Υγιεινός τρόπος ζωής κατά της γήρανσης των κυττάρων

Η υγιεινή διατροφή και η σωματική δραστηριότητα ενδεχομένως να αυξάνουν τα επίπεδα της τελομεράσης, ενός ενζύμου που παίζει καθοριστικό ρόλο στην προστασία ενάντια στη γήρανση των κυττάρων.

Στο συμπέρασμα αυτό κατέληξε μελέτη Αμερικανών επιστημόνων, η οποία κάνει λόγο για αύξηση έως και 29% των επιπέδων του ενζύμου στους ανθρώπους που ακολουθούν υγιεινό τρόπο ζωής.

Η λειτουργία της τελομεράσης συνίσταται στη διατήρηση της ακεραιότητας των τελομερών. Τα τελομερή είναι επαναλαμβανόμενες αλληλουχίες DNA που επικαλύπτουν τις άκρες των χρωμοσωμάτων και τα οποία μικραίνουν κάθε φορά που διαιρείται ένα κύτταρο. Όσο πιο μικρά είναι τα τελομερή τόσο γερασμένα είναι τα κύτταρα.
Με την αύξηση της ηλικίας του ανθρώπου, τα τελομερή μικραίνουν με αποτέλεσμα να είναι περισσότερο πιθανή η καταστροφή των κυττάρων, η οποία ευθύνεται για τη γήρανση και την εκδήλωση παθήσεων στους ανθρώπους. Παράγοντες όπως το κάπνισμα, η παχυσαρκία και η καθιστική ζωή έχουν συσχετιστεί με τον περιορισμό του μήκους των τελομερών.

H ερευνητική ομάδα από το Ερευνητικό Ινστιτούτο Προληπτικής Ιατρικής στην Καλιφόρνια (Preventive Medicine Research Institute) επιχείρησε να εξετάσει την επίδραση που έχουν στη λειτουργία της τελομεράσης συγκεκριμένες αλλαγές στον τρόπο ζωής. Η μελέτη πραγματοποιήθηκε με τη συμμετοχή 30 ανδρών που εμφάνιζαν χαμηλό ποσοστό κινδύνου για καρκίνο του προστάτη και διήρκησε τρεις μήνες.

Οι επιστήμονες ζήτησαν από τους εθελοντές να προβούν σε αλλαγές στον τρόπο ζωής τους και να υιοθετήσουν διατροφή πλούσια σε φρούτα, λαχανικά και έλαια ψαριού, να λαμβάνουν συμπληρώματα βιταμινών, να ασκούνται και να ελέγχουν το στρες με τη βοήθεια τεχνικών χαλάρωσης και ασκήσεων αναπνοής. Τα επίπεδα της τελομεράσης των συμμετεχόντων μετρήθηκαν δυο φορές, στην αρχή και στο τέλος της μελέτης.

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της μελέτης, στους 24 εθελοντές, για τους οποίους υπήρχαν επαρκή δεδομένα προς ανάλυση, παρατηρήθηκε αύξηση των επιπέδων της τελομεράσης σε ποσοστό 29% κατά μέσο όρο. Αυτή η αύξηση σχετίστηκε με τη μείωση τόσο των επιπέδων της “κακής” (LDL) χοληστερόλης όσο και του στρες.

Αν και οι ερευνητές επισημαίνουν ότι είναι πρόωρο ακόμη να πουν με βεβαιότητα εάν η αύξηση των επιπέδων της τελομεράσης οδηγεί και σε αλλαγές στο μήκος των τελομερών, ωστόσο υπάρχουν ενδείξεις που υπαινίσσονται ότι η χαμηλή δραστηριότητα της τελομεράσης και ο περιορισμός του μήκους των τελομερών συνιστούν σημαντικούς παράγοντες κινδύνου για καρκίνο και καρδιαγγειακές παθήσεις.

“Αυτό πιθανώς αποτελεί ένα ισχυρό κίνητρο για να προβούν οι άνθρωποι σε ευεργετικές αλλαγές στη διατροφή και τον τρόπο ζωής τους”, αναφέρουν οι ερευνητές στο επιστημονικό έντυπο Lancet Oncology, όπου και δημοσιεύεται η μελέτη.

Σχολιάζοντας τα αποτελέσματα της μελέτης, ο καθηγητής του King's College London Tim Spector, ο οποίος έχει συμμετάσχει σε έρευνες για τη γήρανση και τον ρόλο των τελομερών, αναφέρει:
“Αυτή η μελέτη στηρίζεται σε όσα γνωρίζουμε μέχρι σήμερα. Ο τρόπος ζωής μπορεί να επηρεάσει τα τελομερή. Θα είχε ιδιαίτερο ενδιαφέρον να ανακαλύψουμε ποιό στοιχείο παίζει σημαντικότερο ρόλο, η διατροφή, το στρες ή και τα δυο αυτά μαζί”.

Πηγή: ΑΘΗΝΑΪΚΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ ΕΙΔΗΣΕΩΝ

Σωστή διατροφή vs πνευματική γήρανση

Σύμφωνα με έρευνες, υπάρχουν σημαντικές επιστημονικές αποδείξεις, ειδικά μετά τα 50 χρόνια ζωής, ότι ο βαθμός διατήρησης των πνευματικών ικανοτήτων εξαρτάται από μερικούς απλούς περιβαλλοντικούς παράγοντες.

Τα άτομα που παραμένουν σωματικά δραστήρια, αποφεύγουν τα υψηλά επίπεδα άγχους και έχουν πλούσια κοινωνική ζωή είναι καλύτερα εξοπλισμένα να αντιμετωπίσουν την πνευματική γήρανση. Η πνευματική διέγερση, η εκμάθηση νέων πραγμάτων και η νεανικότητα στη σκέψη επίσης συμβάλλουν στην πρόληψη της απώλειας της μνήμης. Η υγιεινή διατροφή είναι επίσης στοιχείο κλειδί στην πνευματική εγρήγορση.

Έρευνες συσχετίζουν τη διατροφή με την κατανάλωση συγκεκριμένων τροφών και την ενίσχυση της μνήμης. Θρεπτικά συστατικά που έχουν συνδεθεί με τη διατήρηση της μνήμης και γενικότερα την καλύτερη εγκεφαλική λειτουργία είναι η βιταμίνη C, οι βιταμίνες του συμπλέγματος Β (θειαμίνη, φυλλικό οξύ, Β6, Β12), η βιταμίνη Ε, ο σίδηρος, τα ω-3 λιπαρά οξέα και ορισμένα από τα απαραίτητα αμινοξέα.

Τα ω-3 λιπαρά οξέα που βρίσκονται στο μουρουνέλαιο, στα ψάρια (κυρίως στο σολομό, τόνο, σκουμπρί, κολιό σαρδέλες), σόγια, καρύδια, αντράκλα και σε άλλα τρόφιμα ίσως προστατεύουν τον οργανισμό από εξασθένηση της μνήμης και από τη νόσο Αλτσχάιμερ, σύμφωνα με σύγχρονες μελέτες.

Πιο συγκεκριμένα πειράματα έδειξαν ότι διατροφή πλούσια σε ένα ω-3 λιπαρό οξύ, το δωκοσαεξανοϊκό οξύ (DHA), προστατεύει τον εγκέφαλο από την απώλεια μνήμης και την καταστροφή των κυττάρων που προκαλεί η γήρανση. Με άλλα λόγια, τα ιχθυέλαια μειώνουν την κυτταρική φλεγμονή, η οποία προάγει την έκπτωση των νοητικών λειτουργιών Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι το DHA υπάρχει φυσικώς στο μητρικό γάλα αλλά προστίθεται και στο τεχνητό βρεφικό γάλα για να προωθηθεί η εγκεφαλική ανάπτυξη των νεογνών.

Η μεγαλύτερη έκπληξη είναι ότι τα ω-3 λιπαρά οξέα δεν αντικαθιστούν μόνο αντιφλεγμονώδεις παράγοντες του οργανισμού που εκλείπουν με την πάροδο του χρόνου, αλλά αντιμάχονται και την αύξηση χημικών ουσιών που προκαλούν κυτταρική φλεγμονή.

Τροφές πλούσιες σε χολίνη ενδυναμώνουν τη μνήμη και ενισχύουν τη δυνατότητα συγκέντρωσης. Η χολίνη ανήκει στο σύμπλεγμα βιταμινών Β και συμβάλλει στην έκκριση της χημικής ουσίας ακετυλοχολίνης από τον εγκέφαλο, η οποία συσχετίζεται με την ενδυνάμωση της μνήμης. Η χολίνη συναντάται στα αυγά, στη σοκολάτα και το συκώτι. Χαρακτηριστικό είναι ότι τα άτομα που παρουσιάζουν έλλειψη αυτού του θρεπτικού συστατικού εμφανίζουν ασθενή μνήμη και είναι επιρρεπή στην εκδήλωση της νόσου Αλτσχάιμερ.

Μελέτες τελευταίων χρόνων έχουν δείξει ότι οι αντιοξειδωτικές ουσίες που βρίσκονται στα φρούτα (φρέσκα και αποξηραμένα) και τα φρέσκα πράσινα φυλλώδη λαχανικά βελτιώνουν τη διαδικασία της μνήμης. Τρόφιμα όπως το γάλα, γιαούρτι και δημητριακά πρωινού, ψωμί περιέχουν βιταμίνες του συμπλέγματος Β, όπως Β1, Β6 και φυλλικό οξύ οι οποίες συμβάλλουν στην προστασία από συγκεκριμένα νευρολογικά προβλήματα, όπως μειωμένη μνήμη.
Το πράσινο τσάι είναι επίσης μια επιλογή πλούσια σε αντιοξειδωτικές ουσίες. Οι ουσίες αυτές προστατεύουν τους ιστούς του οργανισμού από τις ελεύθερες ρίζες και συμβάλλουν στην προστασία του εγκεφάλου και τη διαδικασία μάθησης.

Η ζάχαρη και οι υδατάνθρακες θεωρούνται επίσης σημαντικά ενισχυτικά της μνήμης. Η γλυκόζη, το βασικό συστατικό της ζάχαρης και όλων των υδατανθράκων, αποτελεί το αποκλειστικό καύσιμο του εγκεφάλου. Όταν λοιπόν στερήσουμε τα εγκεφαλικά μας κύτταρα από την ουσία αυτή, διαταράσσεται η ομαλή λειτουργία τους. Ταυτόχρονα, επειδή η γλυκόζη συμβάλλει στην έκκριση σεροτονίνης, που είναι βασικός νευροδιαβιβαστής, συμμετέχει στη διατήρηση της μνήμης.
Ιδιαίτερες ευεργετικές ιδιότητες έχει το μέλι και η σοκολάτα όσον αφορά τη λειτουργία της μνήμης, για αυτό το λόγο καλό είναι να προτιμώνται στη θέση της λευκής ζάχαρης.

Μελέτες δείχνουν επίσης ότι η καθιέρωση καθημερινού πρωινού αυξάνει την πρόσφατη μνήμη. Επίσης, μια σειρά από δημοσιευμένες έρευνες που μελέτησαν την απόδοση μαθητών σε πρωινά τεστ στο σχολείο μετά τη λήψη ή μη πρωινού έδειξαν ότι η απόδοσή τους ήταν υψηλότερη όταν τα παιδιά είχαν καταναλώσει πρωινό στο σπίτι, κάτι που οφείλονταν και στην καλύτερη λειτουργία της μνήμης τους. Μάλιστα, η κατανάλωση υδατανθράκων στο πρωινό συσχετίστηκε ισχυρά με την προσοχή και την ικανότητα μνήμης των παιδιών στο σχολείο.

Μια νέα μελέτη εντόπισε σχέση μεταξύ αυξημένου Δείκτη Μάζας Σώματος (ΔΜΣ) ( βάρος/ύψος2) και θανάτου ή νοσηλείας εξαιτίας άνοιας, με αποτέλεσμα η παχυσαρκία να θεωρείται ένας μείζον προλήψιμος παράγοντας στην εκδήλωση της άνοιας.
Επιπρόσθετα, η μέτρια κατανάλωση ορισμένων αλκοολούχων ποτών, όπως ουίσκυ και μπύρα μπορεί να βελτιώσει τη μνήμη, λόγω του κριθαριού και της βύνης που περιέχουν τα αλκοολούχα αυτά ποτά.

Αν ακολουθείτε συχνά κάποιο αυστηρό πρόγραμμα αδυνατίσματος και ξεχνάτε συχνά, μη θεωρήσετε αυτά τα δύο εντελώς άσχετα μεταξύ τους. Ερευνητές έδειξαν ότι άτομα που ακολουθούν αυστηρές δίαιτες (crash diets) έχουν χαμηλότερη ικανότητα μνήμης συγκριτικά με άτομα που δεν επιδίδονται σε τέτοιου είδους δίαιτες.
Αυτό αποδίδεται στο γεγονός ότι αυτές οι δίαιτες στερούν τα άτομα που τις ακολουθούν και κατά επέκταση τον εγκέφαλό τους από βασικά θρεπτικά συστατικά με κυριότερο τη γλυκόζη, αφού οι συγκεκριμένες δίαιτες είναι πολύ φτωχές σε υδατάνθρακες (συνήθως στηρίζονται στον αποκλεισμό του ψωμιού, ζυμαρικών, πατάτας, ρυζιού και φρούτου).

Επίσης, οι δίαιτες αυτές στερούνται το ελαιόλαδο, πλούσια πηγή βιταμίνης Ε, απαραίτητης για την ομαλή διαδικασία της μνήμης. Για αυτό έχετε έναν ακόμη λόγο να αποφεύγετε δίαιτες που υπόσχονται γρήγορο αποτέλεσμα μέσα όμως από επικίνδυνη για την υγεία σας στέρηση.
Καθίσταται λοιπόν φανερό ότι το είδος της διατροφής μας μπορεί να συμβάλλει στην ενίσχυση της μνήμης μας, η οποία με το πέρασμα του χρόνου μειώνεται ως φυσικό αποτέλεσμα της γήρανσης και του εκφυλισμού των εγκεφαλικών κυττάρων. Για αυτό το λόγο η προσεγμένη επιλογή τροφίμων αλλά και η καθιέρωση πρωινού μπορεί εμπράκτως να μας βοηθήσει να θυμόμαστε καλύτερα.

(*) Ο κ. Κάζης είναι Κλινικός Διαιτολόγος - Διατροφολόγος, MSc

Αντιηλιακά προϊόντα - Τι πρέπει να ξέρετε

Μελετώντας τα αποτελέσματα σε έρευνες και μελέτες για την «αντιηλιακή» συμπεριφορά των πολιτών της και εξετάζοντας την υπάρχουσα αγορά αντιηλιακών προϊόντων, η Ευρωπαϊκή Ένωση εξέδωσε μια σύσταση με την οποία θα παρέχει καθοδήγηση στη βιομηχανία καλλυντικών όσον αφορά την αποτελεσματικότητα και τους ισχυρισμούς των αντιηλιακών προϊόντων. Σκοπός είναι η δημιουργία μιας ενιαίας, τυποποιημένης και απλής σήμανσης σε όλα τα αντιηλιακά, που θα είναι κατανοητή για τον καταναλωτή και θα του εξασφαλίζει μια σαφή και ολοκληρωμένη πληροφόρηση για το προϊόν που αγοράζει, αλλά και τον τρόπο που το χρησιμοποιεί.

H σύσταση της Ε.Ε. αναφέρει ότι τα αντιηλιακά προϊόντα θα πρέπει:

● Να προστατεύουν απαραίτητα τόσο από την ακτινοβολία UVB (υπεριώδεις ακτίνες που προκαλούν καψίματα και κοκκινίλες) όσο και από την UVA (υπεριώδεις ακτίνες που μπορεί να προκαλέσουν καρκίνο του δέρματος και πρόωρη γήρανση).
● Να προσφέρουν ισορροπημένο σύστημα φίλτρων UVA/UVB, ενώ η δηλωμένη UVA προστασία θα πρέπει να καλύπτει τουλάχιστον το 1/3 της συνολικής προστασίας που παρέχει το προϊόν.
● Να μην αναγράφουν στις συσκευασίες, καθώς και στην επικοινωνία του προϊόντος, ισχυρισμούς όπως: ΅ «100% προστασία από τον ήλιο», «Total protection», «Sunblock».
● «Προστασία όλη την ημέρα», «Δεν χρειάζεται επανεπάλειψη του προϊόντος».
● Να αναφέρουν στις ετικέτες τους ότι δεν προσφέρουν απόλυτη προστασία από τον ήλιο και να συμπεριλαμβάνουν προειδοποιήσεις και συμβουλές για την ασφάλεια των καταναλωτών επιπρόσθετα με τη χρήση των προϊόντων, όπως:
● «Μη μένετε πολλή ώρα στον ήλιο, ακόμη και αν φοράτε αντιηλιακό προϊόν».
● «Μην αφήνετε τα μικρά παιδιά και τα βρέφη να εκτίθενται άμεσα στον ήλιο».
● «Η υπερβολική έκθεση στον ήλιο κρύβει κινδύνους για την υγεία».
● Να αναγράφουν στις συσκευασίες τους οδηγίες για τη σωστή χρήση τους, ώστε να διασφαλίζουν την αποτελεσματικότητα του προϊόντος, όπως:
● «Χρησιμοποιήστε αντιηλιακό πριν από κάθε έκθεση στον ήλιο».
● «Επαναλάβετε συχνά τη χρήση του αντιηλιακού και ειδικά μετά από εφίδρωση, κολύμπι ή σκούπισμα με πετσέτα».
● Να αναγράφουν στις συσκευασίες τους οδηγίες για την απαιτούμενη ποσότητα αντιηλιακού που εξασφαλίζει τη μέγιστη δυνατή προστασία (2 mg προϊόντος ανά cm2 επιδερμίδας ή 35 γρ. προϊόντος για χρήση σε όλο το σώμα ενός ενηλίκου), καθώς και προειδοποίηση ότι η μείωση της ενδεδειγμένης ποσότητας περιορίζει σημαντικά το επίπεδο της προστασίας.
● Να μην αναφέρουν αντιηλιακή προστασία όταν ο SPF/Δείκτης Προστασίας είναι μικρότερος του 6.
● Να δηλώνουν υποχρεωτικά συγκεκριμένους SPF/Δ.Π., που θα συνοδεύονται από τον αντίστοιχο χαρακτηρισμό (π.χ. χαμηλή, μεσαία προστασία) με τη χρήση συγκεκριμένων κατηγοριών. Προτείνεται το ακόλουθο φάσμα δεικτών ηλιακής προστασίας για κάθε κατηγορία και η σχετική επισήμανση:

Αναγραφόμενη κατηγορία Αναγραφόμενος SPF/Δ.Π
Χαμηλή Προστασία 6, 10
Μεσαία Προστασία 12, 20, 25
Υψηλή Προστασία 30, 50
Πολύ Υψηλή Προστασία 50+

Όταν η ασυνέπεια έχει συνέπειες
Προσοχή! Θα πρέπει να γνωρίζουμε ότι η χρήση αντιηλιακών προϊόντων κρίνεται πλέον απαραίτητη κατά την έκθεση στον ήλιο. Τα στοιχεία που προκύπτουν από σχετικές έρευνες(*) δείχνουν ότι η στάση των καταναλωτών απέναντι στον ήλιο είναι ιδιαίτερα επικίνδυνη καθώς: Το 70% πιστεύει ότι η ηλιακή ακτινοβολία προκαλεί πρόωρη γήρανση, αλλά μόλις το 18% χρησιμοποιεί προϊόντα με προστασία UV καθημερινά.
Λιγότερο από το 5% χρησιμοποιεί σε σταθερή βάση προϊόντα με προστασία UV τις ώρες που βρίσκεται σε ανοιχτό χώρο.
Ακόμα και το καλοκαίρι μόλις το 58% των γυναικών αναφέρει ότι χρησιμοποιεί αντιηλιακό καθημερινά, ενώ το 26% δεν χρησιμοποιεί ποτέ αντιηλιακό.

Τips για την προστασία σας

΅ Εφαρμόστε ένα αντιηλιακό προϊόν που προστατεύει από την ηλιακή ακτινοβολία UVA και UVB καθημερινά, σε άφθονη ποσότητα και ανά τακτά χρονικά διαστήματα.

΅ Φοράτε προστατευτικά ρούχα, όπως πουκάμισο με μακριά μανίκια και παντελόνια, καπέλο και γυαλιά ηλίου.

΅ Αποφύγετε την πολύωρη παραμονή σε επιφάνειες όπως το νερό (π.χ. σε πισίνα), η άμμος, το τσιμέντο, το χιόνι, οι οποίες αντανακλούν μέχρι και το 85% των βλαβερών ακτίνων.

΅ Καθίστε στη σκιά όποτε μπορείτε.


Πηγή: vita.gr

Νέα σήμανση στα αντηλιακά

Μετά από απόφαση της Ευρωπαϊκής Ένωσης όλα τα αντηλιακά θα αναγράφουν νέα σήμανση όσον αφορά την προστασία που προσφέρουν από τις υπεριώδεις ακτίνες UVA & UVB.

Και τα 2 είδη ακτινοβολίας είναι εξίσου επικίνδυνα για το δέρμα μας μια και ο συνδυασμός τους μπορεί να προκαλέσει από ένα απλό έγκαυμα μέχρι και καρκίνο του δέρματος.

Η προστασία που παρείχαν τα αντηλιακά μέχρι σήμερα ήταν επαρκής για την UVB (στην οποία οφείλονται τα ηλιακά εγκαύματα) αλλά όχι εξίσου επαρκής και για την UVA στην οποία οφείλεται η γήρανση του δέρματος. Σύμφωνα λοιπόν με τις νέες νόρμες της Ε.Ε. θα υπάρχει σε όλα τα αντηλιακά προϊόντα μια τυποποιημένη σφραγίδα UVA στην οποία θα αναγράφεται η προστασία που παρέχεται από την βλαβερή UVA ακτινοβολία.

Οι δείκτες θα ξεκινούν από το 6 και το 10 το οποίο θα υποδηλώνει χαμηλή προστασία, θα συνεχίζουν με 15, 20, 25 και 30 που αναφέρονται σε μεσαία προστασία και φτάνουν μέχρι και πάνω από 50 για υψηλή προστασία.

Έτσι λοιπόν θα πρέπει πλέον να διαβάζουμε προσεκτικά τις ετικέτες των αντηλιακών προτού τα χρησιμοποιήσουμε αφού πλέον θα αναγράφεται ο δείκτης SPF (προστασία από τις ακτίνες UVB) και ο βαθμός προστασίας UVA.

Πηγή: ec.europa.eu/health-eu

Πώς θα διαλέξω το σωστό αντηλιακό;

Έπειτα από απόφαση της ΕΕ, όλα τα αντηλιακά πρέπει να αναγράφουν νέα σήμανση όσον αφορά την προστασία που προσφέρουν από τις υπεριώδεις ακτίνες UVA & UVB.

Η επιλογή δεν είναι απλή υπόθεση.

ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΓΝΩΡΙΖΕΤΕ

•  Στην ετικέτα των αντηλιακών αναγράφεται ο δείκτης προστασίας, γνωστός και ως SPF (Sun Protection Factor). Τα αντηλιακά εμποδίζουν τη διείσδυση των επικίνδυνων ακτινών, αλλά κανένα δεν μπορεί να προσφέρει πλήρη προφύλαξη. Ακόμη και αυτά με τον μεγαλύτερο δείκτη προστασίας επιτρέπουν ελάχιστη έκθεση στις ακτινοβολίες UVΑ και UVB. 
•  Ο δείκτης προστασίας 6 είναι ο μικρότερος δείκτης ο οποίος προσφέρει κάποια προστασία. Αντηλιακά με μικρότερους δείκτες δεν πρέπει να προτιμώνται. 
• Οι δείκτες 6-10 προσφέρουν χαμηλή προστασία.
•  Οι δείκτες 15-25 προσφέρουν μέτρια προστασία.
• Οι δείκτες 30-50 προσφέρουν υψηλή προστασία.
• Οι ισχυρισμοί για πλήρη προστασία ενηλίκων, μωρών και μικρών παιδιών είναι αναληθείς. Αντίθετα, όλα τα αντηλιακά πρέπει να φέρουν προειδοποιητική σήμανση ότι δεν παρέχουν 100% προστασία.

ΣΩΣΤΗ ΧΡΗΣΗ
- Η ορθή επάλειψη του προϊόντος είναι εξίσου σημαντική με την επιλογή του ίδιου του προϊόντος. Παραδείγματος χάριν, προκειμένου να επιτευχθεί η προστασία που επισημαίνεται με τον «συντελεστή ηλιακής προστασίας», απαιτείται ποσότητα 2 mg/cm². Η ποσότητα, για να καλυφθεί όλο το σώμα, μπορεί να ανέρχεται στο ένα τρίτο μιας μικρής φιάλης αντηλιακού. Να προτιμάτε αδιάβροχα αντηλιακά, ειδικά αν παραμένετε αρκετή ώρα μέσα στη θάλασσα ή στην πισίνα.
- Να χρησιμοποιείτε αρκετή ποσότητα αντηλιακού, σε τακτά χρονικά διαστήματα.
- Να επαναλαμβάνετε τη χρήση αντηλιακού μετά την κολύμβηση, το σκούπισμα του σώματος με πετσέτα, έπειτα από παιχνίδι ή άσκηση, ακόμη και αν κάθεστε κάτω από την ομπρέλα.
- Να αυξήσετε την ποσότητα, τη συχνότητα και τον δείκτη προστασίας για τα παιδιά, καθώς έχουν πιο ευαίσθητη επιδερμίδα.
- Να βάζετε αντηλιακό 30 λεπτά προτού εκτεθείτε στον ήλιο.
- Να αποφεύγετε την έκθεση στον ήλιο από τις 10:00π.μ. ως τις 4:00 μ.μ., ειδικά τους καλοκαιρινούς μήνες.

ΝΑ ΠΡΟΣΕΧΕΤΕ ΑΝ
-Έχετε ανοιχτόχρωμη επιδερμίδα, ξανθά, κόκκινα ή καστανόξανθα μαλλιά, γαλαξία ή γκρίζα μάτια, φακίδες ή καψίματα.
- Είστε πολλή ώρα σε ανοιχτούς χώρους.
- Υποβληθήκατε πρόσφατα σε θεραπεία για καρκίνο του δέρματος.
- Υπάρχει κληρονομική προδιάθεση για καρκίνο του δέρματος, ιδιαίτερα μελάνωμα.
- Εργάζεστε και κινείστε σε κλειστούς χώρους καθ’ όλη τη διάρκεια της εβδομάδας. Οι πολλές συνεχόμενες ώρες ηλιοθεραπείας το Σαββατοκύριακο θα σας βλάψουν.
- Ζείτε ή κάνετε διακοπές σε μεγάλο υψόμετρο. Η υπεριώδης ακτινοβολία αυξάνεται κατά 4% ως 5% για κάθε 300 μ. πάνω από το επίπεδο της θάλασσας.
- Κάνετε διακοπές κοντά στον Ισημερινό.
- Πάσχετε από συγκεκριμένες ασθένειες, όπως ερυθηματώδη λύκο.
- Ακολουθείτε θεραπευτική αγωγή που περιλαμβάνει έστω ένα από τα παρακάτω φάρμακα: παρασκευάσματα για την ακμή, αντιβιοτικά που περιέχουν τετρακυλίνη, αντιισταμινικά, αντισυλληπτικά που περιέχουν οιστρογόνα, αντιφλεγμονώδη φάρμακα, ηρεμιστικά ή παρασκευάσματα για τη ναυτία, φάρμακα που περιέχουν σουλφαμιδίνη, αγχολυτικά, διουρητικά, φάρμακα για τον διαβήτη.
- Όταν κάνετε κάποια θεραπεία πρέπει να συμβουλεύεστε τον γιατρό σας πριν από τις διακοπές, διότι κάποια φάρμακα γίνονται επικίνδυνα σε συνδυασμό με την έκθεση στον ήλιο.

Ευχαριστούμε για τις πληροφορίες το
Κέντρο Προστασίας Καταναλωτών (ΚΕΠΚΑ), τηλ. 8011117200 www.kepka.org

 

Ελαιόλαδο ή σπορέλαια: Αλήθειες και μύθοι

Υπάρχουν πολλοί μύθοι που αφορούν τη διατροφή. Ο λόγος είναι απλός: η διατροφή μας αφορά όλους! Στις μέρες μας οι πληροφορίες σχετικά με τη διατροφή προέρχονται από τα μέσα ενημέρωσης και κυρίως από την τηλεόραση, τα περιοδικά και τις εφημερίδες, αλλά και από το διαδίκτυο. Η αναπαραγωγή των πληροφοριών αυτών είναι πολλές φορές λανθασμένη καθώς διάφοροι 'μη-ειδικοί', προσθέτουν λίγη από τη δική τους 'γνώση και σοφία' για ένα θέμα, το οποίο συζητείται έπειτα κατά κόρον από το ευρύ κοινό.

Όπως ισχύει για μια σειρά τροφίμων, έτσι και για έλαια που καταναλώνουμε επικρατούν αρκετοί μύθοι που ουσιαστικά υποβαθμίζουν την πραγματική χρησιμότητα αυτής της ομάδας τροφίμων και δυσχεραίνουν την διαδικασία επιλογής του καταναλωτή. Ας δούμε λοιπόν μερικούς από τους συνηθέστερους μύθους που αφορούν το ελαιόλαδο και τα σπορέλαια.

Εφόσον το ελαιόλαδο είναι υγιεινό, μπορώ να καταναλώνω όσο θέλω?

Το ελαιόλαδο έχει χαρακτηριστεί από πολλούς επιστήμονες ως το 'υγρό χρυσάφι της φύσης'. Πράγματι οι περισσότεροι γνωρίζουμε πλέον τις ευεργετικές ιδιότητες του ελαιόλαδου και τη σημασία του για την επίτευξη μιας ισορροπημένης και υγιεινής διατροφής. Αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο της Μεσογειακής Διατροφικής Πυραμίδας και το κύριο έλαιο που καταναλώνουμε εδώ και πολλά χρόνια.

Η καρδιοπροστατευτική, αλλά όπως φαίνεται από πρόσφατες μελέτες και αντικαρκινική δράση του, οφείλονται στη σύστασή του. Το ελαιόλαδο είναι φτωχό σε κορεσμένα λιπαρά οξέα, τα οποία αποδεδειγμένα βλάπτουν την υγεία της καρδιάς και των αγγείων και αυξάνουν την τάση δημιουργίας αθηρωματικής πλάκας. Αντίθετα, είναι πλούσιο σε μονοακόρεστα λιπαρά που προάγουν την υγεία της καρδιάς και βελτιώνουν το λιπιδαιμικό προφίλ μειώνοντας την 'κακή' (LDL) χοληστερόλη. Το διατροφικό προφίλ του ελαιολάδου συμπληρώνεται και από μια σειρά αντιοξειδωτικών βιταμινών (κυρίως βιταμίνη Ε) και βιοενεργών συστατικών (καροτενοειδή, πολυφαινόλες, φλαβονοειδή) που συμπληρώνουν το αντιοξειδωτικό κοκτέιλ. Η υψηλή θρεπτική του αξία προσδίδει στο ελαιόλαδο αντιγηραντικές ιδιότητες και σχετίζεται με τη μακροζωία.

Ωστόσο, από τον χρυσό κανόνα της διατροφής του 'παν μέτρον άριστον' δεν ξεφεύγει ούτε το ελαιόλαδο. Όπως όλα τα έλαια, έχει αρκετές θερμίδες. Συγκεκριμένα 1-2 κουταλάκια του γλυκού ελαιόλαδο μας δίνει περίπου 45-90 θερμίδες αλλά αυτές είναι από της λιπαρές θερμίδες που ο οργανισμός μας χρειάζεται σε καθημερινή βάση αναλόγως με το άτομο. Μπορούμε λοιπόν να συνειδητοποιήσουμε πόσο επιβαρύνουμε θερμιδικά το γεύμα ή την σαλάτα μας εάν προσθέσουμε πολύ ελαιόλαδο. Δεν είναι τυχαίο ότι η αυξημένη κατανάλωση λίπους από τη διατροφή σχετίζεται διεθνώς με το πρόβλημα της παχυσαρκίας. Επομένως, μπορούμε και πρέπει να απολαμβάνουμε τη γεύση και τις ιδιότητες του ελαιόλαδου στο καθημερινό μας γεύμα, αλλά να θυμόμαστε ότι το 'κλειδί' της υγιεινής διατροφής είναι η ποιότητα και όχι η ποσότητα.

Το ελαιόλαδο έχει περισσότερες θερμίδες από τα 'ελαφριά' σπορέλαια'?

Είναι αρκετοί αυτοί που πιστεύουν ότι το ελαιόλαδο έχει περισσότερες θερμίδες από τα υπόλοιπα έλαια (σογιέλαιο, καλαμποκέλαιο, ηλιέλαιο). Αυτός ο μύθος, πιθανότητα έχει προκύψει εξαιτίας της μεγαλύτερης ρευστότητας των σπορέλαιων, λόγω του δυνατότερου αρώματος και της εντονότερης γεύσης του ελαιολάδου ή λόγω της έξυπνης διαφημιστικής προώθησης των σπορέλαιων ως 'ελαφριά λάδια'. Στην πραγματικότητα, αυτό που ισχύει είναι ότι όλα τα έλαια έχουν την ίδια θερμιδική αξία. Όλα τα έλαια δίνουν 9 θερμίδες ανα γραμμάριο. Επομένως, δεν γλιτώνουμε θερμίδες εάν επιλέξουμε κάποιο σπορέλαιο για τη μαγειρική μας.

Το σπορέλαια είναι πιο εύπεπτα από το ελαιόλαδο?

Άλλος ένας μύθος που μάλλον έχει προκύψει εξαιτίας της μεγαλύτερης ρευστότητας των σπορέλαιων και της λιγότερο έντονης γεύσης τους. Στην πραγματικότητα η αφομοίωση του ελαιόλαδου από τον ανθρώπινο οργανισμό, είναι πολύ μεγάλη. Μελέτες έδειξαν ότι ο βαθμός αφομοίωσης του ελαιόλαδου μπορεί να φτάσει το 98%, στοιχείο που εξασφαλίζει ότι ο οργανισμός μας είναι σε θέση να απορροφήσει το μεγαλύτερο ποσοστό των θρεπτικών συστατικών του. Η ικανότητα του οργανισμού μας να πέπτει το ελαιόλαδο, θεωρείται πολύ καλή και δεν διαφοροποιείται σε σχέση με τα υπόλοιπα έλαια. Μάλιστα, η σύστασή του σε λιπαρά οξέα, διεγείρει τις εκκρίσεις της χολής διευκολύνοντας έτσι έμμεσα και την πέψη των άλλων τροφών.

Όλα τα λάδια είναι ίδια στο τηγάνισμα?

Τα τελευταία χρόνια έχουν αυξηθεί οι έρευνες που δείχνουν ότι η συχνή κατανάλωση τηγανητών τροφίμων σχετίζεται με αύξηση του βάρους και παχυσαρκία. Πρόσφατη μελέτη Ισπανών ερευνητών επιβεβαίωσε τη σχέση αυτή δείχνοντας μάλιστα ότι τα άτομα που καταναλώνουν συχνά τηγανητά έχουν αυξημένο βάρος αλλά και αυξημένη τάση εναπόθεσης σωματικού λίπους στην περιοχή της κοιλιάς. Το κοιλιακό λίπος και η αυξημένη περιφέρεια μέσης σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης στεφανιαίας νόσου, διαβήτη τύπου 2, υπέρταση και διαταραχές ύπνου, ανεξαρτήτου ηλικίας. Όμως, εκτός από τη σχέση τηγανητών και παχυσαρκίας, δεδομένα από επιδημιολογικές μελέτες δείχνουν ότι τα τηγανητά σχετίζονται και με ορισμένους τύπους καρκίνου (παχύ έντερο, μαστού) καθώς και καρδιαγγειακά νοσήματα.

Είναι γεγονός ότι όλα τα λίπη και τα έλαια οξειδώνονται από την επίδραση της θερμοκρασίας κατά το μαγείρεμα και το τηγάνισμα. Η έντονη και προχωρημένη οξείδωση συνδέεται με τη δημιουργία υπεροξειδίων, πολυμερών και προϊόντων διάσπασης των υπεροξειδίων, που αποδεδειγμένα βλάπτουν την υγεία. Ιδιαίτερα κατά το τηγάνισμα που η θερμοκρασία είναι πολύ υψηλή, οι αλλοιώσεις είναι μεγαλύτερες. Ωστόσο, σύμφωνα με πρόσφατες μελέτες ΔΕΝ είναι όλα τα έλαια το ίδιο ανθεκτικά στο τηγάνισμα.

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα, το ελαιόλαδο είναι πιο σταθερό και οξειδώνεται λιγότερο σε σύγκριση με τα σπορέλαια. Τη σταθερότητά του αυτή την οφείλει στη μεγάλη περιεκτικότητά του σε μονοακόρεστα λιπαρά οξέα (ελαϊκό οξύ) και σε φυσικά αντιοξειδωτικά συστατικά, όπως η βιταμίνη Ε. Η ανθεκτικότητά του λοιπόν το καθιστά την καλύτερη επιλογή ακόμα όταν πρόκειται να τηγανίσουμε.

Οι επιστήμονες όμως είναι κατηγορηματικοί: όσες περισσότερες φορές τηγανίζουμε το ίδιο λάδι, τόσο αλλοιώνουμε τα χαρακτηριστικά του και 'φορτώνουμε' τον οργανισμό μας με επικίνδυνες ουσίες. Συμπερασματικά, θα λέγαμε οτι μπορούμε περιστασιακά να απολαμβάνουμε τα τηγανητά φαγητά, προτιμώντας όμως το ελαιόλαδο για το τηγάνισμα και αλλάζοντας τακτικά το λάδι που τηγανίζουμε.

Γράφει: Παπαλαζάρου Αναστάσιος, Κλινικός Διαιτολόγος - Διατροφολόγος, MSc