατροφικές «ατασθαλίες», εκτός από τους μεγάλους, είναι και τα παιδιά. Έτσι κάποια προσοχή θα πρέπει να δοθεί αυτές τις μέρες και στη διατροφή μας για να παραμείνουμε ευχαριστημένοι και μετά τις γιορτές για να μη χρειαστεί να τρέχουμε στους ειδικούς για να χάσουμε τα παραπανίσια κιλά.

Για την ημέρα των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς

Υπολογίζεται ότι την ημέρα των Χριστουγέννων οι άνθρωποι συχνά καταναλώνουν μέχρι και 6000 θερμίδες, ενέργεια 3 φορές μεγαλύτερη από αυτή που χρειάζονται κανονικά. Γι’ αυτό, κάποιες παραλλαγές στις παραδοσιακές χριστουγεννιάτικες συνταγές μπορούν να μας βοηθήσουν να διατηρήσουμε το βάρος μας σταθερό χωρίς στερήσεις. Φαγητά που συνηθίζουμε να καταναλώνουμε αυτές τις μέρες είναι γεμιστή γαλοπούλα, γουρουνόπουλο, χοιρινό με σέλινο, σουφλέ κ.ά.

Πρακτικές συμβουλές για πιο υγιεινό μαγείρεμα:

• Για τη γαλοπούλα, καλύτερα μαγειρέψτε τη ξεχωριστά από τη γέμιση καθώς σε αυτή περιέχεται αρκετό λίπος το οποίο απορροφάται από τη γαλοπούλα όταν ψήνονται μαζί. Η γαλοπούλα περιέχει λίγο λίπος και θερμίδες και αποτελεί καλή επιλογή για το εορταστικό τραπέζι. Προτιμήστε όμως να την καταναλώσετε χωρίς την πέτσα.

• Για τη γέμιση της γαλοπούλας, επιλέξτε ελαιόλαδο και όχι βούτυρο. Περιορίστε τα εντόσθια όπως επίσης και τα κάστανα ή τα κουκουνάρια (χρησιμοποιήστε ένα από τα δύο). Βάλτε περισσότερα φρούτα (π.χ. σταφίδες, μήλα, δαμάσκηνα) και λαχανικά (π.χ. μανιτάρια, πιπεριές, καρότα) χωρίς να τα επαλείψετε ή τσιγαρίστε με βούτυρο.

• Τις συνοδευτικές πατάτες μπορείτε πρώτα να τις βράσετε και έπειτα να τις βάλετε στο φούρνο με μικρή ποσότητα λαδιού να ροδοκοκκινίσουν. Κόψτε τις σε μεγαλύτερους κύβους ώστε να απορροφήσουν λιγότερο λάδι.

• Αντί για πλήρη γαλακτοκομικά, προτιμήστε τυριά, κρέμα γάλακτος, γιαούρτι ή γάλα με χαμηλά λιπαρά.

• Επιλέξτε άπαχο κομμάτι αν πρόκειται να μαγειρέψετε χοιρινό και προσθέστε μέτρια ποσότητα ελαιολάδου.

• Καταναλώστε μαζί με το γεύμα σας αρκετά λαχανικά που θα σας αποτρέψουν να φάτε υπερβολικές ποσότητες φαγητού καθώς θα ενισχύσουν και τον οργανισμό σας με βιταμίνες απαραίτητες για το μεταβολισμό του λίπους. Για παράδειγμα, ετοιμάστε σαλάτες πολλών ειδών, λαχανικά στη σχάρα ή στον ατμό.

• Αντί για μπέικον, χρησιμοποιήστε ζαμπόν λάιτ ή βραστή/ καπνιστή γαλοπούλα ή προσούτο.

• Αντί για βούτυρο, μαργαρίνη, λάδι για τσιγάρισμα χρησιμοποιήστε μαγειρικό σπρέι λαδιού ή αντικολλητικό τηγάνι.

• Τυρί κρέμα με τυρί cottage αφού πρώτα το λιώσουμε μέχρι να γίνει μαλακό σαν κρέμα.

• Αντί για μαγιονέζα ή ξινή κρέμα (sour cream) καταναλώστε γιαούρτι ή γιαούρτι ανακατεμένο με λίγο λεμόνι ή ξινή κρέμα (με χαμηλά ή χωρίς λιπαρά).

• Στις σάλτσες για το κρέας με βάση το λάδι βάλτε κρασί ή ξίδι (π.χ. βαλσάμικο) ή ζωμούς με χαμηλή περιεκτικότητα σε λίπος.

Γλυκά, αλκοόλ, ξηροί καρποί και μικρογεύματα

Τα παραπάνω τρόφιμα τα καταναλώνουμε πολύ συχνά κατά την περίοδο των γιορτών. Σχετικά με τα γλυκά δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι τα παραδοσιακά χριστουγεννιάτικα γλυκά περιέχουν στην πλειοψηφία τους πολλές θερμίδες. (π.χ. 1 μελομακάρονο με το σιρόπι, 40 γρ,= 153 Kcal ενώ 1 μικρός κουραμπιές 40 γρ = 185 Kcal). Από αυτά κάποια αποτελούν καλύτερες επιλογές πχ. το μελομακάρονο και η μηλόπιτα καθώς έχουν τις λιγότερες θερμίδες, συγκριτικά με τα υπόλοιπα, ενώ περιέχουν χαμηλές ποσότητες κορεσμένων λιπιδίων. Αντίθετα, η βασιλόπιτα και ο κουραμπιές αποδίδουν ανά μερίδα τις περισσότερες θερμίδες και είναι πιο πλούσια σε χοληστερίνη και κορεσμένα λιπίδια (επιβαρυντικά για την καρδιά).

Όσον αφορά το αλκοόλ, ένα με δύο ποτηράκια την ημέρα είναι ωφέλιμα για την καρδιά όμως καλό είναι να μην το παρακάνουμε καθώς τα αλκοολούχα ποτά περιέχουν πολλές θερμίδες και οι μεγάλες ποσότητες αλκοόλης δεν κάνουν καλό στην υγεία. Καλές επιλογές αποτελούν το κρασί και ιδιαίτερα το κόκκινο καθώς και η μπύρα. Άλλα ποτά με πολλές θερμίδες (π.χ. vodka, whisky, ποτά που περιέχουν κρέμα ή σιρόπι) καλό είναι τα καταναλώνετε πιο αραιά. Επίσης, προσπαθήστε να επιλέγετε και μη αλκοολούχα ποτά σε ένα τραπέζι ή να αναμίξετε το ποτό σας με σόδα ή αναψυκτικό χωρίς ζάχαρη (π.χ. 100ml λευκό ελαφρύ κρασί= 70 Kcal, 100ml κόκκινο κρασί= 85 Kcal, 1 κουτάκι μπύρα 330 ml = 116 Kcal, 50ml ποτό με 40% αλκοόλ= 140 Kcal)

Οι ξηροί καρποί επίσης περιέχουν πολλές θερμίδες( π.χ. 6 αμύγδαλα= 6 κάσιους = 10 φυστίκια Αιγίνης = 1 κουταλιά σούπας πασατέμπο/ ηλιόσποροι = 45 Kcal) και είναι εύκολο να ξεφύγουμε στις ποσότητες. Εναλλακτικά, μπορούμε να προτιμήσουμε τα κάστανα ( 5 κάστανα= 80 Kcal) σε σχέση με τα αλατισμένα φιστίκια και κρακεράκια. Εκτός της χαμηλής τους περιεκτικότητας σε λίπος, είναι καλή πηγή πρωτεΐνης και υδατανθράκων και περιέχουν αρκετές βιταμίνες και μέταλλα (Β1,Β2, βιταμίνη C, μαγνήσιο, φώσφορο, σίδηρο, κ.ά.). Μπορούμε να τα καταναλώσουμε στο φαγητό (π.χ. χοιρινό με κάστανα), στα γλυκά (γλυκό κουταλιού, τούρτα κάστανο) ή απλά βραστά ή ξεροψημένα.

Ακόμη, δε θα πρέπει να ξεχνάμε τα φρούτα ( 1 μέτριο φρούτο= 60 Kcal) καθώς μας παρέχουν λίγες θερμίδες και πολλές βιταμίνες που είναι απαραίτητες για το μεταβολισμό των θρεπτικών συστατικών και μας αποτρέπουν από τα πολλά τσιμπολογήματα. Καλές εναλλακτικές είναι τα αποξηραμένα φρούτα π.χ. οι χουρμάδες, τα σύκα, οι σταφίδες. Επίσης, το ρόδι είναι ιδιαίτερα θρεπτικό και είναι στην εποχή του. Θεωρείται παραδοσιακά το φρούτο που φέρνει καλοτυχία, ευγονία και αφθονία αγαθών γι’ αυτό συνηθίζεται, ως έθιμο, να σπάμε ένα ρόδι στο κατώφλι την πρωτοχρονιά. Περιέχει λίγες θερμίδες, είναι πλούσιο σε κάλιο (ρυθμιστής της αρτηριακής πίεσης) και περιέχει αρκετά αντιοξειδωτικά (συμμετέχουν στην προστασία της καρδιάς).

Οι γονείς είναι πρότυπα για τα παιδιά τους και στις γιορτές

Στις γιορτές επηρεάζεται και η διατροφή των παιδιών. Η υπερβολική κατανάλωση θερμίδων, λιπαρών και ζάχαρης (λόγω των πολλών γλυκών και λιπαρών φαγητών) είναι ανθυγιεινή και για αυτά. Οι γονείς αυτές τις μέρες περνώντας αρκετό χρόνο μαζί τους θα μπορούσαν να αποτελέσουν πρότυπα διατροφής. Άλλωστε τα παιδιά τείνουν να μιμούνται τη συμπεριφορά των γονέων τους, πράγμα που ισχύει και για τη διατροφική συμπεριφορά. Έτσι, καλές συνήθειες των γονέων μπορούν να έχουν θετική επίδραση στα παιδιά. Για παράδειγμα, το πρωινό μπορεί να γίνει μια καθημερινή οικογενειακή συνήθεια χάρη στις γιορτινές ημέρες που βρίσκονται μαζί. Καλές επιλογές για τα παιδιά είναι 1 φλιτζάνι γάλα με δημητριακά πρωινού χωρίς προσθήκη ζάχαρης και 1 φρούτο, 1 ποτήρι γάλα και 1 φέτα κέικ ή 2 μπισκότα ολικής άλεσης κ.ά. Επίσης, μην ξεχνάτε τα φρούτα λόγω των χριστουγεννιάτικων γλυκών. Διασκεδάστε φτιάχνοντας πρωτότυπες φρουτοσαλάτες μαζί με τα παιδιά σας. Επιλέξτε γλυκά με λιγότερο λίπος και θερμίδες και προσπαθήστε να μην είναι καθημερινά. Για τα κύρια γεύματα επιλέξτε άπαχα κρέατα π.χ. γαλοπούλα, κοτόπουλο και μην ξεχνάτε να τα συνοδεύετε πάντα με σαλάτες ωμές ή βραστές. Επιδιώξτε ποικιλία πολύχρωμων λαχανικών που κεντρίζουν το ενδιαφέρον των παιδιών και είναι αναγκαία για την υγεία τους π.χ. ντομάτα, καρότο, λάχανα, πιπεριές, ραπανάκια, λαχανάκια Βρυξελλών, κ.α.

Οι γιορτές των Χριστουγέννων είναι μια πολύ όμορφη περίοδος του χρόνου και μια ακόμη ευκαιρία να μοιραστείτε όμορφες στιγμές, γεμάτες ζεστασιά με την οικογένεια και με ανθρώπους που αγαπάτε. Η διατροφή είναι ένα σημαντικό μέρος του εορταστικού κλίματος και ένα αναπόσπαστο κομμάτι. Να χαρείτε και να ευτυχήσετε με υγιεινό και καλό φαγητό και να προσπαθήσετε να είναι όσο περισσότερο γίνεται ισορροπημένη η διατροφή σας και αυτές τις μέρες -στα πλαίσια του εφικτού- τόσο για τους μεγάλους όσο και για τα παιδιά.

Γράφει η Χριστίνα Φοντόρ Κλινικός Διαιτολόγος-Διατροφολόγος, Πτυχιούχος Χαροκοπείου Πανεπιστημίου, Καθηγήτρια στο Ι.Δ.ΕΚ.Ε Ηλιούπολης.

Η διατροφή το Πάσχα - Τι πρέπει να προσέξουμε;

Το Πάσχα είναι μία περίοδος, στη διάρκεια της οποίας η παράδοση «επιβάλλει» δύο εντελώς αντίθετες διατροφικές συμπεριφορές και δίαιτες. Αρχικά μια μακρά (40 ημερών) ή μια μικρότερη (μιας εβδομάδας) περίοδο νηστείας, όπου έχουμε πλήρη αποχή από τροφές ζωικής προέλευσης, στην οποία η δίαιτα περιλαμβάνει κυρίως λαχανικά, φρούτα, ξηρούς καρπούς και θαλασσινά.

Τι πρέπει να προσέξουμε Μ. Παρασκευή και Μ. Σάββατο μέχρι το βράδυ; Η νηστεία αποτελεί μια καλή ευκαιρία για «φυσική» αποτοξίνωση από τρόφιμα ζωικής προέλευσης και κατ’ επέκταση από κορεσμένα λίπη και ποσότητες χοληστερόλης που αυτά περιέχουν, που μπορεί:

1. να βελτιώσει το λιπιδαιμικό μας προφίλ,
2. να βελτιώσει την αρτηριακή μας πίεση μέσα από την μεγαλύτερη κατανάλωση φρούτων και λαχανικών,
3. να βελτιώσει το βάρος μας.

Έτσι, τη Μεγάλη Παρασκευή που απέχουμε και από λάδι, μπορούμε να τραφούμε:

1. με περισσότερα λαχανικά και φρούτα (πηγές βιταμινών και αντιοξειδωτικών συστατικών),
2. ξηρούς καρπούς (πηγές πολυακόρεστου λίπους, αλλά και πολλών ιχνοστοιχείων και ινών),
3. σουσάμι και ταχίνι-χαλβά (πηγές αμινοξέων όπως αργινίνη και λευκίνη, βιταμινών π.χ. της αντιοξειδωτικής Ε, σιδήρου, φωσφόρου, καλίου και σεληνίου)
4. απαλές σούπες χωρίς λάδι με βάση τα λαχανικά (π.χ. ντοματόσουπα).

Τι πρέπει να προσέξουμε το βράδυ του Μ. Σαββάτου και την Κυριακή του Πάσχα; Αμέσως μετά την Ανάσταση θα καθίσουμε γύρω από το τραπέζι, που θα φέρει το κρέας και τα άλλα προϊόντα του στη διατροφή μας μετά από μικρή ή μεγαλύτερη αποχή. Για να μην αποτελέσει αυτό ένα δυναμικό σοκ για τον οργανισμό φροντίστε να γίνει αργά και ήρεμα. Στο βραδινό τραπέζι της Ανάστασης καλό είναι να περιοριστούμε μόνο στην κατανάλωση της παραδοσιακής σούπας και μιας σαλάτας. Η μαγειρίτσα είναι το ενδιάμεσο διατροφικό στάδιο ανάμεσα στη νηστεία και τα φαγητά του Πάσχα.

Συμβουλή: μην καταναλώσετε στο ίδιο γεύμα και το «κόκκινο» αυγό ή έστω μικρή ποσότητα κρέατος, για να μην κάνετε την πέψη σας ακόμα πιο δύσκολη. Συνοδέψτε την μόνο με σαλάτα και ψωμί. Πρέπει να επισημάνουμε ότι οι φυτικές ίνες από τα λαχανικά και τις σαλάτες, τόσο στο βραδινό δείπνο όσο και στο πασχαλινό τραπέζι της Κυριακής θα παίξουν ένα πολύ καθοριστικό ρόλο.

Συμβουλή: η κατανάλωση αρκετής ποσότητας σαλατικών θα μας προστατέψει από την είσοδο όλης της ποσότητας αυτών των συστατικών στο σώμα μας μέσα από τη διαδικασία της πέψης. Το πρωί της Κυριακής είναι καλό να πάρουμε πρωινό, αλλά όχι πολύ πλούσιο. Γάλα, δημητριακά ή μικρή ποσότητα από τα πασχαλινά κουλουράκια ή τσουρέκι μαζί με ένα φρούτο μπορεί να μας χορτάσει μέχρι το μεσημέρι. Στο γεύμα καλό είναι να αποφύγουμε το συνεχές τσιμπολόγημα, και να γεμίσουμε ένα πιάτο με λογική ποσότητα από τα φαγητά της ημέρας. Οι υδατάνθρακες με τη μορφή της πατάτας, του ρυζιού ή του ψωμιού πρέπει να κατέχουν σημαντική θέση στο πιάτο μας, αφού είναι πηγή ενέργειας αλλά δίνουν λιγότερη ενέργεια από τα λιπαρά κρέατα του Πάσχα, και αδιάλυτες φυτικές ίνες, που τονώνουν τη λειτουργία του εντέρου. Τέλος το βραδινό μας μπορεί να είναι είτε μια σαλάτα εποχής με ψωμί και μικρή ποσότητα πρωτεΐνης , μία απαλή χορτόσουπα, είτε ένα γιαούρτι με ψωμί ή φρυγανιά, το οποίο λόγω της ειδικής του σύνθεσης θα διευκολύνει την διαδικασία της πέψης και θα ξεκουράσει το στομάχι μας.

Τι να προσέξουμε στο Πασχαλιάτικο τραπέζι;

Τον οβελία: Τα 100 γραμμάρια άψητου κρέατος (αρνιού ή κατσικιού) δίνουν περίπου 370 θερμίδες, με μεγάλη όμως συμμετοχή σε αυτές από λίπος. Είναι και τα δύο πηγές πρωτεΐνης υψηλής βιολογικής αξίας, αλλά και βιταμινών (κυρίως Β), σιδήρου και φωσφόρου. Επειδή όμως είναι νεαρά ζώα έχουν μεγάλη περιεκτικότητα σε πουρίνες, από τις οποίες παράγεται ποσοστό του ουρικού οξέος, το οποίο προκαλεί την «ουρική αρθρίτιδα». Τα κόκκινα αυγά: Κάθε αυγό, μέτριου μεγέθους μας δίνει περίπου 75-80 θερμίδες, 6 γραμμάρια πρωτεΐνης, 5 γραμμάρια λίπους και κυρίως 215-230 mg χοληστερίνης. Τη μαγειρίτσα: Η σούπα αυτή περιλαμβάνει εντόσθια και συκωταριά, φρέσκα κρεμμυδάκια και κρεμμύδια, ρύζι, αυγά, άνηθο και ελαιόλαδο. Μία μερίδα μαγειρίτσας μπορεί να μας δώσει μέχρι και 580 θερμίδες, αλλά με πολύ μεγάλη περιεκτικότητα σε χοληστερόλη. Η χρησιμοποίηση μόνο των ασπραδιών και όχι ολόκληρου του κρόκου, ή μόνο ενός κρόκου μπορεί σαφώς να μειώσει αυτή την ποσότητα (κατά 213 χιλιοστόγραμμα ανά κρόκο). Συκώτια και εντόσθια: Είναι ασφαλώς το πιο κρίσιμο διατροφικό κομμάτι του παραδοσιακού πασχαλινού τραπεζιού, μια και είναι πολύ υψηλές πηγές χοληστερόλης και λίπους τα πασχαλινά κουλούρια: 60 γραμμάρια δίνουν περίπου 230 θερμίδες με 43 γραμμάρια υδατάνθρακες και 61 mg χοληστερίνη. Το πασχαλινό τσουρέκι: Είναι επίσης πηγή υδατανθράκων και λίπους. Τα 70 γραμμάρια δίνουν 68 θερμίδες, με 44 γραμμάρια υδατανθράκων και 74 χιλιοστόγραμμα χοληστερίνης.

Πάσχα και προβλήματα υγείας Η δυσπεψία είναι ίσως από τα πρώτα προβλήματα που πολλοί από εμάς θα νιώσουμε. Άτομα με προβλήματα στομάχου όπως έλκος ή ιστορικό γαστρίτιδας μπορούν επίσης να βρούνε εξαιρετικά δύσκολο να πέψουν τις παραδοσιακές τροφές του πασχαλινού τραπεζιού. Η περιεκτικότητα σε πουρίνες των νεαρών ζώων που τρώμε στον πασχαλινό οβελία δημιουργεί προβλήματα σε άτομα με υψηλές τιμές ουρικού οξέος. Τέλος ενοχλήσεις της χολής είναι επίσης πιθανές, ιδιαίτερα σε άτομα με ιστορικό λιθίασης. Η μεγάλη συσσώρευση λίπους και κυρίως η παρουσία ποσοτήτων κορεσμένων λιπών και χοληστερόλης μπορεί να επηρεάσει τη λειτουργία της χολής.

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟ ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΙΟ

ΜΕΓΑΛΗ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΠΡΩΙΝΟ Ένα ποτήρι φυσικός χυμός πορτοκάλι 2 φρυγανιές 1 κουτ. μέλι - 1 κουτ. γλ ταχίνι

ΕΝΔΙΑΜΕΣΟ 1 φρούτο εποχής

ΜΕΣΗΜΕΡΙΑΝΟ Σαλάτα λαχανικών με 4-5 ελιές Χορτόσουπα ή ντοματόσουπα χωρίς λάδι Παξιμάδι κριθαρένιο 1 φρούτο

ΑΠΟΓΕΥΜΑ 1 χούφτα ξηροί καρποί 1 φρούτο

ΒΡΑΔΙΝΟ Όπως το μεσημέρι Ή ρύζι με τριμμένα λαχανικά π.χ. καρότο, ντομάτα, κρεμμύδι, μανιτάρια.

ΜΕΓΑΛΟ ΣΑΒΒΑΤΟ ΠΡΩΙΝΟ Ένα ποτήρι φυσικός χυμός πορτοκάλι 2 φρυγανιές 1 κουτ. μέλι με 1 κουτ. φυτική μαργαρίνη ή μικρό κομμάτι χαλβά

ΕΝΔΙΑΜΕΣΟ 1 φρούτο εποχής

ΜΕΣΗΜΕΡΙΑΝΟ Φασολάκια λαδερά 2 φέτες ψωμί σαλάτα εποχής 1 φρούτο ή Φακόρυζο Σαλάτα εποχής 4-5 ελιές ή ψητά λαχανικά με μπαλσάμικο σαλάτα εποχής ψωμί

ΒΡΑΔΙΝΟ 1 μερίδα μαγειρίτσα 1 μεγάλη σαλάτα εποχής 1 φέτα ψωμί

ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΟΥ ΠΑΣΧΑ ΠΡΩΙΝΟ 1 ποτήρι γάλα 0-2% ή 1 πασχαλινό αυγό μερίδα δημητριακών πρωινού ή 2 κουλουράκια πασχαλινά ή 1 φέτα τσουρέκι 1 μικρό φρούτο

ΕΝΔΙΑΜΕΣΟ 1 μικρό φρούτο

ΜΕΣΗΜΕΡΙΑΝΟ 1 μερίδα κρέας από τον οβελία (απαλλαγμένο-όσο γίνεται-από πέτσα και λίπος) 2-3 πατάτες φούρνου μεγάλη μερίδα σαλάτα 1 φέτα ψωμί 1 ποτήρι κρασί

ΒΡΑΔΥΝΟ Μεγάλη σαλάτα με ποικιλία λαχανικών και απαλό ντρέσιγκ λάδι-λεμόνι ή ξύδι 2-3 πατάτες από το μεσημέρι ή μερίδα ψωμί ή κριθαρένιο παξιμάδι 60 γρ άπαχο κρέας ή 2 ασπράδια αυγού κομμένα σε κύβους

** αν παραφάγατε το μεσημέρι: 1 γιαούρτι 0-2% 2 φρυγανιές 1 φρούτο ή 1 μπολ από δική σας χορτόσουπα 1/2 παξιμάδι ή 1 φέτα ψωμί

Τι κάνουμε μετά την Κυριακή; Το Πάσχα είναι μόνο μία μέρα που γρήγορα θα περάσει. Αμέσως μετά μπορούμε να ξαναγυρίσουμε σε πιο φυσιολογική διατροφή. Μια καλή ιδέα θα ήταν για όλους τους υγιείς ενήλικες την επομένη μέρα του Πάσχα να υποβάλουν τον οργανισμό τους σε μία φυσική και ανώδυνη «αποτοξίνωση», που να περιλαμβάνει και πάλι λαχανικά, και σαλατικά, λίγο λάδι, ημιαποβουτυρωμένα γαλακτοκομικά (γάλα και γιαούρτι 0-2%), ψωμί και φρούτα, χωρίς κανένα άλλο τρόφιμο ζωικής προέλευσης. Το καλύτερο βέβαια είναι να απαλλαχτούμε από τα περισσεύματα του πασχαλινού τραπεζιού όσο γίνεται πιο γρήγορα ώστε να ξαναγυρίσουμε το συντομότερο στις καθημερινές μας διαιτητικές συνήθειες.

ΚΑΛΟ ΠΑΣΧΑ !!!

Γράφει: Δημοσθενόπουλος Χαρίλαος, Κλινικός Διαιτολόγος - Διατροφολόγος

Απλές συμβουλές για το γιορτινό τραπέζι του Πάσχα

Η εορτή του Πάσχα, η μεγάλη αυτή γιορτή της χριστιανοσύνης, συνήθως συνοδεύεται από διαιτητικές ακρότητες. Μετά από μικρή ή μεγαλύτερη νηστεία συνήθως ακολουθεί υπερφαγία μετά την Ανάσταση, την ημέρα του Πάσχα και την εβδομάδα που έπεται.

Για να μην αποτελέσει αυτό ένα δυναμικό σοκ για τον οργανισμό φροντίστε να γίνει αργά και ήρεμα. Οι παραδοσιακές διατροφικές συνήθειες τις ημέρες του Πάσχα μας οδηγούν σε αγορά και κατανάλωση κυρίως φρέσκων, μη τυποποιημένων προϊόντων.

Η σωστή επιλογή τους, αλλά και η προσεκτική διαχείριση στο σπίτι από τον καταναλωτή (μαγείρεμα, διατήρηση κλπ), βοηθούν στη διατήρηση των πλεονεκτημάτων της παραδοσιακής μας διατροφής αλλά και στην μείωση των αρνητικών επιπτώσεων στην υγεία και στα οικονομικά συμφέροντα του καταναλωτή.



Ωστόσο και οι ίδιοι οι καταναλωτές θα πρέπει να είναι προσεκτικοί αποφεύγοντας τις προμήθειες του οποιουδήποτε τροφίμου από ανώνυμους, πλανόδιους μικροπωλητές ή άγνωστους προμηθευτές. πιο περιεκτικά πατήστε εδώ: ηλεκτρονικό βιβλίο

Πάσχα και Ασφάλεια Τροφίμων

Οι καταναλωτές πρέπει να γνωρίζουν ότι κατά τη διάρκεια αυτών των ημερών, η αγορά τροφίμων ελέγχεται περισσότερο μεν ανεπαρκώς δε. Έτσι, η τελική ευθύνη αγορών ανήκει στον καταναλωτή, ο οποίος θα πρέπει να εφαρμόζει με ιδιαίτερη προσοχή αυστηρά κριτήρια επιλογής ....

Πάσχα και Ασφάλεια Τροφίμων

Οι καταναλωτές πρέπει να γνωρίζουν ότι κατά τη διάρκεια αυτών των ημερών, η αγορά τροφίμων ελέγχεται περισσότερο μεν ανεπαρκώς δε. Έτσι, η τελική ευθύνη αγορών ανήκει στον καταναλωτή, ο οποίος θα πρέπει να εφαρμόζει με ιδιαίτερη προσοχή αυστηρά κριτήρια επιλογής, έχοντας υπόψη ότι:

• η σχέση τιμών και ποιότητας είναι πάντα αναγκαία
• οι αγορές τροφίμων από πλανόδιους πωλητές, από μη σταθερά και επώνυμα σημεία πώλησης ή από δήθεν παραγωγούς θα πρέπει να αποφεύγονται συστηματικά, διότι αποτελούν χώρο διάθεσης μη ελεγχόμενων τροφίμων, πολλές φορές ακατάλληλων.
• οι βασικοί κανόνες που αφορούν την αναζήτηση πληροφοριών στην επισήμανση των τυποποιημένων ή μη τροφίμων ισχύουν πάντα, όπως επίσης ισχύουν οι βασικοί κανόνες σχετικά με την υγιεινή και την ασφάλεια των τροφίμων στο τελικό στάδιο διαχείρισής τους (συντήρηση, μαγείρεμα, κλπ.) από τον καταναλωτή.

Αναλυτικότερα σε ό,τι αφορά:

Α) Υγιεινή και Ασφάλεια Κρέατος:

Σε όλα τα σφάγια πρέπει να υπάρχουν σφραγίδες που υποδηλώνουν τη χώρα γέννησης κάθε ζώου. Αναλυτικότερα από 31-3-03 σχετικά με τη σφράγιση κρεάτων ισχύουν τα εξής:

• Σε ζώα που γεννήθηκαν στην Ελλάδα και εσφάγησαν σε ελληνικό σφαγείο όλες οι σφραγίδες είναι χρώματος τυρκουάζ, φέρουν σφραγίδα με τη λέξη «Ελλάς» καθώς και μια στρογγυλή που υποδηλώνει τον κτηνιατρικό έλεγχο.
• Σε ζώα που γεννήθηκαν σε τρίτη χώρα( εκτός Ελλάδος και ΕΕ) και εσφάγησαν σε ελληνικό σφαγείο όλες οι σφραγίδες είναι χρώματος τυρκουάζ και επιπλέον σφραγίδα χρώματος καστανού με το όνομα της χώρας γέννησης.
• Σε ζώα που γεννήθηκαν στην ΕΕ και εσφάγησαν σε ελληνικό σφαγείο όλες οι σφραγίδες είναι χρώματος τυρκουάζ και επίπλέον σφραγίδα ίδιου χρώματος με το όνομα της χώρας γέννησης.

Τα παραπάνω δεν ισχύουν για κρέατα που έχουν σφραγιστεί στη χώρα προέλευσης.

Τα σφάγια εισάγονται από χώρες που αποδεδειγμένα δεν έχουν παρουσιάσει πρόβλημα αφθώδους πυρετού (ο αφθώδης πυρετός είναι μια ασθένεια αποκλειστικά των ζώων και δεν προσβάλλει τον άνθρωπο).

Τα μέτρα που λαμβάνονται τόσο από την Ευρωπαϊκή Ένωση όσο και από διάφορα κράτη–μέλη της, έχουν αποκλειστικό σκοπό την προστασία του ζωικού κεφαλαίου τους.

Ένα ερώτημα που απασχολεί τους καταναλωτές, συνδέεται με τα προληπτικά μέτρα που έχουν ληφθεί στην Ευρώπη και αφορούν την απαγόρευση της κατανάλωσης, όχι του κρέατος, αλλά ορισμένων μόνο τμημάτων των σφάγιων μοσχαριών και αμνοεριφίων, που σχετίζονται με τον κίνδυνο της «σπογγώδους εγκεφαλοπάθειας».

Τα μέτρα αυτά, έχουν καθαρά προληπτικό χαρακτήρα και εφαρμόζονται κυρίως σε αιγοπρόβατα μεγαλύτερα των 12 μηνών, ηλικία που συνήθως δεν καταναλώνεται στην χώρα μας. Σε αιγοπρόβατα όμως ηλικίας μικρότερης των 12 μηνών, απαγορεύεται μόνο ο σπλήνας, ο οποίος θα πρέπει να αφαιρείται στο σφαγείο και να μην περιέχεται στην «συκωταριά» , που διατίθεται προς πώληση στον καταναλωτή. Στα ζώα αυτά επιτρέπονται επομένως, όλα τα υπόλοιπα τμήματά τους περιλαμβανομένων των σπλάχνων (έντερα, πνεύμονας, κ.λ.π.), όπως και το κεφάλι.

Ανάλογη απαγόρευση αφορά και τα βοοειδή, όπου σε ζώα ηλικίας μικρότερης των 12 μηνών απαγορεύονται μόνο τα έντερα ενώ σε βοοειδή μεγαλύτερα του ενός έτους, απαγορεύεται εκτός από τα έντερα και το κεφάλι , η σπονδυλική στήλη και ο νωτιαίος μυελός.

Στις συσκευασμένες συκωταριές θα πρέπει ο καταναλωτής να αναζητά την σφραγίδα καταλληλότητας, όπου αναφέρεται η προέλευσή τους από εγκεκριμένη εγκατάσταση. Το ίδιο ισχύει και για συσκευασμένα κεφαλάκια.

Οι καταναλωτές μπορούν να εμπιστευθούν για την αγορά κρέατος σταθερά και επώνυμα σημεία πώλησης της αγοράς (κρεοπωλεία, μεγάλες επιφάνειες, κ.λ.π.) , γνωρίζοντας ότι τα παραπάνω μη επιτρεπόμενα τμήματα των ζώων, αφαιρούνται στα σφαγεία με ευθύνη των κτηνιατρικών αρχών. Σε κάθε περίπτωση οι καταναλωτές μπορούν να αναζητούν τις σφραγίδες κτηνιατρικού ελέγχου και προέλευσης για τα αμνοερίφια, όπως και την «ταυτότητα» προέλευσης και σφαγής για τα μοσχάρια.

1) Προσοχή στην υγιεινή του καταστήματος – το νωπό κρέας να μην είναι εκτεθειμένο στα τσιγκέλια-.

2) Το αρνάκι γάλακτος πρέπει να έχει ροζ κρέας, τα κόκαλα του να είναι λεπτά και το λίπος του άσπρο.

3) Το κατσικάκι έχει πιο σκούρο και σφικτό κρέας από το αρνί και λιγότερο λίπος.

4) Το φρέσκο αρνί έχει μυρωδιά ευχάριστη (όχι οσμή αμμωνίας) και η σάρκα του πρέπει να είναι σφιχτή και ελαφρώς υγρή.To χρώμα του πρέπει να είναι «ζωηρό».Όταν έχει θαμπό χρώμα και σκληρό κρέας με εκχυμώσεις, πιθανόν το ζώο να είναι άρρωστο.

5) Το λίπος του αρνιού είναι διπλάσιο από αυτό του μοσχαριού και επομένως είναι πλούσιο σε χοληστερίνη. Για τον λόγο αυτό, καλό είναι να το καταναλώνουμε με μέτρο.Aντιθέτως, το κρέας του αρνιού είναι πηγή βιταμινών (Β6 & Β12), απαραίτητες για το νευρικό σύστημα καιτο δέρμα. Το συκώτι και τα νεφρά περιέχουν βιταμίνη Α.

6) Κρέατα που δεν έχουν την τυρκουάζ σφραγίδα πρέπει να δημιουργούν επιφυλάξεις στον καταναλωτή.

7) Aποφύγετε αγορές αμνοεριφίων που σφάχτηκαν σε υπαίθριους χώρους.

8) Ο κιμάς πρέπει να κόβεται παρουσία του πελάτη – εκτός από τα συσκευασμένα σε πακέτο, που, όμως, πρέπει να αναγράφεται η ημερομηνία ανάλωσης και το όνομα του παρασκευαστηρίου -.

9) Tα έντερα πρέπει να είναι πλυμένα και καθαρισμένα χωρίς δυσάρεστες οσμές.

10) Συκώτι, νεφρά, μυαλά, να τρώγονται φρέσκα (1-2 ημερών).

11) Το κατεψυγμένο κρέας να συντηρείται σε – 18^ο Κελσίου.

12) Στα κοτόπουλα, το αγοραζόμενο να είναι επώνυμο (ειδικό καρτελάκι), να είναι καλοσχηματισμένο, το δέρμα να μην έχει σχισμές, μώλωπες, αιματώματα.

Τα τεμαχισμένα να πωλούνται συσκευασμένα με ενδείξεις του εργαστηρίου.Τα κατεψυγμένα να έχουν την σφραγίδα της Κτηνιατρικής Υπηρεσίας, την επωνυμία της επιχείρησης, ημερομηνία κατανάλωσης.

Β) Υγιεινή Αυγών

Η καταλληλότητα των αυγών συνδέεται με ορισμένα μορφολογικά χαρακτηριστικά , (όπως η έλλειψη αίματος ή ακαθαρσιών ή ραγίσματος στο τσόφλι) αλλά και από τον έλεγχο της ημερομηνίας λήξης και των σωστών ενδείξεων στις συσκευασίες τους: κατηγορία ποιότητας (Α,Β,Γ) , βάρος, ημερομηνία συσκευασίας ή ωοσκόπησης.

Η διάθεση αυγών εκτός συσκευασίας («χύμα») επιτρέπεται με την προϋπόθεση ότι στα παραστατικά πώλησης αναγράφονται η ημερομηνία και η ένδειξη της ωοσκόπησης. Επιτρέπεται επίσης, η διάθεση έτοιμων βαμμένων αυγών, στη συσκευασία των οποίων θα πρέπει να αναγράφονται επίσης οι ημερομηνίες ανάλωσης και ωοσκόπησης . Σήμερα, χρησιμοποιούνται μόνο εγκεκριμένες και ασφαλείς βαφές, που καθορίζονται από αντίστοιχη διάταξη του Κώδικα Τροφίμων & Ποτών.

• Τα αυγά πρέπει να είναι ωοσκοπημένα με κέλυφος καθαρό χωρίς κηλίδες αίματος (σαλμονέλα, παθογόνο μικρόβιο ή αιτία δηλητηρίασης).
• Δεν πρέπει να πλένονται , όταν πρόκειται να διατηρηθούν στο ψυγείο, γιατί έτσι αφαιρείται το εξωτερικό υμενίδιό τους και επιταχύνεται η αλλοίωσή τους.
• Ένα βρασμένο αυγό είναι φρέσκο όταν δεν κουνιέται ο κρόκος, δεν αποχωρίζεται εύκολα από το κέλυφός του, είναι λευκό και ο κρόκος κατέχει στο αυγό κεντρική θέση.
• Στο νερό το φρέσκο αυγό πατώνει, το μπαγιάτικο βγαίνει στην επιφάνεια.
• Προσοχή στις τοξικές βαφές! Αφήστε τα 24 ώρες πριν το βάψιμο εκτός ψυγείου.
• Τα βαμμένα αυγά που ράγισαν στο βάψιμο μην τα τρώτε ή αφαιρέστε το κομμάτι που έχει ποτιστεί .

Γ) Ασφάλεια και Υγιεινή άλλων Τροφίμων

Ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δίνετε στις σωστές θερμοκρασίες συντήρησης, λόγω του ευαλοίωτου χαρακτήρα των γαλακτομικών προϊόντων και προϊόντων ζαχαροπλαστικής.

1) Στα τυριά πρέπει να αναγράφεται στην συσκευασία η ημερομηνία παραγωγής. Πρέπει να έχουν ευχάριστη οσμή και γεύση.

2) Τα αλλαντικά πρέπει να έχουν καθαρό, στεγνό, γυαλιστερό περίβλημα, να μην έχουν δυσάρεστη οσμή και γεύση, να μην υπάρχει αλλαγή χρώματος.

3) Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται στο ποτό. Ποτέ με άδειο στομάχι ούτε και να το ανακατεύουμε.

4) Στα σοκολατένια αβγά προσέξτε η σοκολάτα να μην έχει αλλοιωθεί και διατηρήστε τα στο ψυγείο. Προσέξτε επίσης την ετικέτα για να διαπιστώσετε αν πρόκειται για αληθινή σοκολάτα η απομίμηση, αλλά και την ημερομηνία λήξης.

Πώς μπορούμε να περιορίσουμε τους κινδύνους από μολύνσεις και τοξικότητα

1) Να καθαρίζουμε καλά και να απολυμαίνουμε με ελαφρό διάλυμα χλωρίου τους πάγκους της κουζίνας, όπου προετοιμάσαμε και πλύναμε τα πουλερικά και τα αυγά.

2) Να μην βάζουμε σε ντουλάπια ή ψυγείο, καρτέλες αυγών (για να περιοριστεί ο κίνδυνος μόλυνσης από σαλμονέλα που πιθανώς μεταφέρουν).

3) Να αφαιρούμε και να πετάμε τα περιττά λίπη και τα ακατάλληλα εντόσθια.

4) Να αποφεύγουμε τα «ύποπτα» κρέατα και τα προϊόντα τους (αλλοιώσεις στο χρώμα, την οσμή, κ.λ.π.)

5) Να πλένουμε καλά με νερό τα κρέατα, τα λαχανικά και τα φρούτα.

ΤΡΟΦΕΣ	ΠΟΣΟΤΗΤΑ σε γραμμάρια	ΧΟΛΗΣΤΕΡΙΝΗ σε μιλιγκράμ	ΘΕΡΜΙΔΕΣ
ΑΡΝΙ	300	330	1.230
ΚΟΚΟΡΕΤΣΙ	150	160	236
ΑΒΓΑ (2)	150	675	221
ΤΥΡΙ	100	72	304
ΣΑΛΑΤΑ	300	-	75
ΤΣΟΥΡΕΚΙ	70	78	286
ΨΩΜΙ	50	-	109
ΣΟΚΟΛ.ΑΒΓΟ	100	10	529

Γενικό σύνολο θερμίδων 2.990kcal . Γενικό σύνολο χοληστερίνης 1.325mgr

• Tα παραπάνω είναι χωρίς αλκοόλ και αναψυκτικά.

Ενδεικτικά αναφέρεται ότι οι μέσες ημερήσιες θερμιδικές απαιτήσεις ενός άνδρα είναι 2.500Kcal και μίας γυναίκας 2.000kcal, ενώ η σύσταση της Αμερικάνικης Καρδιολογικής Εταιρίας για την ημερήσια πρόσληψη χοληστερίνης είναι το πολύ ως 400mgr. Με ένα μόνο γεύμα την Κυριακή του Πάσχα προσθέτουμε ένα κιλό και λαμβάνουμε περισσότερη από επταπλάσια ποσότητα χοληστερίνης από τη συνιστώμενη, θέτοντας την υγεία μας σε κίνδυνο.

Παιχνίδια

• Να φέρουν το σήμα CE που σημαίνει ότι έχουν τηρηθεί οι προδιαγραφές προστασίας της ασφάλειας και της υγείας των παιδιών.(κοινοτική οδηγία 88/3/79 περί ασφάλειας των παιχνιδιών).
• Να αγοράζουμε παιχνίδια που έχουν ενδείξεις και οδηγίες στα ελληνικά και πάντοτε αντίστοιχα με την ηλικία
• Να ερευνούμε την αγορά για διαφορά τιμής από κατάστημα σε κατάστημα.
• Προσοχή στα παιχνίδια που πωλούνται υπαιθρίως. Είναι φτιαγμένα από άγνωστους κατασκευαστές χωρίς σήμα κατασκευής που να δείχνουν την προέλευσή τους, άρα ανεξέλεγκτα.

Πηγή : ΙΝΚΑ

Πασχαλινό τραπέζι χωρίς προβλήματα.

Οι γιορτές του Πάσχα δεν πρέπει να αποτελούν ένα διατροφικό γεγονός, αλλά μια ιδανική περίοδο να δούμε φίλους, συγγενείς και φυσικά να ζήσουμε τα έθιμα και να απολαύσουμε τις πασχαλινές διατροφικές προτάσεις. Ωστόσο, πρέπει να έχουμε υπόψη μας ότι σε αυτή την περίοδο παρατηρείται αυξημένη προσέλευση στα νοσοκομεία ειδικά από τη Κυριακή του Πάσχα μετά το γεύμα, καθώς και τη Δευτέρα.

Αυτή η αύξηση, προσεγγίζει ή και ξεπερνά το 30% του μέσου όρου προσελεύσεως κατά τη διάρκεια του έτους.

Χαρακτηριστικό των εορτών είναι η πολυφαγία (γεύματα πλούσια σε θερμίδες, λιπαρά, ζάχαρη και αλάτι) και υπερβολική (κάποιες φορές) κατανάλωση οινοπνεύματος.

Κατά προτεραιότητα παρατηρείται αύξηση των καρδιαγγειακών επεισοδίων (εγκεφαλικά επεισόδια, εμφράγματα, στηθαγχικά επεισόδια, επιδείνωση της πίεσης), εμφάνιση οξέων ή επιδείνωση γνωστών γαστρεντερικών προβλημάτων (γαστρίτιδα, πεπτικό έλκος, γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, οξεία χολοκυστίτιδα, οξεία παγκρεατίτιδα, κολίτιδες), απορύθμιση μεταβολικών νόσων με κυρίαρχο των Σακχαρώδη Διαβήτη.

Γι΄ αυτό καλό είναι να αποφύγουμε την κατάκλιση, έντονη άσκηση το επιπρόσθετο φαγητό και τη χρήση αντιόξινων και ανθρακούχων ποτών. Ως επιπρόσθετο μέτρο ευκολότερης πέψης είναι η καλή μάσηση της τροφής. Κάποια από τα προαναφερόμενα προβλήματα υγείας μπορούν να παρουσιαστούν σε τόσο σοβαρή μορφή, ώστε να κινδυνέψει η ζωή του παθόντος ή και να επέλθει το μοιραίο. Γι΄ αυτό, καλό θα ήταν στην πρώτη εμφάνιση ασυνηθών ενοχλημάτων ή ήδη γνωστών συμπτωμάτων να απευθυνθείτε στο θεράποντα ιατρό σας ή να προσέλθετε στο πλησιέστερο νοσοκομείο.

Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να επιδείξουν άτομα που απείχαν από τις ζωικές τροφές και προϊόντα αυτών για κάποιες εβδομάδες [5-40 ημέρες] λόγω της νηστείας, οι ασθενείς με βεβαρημένο ιστορικό και υπό φαρμακευτική αγωγή, καθώς και εκείνα τα άτομα που υποβάλλονται σε ειδικές δίαιτες.

Δευτερευόντως, σημαντικό ρόλο παίζει η υγιεινή στην αλυσίδα αγοράς, η φύλαξη, παρασκευή και συντήρηση των πρώτων υλών παρασκευής των τροφών όσο και των έτοιμων για σερβίρισμα φαγητών. Πολλές τροφικές δηλητηριάσεις εμφανίζονται, ακριβώς γι΄ αυτό το λόγο, τις γιορτινές ημέρες, λόγω της πλημμελούς προσοχής που δείχνουμε αλλά και της βιασύνης μας στο να τελειώσουμε. Τι πρέπει να προσέξουμε στην διατροφή μας;

Μεγάλο Σάββατο Το αυγό είναι πλούσιο σε ζωική πρωτεΐνη, λίπος και χοληστερίνη. Επειδή θα καταναλώσουμε αυτές τις ημέρες και άλλες τροφές που είναι πλούσιες σε αυτά τα συστατικά, πρέπει να υπάρξει μέτρο στην κατανάλωση του. Η μαγειρίτσα προετοιμάζει κατάλληλα τον οργανισμό μας να δεχτεί το κρέας και τα προϊόντα του, μετά από ένα μεγάλο χρονικό διάστημα αποχής. Τα συστατικά της είναι εντόσθια και συκωταριά, φρέσκα κρεμμύδια, ρύζι, αυγά, άνηθο και ελαιόλαδο, ενώ αποδίδει γύρω στις 580 θερμίδες και είναι πλούσια σε χοληστερόλη, γι΄ αυτό ενδείκνυται η αντικατάσταση του αυγού με το ασπράδι, γλιτώνοντας με αυτό τον τρόπο περίπου 210 mg χοληστερίνης ανά κρόκο.

Κυριακή του Πάσχα

Πρωινό Το πρωινό ξεκινάει με γάλα ημιαποβουτυρωμένο και μια φέτα τσουρέκι ή 1-2 πασχαλινά κουλουράκια. Μια φέτα τσουρέκι (70 γραμμάρια) αποδίδει περίπου 70 θερμίδες και είναι καλύτερη επιλογή από το πασχαλινό κουλουράκι (60 γραμμάρια) που αποδίδει περίπου 230 θερμίδες.

Κύριο γεύμα Στο κύριο γεύμα σας δεν πρέπει να λείπει η σαλάτα που βοηθά στον γρήγορο κορεσμό του στομάχου, αποφεύγοντας έτσι την υπερκατανάλωση του κρέατος. Επίσης τα λαχανικά είναι πλούσια σε κάλιο που είναι ανταγωνιστής του νατρίου [πλούσια πηγή το κρέας], διατηρώντας την ηλεκτρολυτική ισορροπία. Επιπρόσθετα, τα λαχανικά είναι πολύ καλές πηγές αντιοξειδωτικών ουσιών και τέλος είναι πλούσια σε φυτικές ίνες, συμβάλλοντας στην καλή λειτουργία του εντέρου και στη δυσαπορρόφηση της διαιτητικής χοληστερόλης.

Συνδυάστε το γεύμα σας με ρύζι, μακαρόνια ή ψωμί ολικής άλεσης. Με αυτό τον τρόπο θα χορτάσετε νωρίτερα και θα αποφευχθεί η υπερβολική κρεατοφαγία. Καθότι αυτοί οι υδατάνθρακες προσδίδουν ενέργεια, αλλά και φυτικές ίνες που κάνουν καλό στην λειτουργία του εντέρου, σε αντίθεση με το κρέας που παρέχει και πολλά κορεσμένα λιπαρά και χοληστερίνη.

Προτιμήστε το κατσίκι από αρνί, διότι έχει λιγότερα κορεσμένα λιπαρά, αν και είναι πιο σκληρό. Το αρνάκι γάλακτος [2 μηνών έως 1 χρόνου] είναι πιο πλούσιο σε λιπαρά. Το περισσότερο λίπος βρίσκεται κρυμμένο στους ιστούς και μας ξεγελά. Τα πιο άπαχα μέρη του ζώου είναι το μπούτι και η σέλα.

Χρησιμοποιήστε τη ρίγανη στην Παρασκευή του κρέατος, καθώς μειώνει την παραγωγή των επικίνδυνων ουσιών, των νιτροζαμινών που παράγονται στο κρέας και σχετίζονται με την καρκινογένεση. Επίσης προτιμήστε τα ψητά κρέατα και όχι αυτά στα κάρβουνα, διότι παράγονται στην τσίκνα του κρέατος κυκλικοί ή αρωματικοί υδρογονάνθρακες, όπως το βενζοπυρένιο που είναι ισχυρό καρκινογόνο.

Βιοδιαθεσιμότητα σιδήρου Τα περισσότερα λαχανικά (ντομάτα, πιπεριά) και ο χυμός λεμονιού είναι πλούσια σε βιταμίνη C, αυξάνοντας την απορρόφηση του σιδήρου που περιέχεται σε υψηλή περιεκτικότητα στο κόκκινο κρέας. Προτιμήστε το κρασί ως συνοδευτικό, διότι περιέχει μηλικό οξύ που αυξάνει επίσης την απορρόφηση του σιδήρου. Το κρασί είναι καλή επιλογή, καθώς περιέχει αντιοξειδωτικά συστατικά και προάγει την υγεία μας. Φυσικά δεν πρέπει να το παρακάνουμε.

Βραδινό Το βραδινό είναι καλό να είναι ελαφρύ για να μην επιβαρύνουμε ακόμη περισσότερο την λειτουργία του πεπτικού μας συστήματος και να μην επιφορτιστούμε με παραπανίσιες θερμίδες. Οπότε η κατανάλωση μιας σαλάτα εποχής ή μιας χορτόσουπας ή ενός γιαουρτιού με φρούτα ή φρυγανιά, αποτελούν ένα ελαφρύ γεύμα.

Δευτέρα του Πάσχα

Τη Δευτέρα του Πάσχα, οι περισσότεροι καταναλώνουν τα περισσεύματα του πασχαλινού τραπεζιού. Καλό είναι να ακολουθηθεί μια διατροφή με πολλά λαχανικά και λίγο κρέας, γαλακτοκομικά χαμηλά σε λιπαρά, φρούτα και ψωμί ολικής άλεσης. Λόγω όμως της επιφόρτισης του οργανισμού με πολλές θερμίδες και λιπαρά από την προηγούμενη μέρα, πρέπει να είμαστε ιδιαίτερα προσεχτικοί με τις ποσότητες. Οπότε τα μικρά και συχνά γεύματα που είναι και πιο εύπεπτα αποτελούν την διατροφική απάντηση γι΄ αυτή την ημέρα.

Παπανικήτας Αναστάσιος, Ειδικός Παθολόγος, επιστημονικός συνεργάτης του Νοσοκομείου Ελληνικός Ερυθρός Σταυρός - Παπαχρήστος Παρασκευάς, Διαιτολόγος – Διατροφολόγος, Πτυχιούχος Α.ΤΕ.Ι.Θ., MSc στη Διασφάλιση Ποιότητας, Πανεπιστήμιο Paisley – Σκωτία, Υπεύθυνος της ομάδας ITC του Ευρωπαϊκού Συνδέσμου Συλλόγων Διαιτολόγων

Τι να κάνουμε για ν΄ απαλλαγούμε από το βάρος που βάλαμε κατά την περίοδο των γιορτών;

Οι γιορτές των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς τελείωσαν και για ακόμη μια χρονιά εκτός από τις ευχάριστες αναμνήσεις, άφησαν πίσω τους πολλές τύψεις για υπερβολική κατανάλωση φαγητού και γλυκών. Επομένως, ο Ιανουάριος είναι ο μήνας που αρχίζουμε δίαιτα.

Το τι πρέπει να κάνουμε είναι λίγο πολύ γνωστό: λιγότερο κρέας, λιγότερα λιπαρά, λιγότερο απ’ όλα. Όλες οι δυσκολίες όμως αρχίζουν από τη στιγμή που αρχίζουμε να τα εφαρμόζουμε στην πράξη. Δεν είναι τυχαίο, το γεγονός ότι πολλοί αρχίζουμε δίαιτα, αλλά εγκαταλείπουμε την προσπάθεια ύστερα από λίγες μέρες.

Τι να κάνουμε αυτή τη φορά για να έχει η δίαιτα μας αποτελέσματα; Τι να κάνουμε επίσης, για να μην κουραστούμε και τα παρατήσουμε; Πώς θα αντισταθούμε στους πειρασμούς;

Η απόφαση για να αρχίσουμε δίαιτα πρέπει να ανήκει αποκλειστικά σε μας. Αυτό αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για να αντεπεξέλθουμε σε κάθε δοκιμασία.

Ο στόχος που θα βάλουμε πρέπει να είναι εφικτός. Πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι δίαιτες που υπόσχονται θεαματικά αποτελέσματα σε σύντομο χρονικό διάστημα στηρίζονται κυρίως στην απώλεια υγρών και όχι λίπους, γι’ αυτό δεν έχουν μόνιμο αποτέλεσμα και πολλές φορές είναι επικίνδυνες για την υγειά. Ο στόχος μας δεν θα πρέπει να ξεπερνά το 1 κιλό την εβδομάδα.

Επειδή το ξεκίνημα μιας δίαιτας συνεπάγεται και αλλαγή στον τρόπο ζωής, καλό είναι οι αλλαγές να γίνονται σταδιακά.

Η δίαιτα που θα επιλέξουμε θα πρέπει να μας βολεύει, να μας αρέσει και να είναι προσαρμοσμένη στον τρόπο ζωής και στις συνήθειες μας, π.χ. αν κάποια τρόφιμα δεν μας αρέσουν, είναι προτιμότερο να μην υπάρχουν μέσα στο διαιτολόγιο μας. Δίαιτες που περιέχουν ποικιλία τροφίμων έχουν μικρότερη πιθανότητα να δημιουργούν ελλείψεις και προβλήματα.

Δεν πρέπει να παραλείπουμε γεύματα. Είναι λάθος να επισπεύδουμε τη δίαιτα παραλείποντας γεύματα, ακόμη και αν δεν πεινάμε. Τα πολλά μικρά γεύματα κατά την διάρκεια της μέρας είναι μια διαδικασία που κάνει το μεταβολισμό να δουλεύει. Η στέρηση είναι ένα από τα μεγαλύτερα λάθη στη δίαιτα, διότι οδηγεί σε μεγάλη μείωση των επιπέδων σακχάρου στο αίμα και σε ατονία, που τελικά αντιμετωπίζετε με πολυφαγία.

Σημαντικό ρόλο για την απώλεια βάρους, αλλά και τη γενικότερη υγεία του οργανισμού παίζει η άσκηση και η αυξημένη σωματική δραστηριότητα.

Κουλαπή Λίτσα, Διαιτολόγος - Διατροφολόγος

Γιορτές χωρίς προβλήματα. Τι πρέπει να προσέξουμε;

Οι γιορτές πλησιάζουν και το ερώτημα που τίθεται είναι εάν είμαστε αρκετά ενημερωμένοι και εάν γνωρίζουμε τους κινδύνους που ελλοχεύουν αυτές τις ημέρες από δικές μας αμέλειες, απερισκεψίες ή υπέρμετρους ενθουσιασμούς όσον αφορά τις διατροφικές μας συνήθειες ή παρεκκλίσεις.

Χαρακτηριστικό των εορτών είναι η πολυφαγία (γεύματα και δείπνα τόσο στο σπίτι μας όσο και σε φιλικά σπίτια, αλλά στους χώρους εργασίας, πλούσια σε θερμίδες, λιπαρά, ζάχαρη και αλάτι) και υπερβολική (κάποιες φορές) κατανάλωση οινοπνεύματος.

Είναι γνωστό, εδώ και πολλά χρόνια, ότι κατά τη διάρκεια των εορτών - από τα μέσα Δεκεμβρίου έως και τα μέσα Ιανουαρίου – αυξάνεται η προσέλευση των ασθενών στα επείγοντα περιστατικά των νοσοκομείων. Αυτή η αύξηση, που παρατηρείται κυρίως στις δυτικές καλοζωισμένες και τροφαντές κοινωνίες, προσεγγίζει ή και ξεπερνά το 30% του μέσου όρου προσελεύσεως κατά τη διάρκεια του έτους.

Κατά προτεραιότητα παρατηρείται αύξηση των καρδιαγγειακών επεισοδίων (εγκεφαλικά επεισόδια, εμφράγματα, στηθαγχικά επεισόδια, επιδείνωση της πίεσης), εμφάνιση οξέων ή επιδείνωση γνωστών γαστρεντερικών προβλημάτων (γαστρίτιδα, πεπτικό έλκος, γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, οξεία χολοκυστίτιδα, οξεία παγκρεατίτιδα, κολίτιδες), απορύθμιση μεταβολικών νόσων με κυρίαρχο των Σακχαρώδη Διαβήτη.

Κάποια από τα προαναφερόμενα προβλήματα υγείας μπορούν να παρουσιαστούν σε τόσο σοβαρή μορφή, ώστε να κινδυνέψει η ζωή του παθόντος ή και να επέλθει το μοιραίο. Γι΄ αυτό, καλό θα ήταν στην πρώτη εμφάνιση ασυνηθών ενοχλημάτων ή γνωστών συμπτωμάτων να απευθυνθείτε στο θεράποντα ιατρό σας ή να προσέλθετε στο πλησιέστερο νοσοκομείο.

Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να επιδείξουν άτομα που για θρησκευτικούς λόγους απείχαν από συγκεκριμένες τροφές για κάποιες εβδομάδες, οι ασθενείς με βεβαρημένο ιστορικό και υπό φαρμακευτική αγωγή, καθώς και εκείνα τα άτομα που υποβάλλονται σε ειδικές δίαιτες.

Δευτερευόντως, σημαντικό ρόλο παίζει η υγιεινή στην αλυσίδα αγοράς, η φύλαξη, παρασκευή και συντήρηση των πρώτων υλών παρασκευής των τροφών όσο και των έτοιμων για σερβίρισμα φαγητών. Πολλές τροφικές δηλητηριάσεις εμφανίζονται , ακριβώς γι΄ αυτό το λόγο, τις γιορτινές ημέρες, λόγω της πλημμελούς προσοχής που δείχνουμε αλλά και της βιασύνης μας στο να τελειώσουμε. Τα πιο συνηθισμένα μικρόβια που εμπλέκονται στις τροφικές δηλητηριάσεις είναι η σαλμονέλλα, ο σταφυλόκοκκος, το καμπυλοβακτηρίδιο (Campylobacter jejuni) και το κλωστρίδιο (Clostridium perfingens). Ιδιαίτερη μέριμνα πρέπει να δίνεται στην καθαριότητα και την υγιεινή τόσο των χεριών μας και των σκευών μαγειρέματος, όσο και στην ποιότητα των αγοραζόμενων προϊόντων και στην φύλαξη τους στο ψυγείο (ειδικοί χώροι φύλαξης και συγκεκριμένες θερμοκρασίες συντήρησης.Τι πρέπει να προσέξουμε στην διατροφή μας την περίοδο των γιορτών; Σε αυτήν την περίοδο η πρόσληψη βάρους είναι υπεύθυνη για την προσθήκη 1-2 κιλών. Έρευνα έδειξε ότι αυτά τα κιλά συνήθως δεν χάνονται μετά τις γιορτές, με αποτέλεσμα να προστίθενται από χρόνο σε χρόνο. Από την άλλη πλευρά, οποιαδήποτε επιλογή σε φαγητά ή γλυκά και αν κάνουμε -ακόμη και τα παραδοσιακά- μπορούν να συμπεριληφθούν σε ένα υγιεινό διατροφικό πλάνο. Εάν ωστόσο θεωρείτε ότι η περίπτωσή σας χρειάζεται λίγο “περισσότερη καθοδήγηση”, δεν έχετε παρά να ακολουθήσετε τις ακόλουθες συμβουλές:

• Κρατείστε μια ισορροπία τις γιορτινές ημέρες και μην μπείτε στην λογική “Δεν τρώω όλη μέρα γιατί επιφυλάσσομαι για το βραδινό δείπνο”. Μην παραλείπετε τα υπόλοιπα γεύματα κατά την διάρκεια της ημέρας, απλώς μετριάστε τα σε θερμίδες. Έτσι θα απολαύσετε τα γιορτινά φαγητά, λιγότερο πεινασμένοι και περισσότερο συγκρατημένοι.
• Μειώστε το αίσθημα της πείνας πριν καθίσετε στο γιορτινό τραπέζι. Αυτό θα το καταφέρετε τρώγοντας ένα μικρό, χαμηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά και θερμίδες μικρογεύμα, όπως φρούτο ή σαλάτα. Να θυμάστε, το αίσθημα της πείνας μπορεί να υπονομεύσει ακόμη και την ισχυρότερη θέληση σας για εγκράτεια!
• Η παρέα δεν αποδίδει θερμίδες! Αποφύγετε τον μπουφέ με τα ορεκτικά ή τους ξηρούς καρπούς όταν φτάσετε σ’ ένα πάρτι. Χαιρετήστε τους φίλους σας, πιείτε ένα ποτό, χαλαρώστε και μην σκέφτεστε από τώρα τί έχει μαγειρέψει η οικοδέσποινα.
• Σίγουρα είναι δύσκολο να αποφύγετε το αλκοόλ, ωστόσο μην κάνετε κατάχρηση. Για να ξεδιψάσετε προτιμήστε να πιείτε νερό ή σόδα ή αναψυκτικό χωρίς ζάχαρη αντί κρασιού, σαμπάνιας ή κοκτέιλ. Τα πρώτα δεν περιέχουν θερμίδες.
• Μην τσιμπολογάτε ό,τι βρίσκετε μπροστά σας. “Εξοπλιστείτε” μ’ ένα πιάτο και γεμίστε το με όλα όσα σκοπεύετε να δοκιμάσετε. Φροντίστε πάντως μεγάλο μέρος του να καταλαμβάνουν τρόφιμα υγιεινά, εύγευστα και ολιγοθερμιδικά, όπως είναι τα βραστά ή φρέσκα λαχανικά, τα τυριά με χαμηλά λιπαρά κλπ.
• Ξεχάστε την νοοτροπία ότι η αφαγία ωφελεί! Η στέρηση από τα παραδοσιακά γιορτινά φαγητά και γλυκά ή το αίσθημα των ενοχών όταν τα απολαμβάνετε, δεν αποτελεί υγιεινή στρατηγική διατροφής.
• Όταν διασκεδάζετε, επιλέξτε διακριτικά τα γεύματα με τις λιγότερες θερμίδες και κορεσμένα λιπαρά. Οι φιλοξενούμενοί ή οι οικοδεσπότες σας δύσκολα θα ανιχνεύσουν τη διαφορά.
• Διασκεδάστε και απολαύστε το γιορτινό τραπέζι, γιατί αποτελεί αναπόσπαστο μέρος των εορτασμών. Η απόλαυση των παραδοσιακών γευμάτων με την οικογένεια και τους φίλους σας, δεν σημαίνει ότι απαρνείστε τις υγιεινές διατροφικές συνήθειες που εφαρμόζετε όλο το υπόλοιπο έτος.
• Η αυξημένη σωματική δραστηριότητα τις γιορτινές μέρες είναι ένας καλός τρόπος να καούν οι θερμίδες πριν διασκεδάσετε έξω και μπορεί να σας προσδώσει μια λιγότερο ένοχη αίσθηση κατά την απόλαυση των διατροφικών εδεσμάτων.

Από τα παραπάνω βγαίνει αβίαστα το συμπέρασμα, ότι πρέπει να επιδεικνύουμε ιδιαίτερη προσοχή τόσο στην ποσότητα αλλά και στην ποιότητα των τροφών που καταναλώνουμε, αποφεύγοντας τα ΄΄ λουκούλλεια΄΄ γεύματα.

Παπανικήτας Αναστάσιος, Ειδικός Παθολόγος Παπαχρήστος Παρασκευάς, Διαιτολόγος – Διατροφολόγος, MSc

Ισορροπημένη διατροφή και στο Χριστουγεννιάτικο τραπέζι.

Τα Χριστούγεννα είμαστε κυριολεκτικά περικυκλωμένοι από διάφορα εορταστικά εδέσματα και ποτά. Από την μια δεν υπάρχει λόγος να είμαστε ένοχοι όταν τα απολαμβάνουμε, από την άλλη όμως πρέπει να θυμόμαστε, πως οι άνθρωποι κατά την διάρκεια των Χριστουγέννων παίρνουν τουλάχιστον 2 κιλά. Μάλλον τώρα καταλαβαίνετε γιατί ο Αι-Βασίλης είναι ένας τόσο στρουμπουλός τύπος.

Τα Χριστούγεννα είμαστε κυριολεκτικά περικυκλωμένοι από διάφορα εορταστικά εδέσματα και ποτά. Από την μια δεν υπάρχει λόγος να είμαστε ένοχοι όταν τα απολαμβάνουμε, από την άλλη όμως πρέπει να θυμόμαστε, πως οι άνθρωποι κατά την διάρκεια των Χριστουγέννων παίρνουν τουλάχιστον 2 κιλά. Μάλλον τώρα καταλαβαίνετε γιατί ο Αι-Βασίλης είναι ένας τόσο στρουμπουλός τύπος.

Ημέρα των Χριστουγέννων

Γνωρίζατε ότι οι άνθρωποι καταναλώνουν περίπου 6000 θερμίδες την ημέρα των Χριστουγέννων; Η ενέργεια αυτή είναι 3 φορές περισσότερη από ότι χρειαζόμαστε.

Πολλοί από εμάς ήδη έχουμε πρόβλημα υπερβολικού βάρους ή παχυσαρκίας. Ο διαβήτης και ο προ-διαβήτης όπως επίσης και η ψηλή πίεση, μαστίζουν ένα μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού. Το να ισχυριστούμε ότι θα είμαστε τέλειοι στις επιλογές μας όσον αφορά στο τι και πόσο θα τρωμε στις γιορτές, πιθανόν να είναι εξωπραγματικό. Για αυτό τον λόγο, υπάρχουν διάφορα μικρά μυστικά στο να σας βοηθήσουν να φάτε, να πιείτε ενώ ταυτόχρονα να παραμείνετε υγιείς.

- Ιδανικό πρώτο πιάτο για το Χριστουγεννιάτικο τραπέζι θα μπορούσε να αποτελέσει ένα ορεκτικό με σολομό, ο οποίος αποτελεί πλούσια πηγή ω-3 λιπαρών οξέων, τα οποία χρειάζονται για μια γερή καρδιά.

- Παρά το ότι η γαλοπούλα είναι χαμηλή σε λιπαρά και υψηλή σε πρωτεΐνες, καλύτερα θα ήταν να αφαιρέσετε την πέτσα, όπου περιέχεται το περισσότερο λίπος και θερμίδες.

- Καλό θα ήταν να χρησιμοποιήσετε ελαιόλαδο για τις πατάτες φούρνου και να τις κόψετε σε μεγαλύτερους κύβους, έτσι ώστε να απορροφήσουν όσο το δυνατόν λιγότερο λίπος.

- Η γέμιση της γαλοπούλας μπορεί να είναι λαχανικά. Ο αρακάς, τα καρότα και τα λαχανάκια Βρυξελλών αποτελούν πλούσιες πηγές αντιοξειδωτικών, τα οποία είναι πιθανόν να σας προστατεύσουν από καρδιαγγειακά νοσήματα και καρκίνο. Και αν δεν τα έχετε επαλείψει με βούτυρο, η γέμιση αυτή των λαχανικών είναι χαμηλή σε θερμίδες και λίπος ενώ ταυτόχρονα συνεισφέρει στην κατανάλωση της συνιστώμενης καθημερινά κατανάλωσης των 5 μερίδων φρούτων και λαχανικών.

- Κατά την διάρκεια του ψησίματος, αφήστε τον ζωμό της γαλοπούλας να ανέβει στην επιφάνεια, και στην συνέχεια αφαιρέστε το.

- Παρόλο που ένα έως δυο ποτηράκια κάνουν καλό στην καρδιά, η μεγάλη ποσότητα δεν είναι ότι καλύτερο για την υγεία. Θα μπορούσατε για αλλαγή να καταναλώσετε ένα μην αλκοολούχο ποτό και να είστε από τους λίγους στο τραπέζι που θα μπορεί να οδηγήσει αργότερα.

- Όταν τρώτε γρήγορα, τρώτε περισσότερα, δεν απολαμβάνετε τις πλούσιες γεύσεις και οσμές των νόστιμων εδεσμάτων που προσφέρονται στις γιορτές. Επιπρόσθετα δεν γίνεται καλό μάσημα των τροφών και είναι αιτία δυσπεψίας.

Snacks

Με όλα τα μεζεδάκια γύρω μας, συχνά είναι δύσκολα να ελέγξουμε το τσιμπολόγημα μας. Μόνο ένα μικρό κομμάτι κρεατόπιτα περιέχει τουλάχιστον 250 θερμίδες. Για αυτόν τον λόγο, προσπαθήστε να μην είστε κοντά σε τέτοια μεζεδάκια και να εξασφαλίσετε να έχετε υγιεινές επιλογές

Τα κάστανα περιέχουν μικρό ποσοστό λίπους και μπορούμε να τα προτιμήσουμε από τα αλατισμένα φιστίκια και κρακεράκια.

Τα αποξηραμένα φρούτα είναι μια νόστιμη επιλογή-οι χουρμάδες, τα σύκα και τα βερίκοκα αποτελούν πολύ καλές επιλογές.

Πάνω από όλα πρέπει να διασκεδάσετε και να περάσετε καλά κατά την διάρκεια των γιορτών. Μην ξεχνάτε ότι λίγη φυσική δραστηριότητα παραπάνω θα σας βοηθήσει να να κάψετε αυτές τις extra θερμίδες που θα προσλάβετε. Έτσι θα μπορούσατε να χορέψετε σε κάποιο από τα πολλά πάρτι που διοργανώνονται αυτήν την περίοδο ενώ την ημέρα των Χριστουγέννων μετά το γεύμα να πάτε για ένα όμορφο περίπατο.

Γράφει ο/η Κάζης Αβραάμ, Κλινικός Διαιτολόγος-Διατροφολόγος, Πτυχιούχος Χαροκοπείου Πανεπιστημίου, M.Sc. στη Κλινική Διατροφή - Κούτσικας Κωνσταντίνος, Διαιτολόγος-Διατροφολόγος, Πτυχιούχος Α.ΤΕ.Ι.Θ.