Το ασβέστιο είναι ένα μεταλλικό στοιχείο που βρίσκεται περισσότερο από κάθε άλλο στο σώμα μας και το οποίο είναι πολύ σημαντικό για τα οστά, τη λειτουργία της καρδιάς, των μυών και του εγκεφάλου. Συνεργάζεται τόσο με το φώσφορο για τη δόμηση υγιών οστών και δοντιών, όσο και με το μαγνήσιο για σωστή καρδιο-αγγειακή λειτουργία. Το 95% σχεδόν του ασβεστίου στο σώμα μας βρίσκεται στα οστά και τα δόντια μας, όπου αποθηκεύεται (1000 περίπου γραμμάρια) με τη μορφή μικρών κρυστάλλων, οι οποίοι συμβάλλουν στην πιο σκληρή υφή των οστών και παρέχουν με ασβέστιο το σώμα, όταν υπάρχει ανάγκη.
Ποιοι το χρειάζονται;
Οι απαιτήσεις του οργανισμού μας σε ασβέστιο είναι μεγάλες στην παιδική και την εφηβική ηλικία, όταν χτίζεται ο σκελετός μας, αλλά και στην εγκυμοσύνη και τη γαλουχία, όταν το έμβρυο 'τραβάει' το ασβέστιο από τη μητέρα του, για να χτίσει το δικό του σκελετό. Τέλος είναι απαραίτητο μετά την εμμηνόπαυση αλλά και τη γεροντική ηλικία, όπου η έλλειψή του γίνεται πιο φανερή.
Πόσο χρειαζόμαστε;
ΗΛΙΚΙΑΚΗ ΟΜΑΔΑ ΑΣΒΕΣΤΙΟ (mg)
Βρέφη
0-6 μηνών 400
6-12 μηνών 600
Παιδιά
1-5 ετών 800
6-10 ετών 800-1200
Εφηβεία
11-24 ετών 1200-1500
Άντρες
25-65 ετών 1000
>65 ετών 1500
Γυναίκες
25-50 ετών 1000
>50 ετών (εμμηνόπαυση)
Οιστρογόνα 1000
>65 ετών 1500
Κύηση, γαλουχία 1200
Είναι τοξικό;
Υπερβολικές ημερήσιες δόσεις ασβεστίου (πάνω από 2000 mg) μπορεί να οδηγήσουν σε υπερασβεσταιμία, ενώ ιδιαίτερα υψηλές δόσεις μπορεί να προκαλέσουν δυσκοιλιότητα.
Πού το βρίσκουμε;
Οι καλύτερες πηγές του είναι τα γαλακτοκομικά, όλα τα τυριά και ιδιαίτερα τα κίτρινα, τα ψάρια όπως οι σαρδέλες και ο σολομός, οι ξηροί καρποί όπως τα φιστίκια, τα καρύδια και τα αμύγδαλα, τα ξερά φασόλια και λαχανικά όπως το μπρόκολο και οι λαχανίδες.
Χαρακτηριστικές περιεκτικότητες τροφίμων σε ασβέστιο είναι οι παρακάτω:
Αγελαδινό γάλα 1 ποτήρι 200 ml 240 mg
Γιαούρτι με φρούτα 1 κεσεδάκι 150 ΓΡ 210 mg
Τυρί τσένταρ 30 γραμ. 216 mg
Παρμεζάνα 50 γραμ. 600 mg
Μαύρο ψωμί 1 φέτα 30 γραμ. 40 mg
Σαρδέλες 5, 390 mg
Σοκολάτα γάλακτος 1, 130 mg
Σουσάμι 1 κουταλιά, 100 mg
Αμύγδαλα 100 γραμ. 240mg
Ποιοι είναι οι 'εχθροί' του ασβεστίου;
Υπάρχουν ουσίες που επηρεάζουν αρνητικά την απορρόφηση του ασβεστίου και έτσι συμβάλλουν στη μείωση της απορρόφησής του. Τέτοιες ουσίες είναι: το λίπος, όταν αυτό βρίσκεται σε μεγάλες ποσότητες σε κάποια τρόφιμα, το οξαλικό οξύ, που βρίσκεται στη σοκολάτα, στο σπανάκι και στα παντζάρια, και το φυτικό οξύ, που βρίσκεται στους σπόρους. Έτσι το είδος της τροφής αλλά και οι άλλες τροφές που συνοδεύουν την κύρια πηγή του ασβεστίου καθορίζουν το βαθμό με τον οποίο το σώμα μας θα το προσλάβει.
Τι συμπτώματα δημιουργεί η έλλειψη του;
- Ραχίτιδα: λόγω της μη σωστής εναπόθεσης αλάτων ασβεστίου και φωσφόρου, τα οστά γίνονται μαλακά και εύκαμπτα και παραμορφώνονται. Το άτομο παρουσιάζει διογκωμένα γόνατα και αρθρώσεις (καρπούς, ποδοκνήμη), και το 'ραχιτικό κομπολόι' (προβολές στα πλευρά του στήθους). Πιο συχνά εμφανίζεται σε σκουρόχρωμα δέρματα, πρόωρα νεογνά, σκοτεινές περιοχές με περιορισμένη ηλιοφάνεια, αφού παράλληλα με τη μειωμένη απορρόφηση και πρόσληψη του ασβεστίου καθοριστικό ρόλο παίζει και η παρουσία της βιταμίνης D.
- Οστεομαλακία: Εμφανίζεται κυρίως στους ενήλικες. Δημιουργείται από κένωση των οστικών αποθηκών ασβεστίου και φωσφόρου, λόγω της έλλειψης ασβεστίου και φωσφόρου, αλλά και της περιορισμένης ηλιακής ακτινοβολίας και κατά συνέπεια της έλλειψης βιταμίνης D. Μαλακά οστά και πόνοι ρευματικού τύπου είναι τα κυριότερα συμπτώματα.
- Οστεοπόρωση: Όταν υπάρχει μειωμένη πρόσληψη ασβεστίου, σε συνδυασμό με μειωμένη άσκηση και κάπνισμα, τότε τα οστά φθείρονται, γίνονται πορώδη και αποκτούν σπογγώδη μορφή. Η επαρκής ποσότητα ασβεστίου, σε όλη τη ζωή μας και κυρίως μέχρι την ηλικία των 20-25 ετών (ιδιαίτερα για τις γυναίκες) μπορεί να μειώσει μέχρι και 50% την πιθανότητα καταγμάτων στην ενήλικη ζωή μας.
