Γιορτές χωρίς προβλήματα. Τι πρέπει να προσέξουμε;

Οι γιορτές πλησιάζουν και το ερώτημα που τίθεται είναι εάν είμαστε αρκετά ενημερωμένοι και εάν γνωρίζουμε τους κινδύνους που ελλοχεύουν αυτές τις ημέρες από δικές μας αμέλειες, απερισκεψίες ή υπέρμετρους ενθουσιασμούς όσον αφορά τις διατροφικές μας συνήθειες ή παρεκκλίσεις.

Χαρακτηριστικό των εορτών είναι η πολυφαγία (γεύματα και δείπνα τόσο στο σπίτι μας όσο και σε φιλικά σπίτια, αλλά στους χώρους εργασίας, πλούσια σε θερμίδες, λιπαρά, ζάχαρη και αλάτι) και υπερβολική (κάποιες φορές) κατανάλωση οινοπνεύματος.

Είναι γνωστό, εδώ και πολλά χρόνια, ότι κατά τη διάρκεια των εορτών - από τα μέσα Δεκεμβρίου έως και τα μέσα Ιανουαρίου – αυξάνεται η προσέλευση των ασθενών στα επείγοντα περιστατικά των νοσοκομείων. Αυτή η αύξηση, που παρατηρείται κυρίως στις δυτικές καλοζωισμένες και τροφαντές κοινωνίες, προσεγγίζει ή και ξεπερνά το 30% του μέσου όρου προσελεύσεως κατά τη διάρκεια του έτους.

Κατά προτεραιότητα παρατηρείται αύξηση των καρδιαγγειακών επεισοδίων (εγκεφαλικά επεισόδια, εμφράγματα, στηθαγχικά επεισόδια, επιδείνωση της πίεσης), εμφάνιση οξέων ή επιδείνωση γνωστών γαστρεντερικών προβλημάτων (γαστρίτιδα, πεπτικό έλκος, γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, οξεία χολοκυστίτιδα, οξεία παγκρεατίτιδα, κολίτιδες), απορύθμιση μεταβολικών νόσων με κυρίαρχο των Σακχαρώδη Διαβήτη.

Κάποια από τα προαναφερόμενα προβλήματα υγείας μπορούν να παρουσιαστούν σε τόσο σοβαρή μορφή, ώστε να κινδυνέψει η ζωή του παθόντος ή και να επέλθει το μοιραίο. Γι΄ αυτό, καλό θα ήταν στην πρώτη εμφάνιση ασυνηθών ενοχλημάτων ή γνωστών συμπτωμάτων να απευθυνθείτε στο θεράποντα ιατρό σας ή να προσέλθετε στο πλησιέστερο νοσοκομείο.

Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να επιδείξουν άτομα που για θρησκευτικούς λόγους απείχαν από συγκεκριμένες τροφές για κάποιες εβδομάδες, οι ασθενείς με βεβαρημένο ιστορικό και υπό φαρμακευτική αγωγή, καθώς και εκείνα τα άτομα που υποβάλλονται σε ειδικές δίαιτες.

Δευτερευόντως, σημαντικό ρόλο παίζει η υγιεινή στην αλυσίδα αγοράς, η φύλαξη, παρασκευή και συντήρηση των πρώτων υλών παρασκευής των τροφών όσο και των έτοιμων για σερβίρισμα φαγητών. Πολλές τροφικές δηλητηριάσεις εμφανίζονται , ακριβώς γι΄ αυτό το λόγο, τις γιορτινές ημέρες, λόγω της πλημμελούς προσοχής που δείχνουμε αλλά και της βιασύνης μας στο να τελειώσουμε. Τα πιο συνηθισμένα μικρόβια που εμπλέκονται στις τροφικές δηλητηριάσεις είναι η σαλμονέλλα, ο σταφυλόκοκκος, το καμπυλοβακτηρίδιο (Campylobacter jejuni) και το κλωστρίδιο (Clostridium perfingens). Ιδιαίτερη μέριμνα πρέπει να δίνεται στην καθαριότητα και την υγιεινή τόσο των χεριών μας και των σκευών μαγειρέματος, όσο και στην ποιότητα των αγοραζόμενων προϊόντων και στην φύλαξη τους στο ψυγείο (ειδικοί χώροι φύλαξης και συγκεκριμένες θερμοκρασίες συντήρησης.Τι πρέπει να προσέξουμε στην διατροφή μας την περίοδο των γιορτών; Σε αυτήν την περίοδο η πρόσληψη βάρους είναι υπεύθυνη για την προσθήκη 1-2 κιλών. Έρευνα έδειξε ότι αυτά τα κιλά συνήθως δεν χάνονται μετά τις γιορτές, με αποτέλεσμα να προστίθενται από χρόνο σε χρόνο. Από την άλλη πλευρά, οποιαδήποτε επιλογή σε φαγητά ή γλυκά και αν κάνουμε -ακόμη και τα παραδοσιακά- μπορούν να συμπεριληφθούν σε ένα υγιεινό διατροφικό πλάνο. Εάν ωστόσο θεωρείτε ότι η περίπτωσή σας χρειάζεται λίγο “περισσότερη καθοδήγηση”, δεν έχετε παρά να ακολουθήσετε τις ακόλουθες συμβουλές:

• Κρατείστε μια ισορροπία τις γιορτινές ημέρες και μην μπείτε στην λογική “Δεν τρώω όλη μέρα γιατί επιφυλάσσομαι για το βραδινό δείπνο”. Μην παραλείπετε τα υπόλοιπα γεύματα κατά την διάρκεια της ημέρας, απλώς μετριάστε τα σε θερμίδες. Έτσι θα απολαύσετε τα γιορτινά φαγητά, λιγότερο πεινασμένοι και περισσότερο συγκρατημένοι.
• Μειώστε το αίσθημα της πείνας πριν καθίσετε στο γιορτινό τραπέζι. Αυτό θα το καταφέρετε τρώγοντας ένα μικρό, χαμηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά και θερμίδες μικρογεύμα, όπως φρούτο ή σαλάτα. Να θυμάστε, το αίσθημα της πείνας μπορεί να υπονομεύσει ακόμη και την ισχυρότερη θέληση σας για εγκράτεια!
• Η παρέα δεν αποδίδει θερμίδες! Αποφύγετε τον μπουφέ με τα ορεκτικά ή τους ξηρούς καρπούς όταν φτάσετε σ’ ένα πάρτι. Χαιρετήστε τους φίλους σας, πιείτε ένα ποτό, χαλαρώστε και μην σκέφτεστε από τώρα τί έχει μαγειρέψει η οικοδέσποινα.
• Σίγουρα είναι δύσκολο να αποφύγετε το αλκοόλ, ωστόσο μην κάνετε κατάχρηση. Για να ξεδιψάσετε προτιμήστε να πιείτε νερό ή σόδα ή αναψυκτικό χωρίς ζάχαρη αντί κρασιού, σαμπάνιας ή κοκτέιλ. Τα πρώτα δεν περιέχουν θερμίδες.
• Μην τσιμπολογάτε ό,τι βρίσκετε μπροστά σας. “Εξοπλιστείτε” μ’ ένα πιάτο και γεμίστε το με όλα όσα σκοπεύετε να δοκιμάσετε. Φροντίστε πάντως μεγάλο μέρος του να καταλαμβάνουν τρόφιμα υγιεινά, εύγευστα και ολιγοθερμιδικά, όπως είναι τα βραστά ή φρέσκα λαχανικά, τα τυριά με χαμηλά λιπαρά κλπ.
• Ξεχάστε την νοοτροπία ότι η αφαγία ωφελεί! Η στέρηση από τα παραδοσιακά γιορτινά φαγητά και γλυκά ή το αίσθημα των ενοχών όταν τα απολαμβάνετε, δεν αποτελεί υγιεινή στρατηγική διατροφής.
• Όταν διασκεδάζετε, επιλέξτε διακριτικά τα γεύματα με τις λιγότερες θερμίδες και κορεσμένα λιπαρά. Οι φιλοξενούμενοί ή οι οικοδεσπότες σας δύσκολα θα ανιχνεύσουν τη διαφορά.
• Διασκεδάστε και απολαύστε το γιορτινό τραπέζι, γιατί αποτελεί αναπόσπαστο μέρος των εορτασμών. Η απόλαυση των παραδοσιακών γευμάτων με την οικογένεια και τους φίλους σας, δεν σημαίνει ότι απαρνείστε τις υγιεινές διατροφικές συνήθειες που εφαρμόζετε όλο το υπόλοιπο έτος.
• Η αυξημένη σωματική δραστηριότητα τις γιορτινές μέρες είναι ένας καλός τρόπος να καούν οι θερμίδες πριν διασκεδάσετε έξω και μπορεί να σας προσδώσει μια λιγότερο ένοχη αίσθηση κατά την απόλαυση των διατροφικών εδεσμάτων.

Από τα παραπάνω βγαίνει αβίαστα το συμπέρασμα, ότι πρέπει να επιδεικνύουμε ιδιαίτερη προσοχή τόσο στην ποσότητα αλλά και στην ποιότητα των τροφών που καταναλώνουμε, αποφεύγοντας τα ΄΄ λουκούλλεια΄΄ γεύματα.

Παπανικήτας Αναστάσιος, Ειδικός Παθολόγος Παπαχρήστος Παρασκευάς, Διαιτολόγος – Διατροφολόγος, MSc