Μεταβολισμός, Αυτά που πρέπει να ξέρετε

“Δεν έχω καλό μεταβολισμό” ή “ο κακός μεταβολισμός μου φταίει για το βάρος μου”… Φράσεις που τις λέμε και τις ακούμε συνεχώς καθώς αποτελούν ίσως και το καλύτερο άλλοθι για να δικαιολογήσουν τις διατροφικές παρεκτροπές και το αυξημένο σωματικό μας βάρος. Τι συμβαίνει όμως στην πραγματικότητα και ποιος είναι επιτέλους ο “περιβόητος” μεταβολισμός που σηκώνει πάνω του όλα τα “βάρη”; Από ποιους παράγοντες επηρεάζεται και τι ρόλο έχει στην απώλεια ή στην αύξηση του σωματικού βάρους; Δυστυχώς, η κακή πληροφόρηση έχει δημιουργήσει πολλά λανθασμένα ή αντιεπιστημονικά κλισέ, τα οποία κρίνεται σκόπιμο να επισημανθούν και να διορθωθούν προκειμένου να διατηρήσουμε ένα σωστό και υγιεινό διατροφικό προφίλ. Ο όρος μεταβολισμός ως έννοια είναι αρκετά περίπλοκη, καθώς περιλαμβάνει το σύνολο των χημικών αντιδράσεων που συμβαίνουν στο ανθρώπινο σώμα, το οποίο συχνά παρομοιάζεται με ένα δαιδαλώδες χημικό εργοστάσιο. Ο μεταβολισμός διακρίνεται σε δύο μεγάλες κατηγορίες: τον αναβολισμό, που αποτελείται από τις χημικές αντιδράσεις με τις οποίες το σώμα φτιάχνει περίπλοκες ενώσεις από απλούστερες, και τον καταβολισμό, ο οποίος περιλαμβάνει τις αντιδράσεις στις οποίες οι θρεπτικές ουσίες καίγονται και παράγουν ενέργεια, χρήσιμη για το σύνολο των λειτουργιών του οργανισμού. Καθημερινά, το ανθρώπινο σώμα χρειάζεται μεγάλες ποσότητες ενέργειας προκειμένου να υλοποιήσει το σύνολο των αναβολικών και καταβολικών διεργασιών του. Απαιτείται ενέργεια για να ζεσταθεί, να ρυθμίσει τη θερμοκρασία του, να κινηθεί, να επισκευάσει τις εσωτερικές του φθορές, να συνθέσει χρήσιμες ουσίες. Επίσης, ενέργεια δαπανάται και για τη λειτουργία των διαφόρων οργάνων και συστημάτων του οργανισμού, με εξαιρετικά ενδιαφέρουσα κατανομή της χρησιμοποιούμενης ενέργειας. Ενδεικτικά, αναφέρεται ότι η καρδιά, η οποία επιτελεί ένα πολύ μεγάλο μηχανικό έργο για την κυκλοφορία του αίματος, χρησιμοποιεί μόνο το 10% αυτής της ενέργειας, ενώ ο εγκέφαλος το 19%, διπλάσια σχεδόν ενέργεια από την καρδία. Το συκώτι, επίσης, μαζί με τα κοιλιακά σπλάχνα, χρησιμοποιούν το 27% και οι νεφροί το 7% της ενέργειας αυτής. Συν τοις άλλοις, σημαντικό ποσό ενέργειας δαπανάται και ως απώλεια θερμότητας στο εξωτερικό περιβάλλον. Μέτρο, λοιπόν, της ενέργειας που ξοδεύει το σώμα μας είναι ο βασικός μεταβολισμός, ο οποίος υπολογίζεται στις γνωστές μας θερμίδες. Ονομάζεται έτσι ονομάζεται έτσι κατ’ ευφημισμό, καθώς με κανένα τρόπο δεν χαρακτηρίζει το σύνολο των χημικών αντιδράσεων που συμβαίνουν μέσα μας, είναι όμως μια καλή προσέγγιση της ενέργειας που ξοδεύουμε για να τις εκτελέσουμε. Ο βασικός μεταβολισμός (BM) υπολογίζεται όταν το άτομο είναι ξαπλωμένο, ήρεμο, σε θερμοκρασία δωματίου (20-25°C) και ενώ έχει περάσει διάστημα 12 ωρών από την τελευταία πρόσληψη τροφής. Γίνεται, λοιπόν, σαφές, ότι κύριο χαρακτηριστικό του είναι πως ο υπολογισμός του υλοποιείται σε καταστάσεις ηρεμίας – δείχνοντας με αυτό τον τρόπο το ποσό ενέργειας που καταναλώνει το σώμα όταν αναπαύεται και δεν καταναλώνει καθόλου ενέργεια, οφειλόμενη σε κάποια φυσική δραστηριότητα. Πρακτικά, ο βασικός μεταβολισμός, εκ πρώτης όψεως, δεν φαίνεται χρήσιμος καθώς οι περισσότεροι άνθρωποι δε βρίσκονται σε κατάσταση ηρεμίας όλη την ημέρα, παρά μόνο όταν κοιμούνται. Για να βρούμε την ενέργεια που καταναλώνουμε συνολικά ανά ημέρα, πολλαπλασιάζουμε τον βασικό μεταβολισμό με κάποιο συντελεστή φυσικής δραστηριότητας. Ωστόσο, υπάρχουν, βέβαια, πολύ λεπτομερέστερες θεωρητικές μέθοδοι για τον υπολογισμό του βασικού μεταβολισμού, ο οποίος μπορεί να γίνει συνάμα με τη χρήση μηχανημάτων άμεσης ή έμμεσης θερμιδομετρίας, τα οποία είναι ιδιαίτερα ακριβά και χρησιμοποιούνται σε έρευνες από πανεπιστήμια και ιατρικά κέντρα. Ισχυρισμοί για άλλους μυστηριώδεις «βιοηλεκτρικούς» κ.α. τρόπους μέτρησης είναι ψευδείς και αντιεπιστημονικοί. Ποιοι είναι, όμως, οι σημαντικότεροι παράγοντες που επηρεάζουν το βασικό μεταβολισμό και, συνεπώς, την συνολική κατανάλωση ενέργειας; · ΦΥΛΟ : Διαπιστώνεται άμεση συσχέτιση καθώς συνδέεται με την αναλογία λίπους και μυϊκού ιστού του ανθρώπινου σώματος. Έχει αποδειχθεί ότι οι άντρες ξοδεύουν περισσότερη ενέργεια από τις γυναίκες, συνεπώς διαθέτουν και μεγαλύτερο βασικό μεταβολισμό, καθώς έχουν κατά κανόνα λιγότερο λίπος (αδρανής ιστός) και περισσότερο μυϊκό ιστό (ενεργός μεταβολικά ιστός). · ΒΑΡΟΣ : Η αύξηση του σωματικού βάρους επιφέρει και αντίστοιχη αύξηση του βασικού μεταβολισμού. · ΜΥΪΚΟΣ ΙΣΤΟΣ : Παρατηρείται αναλογική αύξηση του βασικού μεταβολισμού όταν υπάρχει αύξηση του μυϊκού ιστού, καθώς αποτελεί το πιο ενεργό μεταβολικό ιστό του σώματος. Προπόνηση με βάρη διατηρεί και αυξάνει τον μυϊκό ιστό. · ΛΙΠΩΔΗΣ ΙΣΤΟΣ : Αυξάνεται ο βασικός μεταβολισμός όταν αυξάνεται ο λιπώδης ιστός. Ένα μέρος του λιπώδους ιστού στο σώμα που είναι μεταβολικά ενεργός, κυρίως το λίπος στην κοιλιά, πιθανόν να συνδέεται με το βασικό μεταβολισμό. Για αυτό, τα παχύσαρκα άτομα και ιδιαίτερα αυτά που εμφανίζουν συσσώρευση του λίπους στην κοιλιακή περιοχή (αντρικού τύπου παχυσαρκία), έχουν μεγαλύτερο βασικό μεταβολισμό. · ΗΛΙΚΙΑ : Άμεσος συσχετισμός αλλά δυστυχώς αντιστρόφως ανάλογος. Πιο συγκεκριμένα, με την παρέλευση των ετών, μειώνεται ο μυϊκός ιστός του σώματος και αυξάνει το λίπος, με αποτέλεσμα να μειώνεται ο βασικός μεταβολισμός. Έτσι, ο βασικός μεταβολισμός μειώνεται 1 με 2 % ανά δεκαετία, (γεγονός που λαμβάνει χώρα) μεταξύ της δεύτερης και της έβδομης δεκαετίας της ζωής του ατόμου. Ορμονικές μεταβολές οδηγούν στο ίδιο αποτέλεσμα. · ΑΝΑΠΤΥΞΗ : Οι ενεργειακές ανάγκες των παιδιών (φάση μέγιστης βιολογικής και σωματικής ανάπτυξης) είναι μεγαλύτερες από αυτές των ενηλίκων, καθώς υπάρχει αυξημένη σύνθεση ουσιών. Η ανάπτυξη, συνεπώς, αυξάνει το βασικό μεταβολισμό. · ΕΠΙΦΑΝΕΙΑ ΣΩΜΑΤΟΣ : Σχετίζεται με απώλεια σε θερμότητα που έχουμε μέσω της εφίδρωσης του σώματος. Επομένως, άτομα με μεγάλη επιφάνεια σώματος χάνουν σημαντικά ποσά ενέργειας από το σώμα τους και για αυτό έχουν μεγαλύτερες ενεργειακές απαιτήσεις. · ΒΑΘΜΟΣ ΑΣΚΗΣΗΣ (ΠΡΟΠΟΝΗΜΕΝΟΙ – ΑΠΡΟΠΟΝΗΤΟΙ) : Ποικίλει η επίδραση στο βασικό μεταβολισμό, ανάλογα με το επίπεδο προπόνησης και το βαθμό της καθημερινής άσκησης. · ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ ΣΩΜΑΤΟΣ : Αυξάνεται κατά 12% ο βασικός μεταβολισμός για κάθε 10C που αυξάνεται η θερμοκρασία του σώματος. · ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗ ΚΑΙ ΘΗΛΑΣΜΟΣ : Οι καταστάσεις αυτές αυξάνουν τις ενεργειακές δαπάνες της μητέρας, κυρίως λόγω της αύξησης της μυϊκής μάζας της μήτρας, του πλακούντα και του εμβρύου, καθώς και της αύξησης της κυκλοφορίας ορισμένων ορμονών. · ΚΛΙΜΑ ΚΑΙ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ : Στις χώρες με ψυχρό κλίμα η κατανάλωση ενέργειας είναι μεγαλύτερη σε ποσοστό 2-5% από τις χώρες με θερμό κλίμα. · ΣΤΕΡΗΤΙΚΗ ΔΙΑΙΤΑ – ΥΠΟΣΙΤΙΣΜΟΣ : Μειώνεται ο βασικός μεταβολισμός όταν ακολουθείται κάποια στερητική δίαιτα ή υπάρχει σοβαρός θερμιτικός υποσιτισμός. · ΣΥΣΤΑΣΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ : Η συνηθισμένη διατροφή (μεικτή διατροφή) προκαλεί αύξηση του βασικού μεταβολισμού περίπου κατά 10%. Πρόκειται για τη θερμογενετική επίδραση της τροφής. Η αύξηση του βασικού μεταβολισμού είναι πιο μεγάλη όταν η διατροφή είναι πλούσια σε πρωτεΐνες. Σε αυτή την περίπτωση, ο βασικός μεταβολισμός μπορεί να αυξηθεί έως και 40%. Η θερμογενετική επίδραση των υδατανθράκων είναι μικρότερη της πρωτεΐνης και μπορεί να φθάσει έως 20%, ενώ τα λίπη αυξάνουν ελάχιστα το βασικό μεταβολισμό σε ποσοστό που αγγίζει το 5%. · ΥΠΕΡΦΑΓΙΑ : Αυξάνεται ο βασικός μεταβολισμός όταν αυξάνεται σημαντικά η καθημερινή θερμιδική κατανάλωση αλλά μόνο για σύντομο χρονικό διάστημα. · ΤΑΚΤΑ ΓΕΥΜΑΤΑ : Η κατανάλωση γευμάτων σε τακτά χρονικά διαστήματα κατά τη διάρκεια της ημέρας (ανά 3 με 4 ώρες) βοηθούν στη σωστότερη κατανομή των προσλαμβανομένων θερμίδων ημερησίως, αυξάνοντας έτσι το βασικό μεταβολισμό. · ΑΛΚΟΟΛ : Το αλκοόλ πιθανόν να αυξάνει το βασικό μεταβολισμό. · ΚΑΠΝΙΣΜΑ : 4 τσιγάρα αυξάνουν το βασικό μεταβολισμό κατά 3% για περισσότερο από 3 ώρες. Η δράση της νικοτίνης (το πιο ενεργό συστατικό του καπνού) επιφέρει αύξηση της κατανάλωσης ενέργειας (αύξηση του βασικού μεταβολικού), και μείωση του σωματικού βάρους μέσω καταστολής του αισθήματος της όρεξης (πρόσληψης τροφής). · ΚΑΦΕΪΝΗ : Μια δόση 200mg καφεΐνης δια στόματος, αυξάνει το βασικό μεταβολισμό κατά 5-8% (προτιμότερη κατανάλωσή του ακριβώς μετά το γεύμα με διάρκεια δράσης 3 ωρών). · ΑΣΘΕΝΕΙΑ, ΚΑΤΑΒΟΛΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ, ΤΡΑΥΜΑ : Αυξάνεται ο βασικός μεταβολισμός όταν συνυπάρχει ασθένεια ή κάποιες καταβολικές καταστάσεις ή κάποιο τραύμα. · ΟΡΜΟΝΙΚΟΙ ΛΟΓΟΙ : Οι ορμόνες του θυρεοειδούς αδένα επηρεάζουν το βασικό μεταβολισμό: υπολειτουργία του αδένα τον μειώνει έως και 40%, ενώ υπερλειτουργία τον αυξάνει έως και 80%. Αρκετές ακόμη ορμόνες έχουν έντονες επιδράσεις, με κυριότερη την αδρεναλίνη, που αυξάνει το βασικό μεταβολισμό και εκκρίνεται σε καταστάσεις άγχους ή φόβου. Επίσης, οι κατεχολαμίνες (επινεφρίνη και νορεπινεφρίνη), η κορτιζόλη καθώς και η αυξητική ορμόνη αυξάνουν το βασικό μεταβολισμό. · ΑΠΩΛΕΙΑ ΒΑΡΟΥΣ : Έχει διαπιστωθεί ότι η απώλεια βάρους δρα αρνητικά στο ρυθμό του βασικού μεταβολισμού: όταν το σώμα χάνει βάρος, κάνει οικονομία ενέργειας για λόγους ασφαλείας, με αποτέλεσμα να μην επιτυγχάνεται η ίδια απώλεια βάρους στο τέλος της προσπάθειας όπως και στην αρχή. Το φαινόμενο είναι ιδιαίτερα έντονο όταν η αρχική απώλεια βάρους είναι μεγάλη. Πιο συγκεκριμένα, άτομα που χάνουν 10% ή και περισσότερο βάρος εμφανίζουν μεταβολές στην κατανάλωση ενέργειας (μείωση κατά περίπου 23% της ημερησίας κατανάλωσης ενέργειας, κατά 15% της κατανάλωσης ενέργειας στην ηρεμία, κατά 37% της ενέργειας που απαιτείται για την κίνηση και αύξηση της μυϊκής αποτελεσματικότητας κατά 20%). Τέλος, ας προσέξουμε ιδιαίτερα ορισμένα επικίνδυνα και αντιεπιστημονικά κλισέ: Δεν υπάρχουν μαγικά τρόφιμα, συμπληρώματα ή συνδυασμοί τροφίμων που αυξάνουν το μεταβολισμό. Δεν υπάρχουν τρόφιμα που «μπλοκάρουν» το μεταβολισμό, εμποδίζοντας την απώλεια βάρους: ο μεταβολισμός δεν είναι ρολόι με γρανάζια ή κιβώτιο ταχυτήτων για να μπλοκάρει, αλλά ένα περίπλοκο χημικό σύστημα με δυνατότητα να αφομοιώνει με επιτυχία όλες τις τροφές που του δίνουμε. Ανακεφαλαιώνοντας, μπορούμε να εξάγουμε το συμπέρασμα ότι ο βασικός μεταβολισμός μεταβάλλεται συνεχώς - μέσω μιας πολυπαραγοντικής διαδικασίας, είναι μοναδικός για τον καθένα μας και είναι στο χέρι μας να τον βελτιώσουμε και να τον διατηρούμε πάντα σε υψηλά επίπεδα.... Ένας πολύ σωστός, ασφαλής και μόνιμος τρόπος αύξησης του μεταβολικού ρυθμού είναι η εγκατάλειψη του καθιστικού τρόπου ζωής και η καθιέρωση καθημερινής, ήπιας φυσικής δραστηριότητας. ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Α. ΒΑΡΑΓΙΑΝΝΗΣ M.Med.Sc ΚΛΙΝΙΚΟΣ ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΟΣ-ΔΙΑΤΡΟΦΟΛΟΓΟΣ

Βότανα και Βιταµίνες ΠΡΟΣΟΧΗ με ΜΕΤΡΟ

Δια µέσου των αιώνων τα συµπληρώµατα βοτάνων και βιταµινών έχουν αποτρέψει, βελτιώσει και θεραπεύσει διάφορα προβλήµατα υγείας και ασθένειες. Αλλά η ανάµειξη, ο συνδυασµός και η υπερδοσολογία των φυσικών φαρµάκων µπορούν να βλάψουν την υγεία των οφθαλµών. Μελέτες έχουν δείξει ότι ένας αριθµός φυσικών συµπληρωµάτων µπορούν να προκαλέσουν σοβαρές και µερικές φορές µη αναστρέψιµές οφθαλµολογικές επιπλοκές σε ασθενείς που κάνουν κατάχρηση.  
Παραδείγματα αυτών των βοτάνων:
Η γλυκόριζα, για περισσότερα από 4.900 χρόνια, χρησιµοποιείται συχνότατα στα κινέζικα φάρµακα ως αντιφλεγµονώδες για πονόλαιµο, αποστήµατα και δερµατίτιδες. Επίσης, χρησιµοποιείται στην Ευρώπη για το συνάχι από λοιµώξεις του άνω αναπνευστικού και γαστρίτιδες. Αλλά εάν πάρει κανείς πάνω από 50 γραµµάρια ηµερησίως, η γλυκόριζα γίνεται τοξική.

Το αφρικανικό βότανο yohimbe είναι ένα επιλεκτικός ανταγωνιστής alpha-2 που φαίνεται να πολεµά την ανδρική ανικανότητα. Αυξάνει την ροή του αίµατος και την διέγερση του νεύρου. Δυστυχώς η υπερδοσολογία αυτού του βοτάνου µπορεί να προκαλέσει σοβαρές οφθαλµολογικές επιπλοκές και άλλα σοβαρά προβλήµατα υγείας.

Το απόσταγµα του ginkgo είναι ένα πολύ ισχυρό αντιοξυδωτικό για τον αµφιβληστροειδή και τον εγκέφαλο. Μελέτες αναφέρουν ότι αυξάνει την κυκλοφορία στοναµφιβληστροειδή και στον εγκέφαλο κατά 30%. Αλλά όταν συνδυάζεται µε ασπιρίνη σε ορισµένες περιπτώσεις µπορεί να αυξηθούν οι οφθαλµολογικές επιπλοκές.

Το χαµοµήλι µε τις χαλαρωτικές ιδιότητές του χρησιµοποιείται εδώ και 2.000 χρόνια για να ανακουφίζει προβλήµατα του στοµάχου, για προστασία ενάντια στο έλκος, ενάντια της γρίππης και για ήπιους µυικούς σπασµούς. Άτοµα αλλεργικά στην αµβροσία, την µαργαρίτα και τα χρυσάνθεµα µπορεί να εκδηλώσουν αλλεργική αντίδραση στο χαµοµήλι.

Το καγιέν έχει αντιοξειδωτικές βιταµίνες Α και C µαζί µε αλκαλοειδή καψικίνη. Είναι ευρέως γνωστό ως διεγερτικό και ερεθιστικό που όταν τρίβεται πάνω στο δέρµα, αυξάνει την κυκλοφορία του αίµατος και δηµιουργεί µια αίσθηση ζέστης ή καψίµατος. Χρησιµοποιείται σε διάφορα οφθαλµολογικά παρασκευάσµατα µε βότανα για βλεφαρίτιδα και επιπεφυκίτιδα. Ωστόσο, επειδή προκαλεί ερεθισµό, µπορεί να χειροτερέψει τα συµπτώµατα του ερεθισµού του επιπεφυκότα. Έχουν αναφερθεί αρκετές περιπτώσεις έλκους κερατοειδή όταν χρησιµοποιήθηκε σε µεγάλη ποσότητα. Το παρασκεύασµα του βοτάνου µπορεί κυριολεκτικά να δηµιουργήσει τρύπα στον κερατοειδή δηµιουργώντας έλκος.

 Η ευφορβία είναι ένα καθάρσιο που περιέχει καρκινογόνες ουσίες και ουσίες που προκαλούν ερεθισµό. Ένα πρόσφατο άρθρο αναφέρει ότι τυχαία ένας ασθενής έβαλε στο µάτι του, µετά από έγκαυµα, φύλλα ευφορβίας και ανέπτυξε σοβαρής µορφής κερατίτιδα που απαιτούσε λήψη στεροειδών σταγόνων για αρκετές εβδοµάδες για την εξάλειψη των συµπτωµάτων. Δεν υπάρχουν αναφορές για την σύνδεση κερατίτιδας-εσωτερικής εισαγωγής ευφορβίας, αλλά η εξωτερική χρήση δεν συνίσταται.

Η κιτράλη είναι το κύριο, ρευστό συστατικό του βοτάνου lemon balm και του may chang.Χρησιµοποιείται ευρεύως στα κινέζικα φάρµακα και αντενδεικνυται για ασθενείς µε γλαύκωµα. Μελέτες σε πιθήκους έχουν δείξει ότι παίρνοντας µικρές δόσεις των 2-5 mcg αυξάνει την ενδοφθάλµια πίεση. Δεν υπάρχει σχετική εµπειρία αν η κιτράλη έχει ή όχι επίπτωση στους ανθρώπους.  

Αρσενική φτέρη χρησιµοποιείται στην Ευρώπη για την θεραπεία του κειστοειδούς σκώληκα αλλά δεν υπάρχει έγκριση για την χρήση του στις ΗΠΑ. Είναι εξαιρετικά δηλητηριώδης όταν λαµβάνεται από το στόµα. Στην Ευρώπη έχουν αναφερθεί περιπτώσεις οπτικής νευρίτιδας και τύφλωσης από την χρήση αυτού του βοτάνου. Συχνές επιπτώσεις είναι : πονοκέφαλοι, τρέµουλο, ναυτία και τάση εµετού, σπασµοί, καρδιακή και αναπνευστική ανεπάρκεια και θάνατος. Δεν υπάρχουν µελέτες που προσδιορίζουν σύνδεση µεταξύ της υπερβολικής λήψης καρότου και καταρράκτη, αλλά είναι πιθανή η ανάπτυξή του αν καταναλωθεί σε µεγάλες ποσότητες.

Τα καρότα περιέχουν ουσίες που γίνονται τοξικοί παράγοντες όταν εκθέτονται στην υπεριώδη ακτινοβολία του ήλιου. Αφού οι ακτίνες UV προκαλούν καταρράκτη υπάρχει µια θεωρητική ανησυχία ότι αυτές οι ουσίες που θα δημιουργηθούν απο την έκθεση στον ήλιο ίσως αυξάνουν τον κίνδυνο για ανάπτυξη καταρράκτη. Σύµφωνα µε µια µελέτη ένας ασθενής µε καρκίνο του προστάτη ανέπτυξε έναν άτυπο φαιό (καφέ) καταρράκτη µετά από 3µηνη κατανάλωση ενός παρασκευάσµατος από οξυαγκαθιά, χρυσάνθεµο, γεντιανή, φλούδα σταφυλιού, σπόροσέλινου και πολλών άλλων βοτάνων.

Οι µεγάλες δόσεις καροτίνης Β µπορεί να προκαλέσουν υπερκαροτοαναιµία, µια κατάσταση που χαρακτηρίζεται από περιφερειακό χρωµατισµό των δακτυλίων του κερατοειδή ή κιτρινο πορτοκαλί απόθεση περιφερειακά του κερατοειδή. Ουσιαστικά 10,000 IUs καροτίνης Β ηµερησίως είναι αρκετή ποσότητα που µπορεί να λάβει κάποιος. Σε καµµία περίπτωση η δόση δεν πρέπει να ξεπερνά τα 15,000 IUs.

 H canthaxanthine είναι συστατικό µαυρίσµατος. Μπορεί κάποιος να τη λάβει από το στόµα ή να την «απλώσει» στην επιδερµίδα. Υπερβολικές δόσεις µπορούν να προκαλέσουν αµφιβληστροειδοπάθεια, που χαρακτηρίζεται από κρυσταλλικά ιζήµατα στον αµφιβληστροειδή και απώλεια οπτικής οξύτητας. Βρίσκεται κυρίως στον σολωµό (το συστατικό που «κοκκινίζει» το κρέας του σολωµού) καθώς και σε άλλα ψάρια που ζούν σε παγωµένα νερά. Η υπερβολική κατανάλωση ψαριών ιχθυοτροφείου οδηγεί στην εµφάνιση τοξικότητας. Στα πτηνοτροφεία προσθέτουν canthaxanthine για να σκουρύνουν τον κρόκο του αυγού. Η συνιστώσα ηµερήσια δοσολογία είναι .003mg/Kg. Το σελήνιο είναι µέταλλο που έχει αντιοξυδωτικές ιδιότητες. Είναι ουσιαστικός παράγοντας για υπεροξειδάση, που είναι ένα από τα µεγαλύτερα συστήµατα ενζύµων που ευθύνονται για την αντιοξειδωση των τοξινών του περιβάλλοντος. Η συνιστώσα ποσότητα σεληνίου είναι 200-400mcg ηµερησίως. Μεγαλύτερη δόση είναι καταστροφική για τα µάτια. Πολλοί άνθρωποι κάνουν χρήση µεγάλων ποσοτήτων βοτάνων, βιταµινών και άλλων φυσικών συµπληρωµάτων χωρίς να συµβουλευτούν τους γιατρούς τους. Ο οφθαλµίατρος πρέπει να γνωρίζει λεπτοµερώς το ιστορικό των ασθενών του : τις βιταµίνες, βότανα και λοιπά φυσικά συµπληρώµατα και την δοσολογία. Αν υπάρχει υποψία για πιθανή οφθαλµολογική τοξικότητα πρέπει ο ασθενής να ενηµερωθεί, να αλλάξει δοσολογία ή να µην ξαναπάρει συµπληρώµατα. Ενηµερώστε λοιπόν τον γιατρό σας και τον οφθαλµίατρό σας για κάθε τέτοια χρήση. Ο οφθαλµίατρος χρειάζεται να επιµορφώνεται για την ασφάλεια των θεραπειών µε φυσικά συµπληρώµατα και τις επιπλοκές που µπορεί να δηµιουργηθούν, γιατί όλο και περισσότεροι ασθενείς τα χρησιµοποιούν.  

Στα επόµενα χρόνια θα υπάρξει αύξηση των κρουσµάτων τοξικότητας καθώς οι άνθρωποι συνεχίζουν να χρησιµοποιούν φυσικά και μη συµπληρώµατα με υπερβολικό τρόπο. Ενδεχοµένως νέα σύνδροµα µπορεί να αναπτυχθούν στα προσεχή χρόνια καθώς όλο και περισσότεροι χρησιµοποιούν αυτά τα προϊόντα με υπερβολή, δεν είναι βλαβερό το ότι παίρνουμε κάποια προσεγμένα βότανα αλλά αυτά τα βότανα να μην τα πέρνουμαι περισσότερο απο 1-2 μήνες συνεχόμενα και όχι περισσότερα απο 2-3 ποτήρια την μέρα, ο οργανισμός μας χρειάζεται και εναλλακτικά βότανα που αν τα παίρνουμε για λόγους διατήρησης της υγείας μας θα μας βοηθήσουν, χωρίς να μας βγάζουν άλλα προβλήματα υγείας, δεν πρέπει όμως να περιμένουμε απο κάποια βότανα να μας κάνουν εντελώς καλά αν και εμείς προσωπικά δεν κάνουμε προσπάθειες για καλυτέρευση της διατροφής μας και της υγιεινής καθαριότητας που πρέπει να διατηρείται γύρω από αυτήν.  


ΠΑΝ ΜΕΤΡΟΝ ΑΡΙΣΤΟΝ

 
για περισσότερα βλέπετε:
Μεσογειακή Διατροφή  
Το σπίτι μας και η υγιεινή 
Συμβουλές για να βελτιώσουμε τη διατροφή μας.

Δρ.Κανελλοπουλος Χειρουργος-Οφθαλµιατρος , Αναπληρωτής καθηγητής Μεταµοσχεύσεων κερατοειδούς και Διαθλαστικής χειρουργικής στο Παν/µιο της Νέας Υόρκης.
Διευκρινήσεις και διορθώσεις οι κατασκευαστές της ιστοσελίδας μας.

Η αλήθεια για τις δίαιτες της μόδας.

Εισαγωγή Σύμφωνα με έρευνες το 1/3 των ανθρώπων που κάνουν δίαιτα καταλήγουν να έχουν περισσότερα κιλά λίγες εβδομάδες από τότε που ξεκίνησαν. Η κυριότερη αιτία αυτού του φαινομένου είναι διάσημες δίαιτες, οι οποίες είτε είναι πολύ στερητικές είτε έχουν έναν ασυνήθιστο συνδυασμό τροφών για ένα μικρό χρονικό διάστημα κατά το οποίο παρατηρείται μεγάλη απώλεια βάρους. Εύκολα όμως κανείς κουράζεται και ξαναρχίζει την κατανάλωση όλων των απαγορευμένων τροφών με αποτέλεσμα να ξαναπαίρνει όσα κιλά έχασε.

Πώς να εντοπίζετε μια κακή διατροφική συμβουλή;

Αποφύγετε δίαιτες που: - Σας υπόσχονται γρήγορα αποτελέσματα. - Συστήνουν μαγικές τροφές που καίνε λίπος όπως γκρέιπ φρουτ, αγκινάρες, μηλόξυδο κ.α. Είναι σωστό να κατανοήσει ο καταναλωτής ότι όλες οι φυσικές τροφές που είναι πλούσιες σε θρεπτικά συστατικά έχουν θετική επίδραση στον μεταβολισμό των λιπών, πρωτεϊνών και υδατανθράκων. Άρα με αυτήν την λογική όλες οι φυσικές τροφές όπως το ψάρι, το γάλα, τα όσπρια κ.α. είναι λιποδιαλύτες. - Προωθούν την αποφυγή ή τον αυστηρό περιορισμό ολόκληρης ομάδας τροφίμων, όπως οι υδατάνθρακες ή τα γαλακτοκομικά προϊόντα και συστήνουν μεγάλες ποσότητες συμπληρωμάτων βιταμινών και μετάλλων ως υποκατάστατα. - Προωθούν τη μονοφαγία π.χ. κοτόπουλο-μαρούλι. - Συστήνουν γρήγορη και εύκολη απώλεια βάρους. Ο στόχος απώλειας βάρους ανά βδομάδα δεν πρέπει να ξεπερνά το 1-2% του βάρους του ατόμου. Σε αντίθετη περίπτωση υπάρχει σοβαρός κίνδυνος απώλειας μυϊκού ιστού. - Προτείνουν την κατανάλωση τροφών με συγκεκριμένους συνδυασμούς, όπως για παράδειγμα κρέας με άμυλο. Είναι καλό να γνωρίζουμε ότι η πρωτεΐνη του κρέατος και το άμυλο διασπώνται σε διαφορετικά σημεία στο γαστρεντερικό σωλήνα και σε διαφορετικές χρονικές στιγμές. - Ισχυρίζονται ότι είναι πολύ καλό για να είναι αληθινό. - Επικεντρώνονται μόνο στην εξωτερική εμφάνιση και όχι στα οφέλη στην υγεία. Αυξημένη απώλεια μυϊκού ιστού είναι δυνατό να προκαλέσει μείωση του βασικού μεταβολισμού του ατόμου, χαμηλή απόδοση στην δουλειά και εξασθένιση του ανοσοποιητικού συστήματος κ.α.

Ποιος είναι ο ειδικός;

Μη σας ξεγελά το γεγονός ότι αρκετές διασημότητες ακολουθούν αυτές τις παράξενες και περίεργες δίαιτες. Συνήθως η εμφάνισή τους οφείλεται σε κληρονομικά χαρακτηριστικά και από την άλλη έχουν μια στρατιά από εκπαιδευτές, μάγειρες, στυλίστες να τους ακολουθεί, οι οποίοι προσέχουν τη διατροφή και την εμφάνισή τους. Ακόμη να είστε ιδιαίτερα προσεκτικοί με τους χωρίς πτυχία «ειδικούς» που μπορεί να υποστηρίζουν τεχνικές που δεν έχουν τεκμηριωθεί επιστημονικά.

Αναζητήστε τη συμβουλή κάποιου διαιτολόγου-διατροφολόγου με αναγνωρισμένα προσόντα ο οποίος είναι σε θέση να σας δώσει ασφαλείς και τεκμηριωμένες συμβουλές.

Βασικές Οδηγίες:

Ποια είναι λοιπόν η καλύτερη συμβουλή για να απαλλαγεί κανείς από τα περιττά κιλά και να μην τα ξαναβάλει; Αρχικά πρέπει κανείς να λάβει υπόψη όχι μόνο τη διατροφή αλλά τον τρόπο ζωής και το είδος της σωματικής δραστηριότητας. Πρέπει να γίνουν αλλαγές στις διατροφικές συνήθειες που θα διατηρηθούν και μετά το αδυνάτισμα.

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΠΟΥ ΘΑ ΣΑΣ ΒΟΗΘΗΣΟΥΝ ΣΤΟ ΑΔΥΝΑΤΙΣΜΑ

1. Τρώτε 5 γεύματα την ημέρα Είναι σημαντικό για τον οργανισμό σας να τρώτε μικρά και συχνά γεύματα. Ξεκινήστε με ένα καλό πρωινό που θα σας δώσει ενέργεια και ευεξία κατά τη διάρκεια της ημέρας. Μη χάνετε τα ενδιάμεσα σνακ και επιλέξτε φαγητά από όλες τις ομάδες τροφίμων.

2. Πίνετε πολύ νερό 8-10 ποτήρια την ημέρα

3. Μειώστε τα λιπαρά Τα λιπαρά προσδίδουν αρκετές θερμίδες στον οργανισμό και γι’ αυτό συνίσταται προσοχή κατά την κατανάλωσή τους. Αποφύγετε τηγανητά φαγητά, γλυκά, μαγιονέζες και ντρέσινγκ. Αποφύγετε βούτυρα και μαργαρίνες και προτιμήστε το ελαιόλαδο. Καταναλώνετε γαλακτοκομικά χαμηλά σε λιπαρά. Μετράτε πάντα το λάδι που χρησιμοποιείτε στο φαγητό σας με 1 κουτάλι.

4. Μειώστε τη ζάχαρη Αποφύγετε σοκολάτες, γλύκά και αναψυκτικά που σας προσδίδουν μόνο θερμίδες. Αν θέλετε κάτι γλυκό προτιμήστε τα γλυκά του κουταλιού και τα γιαούρτια με φρούτα. Αντικαταστήστε τη ζάχαρη με μέλι στα ροφήματά σας και καταναλώνετε μέχρι 3 κουταλάκια ζάχαρη την ημέρα στους καφέδες.

5. Προσοχή στο αλκοόλ Καταναλώνετε 2-3 ποτά την εβδομάδα

6. Προσοχή στο αλάτι Μην χρησιμοποιείτε πολύ αλάτι στο φαγητό σας.

7. Αυξήστε την κατανάλωση φυτικών ινών Προτιμάτε πάντα ψωμί και δημητριακά ολικής αλέσεως και μαύρο ρύζι και ζυμαρικά. Τρώτε άφθονα φρούτα, λαχανικά και όσπρια

8. Αυξήστε τη σωματική σας δραστηριότητα Γίνετε δραστήριοι, βάλτε στόχο τουλάχιστον 30 λεπτά καθημερινής μέτριας άσκησης, αν μπορείτε να κάνετε περισσότερο ακόμα καλύτερα-ιδανικά προσπαθήστε να γυμνάζεστε 60 λεπτά την ημέρα

9. Κρατήστε ένα ημερολόγιο διατροφής και επικεντρωθείτε στις άσχημες διατροφικές συνήθειες

10. Προσέξτε τις μερίδες των γευμάτων

11. Προτιμήστε φρούτα και λαχανικά ως επιδόρπια και ενδιάμεσα γεύματα Τέτοιες επιλογές είναι πλούσιες σε νερό και φυτικές ίνες, αλλά φτωχές σε θερμίδες, δίνοντας το αίσθημα του κορεσμού και βελτιώνοντας την λειτουργία του πεπτικού σωλήνα χωρίς να προσθέτουν κιλά.

12. Να είστε ρεαλιστές με τη απώλεια βάρους: στόχος 0,5-1 kg την εβδομάδα

13. Μειώστε το άγχος Η προσπάθεια που κάνετε απαιτεί χρόνο και διάθεση. Προσπαθήστε να έχετε καλή ψυχολογία και βάζετε πάντα ρεαλιστικούς στόχους. Αντιμετωπίστε με ψυχραιμία την κάθε αποτυχία και μην εγκαταλείπετε την προσπάθειά σας. Να έχετε πάντα στο μυαλό σας τους λόγους που σας οδήγησαν στο αδυνάτισμα και να τους χρησιμοποιείτε ως κίνητρα που θα σας βοηθήσουν να συνεχίσετε. Γράφουν οι Ίσαρη Γεωργία, Κλινικός Διαιτολόγος-Διατροφολόγος, Πτυχιούχος Χαροκοπείου Πανεπιστημίου - Παπαχρήστος Παρασκευάς, Διαιτολόγος-Διατροφολόγος, Πτυχιούχος Α.ΤΕ.Ι.Θ., Μ.Sc στην Διασφάλιση Ποιότητας

Πόσο επικίνδυνο είναι το άλας στη διατροφή;

Υπάρχει μια σημαντική σχέση μεταξύ του άλατος που περιέχει η διατροφή μας και της ψηλής αρτηριακής πίεσης.

Τα άτομα τα οποία λαμβάνουν μια διατροφή πλούσια σε άλας έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να προσβληθούν και να πάσχουν από ψηλή αρτηριακή υπέρταση.

Οι λόγοι για τους οποίους το αλάτι (χλωριούχο νάτριο) αυξάνει την αρτηριακή πίεση δεν είναι ακόμη πλήρως κατανοητοί. Βασικά είναι το νάτριο που περιέχεται μέσα στο άλας που είναι υπεύθυνο για την υπέρταση που προκαλεί.

Δυστυχώς οι περισσότεροι άνθρωποι καταναλώνουν πολύ περισσότερο άλας από αυτό που πραγματικά χρειάζεται ο οργανισμός τους.

Οι πραγματικές ημερήσιες ανάγκες του οργανισμού μας σε άλας είναι μόνο 1 γραμμάριο. Αυτό αντιστοιχεί με το ένα πέμπτο του κουταλιού του τσαγιού.

Συστήνεται να μην καταναλώνουμε περισσότερο από 6 γραμμάρια την ημέρα αλλά αναπόφευκτα πολλοί από εμάς και ιδιαίτερα με το σύγχρονο τρόπο ζωής, τρώμε πολύ περισσότερο.

Τα περισσότερα τρόφιμα ή φαγητά που αγοράζουμε και παίρνουμε σήμερα είναι επεξεργασμένα. Περιέχουν πολλά σκευάσματα που χρησιμοποιούνται κατά την προετοιμασία τους. Το άλας χρησιμοποιείται σε άφθονες ποσότητες και πολύ συχνά δεν γνωρίζουμε την περιεκτικότητα σε άλας των τροφίμων που καταναλώνουμε.

Έχει υπολογιστεί ότι τα τρία τέταρτα του άλατος που τρώμε προέρχεται από επεξεργασμένα ή έτοιμα φαγητά και άλλα τρόφιμα τα οποία επίσης είναι πολύ πλούσια σε λιπαρές νοσηρές ουσίες.

Είναι σημαντικό να κάνουμε προσπάθειες να μειώσουμε την ποσότητα άλατος που απορροφούμε καθημερινά. Πρέπει να αρχίσουμε προσπαθώντας να μη προσθέτουμε άλας στο φαγητό όταν είμαστε στο τραπέζι.

Στη συνέχεια και αφού αρχίσουμε να συνηθίζουμε τη νέα κατάσταση είναι καλό να μειώνουμε το αλάτι που προστίθεται στο φαγητό κατά το μαγείρεμα. Υπάρχουν άλλα καρυκεύματα, μπαχαρικά και αρωματικά που μπορούν να χρησιμοποιηθούν και να δώσουν μια πολύ ευχάριστη γεύση στο φαγητό.

Επίσης είναι πολύ σημαντικό να ελέγχουμε την περιεκτικότητα σε άλας των τροφίμων και έτοιμων φαγητών που αγοράζουμε (sodium, sodium chloride, salt και ότι περιέχει αυτές της λέξεις). Διαβάζοντας τις ετικέτες που πρέπει να έχουν τα τρόφιμα που αγοράζουμε, μπορούμε να γνωρίζουμε την περιεκτικότητα τους σε άλας. Σίγουρα πρέπει να προτιμούμε να αγοράζουμε τα προϊόντα εκείνα που είναι φτωχά σε άλας.

Με τις προσπάθειες που θα κάνουμε για να αποφεύγουμε το άλας, θα αντιληφθούμε γρήγορα, σε ένα μήνα περίπου σύμφωνα με τους ειδικούς ότι έχουμε συνηθίσει και μάλιστα είναι πολύ πιθανό ότι δεν θα μας αρέσουν τα αλατισμένα φαγητά.

Δεν πρέπει να ανησυχούμε ότι πιθανόν να προκύψει σε μας έλλειψη του αναγκαίου άλατος που χρειάζεται ο οργανισμός μας διότι θα παίρνουμε το άλας αυτό από διάφορες πηγές όπως το ψωμί και τα διάφορα άλλα έτοιμα φαγητά και συσκευασμένα τρόφιμα που περιέχουν άλας, τέλος, καλύτερα είναι να προτιμούμε όσο πιο φρέσκα και απλά τρόφιμα γίνεται και αν είναι αναγκαία η προσθήκη τύπου άλατος αυτό θα πρέπει να είναι από μπαχαρικά σαν υποκατάστατο του άλατος.

Πηγή: National Heart, Lung, and Blood Institute