Κατάχρηση αλκοόλ και εξάρτηση : Πώς αντιμετωπίζεται;

Το αλκοόλ και η κατανάλωση του είναι αναπόσπαστο κομμάτι της κουλτούρας μας :το να βγούμε έξω με φίλους για ένα ποτό, να πιούμε ένα κρασάκι με το φαγητό ή να γιορτάσουμε ένα σημαντικό γεγονός με το άνοιγμα μιας σαμπάνιας. Το αλκοόλ είναι πολλές φορές συνδεδεμένο με ευχάριστες στιγμές, στιγμές διασκέδασης, χαλάρωσης και είναι διαθέσιμο σχεδόν παντού,από το σουπερμάρκετ και την κάβα μέχρι το περίπτερο της γειτονιάς μας. Λόγω του τρόπου με τον οποίο η κοινωνία μας επιτρέπει, αποδέχεται και πολλές φορές ενθαρρύνει τη χρήση αλκοόλ, είναι συχνά δύσκολο να διαπιστώσει κανείς εάν όντως έχει περάσει στην αντίπερα όχθη και έχει αρχίσει να καταναλώνει αλκόολ με τρόπο που μπορεί να προκαλέσει προβλήματα.

Πόσο αλκοόλ είναι ασφαλές να καταναλώνουμε;
Η κατανάλωση αλκοόλ μετριέται σε μονάδες, όπου 1 μονάδα αντιστοιχεί σε 8-10mg καθαρού αλκοόλ. Μια μονάδα αλκοόλ εμπεριέχεται σε ένα μικρό ποτήρι μπύρα ή ένα μικρό ποτήρι ουίσκι ή ένα ποτηράκι κρασί. Η συνιστώμενη ποσότητα κατανάλωσης είναι 14 μονάδες την εβδομάδα για τις γυναίκες και 21 μονάδες για τους άντρες. Αυτά τα όρια θεωρούνται ασφαλή από τους ειδικούς, ενώ κατανάλωση μεγαλύτερη από την αναφερόμενη, μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρά προβλήματα υγείας.

Πώς μπορώ να διαπιστώσω εάν καταναλώνω το αλκοόλ καταχρηστικά;
• Εάν καταναλώνεις περισσότερο αλκοόλ απ’ότι θα ήθελες και νιώθεις ότι σου είναι δύσκολο να ελέγξεις την ποσότητα
• Εάν μετά την κατανάλωση αλκοόλ νιώθεις τύψεις και ντροπή
• Εάν πιάνεις τον εαυτό σου να λέει ψέματα σε σχέση με πόση ποσότητα κατανάλωσες ή εάν ήπιες
Εάν έχεις «κενά μνήμης» για τα πράγματα που έκανες όσο έπινες
• Εάν χρειάζεσαι το ποτό για να χαλαρώσεις ή να αλλάξεις τον τρόπο που νιώθεις
• Εάν χρησιμοποιείς αλκοόλ σε καταστάσεις που είναι επικίνδυνες για την ασφάλεια σου(για παράδειγμα στο αυτοκίνητο όταν οδηγείς)
• Εάν αρχίζεις να παραμελείς κάποιες από τις υποχρεώσεις σου(π.χ εργασία, οικογένεια)
• Εάν συνεχίζεις να πίνεις ακόμα κι αν έχεις διαπιστώσει ότι το αλκοόλ έχει προκαλέσει προβλήματα στις σχέσεις σου
Τότε σίγουρα η χρήση αλκοόλ που κάνεις έχει ξεφύγει από τα ασφαλή όρια και έχει γίνει κατάχρηση.
Η λεπτή γραμμή που χωρίζει την κατάχρηση αλκοόλ από την εξάρτηση στο αλκοόλ(τον αλκοολισμό) είναι η σωματική εξάρτηση. Εάν αισθάνεσαι ότι χρειάζεσαι να πιείς πολύ περισσότερο από τους άλλους προκειμένου να νιώσεις την επίδραση του αλκοόλ και εάν νιώθεις ότι πρέπει να πιείς για να μη νιώσεις «άρρωστος» (για να μην έχεις δηλαδή συμπτώματα στέρησης όπως ζαλάδα, τάση προς έμετο, τρέμουλο, εφίδρωση κ.α), τότε είσαι πιθανώς εξαρτημένος από το αλκοόλ.


Πώς αντιμετωπίζεται; Πώς μπορώ να σταματήσω να πίνω;


• Κάθε μεγάλη απόφαση και αλλαγή ξεκινά με μία δέσμευση. Δεσμευόμαστε να προσπαθήσουμε να αλλάξουμε και ύστερα αρχίζουμε να κάνουμε τα απαραίτητα βήματα για αυτή την αλλαγή. Γι’αυτό, δεσμεύσου ότι θα σταματήσεις να πίνεις. Δώσε αυτή την υπόσχεση στον εαυτό σου. Στα αρχικά στάδια της απόφασης σου, μπορεί να αμφιταλαντεύεσαι ανάμεσα στην επιθυμία σου να κόψεις το ποτό και στα ωφέλη που το αλκοόλ μπορεί να σου προσέφερε. Εάν το αλκοόλ ήταν μια «απόδραση» από τα καθημερινά προβλήματα για σένα, μπορεί να θές να το κόψεις αλλά ταυτόχρονα να μην ξέρεις πώς να αντιμετωπίσεις τα προβλήματα αυτά. Μπορεί το άγχος σου να μεγαλώνει όταν σκέφτεσαι ότι δεν θα έχεις πια το αλκοόλ να σε βοηθάει. Η διεργασία αυτή δεν είναι πάντα κάτι που συμβαίνει συνειδητά, γι’αυτό προσπάθησε να ξεκαθαρίσεις μέσα σου τι νομίζεις ότι θα χάσεις και τι θα κερδίσεις σταματώντας το αλκοόλ. Παρομοίως σκέψου τι θα χάσεις και τι θα κερδίσεις, συνεχίζοντας τοα αλκοόλ.
• Θέσε στόχους. Πώς θα ήθελες να σταματήσεις να πίνεις; Μειώνοντας την ποσότητα σιγά-σιγά; Η μήπως προτιμάς να σταματήσεις αμέσως; Η επιλογή αυτή πολλές φορές εξαρτάται από τη σοβαρότητα της χρήσης που κάνεις. Σε σοβαρές περιπτώσεις εξάρτησης, συνίσταται να ζητήσεις τη βοήθεια κάποιου γιατρού ή κλινικής που θα μπορούσαν να ενισχύσουν την προσπάθεια σου με φαρμακευτική αγωγή. Το σύνδρομο στέρησης από το αλκοόλ στην περίπτωση σοβαρής εξάρτησης μπορεί να κρύβει κινδύνους που αντιμετωπίζονται αποτελεσματικότερα όταν παρακολουθείσαι από κάποιον ειδικό.
• Εάν νομίζεις ότι μπορείς να το κόψεις μειώνοντας, οργάνωσε ένα σχέδιο που θα ακολουθήσεις. Πώς θα μειώσεις;Θα πίνεις λιγότερα ποτά την ημέρα; Θα έχεις μέρες χωρίς αλκοόλ κατά τη διάρκεια της εβδομάδας; Διάλεξε τον τρόπο εκείνο που θα έχει καλύτερο αποτέλεσμα για σένα.
• Πρακτικά, άδειασε το σπίτι, το αυτοκίνητο σου και τον εργασιακό σου χώρο από κάθε ίχνος αλκοόλ.Μην μπείς στον πειρασμό να αφήσεις κάπου ένα «μπουκαλάκι για ώρα ανάγκης». Ανακοίνωσε στον περίγυρο σου ότι κάνεις προσπάθεια να κόψεις το αλκοόλ και ζήτησε την υποστήριξη τους.
• Όταν νιώθεις την παρόρμηση να πιείς, προσπάθησε να αποσπάσεις την προσοχή σου κάνοντας κάτι άλλο, όπως το να πάς μια βόλτα ή να κάνεις δουλειές του σπιτιού. Θύμησε στον εαυτό σου τους λόγους για τους οποίους θέλεις να το κόψεις κι αν συνεχίζεις να νιώθεις την παρόρμηση να πιείς δοκίμασε να μιλήσεις σε κάποιον που ξέρει την κατάσταση και τον οποίο εμπιστεύεσαι.
• Βρές την κατάλληλη θεραπεία για σένα.Είναι σημαντικό να έχεις στήριξη στην προσπάθεια σου. Θα μπορούσες να ζητήσεις τη βοήθεια κάποιου ψυχολόγου, ψυχιάτρου ή να απευθυνθείς σε κάποια ομάδα ΑΑ (Ανώνυμοι Αλκοολικοί).

Αλκοόλ και Σπορ θαλάσσης δεν πάνε μαζί!

Η κατανάλωση αλκοόλ και τα σπορ θαλάσσης είναι στοιχεία ψυχαγωγίας για ορισμένους το καλοκαίρι, αλλά ο συνδυασμός τους μπορεί να αποβεί επικίνδυνος, σημειώνει το National Institute on Alcohol Abuse and Alcoholism, των ΗΠΑ.

Το αλκοόλ μπορεί να ευθύνεται για μεγάλο ποσοστό θανάτων σχετικών με την αναψυχή. Δυνητικά επικίνδυνα σενάρια είναι τα ακόλουθα.

Το αλκοόλ μπορεί να βλάψει την κρίση ενός κολυμβητή και να αυξήσει την τόλμη του. Για παράδειγμα, κολυμβητές μπορεί να απομακρυνθούν περισσότερο από ότι πρέπει και να μην μπορέσουν να επιστρέψουν στην ακτή ή μπορεί να μην προσέξουν πόσο κρυώνουν και να εμφανίσουν υποθερμία. Γύρω από την πισίνα, όσοι κάνουν βουτιές έχοντας καταναλώσει αλκοόλ μπορεί να συγκρουστούν με τον αλτήρα ή να πέσουν σε νερά που είναι πολύ ρηχά. Όσοι κάνουν surf και πίνουν μπορεί ενδεχομένως να αυξήσουν υπέρμετρα την αυτοπεποίθησή τους και να προσπαθήσουν να ‘δαμάσουν’ ένα κύμα που είναι πολύ δύσκολο για αυτούς.

Μεταξύ των χειριστών σκαφών, το αλκοόλ μπορεί να βλάψει την κρίση, την ισορροπία, την όραση και το χρόνο αναψυχής. Ορισμένοι θάνατοι οφείλονται σε πτώση. Χειριστές με συγκέντρωση αλκοόλ στο αίμα μεγαλύτερη από 0.1% έχουν 16 φορές περισσότερες πιθανότητες να σκοτωθούν σε δυστύχημα με σκάφος σε σχέση με κάποιον που δεν έχει καταναλώσει αλκοόλ.

πηγή: lifepositive.gr

Οι νέες οδηγίες για τον έλεγχο της ΥΠΕΡΤΑΣΗΣ vs ΑΛΑΤΙ

Τον Ιούνιο του 2007 η Ευρωπαϊκή Καρδιολογική Εταιρεία ανανέωσε τις οδηγίες για την αντιμετώπιση της υπέρτασης. Ιδιαίτερη αναφορά χρήζουν οι συστάσεις για την αλλαγή του συνολικότερου τρόπου ζωής μιας και ο στόχος των καινούργιων οδηγιών είναι η μείωση της αρτηριακής υπέρτασης, ο έλεγχος των άλλων παραγόντων καρδιαγγειακού κινδύνου και το κυριότερο: η μείωση του αριθμού και των δόσεων των αντιυπερτασικών φαρμάκων που ίσως να χρειάζεται να χρησιμοποιηθούν.

Επτά απλές θεωρητικά οδηγίες είναι αυτές που πρέπει να έχουν κατά νου οι ασθενείς και ΟΧΙ ΜΟΝΟ ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΤΑ ΥΓΙΕΣ ΑΤΟΜΑ ΓΙΑ ΠΡΟΛΗΨΗ:

• διακοπή του καπνίσματος
• μείωση του βάρους αν είναι υπέρβαροι ή παχύσαρκοι
• μετριασμός στην κατανάλωση του αλκοόλ
• στροφή προς τη φυσική δραστηριότητα
• μείωση της πρόσληψης του διαιτητικού άλατος (προσοχή εδώ στις κρυφές πηγές αλατιού, όπως ξηροί καρποί με αλάτι, κατεψυγμένα προϊόντα, κονσερβοποιημένα, κύβοι λαχανικών κ.α να αποφεύγονται ) και αύξηση της κατανάλωσης φρούτων και λαχανικών με  ταυτόχρονη μείωση στην πρόσληψη ολικού και κορεσμένου διατροφικού λίπους.

Ας εξετάσουμε όμως τις συστάσεις πιο αναλυτικά:
Η μέτρια κατανάλωση αλκοόλ έχει δειχθεί από πολλές μελέτες πως σχετίζεται με μειωμένη θνησιμότητα σε σχέση με εκείνους που δεν έπιναν καθόλου. Τα υψηλά επίπεδα κατανάλωσης αλκοόλ και ιδιαίτερα οι 'αιφνίδιες εκρήξεις κατανάλωσης αλκοόλ' έχουν σχετιστεί με αυξημένη πιθανότητα εγκεφαλικού επεισοδίου.

Ως μεγάλη κατανάλωση αλκοόλ νοείται η καθημερινή κατανάλωση άνω των 5 ποτών. Σημαντική παρατήρηση αποτελεί το γεγονός πως το αλκοόλ ελαττώνει την επίδραση της φαρμακευτικής αγωγής κάτι όμως που ευτυχώς είναι αναστρέψιμο με την ελάττωση της κατανάλωσής του. Οι υπερτασικοί ασθενείς παροτρύνονται να μειώσουν την κατανάλωση αλκοόλ στα 20-30 γρ. αιθανόλης οι άντρες και στα 10-20 γρ. οι γυναίκες.

Ακολουθεί η κατανάλωση άλατος η οποία συμβάλλει στην αύξηση της αρτηριακής πίεσης. Οι πολυάριθμες τυχαιοποιημένες ελεγχόμενες δοκιμές καταδεικνύουν πως η μείωση του άλατος από αρχική κατανάλωση 10 γρ. χλωριούχου νατρίου (μαγειρικό αλάτι)  την ημέρα στη μισή ποσότητα μπορούν να ελαττώσουν κατά μέσο όρο την αρτηριακή πίεση κατά 4 – 6 mm της στήλης υδραργύρου.
Χαρακτηριστικό όμως είναι πως η μείωση του διαιτητικού άλατος μπορεί να αποδώσει τα μέγιστα όταν συνδυάζεται με έναν γενικότερα υγιεινό τρόπο διατροφής. Τα ευεργετικά αποτελέσματά της δε μπορεί να είναι τέτοια που μπορούν να μειωθούν ο αριθμός και οι δόσεις των αντιυπερτασικών φαρμάκων που χορηγούνται στον ασθενή. Προσοχή λοιπόν στο προστιθέμενο αλάτι στο φαγητό και στα επεξεργασμένα τρόφιμα που είναι πλούσια σε αλάτι (π.χ παστά ψάρια και κρέατα, αλλαντικά, φαγητό από ταχυφαγεία, κύβοι μαγειρέματος, γαριδάκια, πατατάκια, αλατισμένοι ξηροί καρποί).
Στο σημείο αυτό πρέπει να ξεκαθαριστεί πως η αυξημένη πρόσληψη άλατος μπορεί να αποτελέσει αιτία ανθεκτικής σε φαρμακευτική αγωγή υπέρτασης και πως είναι τελικά προτιμότερο τα φαγητά να μαγειρεύονται από αγνά υλικά πλούσια σε κάλιο όπως τα λαχανικά, τα φασολάκια, οι μπάμιες. Η πρόσληψη φρούτων πρέπει επίσης να είναι επαρκής δηλαδή 2-3 διαφορετικά φρούτα την ημέρα. Η γενική οδηγία για το αλάτι λοιπόν είναι γύρω στα 4 γρ. την ημέρα ή καλύτερα μικρότερη των 5 γρ. την ημέρα.

Οι διατροφικές συστάσεις όμως δε σταματούν εδώ. Ο ρόλος του προαναφερόμενου καλίου είναι σημαντικός και η δίαιτα DASH (διατροφή πλούσια σε φρούτα, λαχανικά και σε γαλακτοκομικά προϊόντα χαμηλών λιπαρών με ταυτόχρονα χαμηλά επίπεδα διαιτητικής χοληστερόλης, κορεσμένων και συνολικών λιπαρών) αποτελεί τον καλύτερο τρόπο διατροφής για μια πλούσια πρόσληψη καλίου.
Οι μελέτες έχουν δείξει πως ο συγκεκριμένος τρόπος διατροφής έχει αντιυπερτασική δράση. Λόγος επίσης γίνεται για τη χορήγηση συμπληρωμάτων ω-3 πολυακόρεστων λιπαρών οξέων, αλλά αυτά φαίνεται πως έχουν αντιυπερτασική δράση μόνο όταν χορηγούνται σε δόσεις μεγαλύτερες των 3 γρ. την ημέρα. Οι ενδείξεις για τις διαιτητικές φυτικές ίνες και για τα συμπληρώματα ασβεστίου και μαγνήσιου ακόμα δεν είναι επαρκείς για να συστηθούν αυτά στους υπερτασικούς ασθενείς.
Συνοπτικά, οι υπερτασικοί παροτρύνονται να καταναλώνουν 4-5 μερίδες φρούτων και λαχανικών καθημερινά, να καταναλώνουν συχνά ψάρι και να μειώσουν τη διαιτητική πρόσληψη χοληστερόλης και κορεσμένων λιπαρών. Η εκπαίδευσή τους από εξειδικευμένους διαιτολόγους κρίνεται χρήσιμη με βάση τις καινούριες οδηγίες της ευρωπαϊκής καρδιολογικής εταιρείας.

Η επίσης συνιστώμενη απώλεια βάρους για υπέρβαρους ή παχύσαρκους υπερτασικούς ασθενείς έρχεται να ενισχύσει τον καθοριστικό ρόλο του διαιτολόγου στην αντιμετώπιση του υπερτασικού ασθενή. Τα δεδομένα είναι ξεκάθαρα. Το σωματικό βάρος σχετίζεται άμεσα με την αρτηριακή πίεση. Η περίσσεια σωματικού λίπους προδιαθέτει για αυξημένη πίεση και υπέρταση.
Αντίστροφα, η μείωση του σωματικού βάρους σε παχύσαρκους ασθενείς μείωσε την αρτηριακή τους πίεση και είχε ευεργετική δράση στα επίπεδα σακχάρου τους, στην ινσουλινοαντίσταση, στην υπερλιπιδαιμία και στην αποφρακτική υπνική άπνοια. Για κάθε 5 κιλά απώλειας βάρους αναμένεται περίπου μείωση της συστολικής και διαστολικής πίεσης κατά 4,4 και 3,6 mm της στήλης υδραργύρου αντίστοιχα.

 Όσο μεγαλύτερη η απώλεια βάρους τόσο μεγαλύτερη και η πτώση της πίεσης, ενώ η μέτρια απώλεια βάρους, με ή χωρίς περιορισμό άλατος, μπορεί ακόμα και να προλάβει την εμφάνιση της υπέρτασης σε υπέρβαρα άτομα με επίπεδα πίεσης στα ανώτατα φυσιολογικά όρια. Κάτι τέτοιο μπορεί να μειώσει ή ακόμα και να εξαλείψει την φαρμακευτική αγωγή σε τέτοιες περιπτώσεις. Τέλος, επειδή οι μεσήλικες εμφανίζουν αυξητική τάση του σωματικού βάρους, ακόμα και η σταθεροποίησή του αποτελεί στόχο προς επιδίωξη.

Τέλος, από τις οδηγίες της ευρωπαϊκής καρδιολογικής εταιρείας δεν θα μπορούσε να απουσιάζει η φυσική δραστηριότητα. Η έλλειψή της αποτελεί ισχυρό προγνωστικό δείκτη καρδιαγγειακής θνησιμότητας ανεξάρτητα από την ύπαρξη υπέρτασης ή άλλων παραγόντων κινδύνου. Φαίνεται λοιπόν πως η έντονη αεροβική άσκηση μειώνει τη συστολική και διαστολική πίεση ηρεμίας κατά 3 και 2,4 mm της στήλης υδραργύρου αντίστοιχα με μεγαλύτερες μειώσεις να παρατηρούνται στους υπερτασικούς ασθενείς.

Ακόμα και μέτριου βαθμού σωματική άσκηση φαίνεται να μειώνει την πίεση, το σωματικό βάρος και λίπος, την περιφέρεια μέσης (δείκτης συσσώρευσης ενδοκοιλιακού λίπους) και να αυξάνει την καλή χοληστερίνη και την ευαισθησία στην ινσουλίνη. Από την άλλη πλευρά, η άσκηση αντίστασης φαίνεται να μειώνει τη συστολική και διαστολική πίεση ηρεμίας κατά 3,5 και 3,2 mm της στήλης υδραργύρου αντίστοιχα.

Έτσι, όσοι δεν ασκούνται και διάγουν βίο καθιστικό παροτρύνονται να ασκούνται 30-45 λεπτά ημερησίως. Το είδος της άσκησης πρέπει να είναι πρωτευόντως άσκηση αύξησης αντοχής δηλαδή περπάτημα, τζόκινγκ, κολύμβηση η οποία θα συμπληρώνεται από ασκήσεις αντίστασης. Ιδιαίτερη προσοχή όμως και εκτίμηση θα πρέπει να γίνει στο ποιος και πόσο μπορεί να ασκηθεί. Η μεγάλης έντασης ανύψωση βαρών δεν ενδείκνυται, ενώ οι υπερτασικοί ασθενείς καλό είναι να αποφεύγουν τις ακραίες ασκήσεις φυσικής δραστηριότητας. Περισσότερες λεπτομέρειες θα πρέπει να αναζητηθούν από τον εξειδικευμένο εκπαιδευτή.

Ανακεφαλαιώνοντας λοιπόν, οι καινούριες υγιεινοδιαιτητικές οδηγίες της καρδιολογικής εταιρείας για την υπέρταση προσπαθούν να λάβουν υπόψη τους όλα τα υπάρχοντα επιστημονικά δεδομένα και να ωθήσουν τον πληθυσμό σε έναν υγιεινότερο τρόπο ζωής.

Προτρέπουν όλους μας να μην καπνίζουμε, να τρώμε περισσότερα φρούτα, λαχανικά, ψάρια και λιγότερο αλάτι, ζωικά και κορεσμένα λίπη. Όλα αυτά πάντα μέσα στο πλαίσιο ενός δραστήριου τρόπου ζωής με μισή ώρα ελεγχόμενης άσκησης κάθε μέρα. Έτσι, θα πετύχουμε ένα όσο το δυνατόν καλύτερο σωματικό βάρος και ποσοστό λίπους και αρτηρίες που δεν θα καταπονούνται από την υψηλή πίεση του αίματος που κυκλοφορεί μέσα τους.

Γράφει: Παπαμίκος Βασίλειος, Νοσοκομειακός Διαιτολόγος ΓΝΑ – Κοργιαλένειο Μπενάκειο

Οκτώ υγιεινοί λόγοι για να πίνετε μπύρα

Ψάχνετε μια καλή δικαιολογία για να κατεβάσετε μονορούφι την μπύρα σας; Δεν χρειάζεται να περιμένετε την ημέρα του Αγίου Πατρικίου

Οι έρευνες της τελευταίας δεκαετίας σχετικά με την υγεία δείχνουν ότι η τακτική κατανάλωση μπύρας με μέτρο –ένα έως δύο ποτήρια των 350 ml την ημέρα για τους άνδρες και 1 ποτήρι για τις γυναίκες– μπορεί να αποβεί ωφέλιμη, ιδιαίτερα εάν αντιμετωπίζετε ορισμένες από τις πιο συνηθισμένες ασθένειες που σχετίζονται με τη γήρανση.

Οι ειδικοί λένε ότι, όσον αφορά τα οφέλη του αλκοόλ για την υγεία, τα φώτα των προβολέων πέφτουν στο κρασί κυρίως λόγω του Γαλλικού παράδοξου, παραπέμποντας στο σχετικά πολύ χαμηλό ποσοστό καρδιοπαθειών στη Γαλλία παρά το ότι η γαλλική διατροφή περιλαμβάνει κορεσμένα λιπαρά σε υψηλά ποσοστά. Η ιδέα είναι ότι οι καθημερινές γουλιές από Merlot κάνουν τη διαφορά.

Όμως, ορισμένες μελέτες δείχνουν ότι η μέτρια κατανάλωση αλκοόλ, συμπεριλαμβανομένης και της μπύρας, μπορεί να έχει παρόμοιες ωφέλιμες για την καρδιά επιδράσεις, π.χ. κάνοντας τους άνδρες να έχουν 30-35% λιγότερες πιθανότητες να υποστούν καρδιακή προσβολή σε σχέση με αυτούς που απέχουν τελείως από την κατανάλωση αλκοόλ.

«Το κρασί βρίσκεται ακόμη σε πλεονεκτική θέση από ηθική άποψη», αναφέρει ο Charlie Bamforth, προεδρεύων και καθηγητής του τμήματος Επιστήμης και Τεχνολογίας Τροφίμων στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια, στο Davis, «αλλά η μπύρα αξίζει ακριβώς την ίδια αναγνώριση».
Το ενδιαφέρον σχετικά με την επίδραση της μπύρας στην υγεία αυξάνει σταθερά τα τελευταία 8-10 χρόνια, παράλληλα με την αύξηση της απήχησης της χειροποίητης μπύρας –δηλαδή της μπύρας που παράγεται συνήθως από ζυθοποιούς με ετήσια παραγωγή μικρότερη από 2 εκατομμύρια βαρέλια, αναφέρει η Nancy Tringali Piho, εκπρόσωπος του Εθνικού Οργανισμού Χονδρεμπόρων Μπύρας (National Beer Wholesalers Association).

Σε αντίθεση με πολλές μπύρες που παράγονται σε μαζική κλίμακα, οι χειροποίητες μπύρες τείνουν να παρασκευάζονται με ιδιαίτερο επίκεντρο τη γεύση, την εμφάνιση και το άρωμα. Η γοητεία τους έχει ελκύσει άτομα με υψηλά εισοδήματα που ενδιαφέρονται να μάθουν σχετικά με το ποτό αυτό και τον τρόπο που συγκρίνεται με το κρασί, το οποίο θεωρείται ότι προσφέρει οφέλη για την υγεία.

Τα νέα είναι καλά, ιδιαίτερα για τη μεταπολεμική γενιά, που φαίνεται να αντιμετωπίζει ιδιαίτερα προβλήματα παχυσαρκίας και υψηλής πίεσης, η οποία αποτελεί σημαντικό παράγοντα κινδύνου για τις καρδιοπάθειες και την καρδιακή προσβολή.

Το αλκοόλ, συμπεριλαμβανομένης της μπύρας, όταν καταναλώνεται με μέτρο, αυξάνει τη λιποπρωτεΐνη υψηλής πυκνότητας (HDL), γνωστή και ως καλή χοληστερόλη, αναφέρει ο Δρ. R. Curtis Ellison, επικεφαλής του τομέα προληπτικής ιατρικής και επιδημιολογίας και καθηγητής ιατρικής και δημόσιας υγείας στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου της Βοστόνης.
Επίσης, φαίνεται να έχει ευνοϊκή επίδραση στο εσωτερικό των αιμοφόρων αγγείων, ελαττώνοντας την πιθανότητα σχηματισμού θρόμβων ή την πιθανότητα ρήξης ενός θρόμβου και έμφραξης μιας αρτηρίας. Ακόμη, μπορεί να συμβάλει στην προστασία από το σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2.
«Ο κόσμος πρέπει να συνειδητοποιήσει ότι μικρή ποσότητα αλκοόλ σε τακτική βάση ελαττώνει τους κινδύνους που προκύπτουν λόγω της γήρανσης», αναφέρει ο Ellison, ο οποίος, μεταξύ άλλων, ειδικεύεται στην έρευνα της σχέσης που υφίσταται ανάμεσα στις τις χρόνιες ασθένειες και στην κατανάλωση αλκοόλ με μέτρο.

Στις αρχές αυτού του μήνα ερευνητές από τα Εθνικά Ινστιτούτα Υγείας κυκλοφόρησαν μια μελέτη που δείχνει ότι η συχνή κατανάλωση αλκοολούχων ποτών με μέτρο μπορεί να προστατεύσει τους άνδρες από το θάνατο εξαιτίας καρδιαγγειακών ασθενειών.
Οι άνδρες που ανέφεραν ότι κατανάλωναν κάποιο ποτό κατά τις 120 από τις 365 ημέρες του έτους είχαν χαμηλότερο κατά 20% ποσοστό θανάτων λόγω καρδιαγγειακών ασθενειών, σε σχέση με αυτούς που ανέφεραν κατανάλωση ποτού τη μία στις 36 ημέρες του έτους.
Ωστόσο, εάν κάποιος το παρακάνει, θα έχει τα αντίθετα αποτελέσματα. Οι άνδρες που ξεπέρασαν τα 5 ή περισσότερα ποτά, υποκύπτοντας στην επιθυμία, παρουσίασαν 30% μεγαλύτερο κίνδυνο θανάτου λόγω καρδιοπάθειας.

Επίσης, η μπύρα μπορεί να κινητοποιήσει τον εγκέφαλο.
Σύμφωνα με μια μελέτη του 20003 που δημοσιεύτηκε στην περιοδική έκδοση Journal of the American Medical Association, ενήλικες άνω των 65 ετών που έπιναν έως 6 αλκοολούχα ποτά την εβδομάδα αποδείχτηκε ότι παρουσίαζαν μικρότερο κίνδυνο άνοιας σε σχέση με αυτούς που δεν έπιναν καθόλου ή αυτούς που έπιναν πολύ περισσότερο.
Ομοίως, μια έκθεση του 2006 που παρουσιάστηκε στην περιοδική έκδοση της Ένωσης American Heart Association, έδειξε ότι 1 ή 2 ποτά την ημέρα ενδέχεται να συνδέονται με καλύτερη γνωστική λειτουργία στις γυναίκες.

Καταναλώστε με προσοχή

Φυσικά, η μπύρα δεν είναι καλή για όλους. Άλλες μελέτες έχουν δείξει ότι η κατανάλωση 2 ή περισσότερων ποτηριών αλκοόλ την ημέρα ενδέχεται να αυξήσει στις γυναίκες τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του μαστού, ενώ ορισμένοι ειδικοί σε ιατρικά θέματα αναρωτιούνται γιατί κάποιος που δεν πίνει συστηματικά να αποκτήσει τη συνήθεια αυτή αποκλειστικά και μόνο για τα οφέλη της υγείας, όταν η άσκηση και μια καλή διατροφή μπορούν να προσφέρουν παρόμοια οφέλη.
Τέλος, ο Bamforth αναφέρει ότι δεν είναι και τόσο βέβαιος ότι οι βιολογικές μπύρες, των οποίων η απήχηση αυξάνει σταθερά και οι οποίες δεν περιέχουν θειώδη άλατα και χημικά συντηρητικά ενώ παρασκευάζονται κυρίως, αν όχι αποκλειστικά, από βιολογικά συστατικά, καθώς και οι μπύρες που αρωματίζονται με σούπερ φρούτα με αντιοξειδωτικές ιδιότητες, θα έχουν την ίδια θετική επίδραση στην υγεία.
Αυτά που μέχρι τώρα αποδεικνύεται ότι κάνουν τη διαφορά είναι η περιεκτικότητα σε αλκοόλ, οι βιταμίνες και τα μεταλλικά στοιχεία.
Επιπλέον και πιο σημαντικό, ο Δρ. Bamforth δεν συνιστά την κατανάλωση μπύρας ως φάρμακο. Όπως λέει, η μπύρα είναι κάτι που πρέπει να το απολαμβάνετε. Μην αισθάνεστε ενοχές που υποκύπτετε στη γοητεία της.
«Όταν καταναλώνεται με μέτρο», λέει ο Bamforth, «αποτελεί μέρος μιας ευεργετικής για την υγεία διατροφής».

Πηγή: forbes.com

Διαβήτης και αλκοόλ. Ανησυχία;

Σύμφωνα με στοιχεία για την περίοδο 1989-1991, το αλκοόλ εκτιμάται ότι καταλαμβάνει ~2.5% της ενεργειακής πρόσληψης ενηλίκων στις ΗΠΑ σε σύγκριση με το προηγούμενο ~5%, που ήταν βασισμένο στα δεδομένα του NHANES ΙΙ (1976-1980). Δεν είναι σαφές το αν αυτή η αλλαγή αποδίδεται στην μειωμένη κατανάλωση ή σε μεθοδολογικές διαφορές του υπολογισμού της κατανάλωσης αλκοόλ. Σχεδόν το 67% των ενηλίκων του πληθυσμού των ΗΠΑ αναφέρεται ότι πίνει αλκοολούχα ποτά, ενώ το 33% υποστηρίζει ότι τα αποφεύγει. Οι διαβητικοί αναμφίβολα υπάγονται και στις δυο παραπάνω κατηγορίες.

Σύμφωνα με στοιχεία για την περίοδο 1989-1991, το αλκοόλ εκτιμάται ότι καταλαμβάνει ~2.5% της ενεργειακής πρόσληψης ενηλίκων στις ΗΠΑ σε σύγκριση με το προηγούμενο ~5%, που ήταν βασισμένο στα δεδομένα του NHANES ΙΙ (1976-1980). Δεν είναι σαφές το αν αυτή η αλλαγή αποδίδεται στην μειωμένη κατανάλωση ή σε μεθοδολογικές διαφορές του υπολογισμού της κατανάλωσης αλκοόλ. Σχεδόν το 67% των ενηλίκων του πληθυσμού των ΗΠΑ αναφέρεται ότι πίνει αλκοολούχα ποτά, ενώ το 33% υποστηρίζει ότι τα αποφεύγει. Οι διαβητικοί αναμφίβολα υπάγονται και στις δυο παραπάνω κατηγορίες.

Το αλκοόλ στα προϊόντα απόσταξης (σκληρά οινοπνευματώδη ποτά), στο κρασί και στην μπύρα είναι η αιθανόλη (αιθυλική αλκοόλη, C2H5OH). Είναι το δευτερεύων προϊόν της οξείδωσης των σακχάρων από τα ένζυμα της μαγιάς (ζύμωση). Ένα ποτό ή ένα αλκοολούχο ρόφημα ορίζεται κοινώς ως μια μπύρα 12-oz, ένα ποτήρι κρασί 5-oz ή ένα ποτήρι αποσταγμένου οινοπνευματώδους ποτού 1.5-oz. Το καθένα από αυτά περιέχει ~15 gr αλκοόλ. Οι καρδιοπροστατευτικές επιδράσεις του οινοπνεύματος δεν καθορίζονται από τον τύπο του αλκοολούχου ποτού. Μια περιληπτική αναφορά των οικολογικών, βασισμένων σε μια υπόθεση και πάνω σε ορισμένες ομάδες του πληθυσμού μελέτες, καταλήγει στο συμπέρασμα ότι όλα τα αλκοολούχα ποτά συνδέονται με μικρότερο κίνδυνο εμφάνισης στεφανιαίας νόσου, ούτως ώστε πολλά από τα οφέλη οφείλονται στο ίδιο το αλκοόλ παρά σε άλλα συστατικά του κάθε τύπου ποτού.

Οι ίδιες προφυλάξεις που αφορούν τον γενικό πληθυσμό όσον αφορά την κατανάλωση αλκοόλ, απευθύνονται και στα άτομα με διαβήτη. Αποχή από το αλκοόλ συνίσταται στις γυναίκες κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης και στα άτομα με ιατρικά προβλήματα όπως παγκρεατίτιδα, νευροπάθεια σε προχωρημένο στάδιο, έντονη υπερτριγλυκεριδαιμία ή κατάχρηση αλκοόλ. Στις «Διαιτητικές Κατευθυντήριες Γραμμές για Αμερικάνους» συνιστάται να μην γίνεται κατανάλωση μεγαλύτερη από 2 ποτά την ημέρα για τους ενήλικες άντρες και όχι περισσότερα από 1 ποτό την ημέρα για τις ενήλικες γυναίκες. Μετά από κατανάλωση αλκοόλ σε συγκρίσιμες ποσότητες, οι γυναίκες έχουν υψηλότερες συγκεντρώσεις αιθανόλης στο αίμα τους απ’ ότι οι άντρες, ακόμα και αν παραβλέψουμε τις διαφορές στην σωματική διάπλαση. Οι γυναίκες, σε σύγκριση με τους άντρες, έχουν μια αυξημένη βιοδιαθεσιμότητα του αλκοόλ, που είναι το αποτέλεσμα του μειωμένου γαστρικού μεταβολισμού και της μειωμένης γαστρικής δραστηριότητας της αλκοολικής δεϋδρογονάσης. Το γεγονός αυτό ίσως συμβάλλει στην εντονότερη ευαισθησία των γυναικών στις επιδράσεις του οινοπνεύματος.

Αλκοόλ και Επίπεδα Γλυκόζης του Αίματος

Τα αλκοολούχα ποτά μπορεί να έχουν και υπό- και υπέρ-γλυκαιμικές επιδράσεις στους διαβητικούς ασθενείς κι αυτό εξαρτάται από την ποσότητα του αλκοόλ που απορροφάται άμεσα, από το αν καταναλώνεται μαζί ή χωρίς φαγητό και από το αν η χρήση του αλκοόλ είναι χρόνια ή υπερβολική. Μέτρια ή έντονη υπογλυκαιμία, όχι υπογλυκαιμία και υπεργλυκαιμία έχουν όλα αναφερθεί σε ασθενείς με διαβήτη, μετά από την κατανάλωση αλκοόλ. Η απορρόφηση μέτριων ποσοτήτων αλκοόλ φαίνεται επίσης ότι αμβλύνει την συναίσθηση του υπογλυκαιμικού επεισοδίου σε διαβητικά άτομα τύπου 1.

Μέτριες ποσότητες αλκοόλ μπορούν να εντείνουν την δράση μείωσης γλυκόζης της εξωγενούς ινσουλίνης και ορισμένων στοματικών παραγόντων μείωσης των επιπέδων γλυκόζης. Παρόλο που το αλκοόλ δεν επηρεάζει τον ρυθμό και τον βαθμό της πτώσης της γλυκόζης του πλάσματος, φαίνεται ότι προκαλεί μεταβολές στην φάση ανάκτησης της γλυκόζης παρεμβαίνοντας με την ηπατική γλυκονεογένεση. Η παρακινούμενη από το αλκοόλ υπογλυκαιμία δεν αποκαθίσταται με την χορήγηση γλουκαγόνου, γιατί προκαλείται από έμμεση εξασθένηση της γλυκονεογένεσης και δεν σχετίζεται με υπερβολική έκκριση ινσουλίνης.

Σε άτομα με διαβήτη τύπου 1 και τύπου 2 έχει αποδειχθεί ότι η απορρόφηση μέτριων ποσοτήτων αλκοόλ μαζί με φαγητό ή snack, δεν έχει άμεση επίδραση στην γλυκόζη του αίματος ή στα επίπεδα ινσουλίνης. Ο κίνδυνος περιστατικών προκαλούμενων από το αλκοόλ υπογλυκαιμίας κατά την διάρκεια της νηστείας είναι μέτριος για τα άτομα με διαβήτη τύπου 2 και υπάρχει μόνο εάν ακολουθούν θεραπευτική αγωγή με ινσουλίνη ή ουσίες υποβοήθησης έκκρισης ινσουλίνης.

Η Σχέση του Αλκοόλ με Άλλους Κινδύνους για την Υγεία

Η βαριά ή υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ είναι μια από τις βασικές και αποφευκτές αιτίες θανάτου στις ΗΠΑ. Ίσως υπάρχουν πρόσθετες ειδικές αρνητικές επιδράσεις της χρόνιας κατανάλωσης αλκοόλ για τους διαβητικούς ασθενείς. Στα άτομα με διαβήτη τύπου 2, η χρόνια απορρόφηση οινοπνεύματος (συνήθης πρόσληψη ~45 gr/ημέρα) προκαλεί επιδείνωση του μεταβολισμού της γλυκόζης, βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα. Επομένως, ο μεταβολικός έλεγχος θα πρέπει να παρακολουθείται προσεκτικά στην περίπτωση που το αλκοόλ αποτελεί ένα αναπόφευκτο συστατικό της δίαιτας του διαβητικού ασθενούς. Οι επιδράσεις που προκαλούνται από την κατάχρηση αλκοόλ είναι αντιστρέψιμες μετά από αποχή από το αλκοόλ για διάστημα 3 ημερών.

Επιδημιολογικά στοιχεία σε υγιή μη διαβητικά άτομα υποδεικνύουν ότι η ελαφριά έως μέτρια απορρόφηση αλκοόλ σχετίζεται με μειωμένο κίνδυνο επίπτωσης διαβήτη τύπου 2, εγκεφαλικού επεισοδίου και αυξημένης ευαισθησίας της ινσουλίνης, παρόλο που η ευαισθησίας της ινσουλίνης πιθανόν να εξασθενεί εξαιτίας της συνολικού πάχους. Σε διαβητικούς ενήλικες, η χρόνια κατανάλωση μικρών έως μέτριων ποσοτήτων αλκοόλ (5-15 gr/ημέρα) σχετίζεται με μειωμένο κίνδυνο επίπτωσης στεφανιαίας καρδιαγγειακής νόσου, ίσως χάρη στην συνεπακόλουθη αύξηση της HDL χοληστερόλης. Απαιτούνται αναμενόμενες μακροπρόθεσμες μελέτες για να επιβεβαιώσουν αυτές τις παρατηρήσεις.

Η απορρόφηση αλκοόλ αυξάνει την ικανότητα της λιποπρωτεϊνικής σύνθεσης και ειδικότερα για την VLDL χοληστερίνη. Αυτή η αύξηση της σύνθεσης εντείνεται όταν συνυπάρχει και γενετική προδιάθεση, δίαιτα με υψηλό περιεχόμενο σε λίπος και διαβήτης. Η αυξημένη λιποπρωτεϊνική σύνθεση ίσως όμως να είναι περισσότερο ένα αποτέλεσμα της χρόνιας κατάχρησης αλκοόλ καθώς, σε μια μελέτη, μη διαβητικά άτομα με υπερτριγλυκεριδαιμία νηστείας κατανάλωσαν το ισοδύναμο δυο αλκοολούχων ποτών και δεν παρουσίασαν καμία άμεση αύξηση των τριγλυκεριδίων τους. Αυτό το αποτέλεσμα δηλώνει ότι άνθρωποι με υπερτριγλυκεριδαιμία μπορούν ίσως να καταναλώνουν αλκοόλ, όμως περιστασιακά και συνετά.

Φαίνεται πως υπάρχει μια σχέση μορφής U ή J μεταξύ της κατανάλωσης οινοπνεύματος και της αρτηριακής πίεσης. Μικρές έως μέτριες ποσότητες αλκοόλ δεν αυξάνουν την αρτηριακή πίεση. Ωστόσο, υπάρχει μια ισχυρή αλληλεπίδραση μεταξύ της χρόνιας κατάχρησης αλκοόλ (>30-60 gr/ημέρα) και της αύξησης της αρτηριακής πίεσης τόσο στους άντρες όσο και στις γυναίκες. Κάθε επιπρόσθετη ποσότητα 10 gr στην πρόσληψη αλκοόλ όταν αυτή είναι >30 gr/ημέρα, αυξάνει την συστολική αρτηριακή πίεση κατά μέσο όρο 1–2 mmHg και την διαστολική αρτηριακή πίεση κατά 1 mmHg. Επιπλέον, εκτός από το ότι μάλλον αποτελεί έναν παράγοντα κινδύνου για την εμφάνιση υπέρτασης, το αλκοόλ είναι πιθανόν ότι επηρεάζει την δραστικότητα αντί-υπερτασικής αγωγής και αυτό ίσως αποτελεί έναν παράγοντα κινδύνου εγκεφαλικών επεισοδίων.

Υπάρχουν ισχυρά αποδεικτικά στοιχεία για την ορθότητα των κάτωθι ισχυρισμών:

• Εάν τα άτομα επιλέξουν να πίνουν αλκοόλ, η ημερήσια πρόσληψη θα πρέπει να περιοριστεί σε ένα ποτό ημερησίως για τις ενήλικες γυναίκες και σε δυο για τους ενήλικους άντρες. Ένα ποτό ορίζεται ως μια μπύρα 12-oz, ένα ποτήρι κρασί 5-oz ή ένα ποτήρι αποσταγμένου ποτού 1.5-oz.
• Δεν υπάρχουν διαφορές ανάλογα με τον τύπο του αλκοολούχου ποτού που καταναλώνεται.
• Όταν μέτριες ποσότητες αλκοόλ καταναλώνονται μαζί με φαγητό, δεν υπάρχει επίδραση στα επίπεδα γλυκόζης του αίματος.
• Για να αποφευχθεί ο κίνδυνος υπογλυκαιμίας, το αλκοόλ θα πρέπει να καταναλώνεται μαζί με φαγητό.
• Η απορρόφηση μικρών έως μέτριων ποσοτήτων αλκοόλ δεν αυξάνει την αρτηριακή πίεση. Χρόνια καταχρηστική κατανάλωση αλκοόλ αυξάνει την αρτηριακή πίεση και πιθανόν αποτελεί ένα παράγοντα κινδύνου επίπτωσης εγκεφαλικού.
• Οι έγκυες γυναίκες και τα άτομα με ιατρικά προβλήματα όπως παγκρεατίτιδα, νευροπάθεια σε προχωρημένο στάδιο, έντονη υπερτριγλυκεριδαιμία ή κατάχρηση αλκοόλ, θα πρέπει να συμβουλεύονται να μην κάνουν κατανάλωση αλκοόλ.

Υπάρχουν ορισμένες ενδείξεις που υποστηρίζουν την ορθότητα του κάτωθι ισχυρισμού:

Υπάρχουν ενδεχόμενα οφέλη από την απορρόφηση μέτριων ποσοτήτων αλκοόλ, όπως είναι ο μειωμένος κίνδυνος επίπτωσης διαβήτη τύπου 2, στεφανιαίας καρδιαγγειακής νόσου και εγκεφαλικού επεισοδίου.

Ο ακόλουθος ισχυρισμός είναι βασισμένος στην ομοφωνία των εμπειρογνωμόνων:

Τα αλκοολούχα ποτά θα πρέπει να θεωρούνται για όλους τους διαβητικούς ασθενείς ως ένα πρόσθετο του συνηθισμένου τροφικού πλάνου. Το φαγητό δεν πρέπει να παραλείπεται.

Παναγιωτοπούλου Ευαγγελία, Διαιτολόγος Διατροφολόγος, Πτυχιούχος Α.ΤΕ.Ι.Θ.