Υποκατάστατα ζάχαρης. Αυτά που πρέπει να ξέρετε!!

Θέλουμε ή συχνά πρέπει να αποφύγουμε τη ζάχαρη γιατί νομίζουμε ότι μας παχαίνει (όμως, ένα κουταλάκι έχει μόνο 20 θερμίδες), επειδή βλάπτει τα δόντια μας προκαλώντας τερηδόνα, ενώ όσοι αντιμετωπίζουν προβλήματα με τη ρύθμιση της γλυκόζης στο αίμα πρέπει να τη χρησιμοποιούν με φειδώ, γιατί αυξάνει τις τιμές του σακχάρου. Για όποιο λόγο κι αν έχουμε αποφασίσει να την περιορίσουμε ή να απέχουμε από τη ζάχαρη, δεν χρειάζεται να ξεχάσουμε για πάντα τη γλυκιά της γεύση. Υπάρχουν στο εμπόριο, και βέβαια στη διάθεσή μας, πολλά φυσικά ή τεχνητά υποκατάστατα -ή αλλιώς γλυκαντικά- που κυκλοφορούν σε βαζάκια, φακελάκια, ταμπλέτες και χαπάκια. Για τα υποκατάστατα ζάχαρης έχουμε ακούσει πάρα πολλά σε σχέση με την ασφάλεια, τον τρόπο χρήσης, τις θερμίδες που περιέχουν κλπ. Λίγα, όμως, ξέρουμε στην πραγματικότητα. Θέλοντας να μάθουμε όσα περισσότερα γίνεται, συμβουλευτήκαμε τους ειδικούς.

Τεχνητά υποκατάστατα ζάχαρης

Ασπαρτάμη (E951): Είναι συνδυασμός δύο αμινοξέων, της φαινυναλαλίνης και του ασπαρτικού οξέος. Και τα δύο βρίσκονται σε φυσική μορφή στα τρόφιμα. Εγκρίθηκε η χρήση της σχετικά πρόσφατα (από την FDA στις ΗΠΑ το 1981). Χρησιμοποιείται κυρίως σε αναψυκτικά τύπου light και σε τρόφιμα, όπως γιαούρτια, τσίχλες, δημητριακά πρωινού, ζελέ και διάφορα σνακ. Κυκλοφορεί και σε μορφή ταμπλέτας (για ροφήματα και γλυκά). Είναι περίπου 200 φορές πιο γλυκιά από τη ζάχαρη και δίνει 4 kcal/γρ.
● Πλεονεκτήματα: Δεν αφήνει γεύση μετά τη χρήση και δίνει γλυκαντικό προφίλ πολύ κοντινό με αυτό της ζάχαρης.
● Είναι ασφαλής; Λόγω της ποσότητας φαινυναλαλίνης που περιέχει, δεν είναι κατάλληλη για άτομα που πάσχουν από φαινυλκετονουρία. Ακόμη, είναι υπό έρευνα κατά πόσο είναι υγιεινή και έχουν παρατηρηθεί αρκετά ανησυχητικά συμπτώματα εξαιτίας της υπερκατανάλωσής της, όπως κοιλιακές διαταραχές, πονοκέφαλοι και δυσθυμία. Το 2006 πήρε μεγάλη δημοσιότητα μία μελέτη από την ερευνητική ομάδα Ramazzini του ιταλικού ινστιτούτου NIEHS (National Institute of Environmental and Health Prospectives), η οποία συσχέτιζε την κατανάλωση της ασπαρτάμης με καρκινογένεση στα ποντίκια. Στη συνέχεια, ανεξάρτητοι φορείς διεξήγαγαν επιπλέον έρευνες για το θέμα. Έτσι, τον Μάιο του 2006, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή Ασφάλειας Τροφίμων (EFSA) εξέδωσε νέα ανακοίνωση, σύμφωνα με την οποία η ασπαρτάμη θεωρείται ασφαλής, καθώς τα επιστημονικά στοιχεία που υπάρχουν έως τώρα δεν υποδεικνύουν συσχέτισή της με καρκινογένεση ή άλλα προβλήματα υγείας στον άνθρωπο.
Η αποδεκτή ημερήσια πρόσληψη είναι 40 mg ανά κιλό σωματικού βάρους. Για να το καταλάβουμε: Σε έναν άνδρα 70 κιλών επιτρέπονται ημερησίως 2.800 mg ασπαρτάμης (40 mg x 70 κιλά) και η ποσότητα αυτή αντιστοιχεί σε περισσότερα από 20 κουτάκια αναψυκτικού την ημέρα (ποσότητα που σε καμία περίπτωση δεν μπορεί και δεν χρειάζεται να φτάσει ο μέσος άνθρωπος).

Ακεσουλφαμικό κάλιο (E950): Συνήθως δεν συναντάται μόνο του, αλλά ως συνεργός με άλλες γλυκαντικές ουσίες, μειώνοντας την ανάγκη της χρήσης μεγάλων ποσοτήτων από αυτές. Εγκρίθηκε σχετικά πρόσφατα (από την FDA το 1988), αλλά η εισαγωγή του στην αγορά ήταν αργή. Το ακεσουλφαμικό κάλιο είναι περίπου 150 φορές πιο γλυκό από τη ζάχαρη και δεν δίνει καθόλου θερμίδες. Χρησιμοποιείται ως επιτραπέζιο γλυκαντικό σε επιδόρπια, σάλτσες, μπίρες, παγωτά, μαρμελάδες, τσίχλες, καραμέλες και, βέβαια, σε αναψυκτικά.
● Πλεονεκτήματα: Παραμένει σταθερό όταν θερμαίνεται, χρησιμοποιείται στη μαγειρική, δίνει καθαρή γεύση, είναι απόλυτα διαλυτό στο νερό, κρατά τη γλυκιά του γεύση για μεγάλο χρονικό διάστημα και συνδυάζεται με άλλες ουσίες.
● Μειονεκτήματα: Έχει υψηλό κόστος.
● Είναι ασφαλές; Μελέτες έχουν δείξει ότι σε μεγάλο ποσοστό αποβάλλεται αυτούσιο από τα ούρα. Δεν απορροφάται, δηλαδή, από τον οργανισμό, γι’ αυτό και δεν δίνει θερμίδες. Η αποδεκτή ημερήσια πρόσληψη είναι 9 mg ανά κιλό σωματικού βάρους.

Σακχαρίνη (E954): Η σακχαρίνη είναι το πρώτο τεχνητό γλυκαντικό που ανακαλύφτηκε και κυκλοφορεί στην αγορά πάνω από 80 χρόνια. Ήταν πολύ διαδεδομένη σε ποτά τύπου light, ενώ τώρα σταδιακά αντικαθίσταται από ασπαρτάμη ή ακεσουλφαμικό κάλιο. Υπάρχει σε χυμούς φρούτων, αναψυκτικά, σάλτσες, αρτοσκευάσματα κ.ά. Είναι περίπου 300 φορές πιο γλυκιά από τη ζάχαρη και δεν δίνει καθόλου θερμίδες.
● Πλεονεκτήματα: Είναι πολύ σταθερή κατά τις διάφορες επεξεργασίες τροφίμων, έχει ισχυρή γλυκιά γεύση και είναι φτηνή.
● Μειονεκτήματα: Μετά τη χρήση, και ιδίως υπό υψηλή θερμοκρασία, προσδίδει μια πικρή, αρκετά μεταλλική γεύση.
● Είναι ασφαλής; Τη δεκαετία του ’70, μετά από σχετικά πειράματα σε ποντίκια, δημιουργήθηκαν υπόνοιες για την ασφαλή χρήση της ζαχαρίνης. Μέχρι πρόσφατα υπήρξαν σχετικές έρευνες, αλλά δεν αποδείχτηκε ποτέ κάποια συσχέτιση της κατανάλωσής της με καρκινογένεση. Ωστόσο, σε πολλές χώρες έχει απαγορευτεί η κατανάλωσή της και στη χώρα μας χρησιμοποιείται ελάχιστα ή καθόλου. Η αποδεκτή καθημερινή πρόσληψη σακχαρίνης είναι 15 mg ανά κιλό σωματικού βάρους την ημέρα.

Άλλες τεχνητές γλυκαντικές ουσίες
Υπάρχουν και άλλες τεχνητές γλυκαντικές ουσίες, οι οποίες, όμως, δεν χρησιμοποιούνται ευρέως. Τέτοιες είναι: Το κυκλαμικό οξύ (Ε 952), που είναι 30-40 φορές πιο γλυκό από τη ζάχαρη και χρησιμοποιείται σε αναψυκτικά, χυμούς, επιδόρπια, αρτοσκευάσματα, γλυκά κ.ά., η θαυματίνη (Ε 957), που είναι 2.000-2.500 φορές πιο γλυκιά από τη ζάχαρη και υπάρχει σε διαιτητικά παρασκευάσματα, τσίχλες, ξηρούς καρπούς κ.ά., η νεοτάμη, που είναι 7.000-13.000 φορές πιο γλυκιά από τη ζάχαρη και χρησιμοποιείται ήδη στο εξωτερικό σε αναψυκτικά, ζελέ, χυμούς κ.ά., ενώ αναμένεται να πάρει έγκριση για να κυκλοφορήσει στην Ευρώπη.





Φυσικά υποκατάστατα ζάχαρης

Φρουκτόζη: Τη βρίσκουμε σε βαζάκια, την προσθέτουμε στα διάφορα ροφήματα και, επειδή αντέχει στο ψήσιμο, μπορεί να μαγειρευτεί μπαίνοντας σε γλυκά. Έχει τις ίδιες θερμίδες με τη ζάχαρη (περίπου 4 kcal/γρ.), αλλά επειδή είναι πιο γλυκιά από αυτή, χρησιμοποιούμε τη μισή ποσότητα για το ίδιο αποτέλεσμα. Σύμφωνα με έρευνες, φαίνεται ότι η αυξημένη κατανάλωση της φρουκτόζης μπορεί να ανεβάσει τα επίπεδα των τριγλυκεριδίων στο αίμα.

Άλλα φυσικά υποκατάστατα ζάχαρης , που έχουν άδεια για να κυκλοφορούν στην αγορά, περιέχονται σε τυποποιημένα προϊόντα. Όλα αυτά κοστίζουν περισσότερο από τη ζάχαρη, είναι λιγότερο γλυκά από αυτήν και, όταν υπερκαταναλώνονται, έχουν συχνά δυσμενείς επιπτώσεις στο γαστρεντερικό σύστημα (ειδικά στα παιδιά), προκαλώντας διάρροιες, φουσκώματα κ.ά. Στις ετικέτες των προϊόντων, όπου περιέχονται, οι ακόλουθες ουσίες αναγράφονται και ως Ε, επειδή είναι πρόσθετα που χρησιμοποιούνται είτε για να δώσουν γλυκιά γεύση είτε για συντήρηση. Δίνουν από 0,2 έως 2,4 kcal/γρ.

Τα πιο διαδεδομένα είναι:

Σορβιτόλη (E420): 
E420 (i) Σορβιτόλη
E420 (ii) Σιρόπι Σορβιτόλης
Προέλευση:
Φυσική σάκχαρο-αλκοόλη, βρίσκεται σε διάφορα φρούτα όπως τα μήλα, τα δαμάσκηνα, τα κεράσια και τα γκρέιπφρουτ. Εμπορικά παράγεται από τη δεξτρόζη (D - γλυκόζη) .
Λειτουργίες & χαρακτηριστικά:
Σταθεροποιητικό, γλυκαντική ουσία με λίγες θερμίδες, συστατικό διόγκωσης, συναντάται σε καρπούς δέντρων (κεράσια, αχλάδια, μήλα, δαμάσκηνα). κτλ.
Προϊόντα :
Χρησιμοποιείται σε πολλά προϊόντα αρτοποιίας και είδη ζαχαροπλαστικής κυρίως σε σιρόπια, επειδή ελαττώνει την τάση τους να κρυσταλλώνουν, καθώς επίσης και σε γαλακτοκομικά παρασκευάσματα.
Ανώτατο όριο καθημερινής λήψης:
Δεν έχει καθοριστεί για το E 420. 'Όμως η λήψη του δεν επιτρέπεται για βρέφη κάτω του 1 χρόνου, καθώς μπορεί να προκαλέσει έντονη διάρροια.
Παρενέργειες:
Η σορβιτόλη απορροφάται μερικώς και μεταβολίζεται ως φρουκτόζη από το ανθρώπινο οργανισμό. Το υπόλοιπο μέρος την ζυμώνεται στο παχύ έντερο . Κατά τη διάρκεια της ζύμωσης παράγονται αέρια τα οποία μπορεί να προκαλέσουν φούσκωμα. Σε δυσανεκτικά άτομα μπορεί να λειτουργήσει ως καθαρτικό. Συνήθως δεν εμφανίζονται παρενέργειες στις συγκεντρώσεις που χρησιμοποιείται όμως μερικά δυσανεκτικά άτομα εμφανίζουν σχηματισμό αερίων με τη λήψη μόλις 5 γραμμαρίων σορβιτόλης. Κανονικά οι παρενέργειες εμφανίζονται μετά τη λήψη 25-30 γραμμαρίων σε μία μόνο δόση, που είναι πολύ παραπάνω από τη ποσότητα που μπορεί κανείς να λάβει από την κατανάλωση τροφίμων.
Διατροφικοί περιορισμοί:
Η σορβιτόλη μπορεί να καταναλωθεί από όλες τις θρησκευτικές ομάδες, καθώς και από ακραίους και μη, χορτοφάγους. Ο όρος σάκχαρο-αλκοόλη είναι χημικός ορισμός, η σορβιτόλη δεν περιέχει αλκοόλ (αιθανόλη) .


Ξυλιτόλη (E967):
Προέλευση:
Φυσική σάκχαρο-αλκοόλη, βρίσκεται σε διάφορα φυτά όπως κωνοφόρα δέντρα, φύκη και μανιτάρια. Εμπορικά παράγεται από τη δεξτρόζη (D - γλυκόζη) .
Λειτουργίες & χαρακτηριστικά:
Χρησιμοποιείται για την αποφυγή σχηματισμού κρούστας, ως γ λυκαντική ουσία με λίγες θερμίδες, συστατικό διόγκωσης κτλ.
Προϊόντα:
Χρησιμοποιείται σε προϊόντα αρτοποιίας και είδη ζαχαροπλαστικής (τσίχλες και οδοντόπαστες, καθώς επίσης και σε επιδόρπια, δημητριακά πρωινού, μαρμελάδες, ζελέ κτλ).
Ανώτατο όριο καθημερινής λήψης:
Έως 16 0 mg / kg σωματικού βάρους.
Παρενέργειες:
Η μαννιτόλη απορροφάται σε μεγάλο ποσοστό και μεταβολίζεται ως φρουκτόζη από το ανθρώπινο οργανισμό. Το υπόλοιπο μέρος την ζυμώνεται στο παχύ έντερο. Κατά τη διάρκεια της ζύμωσης παράγονται αέρια τα οποία μπορεί να προκαλέσουν φούσκωμα. Κανονικά οι παρενέργειες εμφανίζονται μετά τη λήψη 25-30 γραμμαρίων σε μία μόνο δόση, που είναι πολύ παραπάνω από τη ποσότητα που μπορεί κανείς να λάβει από κατανάλωση τροφίμων.
Διατροφικοί περιορισμοί:
Η μαννιτόλη μπορεί να καταναλωθεί από όλες τις θρησκευτικές ομάδες, καθώς και από ακραίους και μη, χορτοφάγους. Ο όρος σάκχαρο-αλκοόλη είναι χημικός ορισμός, η μαννιτόλη δεν περιέχει αλκοόλ (αιθανόλη) .


Μαννιτόλη (E421): 
Προέλευση:
Φυσική σάκχαρο-αλκοόλη, βρίσκεται σε διάφορα φυτά όπως κωνοφόρα δέντρα, φύκη και μανιτάρια. Εμπορικά παράγεται από τη δεξτρόζη (D - γλυκόζη) .
Λειτουργίες & χαρακτηριστικά:
Χρησιμοποιείται για την αποφυγή σχηματισμού κρούστας, ως γ λυκαντική ουσία με λίγες θερμίδες, συστατικό διόγκωσης κτλ.
Προϊόντα:
Χρησιμοποιείται σε προϊόντα αρτοποιίας και είδη ζαχαροπλαστικής. Χρησιμοποιείται σε επιδόρπια με βάση τα φρούτα, καθώς και σε διάφορα κατεψυγμένα ψάρια και θαλασσινά (όχι για γλύκανση, αλλά για συντήρηση).
Ανώτατο όριο καθημερινής λήψης:
Έως 16 0 mg / kg σωματικού βάρους.
Παρενέργειες:
Η μαννιτόλη απορροφάται σε μεγάλο ποσοστό και μεταβολίζεται ως φρουκτόζη από το ανθρώπινο οργανισμό. Το υπόλοιπο μέρος την ζυμώνεται στο παχύ έντερο. Κατά τη διάρκεια της ζύμωσης παράγονται αέρια τα οποία μπορεί να προκαλέσουν φούσκωμα. Κανονικά οι παρενέργειες εμφανίζονται μετά τη λήψη 25-30 γραμμαρίων σε μία μόνο δόση, που είναι πολύ παραπάνω από τη ποσότητα που μπορεί κανείς να λάβει από κατανάλωση τροφίμων.
Διατροφικοί περιορισμοί:
Η μαννιτόλη μπορεί να καταναλωθεί από όλες τις θρησκευτικές ομάδες, καθώς και από ακραίους και μη, χορτοφάγους. Ο όρος σάκχαρο-αλκοόλη είναι χημικός ορισμός, η μαννιτόλη δεν περιέχει αλκοόλ (αιθανόλη) .


Ισομαλτόζη (E953):
Η Ισομαλτόζη δεν ανεβάζει τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα και είναι κατάλληλη για διαβητικούς τύπου 1 ή τύπου 2 (απαιτεί πολύ μικρές ποσότητες ινσουλίνης για να μεταβολισθεί αργά στον οργανισμό). Επίσης είναι ελεύθερη γλουτένης, ενώ έρευνες σε ζώα δεν δείχνουν σύνδεσή της με καρκινογενέσεις ή τοξικότητα. Φυσικά όπως και με την κατανάλωση άλλων ειδών ζάχαρης, «παν μέτρο άριστο». Συγκριτικά με την κοινή ζάχαρη έχει περίπου τις μισές θερμίδες. Ακόμα και κάποιες οδοντόκρεμες περιέχουν ισομαλτόζη για να γλυκάνουν λίγο την γεύση χωρίς να προξενούν ζημιά στα δόντια. Χρησιμοποιείται επίσης σε μικροποσότητες σε κατεψυγμένα θαλασσινά, δημητριακά, κράκερς, ζαχαρώδη ή προϊόντα φούρνου και δεν δημιουργεί προβλήματα στην πέψη, εκτός εάν καταναλωθεί σε υπερβολικές ποσότητες.


Λακτιτόλη (E966):
Προέλευση:
Μία συνθετική υδρογονανθρακική αλκοόλη, παράγεται από τη γαλακτόζη, που βρίσκεται στον ορό του γάλακτος .
Λειτουργίες & χαρακτηριστικά:
Γλυκαντικό μέσο χαμηλών θερμίδων.
Προϊόντα:
Πολλά προϊόντα αρτοποιίας και ζαχαροπλαστικής. Προστίθεται κυρίως σε επιδόρπια, δημητριακά πρωινού, μαρμελάδες, ζελέ και τσίχλες.
Ανώτατο όριο καθημερινής λήψης:
Δεν έχει καθοριστεί.
Παρενέργειες:
Η λακτιτόλη απορροφάται μερικώς και μεταβολίζεται ως γλυκόζη στο σώμα. Το υπόλοιπο μέρος ζυμώνεται στο παχύ έντερο. Κατά τη ζύμωση, παράγονται αέρια, τα οποία μπορούν να προκαλέσουν πρήξιμο και φούσκωμα. Σε άτομα με δυσανεξία μπορεί να δράσει ως ηπακτικό (φάρμακο). Παρενέργειες συμβαίνουν συνήθως μετά από κατανάλωση 25-30 gr σε μία δόση, η οποία είναι πολύ μεγαλύτερη από την κανονική συγκέντρωση στα τρόφιμα.
Διατροφικοί περιορισμοί:
Η λακτιτόλη μπορεί να καταναλωθεί από όλες τις θρησκευτικές ομάδες και χορτοφάγους, αλλά όχι από τους ακραίους χορτοφάγους γιατί η πηγή είναι σάκχαρα γάλακτος . Ο όρος υδρογονανθρακική αλκοόλη είναι χημικός ορισμός. Η λακτιτόλη δεν περιέχει αλκοόλ (αιθανόλη).


Στέβια!!!!!!!!
 Η Φυσική γλυκαντική ουσία του μέλλοντος!!!!
 300 φορές πιο γλυκιά από τη ζάχαρη και, επιπλέον, δεν έχει θερμίδες!!!!

Η Στέβια (Steviarebaudiana) είναι ένα μικρό βότανο που ανακαλύφθηκε το 1887 στα υψίπεδα της Παραγουάης.

Για χρόνια καλλιεργούνταν και χρησιμοποιούνταν από τις τοπικές φυλές των Ινδιάνων, ως γλυκαντικό και θεραπευτικό φυτό. Αποτελεί μια καινοτόμο και εναλλακτική καλλιέργεια – τρόφιμο που υποκαθιστά πλήρως τη ζάχαρη αφού είναι πιο γλυκιά και χωρίς καθόλου θερμίδες.
Σε ορισμένες χώρες (όπως ΗΠΑ κ.α.) επιτρέπεται μόνο ως διαιτητικό συμπλήρωμα , ενώ σε άλλες (Ιαπωνία από το 1971, Βραζιλία κ.α.) ως υποκατάστατο ζάχαρης ή ως συμπλήρωμα διατροφής. Μέχρι στιγμής δεν υπάρχουν ενδείξεις για ανεπιθύμητες δράσεις στον ανθρώπινο οργανισμό, Αντιθέτως έρευνες του Πανεπιστημίου της Ασουνσιόν στην Παραγουάη έχουν δείξει ότι η Στέβια διαθέτει αντιοξειδωτικές, αντιφλεγμονώδεις και αντιβακτηριδιακές ιδιότητες.

Ένα ακόμα πλεονέκτημα είναι ότι η κρυσταλλική γλυκιά ουσία της Στέβια είναι σταθερή σε θερμοκρασία έως και 200°, ιδιότητα που επιτρέπει τη χρήση της στη μαγειρική σε αντίθεση με τη συνθετική ασπαρτάμη.Αποτελεί πηγή χρήσιμων φυσικών χημικών ουσιών, όπως χλωροφύλλη (φυσική χρωστική), ισοστεβιόλη, φυτοστερόλες, γιββερελλίνη (φυτοορμόνη) καιστεβιοσίδη (φυσική γλυκαντική ουσία) για την οποία καλλιεργείται κυρίως σήμερα η Στέβια. Είναι 150 έως και 300 φορές πιο γλυκιά από τη ζάχαρη, το ίδιο γλυκιά με τις συνθετικές γλυκαντικές ουσίες αλλά με σχεδόν μηδέν θερμιδική περιεκτικότητα. Οι μεγαλύτεροι χρήστες της στεβιοσίδης είναι η βιομηχανία τροφίμων, ποτών, ζαχαροπλαστικής και η φαρμακευτική βιομηχανία, αφού η ουσία υποκαθιστά τη ζάχαρη για τους διαβητικούς. Η Στέβια έχει επιπλέον ιδιότητες όπως αντιυπερτασικές, αντιβακτηριακές, αντιοξειδωτικές ενώ είναι προληπτικό της τερηδόνας, ρυθμιστής ζαχάρου στο αίμα, καρδιοτονωτικό, επουλωτικό, περιποιητικό δέρματος.

Περισσότερα για πρόσθετες ουσίες εδώ

Ευχαριστούμε για τη συνεργασία τον κ. Χάρη Δημοσθενόπουλο, MSc, κλινικό διαιτολόγο, βιολόγο (απόφοιτο των Πανεπιστημίων Sheffield και Leeds Metropolitan UK), και την κ. Βίκυ Πυρογιάννη, διαιτολόγο-διατροφολόγο, MSc.

Το τσάι κάνει το μυαλό «ξυράφι»

Την επόμενη φορά που θα έχετε να κάνετε κάτι που απαιτεί να δουλέψει το μυαλό σας στο φουλ, φροντίστε να πιείτε πρώτα ένα φλιτζάνι τσάι. Μια νέα μελέτη δείχνει πως μπορεί να τονώσει την ταχύτητα της σκέψης και της κρίσης, καθώς και την εγρήγορση.

Επιστήμονες από την Ολλανδία εξέτασαν τις επιδράσεις δύο βασικών συστατικών του μαύρου τσαγιού στις νοητικές λειτουργίες 44 εθελοντών ηλικίας κάτω των 40 ετών.

Τα συστατικά που εξετάστηκαν είναι ένα αμινοξύ που λέγεται L-θειανίνη (υπάρχει και στο πράσινο τσάι) και η καφεΐνη. Η δράση τους συγκρίθηκε με αυτήν μια ανενεργού ουσίας.

Όπως γράφουν οι ερευνητές στην επιθεώρηση «Nutritional Neuroscience», τα δύο συστατικά βελτίωσαν σημαντικά τις επιδόσεις των εθελοντών σε μια σειρά από τεστ, μέσα σε 20 έως 70 λεπτά έπειτα από την κατανάλωση ενός φλιτζανιού τσαγιού.

Οι εθελοντές που είχαν πιει τσάι, παρουσίασαν επίσης αυξημένη πνευματική εγρήγορση και μειωμένη νοητική κόπωση.

Τα ευρήματα αυτά υποδηλώνουν ότι ένα φλιτζάνι τσάι πριν από μια απαιτητική νοητική εργασία θα μπορούσε να βελτιώσει την διεκπεραίωσή της, σύμφωνα με τους ερευνητές.

Ενισχύουν, επίσης, εκείνα προγενέστερης μελέτης που έδειξε ότι δύο φλιτζάνια μαύρο τσάι την ημέρα βελτιώνουν την ταχύτητα αντίδρασης και την εστίαση της προσοχής σε ό,τι κάνουμε.

Κι αν σας αρέσει να πίνετε το τσάι σας με γάλα, μην ανησυχείτε. Προγενέστερες μελέτες έχουν δείξει πως η προσθήκη αυτή δεν επηρεάζει την απορρόφηση των θρεπτικών συστατικών του ούτε διαταράσσει τα οφέλη που αυτά παρέχουν στον οργανισμό.

Σημειώνεται πως η συστηματική κατανάλωση τσαγιού έχει σχετιστεί με πολυάριθμα οφέλη στην υγεία – μεταξύ αυτών η μείωση του κινδύνου αναπτύξεως καρδιοπάθειας, καρκίνου και νόσου του Πάρκινσον.

Επιπλέον, υπάρχουν ενδείξεις πως όσοι πίνουν καθημερινά και επί 10 ή περισσότερα χρόνια τσάι, μπορεί να βελτιώνουν την οστική πυκνότητά τους, μειώνοντας έτσι τον κίνδυνο να αναπτύξουν οστεοπόρωση αργότερα στη ζωή.

Ας πάμε για τσάι τώρα και να μην ξεχνάμε να κάνουμε εναλλαγές των γεύσεων παίρνοντας όλες της θεραπευτικές ουσίες που έχει να μας προσφέρει ξεχωριστά το κάθε βότανο μέσα από την Φύση του Θεού.

ΟΙ ΠΙΟ ΣΥΝΗΘΙΣΜΕΝΕΣ ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΚΑΙ ΤΡΟΦΕΣ ΠΟΥ ΕΝΔΕΙΚΝΥΝΤΑΙ ΓΙΑ ΑΥΤΕΣ

Άγχος: βερίκοκο, βρώμη, παντζάρι, λάχανο, μαρούλι, μαντζουράνα, ρίγανη, ροδάκινο, μαϊντανός, σόγια.

Αεροφαγία: φρέσκο γλυκάνισο, μάραθο (φινόκιο), λεμόνι, μαντζουράνα, μέντα, ρίγανη.

Αιμορραγία: πορτοκάλι, καρότο, λεμόνι, πρόπολη.

Αιμορροΐδες: παντζάρι, κάστανο, λάχανο, χαιρέφυλλο, κρεμμύδι, πεπόνι, πατάτα, πράσο, φασκόμηλο, ταραξάκο, γιαούρτι.

Ακμή: καρότο, λάχανο, μαρούλι, μαγιά μπίρας, τομάτα, γογγύλι, ταραξάκο, γιαούρτι.

Αμυγδαλίτιδα: σκόρδο, λάχανο, καρότο, κρεμμύδι, σύκο, λεμόνι, μέλι, πρόπολη, γογγύλι, δεντρολίβανο, φασκόμηλο, σέλινο, θυμάρι, γιαούρτι.

Αναιμία: σκόρδο, βερίκοκο, πορτοκάλι, παντζάρι, καρότο, κάστανο, λάχανο, ραδίκι, νεροκάρδαμο, φύτρα, σιτάρι, μαγιά μπίρας, λεμόνι, μήλο, καρύδι, ελιά, πρόπολη, πράσο, μαϊντανός, δαμάσκηνο, σπανάκι, ταραξάκο, σταφύλι.

Ανορεξία: σκόρδο, βερίκοκο, πορτοκάλι, ραδίκι, νεροκάρδαμο, μάραθο (φινόκιο), κέδρος, λεμόνι, μοσχοκάρυδο, ρίγανη, βασιλικός πολτός, πρόπολη, γκρέιπ φρουτ, μαϊντανός, μαυροράπανο, φασκόμηλο, σέλινο.

Απασβέστωση: (βλέπε Αφαλάτωση).

Αρθρίτιδα και Αρθροπάθεια: σκόρδο, σπαράγγι, αγκινάρα, λάχανο, αγγούρι, ραδίκι, κρεμμύδι, κεράσι, φράουλα, λεμόνι, μήλο, τομάτα, γκρέιπ φρουτ, πράσο, μαυροράπανο, ραπάνι, σταφύλι.

Αρτηριακή υπέρταση: σκόρδο, φράουλα, λεμόνι, μαντζουράνα, μήλο, ελιά, ρύζι, σίκαλη, σόγια, σταφύλι.

Αρτηριοσκλήρυνση: σκόρδο, αγκινάρα, καρότο, λάχανο, κρεμμύδι, κεράσι, φράουλα, σιτάρι, μαγιά μπίρας, μήλο, καρύδι, τομάτα, πράσο, δαμάσκηνο, σίκαλη, σόγια.

Αρτηριακή υπόταση: βρώμη, κριθάρι, βασιλικός πολτός, πρόπολη, δενδρολίβανο, φασκόμηλο, θυμάρι.

Αφαλάτωση (έλλειψη μεταλλικών αλάτων): πορτοκάλι, σπαράγγι, παντζάρι, καρότο, λάχανο, κεράσι, φράουλα, σιτάρι, φύτρα, μαγιά μπίρας, λεμόνι, αμύγδαλο, μήλο, κριθάρι, πρόπολη, μαυροράπανο, σέλινο, σταφύλι, γιαούρτι.

Αϋπνία: βερίκοκο, βρώμη, βασιλικός, λάχανο, μαρούλι, μαντζουράνα, μήλο, ρίγανη, ροδάκινο, κολοκύθα

Βήχας: σκόρδο, φρέσκο γλυκάνισο, βασιλικός, καρότο, λάχανο, κρεμμύδι, σύκο, μαρούλι, αμύγδαλο, μέλι, ρίγανη, κουκουνάρι, πρόπολη, μαυροράπανο, γογγύλι, φασκόμηλο, σέλινο, θυμάρι.

Βρογχίτιδα: σκόρδο, καρότο, λάχανο, χαιρέφυλλο, κρεμμύδι, νεροκάρδαμο, σύκο, φύτρα, μαρούλι, μήλο, μέντα, μέλι, ρίγανη, κριθάρι, κουκουνάρι, μαυροράπανο, δεντρολίβανο, φασκόμηλο, θρούμπι, θυμάρι.

Γαστρίτιδα: καρότο, λάχανο, μάραθο (φινόκιο), σύκο, μαρούλι, λεμόνι, πιπεριά, μέλι, πατάτα, φασκόμηλο, γιαούρτι, κολοκύθι.

Γήρας: σκόρδο, βερίκοκο, πορτοκάλι, καρότο, κάστανο, λάχανο, κεράσι, κρεμμύδι, σύκο, φύτρα, λεμόνι, μήλο, φουντούκι, βασιλικός πολτός, πρόπολη, γκρέιπ φρουτ, σίκαλη, σόγια, γιαούρτι.

Γρίπη: σκόρδο, πορτοκάλι, κανέλλα, λάχανο, κρεμμύδι, φύτρα, λεμόνι, μέντα, μέλι, κουκουνάρι, δεντρολίβανο, φασκόμηλο, θυμάρι, γιαούρτι.

Δερματίτιδα: πορτοκάλι, σπαράγγι, καρότο, λάχανο, χαιρέφυλλο, αγγούρι, νεροκάρδαμο, φράουλα, μαγιά μπίρας, λεμόνι, αμύγδαλο, καρύδι, ελιά, πρόπολη, μαυροραπανο, ρύζι, φασκόμηλο, ταραξάκο, σταφύλι, γιαούρτι.

Διαβήτης: σπαράγγι, βρώμη, αγκινάρα, λάχανο, ρεβίθι, ραδίκι, νεροκάρδαμο, φασόλι, κέδρος, μαγιά μπίρας, μήλο, φουντούκι, ελιά, ρύζι, φασκόμηλο.

Διάρροια: σκόρδο, βερίκοκο, κανέλλα, καρότο, κάστανο, λάχανο, γαρύφαλλο, μαγιά μπίρας, λεμόνι, μήλο, μέντα, μοσχοκάρυδο, πρόπολη, ρύζι, δεντρολίβανο, φασκόμηλο, θρούμπι, γιαούρτι.

Δυσκοιλιότητα: βερίκοκο, πορτοκάλι, καρότο, λάχανο, χαιρέφυλλο, ραδίκι, κεράσι, κρεμμύδι, σύκο, φράουλα, σιτάρι, μαρούλι, μαγιά μπίρας, αμύγδαλο, μήλο, μελιτζάνα, πεπόνι, ελιά, πατάτα, ροδάκινο, πρόπολη, τομάτα, πράσο, δαμάσκηνο, ρύζι, σίκαλη, ταραξάκο, σταφύλι, γιαούρτι, κολοκύθα, κολοκυθάκι.

Δυσμηνόρροια: φρέσκο γλυκάνισο, λάχανο, μαρούλι, μέντα, μαϊντανός, δεντρολίβανο, φασκόμηλο.

Δυσπεψία: σκόρδο, δάφνη, φρέσκο γλυκάνισο, βασιλικός, κανέλλα, γαρύφαλλο, ραδίκι, κρεμμύδι, μάραθο (φινόκιο), κέδρος, μαγιά μπίρας, λεμόνι, μελιτζάνα, μέντα, μοσχοκάρυδο, κόκκινη πιπεριά, γκρέιπ φρουτ, μαϊντανός, μαυροράπανο, δεντρολίβανο, φασκόμηλο, θρούμπι, σέλινο, ταραξάκο, θυμάρι, γιαούρτι, κολοκύθα.

Έκζεμα: (βλέπε Δερματίτιδα).

Έλκος στομάχου και δωδεκαδάκτυλου: καρότο, λάχανο, λεμόνι, μήλο, πατάτα, μυζήθρα, φασκόμηλο, γιαούρτι.

Εμετός: γλυκάνισο, μάραθο, μελισσόχορτο, μέντα.

Εντερικά παράσιτα: σκόρδο, κανέλλα, καρότο, λάχανο, ρεβίθι, γαρύφαλλο, κρεμμύδι, νεροκάρδαμο, μάραθο (φινόκιο), λεμόνι, μήλο, μέντα, φουντούκι, καρύδι, πράσο, μαϊντανός, θρούμπι, θυμάρι, σπόροι κολοκύθας.

Εντερικές σήψεις (αέρια): (βλέπε Ζυμώσεις του εντέρου).

Εντερίτιδα: (βλέπε Κολίτιδα).

Ευθραυστότητα των τριχοειδών: πορτοκάλι, λάχανο, μαυροσίταρο, λεμόνι, πιπεριά, κόκκινη πιπεριά, γκρέιπ φρουτ, μαϊντανός.

Ζυμώσεις του εντέρου: σκόρδο, φρέσκο γλυκάνισο, βασιλικός, κανέλλα, καρότο, γαρύφαλλο, κεράσι, κρεμμύδι, μάραθο, μαρούλι, μέντα, κόκκινη πιπεριά, πρόπολη, μαϊντανός, μαυροράπανο, φασκόμηλο, θρούμπι, ταραξάκο, θυμάρι, γιαούρτι.

Ημικρανία: (βλέπε Πονοκέφαλος).

Ηπατική ανεπάρκεια: πορτοκάλι, σπαράγγι, αγκινάρα, καρότο, λάχανο, χαιρέφυλλο, ραδίκι, κεράσι, νεροκάρδαμο, φράουλα, μαρούλι, μαγιά μπίρας, λεμόνι, μήλο, μελιτζάνα, μέντα, καρύδι, ελιά, κριθάρι, πρόπολη, γκρέιπ φρουτ, μαϊντανός, δαμάσκηνο, μαυροράπανο, ρύζι, δεντρολίβανο, φασκόμηλο, σέλινο, ταραξάκο, θυμάρι, σταφύλι.

Ιγμορίτιδα: σκόρδο, λάχανο, λεμόνι, μέντα, πρόπολη, κουκουνάρι, θυμάρι, γιαούρτι.

Ίκτερος: (βλέπε Ηπατική ανεπάρκεια).

Ισχιαλγία: (βλέπε Αρθρίτιδα και Αρθροπάθεια).

Καρδιακό έμφραγμα: σκόρδο, καρότο, λάχανο, μήλο, σίκαλη, σόγια γιαούρτι.

Καρκίνος: σκόρδο, παντζάρι, καρότο, λάχανο, χαιρέφυλλο, κρεμμύδι, νεροκάρδαμο, φύτρα, μήλο, πρόπολη, μαϊντανός, σέλινο.

Κίρρωση του ήπατος: κρεμμύδι, λάχανο, κέδρος, πρόπολη, δεντρολίβανο.

Κιρσοί: σκόρδο, λάχανο, λεμόνι, ταραξάκο.

Κοκίτης: σκόρδο, βασιλικός, λάχανο, μαρούλι, ρίγανη, μαυροράπανο, δεντρολίβανο, θυμάρι.

Κολικοί του ήπατος: (βλέπε Πέτρες της χολής).

Κολίτιδα: σκόρδο, βασιλικός, κανέλλα, καρότο, αγκινάρα, λάχανο, ραδίκι, κρεμμύδι, μαγιά μπίρας, μήλο, μέντα, μέλι, κριθάρι, τομάτα, ρύζι, δεντρολίβανο, ταραξάκο, θυμάρι, σταφύλι, γιαούρτι, κολοκύθα, κολοκυθάκι.

Κόπωση: (βλέπε Υπερκόπωση).

Κρυολόγημα: (βλέπε Βρογχίτιδα και Γρίπη).

Κυστίτιδα: σκόρδο, καρότο, λάχανο, κρεμμύδι, μάραθο (φινόκιο), κέδρος, κριθάρι, πράσο, γογγύλι, θυμάρι, γιαούρτι.

Λαρυγγίτιδα: σκόρδο, λάχανο, χαιρέφυλλο, κρεμμύδι, σύκο, λεμόνι, μέλι, φασκόμηλο, σέλινο (σέλερι).

Λοιμώδη νοσήματα: (βλέπε Πυρετός).

Μετεωρισμός: σκόρδο, φρέσκο γλυκάνισο, βασιλικός, κανέλλα, γαρύφαλλο, κρεμμύδι, μάραθο (φινόκιο), μαρούλι, λεμόνι, μαντζουράνα, μέντα, μοσχοκάρυδο, ρίγανη, κόκκινη πιπεριά, μαϊντανός, δεντρολίβανο, φασκόμηλο, θρούμπι, θυμάρι, γιαούρτι.

Νευρωτική κατάθλιψη: βερίκοκο, κανέλλα, λάχανο, μήλο, μέντα, μοσχοκάρυδο, πρόπολη, βασιλικός πολτός, δαμάσκηνο, δεντρολίβανο, φασκόμηλο, σέλινο, θυμάρι.

Νεφρική ανεπάρκεια: σκόρδο, φρέσκο γλυκάνισο, αγκινάρα, λάχανο, χαιρέφυλλο, ραδίκι, κεράσι, κρεμμύδι, νεροκάρδαμο, μάραθο (φινόκιο), μήλο, πεπόνι, κριθάρι, αχλάδι, γκρέιπ φρουτ, ροδάκινο, πράσο, μαϊντανός, γογγύλι, ρύζι, φασκόμηλο, ταραξάκο, κολοκυθάκι.

Όγκοι: (βλέπε Καρκίνος).

Οίδημα: σκόρδο, λάχανο, χαιρέφυλλο, κρεμμύδι, μαϊντανός, γογγύλι, σταφύλι.

Οξύτητα στομάχου: λεμόνι, μέντα.

Ολιγουρία: (βλέπε Νεφρική ανεπάρκεια).

Οστεοπόρωση: (βλέπε Αφαλάτωση).

Ουλίτιδα: πορτοκάλι, καρότο, λάχανο, κρεμμύδι, σύκο, λεμόνι, σέλινο (σέλερι).

Παχυσαρκία: κεράσι, κρεμμύδι, φράουλα, μαρούλι, λεμόνι, μήλο, πατάτα, γκρέιπ φρουτ, πράσο, μαϊντανός, γογγύλι, ρύζι, σέλινο (σέλερι), ταραξάκο.

Πέτρες ουροδόχου κύστης (ουρολιθίαση): σκόρδο, βρώμη, καρό­το, λάχανο, κεράσι, νεροκάρδαμο, μάραθο (φινόκιο), φράουλα, λεμόνι, μήλο, πράσο, μαϊντανός, μαυροράπανο, γογγύλι, ραπάνι, σέλινο, ταραξάκο.

Πέτρες χολής( χολολιθίαση): αγκινάρα, καρότο, κεράσι, κρεμμύδι, φράουλα, λεμόνι, μήλο, μελιτζάνα, καρύδι, ελιά, μαυροράπανο, ραπάνι, δεντρολίβανο, ταραξάκο, σταφύλι.

Ποδάγρα: σκόρδο, σπαράγγι, βασιλικός, αγκινάρα, καρότο, λάχανο, χαιρέφυλλο, ραδίκι, κεράσι, μάραθο, φράουλα, κέδρος, μαρούλι, λεμόνι, πεπόνι, ελιά. αχλάδι, τομάτα, πράσο, μαϊντανός, δαμάσκηνο, μαυροράπανο, γογγύλι. δεντρολίβανο, ταραξάκο, σταφύλι.

Πονοκέφαλος: βασιλικός, λάχανο, κεράσι, μάραθο (φινόκιο), λεμόνι, μαντζουράνα, μήλο, μέντα, μαυροράπανο, δεντρολίβανο.

Πυρετός: σκόρδο, πορτοκάλι, κανέλλα, καρότο, λάχανο, αγγούρι, γαρύφαλλο, κρεμμύδι, φύτρα, λεμόνι, μέντα, μήλο, μέλι, κριθάρι, γκρέιπ φρουτ, μαϊντανός, θυμάρι, σταφύλι.

Ραχιτισμός: σκόρδο, βερίκοκο, καρότο, λάχανο, κρεμμύδι, τυρί, σιτάρι, φύτρα, μαγιά μπίρας, καρύδι, ελιά, κουκουνάρι, πρόπολη, μαϊντανός, μαυροράπανο, φασκόμηλο, σπανάκι, γιαούρτι.

Ρευματισμοί: (βλέπε Αρθρίτιδα και Αρθροπάθεια).

Σαλμονέλωοη (προσβολή από σαλμονέλα): σκόρδο, κανέλλα, καρότο, κρεμμύδι, μαγιά μπίρας, μέντα, ρύζι, δεντρολίβανο, φασκόμηλο, θυμάρι, γιαούρτι.

Σκορβούτο: πορτοκάλι, καρότο, λάχανο, χαιρέφυλλο, κρεμμύδι, νεροκάρδαμο, φύτρα, λεμόνι, πατάτα, πρόπολη, μαυροράπανο, ραπάνι, ταραξάκο.

Σμηγματόρροια: λάχανο, λεμόνι, μαυροράπανο, δεντρολίβανο.

Στηθάγχη: σκόρδο, αγκινάρα, καρότο, λάχανο, μαγιά μπίρας, μήλο, καρύδι, σίκαλη, σόγια, γιαούρτι.

Στοματίτιδα: (βλέπε Ουλίτιδα).

Ταινία: (βλέπε Εντερικά παράσιτα).

Ταχυπαλμίες: φρέσκο γλυκάνισο, μαρούλι, αμύγδαλο, μέντα, δενδρολίβανο.

Τραχίτιδα: (βλέπε Βήχας).

Υπεργλυκαιμία: (βλέπε Διαβήτης).

Υπερθυρεοειδισμός: καλαμπόκι.

Υπερκόπωση: σκόρδο, βερίκοκο, πορτοκάλι, σπαράγγι, βρώμη, κανέλλα, καρότο, κάστανο, λάχανο, γαρύφαλλο (μπαχαρικό), ραδίκι, κρεμμύδι, νεροκάρδαμο, φασόλι, σύκο, φράουλα, σιτάρι, φύτρα, κέδρος, μαυροσίταρο, λεμόνι, μαντζουράνα, αμύγδαλο, μήλο, μέντα, μέλι, κεχρί, μοσχοκάρυδο, βασιλικός πολτός, κουκουνάρι, πρόπολη, μαϊντανός, δαμάσκηνο, ρύζι, δεντρολίβανο, φασκόμηλο, θρούμπι, σέλινο (σέλερι), ταραξάκο, θυμάρι, σταφύλι.

Υπερουρικαιμία: (βλέπε Ποδάγρα).

Υπερχοληστερηναιμία: σκόρδο, αγκινάρα, ρεβίθι, λεμόνι, καλαμπόκι, μήλο, μελιτζάνα, καρύδι, σόγια, ταραξάκο, γιαούρτι.

Φαρυγγίτιδα: σκόρδο, λάχανο, κρεμμύδι, λεμόνι, μέλι, πρόπολη.

Φλεβίτιδα: λάχανο, λεμόνι.

Χειλικός έρπης: λεμόνι.

Χιονίστρες: καρότο, λάχανο, χαιρέφυλλο, κρεμμύδι, λεμόνι, σέλινο (σέλερι).

Πηγή: Το πράσινο κουτάλι εκδόσεις Παπαδόπουλος

ΟΔΗΓΟΣ ΥΓΕΙΑΣ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΗΝ ΑΣΘΕΝΕΙΑ

ΑΓΧΟΣ: Βαλεριάνα, Πασιφλώρα, Χαμομήλι, Τζινσενγκ, Τίλιο, Μελισσόχορτο, Μέντα, Λυκίσκος, Ιξός, Ανεμώνη, Σκουτελάρια, Βάλσαμο.
ΑΔΥΝΑΜΙΑ (ΑΤΟΝΙΑ): Αγγελική, Τσουκνίδα, Φασκόμηλο.
ΑΔΥΝΑΤΙΣΜΑ: Λουΐζα, Μάραθος, Αψιθιά
ΑΕΡΙΑ: Μαντζουράνα, Λουΐζα, Μάραθος, Θρούμπι
ΑΙΜΟΡΡΟΙΔΕΣ: Αχιλλαία, Λάπαθο, Πολύκομπο, Τσουκνίδα.
ΑΚΡΑΤΕΙΑ ΟΥΡΩΝ: Έφεδρα, Εκουΐζετο.
ΑΚΜΗ: Εχινάκια, Τίλιο, Φυτολάκα, Χαμομήλι
ΑΜΝΗΣΙΑ: Μελισσόχορτο, Τζινσενγκ, Θυμάρι, Μαντζουράνα.
ΑΜΟΙΒΑΔΕΣ: Σκόρδο, Απήγανος
ΑΜΥΓΔΑΛΙΤΙΔΑ: Γάλιο, Μύρο, Εχινάκια, Ύδραστις, Φασκόμηλο, Φυτολάκα, Αγριμόνιο.
ΑΝΑΙΜΙΑ: Τριφύλλι, Τσουκνίδα, Αγγελική, Λάπαθο, Κρόκος.
ΑΝΙΚΑΝΟΤΗΤΑ: Τζινσενγκ, Μελισσόχορτο, Δίκταμο, Κάρδαμο σπόρος.
ΑΝΟΡΕΞΙΑ: Αγκινάρα, Αγγελική, Αψιθιά, Γαϊδουράγκαθο, Γεντιανή.
ΑΡΘΡΙΤΙΚΑ: Φασκόμηλο, Τίλιο, Σημύδα, Σπειραία, Κριθάρι, Αγγελική.
ΑΡΡΥΘΜΙΕΣ: Βίσκος, Κράταιγος, Σκόρδο.
ΑΡΤΗΡΙΟΣΚΛΗΡΩΣΗ: Ιξός, Τίλιο, Κράταιγος, Σκόρδο.
ΑΣΘΜΑ: Βάλσαμο, Ευκάλυπτος, Γλυ-κόριζα, Ρίγανη, Λεβάντα, Λομπέλια, Εφέδρα, Ινούλα
ΑΫΠΝΙΑ: Βαλεριάνα, Πασιφλώρα, Τίλιο, Λυκίσκος, Χαμομήλι.
ΑΦΘΕΣ: Αλταία, Βάτος, Τσουκνίδα, Τριαντάφυλλο.
ΒΗΧΑΣ: Βήχιο, Ρίγανη, Τσάϊ Βουνού, Βερμπάσκο, Νεπέτα, Γλυκάνισο, Μαρρούβιο, Πλάταγκο, Πριμούλα, Σύμφυτο, Ύδραστις, Ύσσωπος, Θυμάρι, Αλθαία, Ζαμπούκος, Φασκόμηλο, Πολυτρίχι.
ΒΡΟΓΧΙΤΙΔΑ: Αλθαία, Μολόχα, Βερμπάσκο, Μαρούβιο, Γλυκάνισο, Τουριλάγκο, Γλυκόριζα, Ευκάλυπτος, Θυμάρι, Κρόκος.
ΓΑΛΑΚΤΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗ: Γαϊδουράγκαθο, Άνηθος, Μάραθος, Τριγωνέλλα.
ΓΑΣΤΡΙΤΙΔΑ: Αλθαία, Μολόχα, Γερά-νιο, Φασκόμηλο, Σπειραία, Φτελιά, Σύμφυτο, Υδράστις, Χαμομήλι.
ΓΡΙΠΗ: Δυόσμος, Αχιλλαία, Εχινάκια, Καγιέν, Τσάι Βουνού, Ζαμπούκος, Σινάπι, Ύδραστις
ΔΗΛΗΤΗΡΙΑΣΗ: Βασιλικός.
ΔΙΑΒΗΤΗΣ (ΣΑΚΧΑΡΟ): Αγκινάρα, Αγριμόνιο, Αμυγδαλιά, Καρυδόφυλλα, Αψιθιά, Λαγοκημιθιά, Τσουκνίδα, Μύρτιλλος, Φύλλα Ελιάς.
ΔΙΟΥΡΗΤΙΚΑ: Αγριάδα, Σκορπίδι, Γένια Καλαμποκιού, Τσουκνίδα, Λουΐζα.
ΔΙΑΡΡΟΙΑ: Σπειραία, Αλχιμίλλα, Γόμα Αραβίας, Αψιθιά, Γεράνιο, Αγριμόνιο, Σύμφυτο, Τριαντάφυλλο.
ΔΥΣΕΝΤΕΡΙΑ: Βασιλικός, Καρυδόφυλλα, Λάπαθο.
ΔΥΣΚΟΙΛΙΟΤΗΤΑ: Φύλλα Αιγύπτου, Αψιθιά, Κόλιανδρος, Χαμομήλι, Μέντα, Δίκταμο, Δυόσμος, Κάρδαμο, Φασκόμηλο, Μάραθος, Γαϊδουράγκαθο, Τριφύλλι, Μελισσόχορτο, Πιπερόριζα, Άκορος.
ΔΥΣΠΝΟΙΑ: Ευκάλυπτος, Ζαμπούκος, Βασιλικός.
ΕΛΚΗ (ΣΤΟΜΑΧΙΚΑ): Μύρο, Φασκόμηλο, Χαμομήλι.
ΕΛΚΗ (ΔΕΡΜΑΤΟΣ): Καλέντουλα, Εχινάκια, Ύδραστις.
ΕΛΚΗ (ΠΕΠΤΙΚΑ): Αλθαία, Σπειραία, Χαμομήλι, Δίκταμο, Λουΐζα.
ΕΓΚΑΥΜΑΤΑ: Αμυγδαλιά, Λυγαριά.
ΕΚΖΕΜΑ: Άρκτιο, Γάλιο, Τίλιο, Ίριδα, Στελάρια, Τριφύλλι, Τσουκνίδα, Ύδραστις, Χαμομήλι.
ΕΜΕΤΟΣ: Βαλλωτή, Γαρύφαλλο, Δυόσμος, Σπειραία.
ΕΜΜΗΝΟΠΑΥΣΗ: Κρόκος, Τσιμιτσιφούγκα, Λυγαριά, Βάλσαμο.
ΕΜΜΗΝΟΡΡΟΙΑ (ΕΠΩΔΥΝΗ): Ανεμώνη, Βαλεριάνα, Τσιμιτσιφούγκα, Πετασίτης, Σκουτελάρια, Τζινσενγκ.
ΕΜΜΗΝΟΡΡΟΙΑ (ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΗ): Απήγανος, Αχιλλαία, Λυγαριά, Φλισκούνι.
ΕΜΜΗΝΟΡΡΟΙΑ (ΥΠΕΡΒΟΛΙΚΗ ΡΟΗ): Αλχιμίλλη, Γεράνιο, Ύδραστις.
ΕΞΑΣΘΕΝΗΣΗ: Νταμιάνα, Τζίντζερ, Καγιέν, Ταραξάκο.
ΕΠΙΛΗΨΙΑ: Βαλεριάνα, Πασιφλώρα, Σκουτελλάρια, Ύσσωπος.
ΕΠΙΠΕΦΥΚΙΤΙΔΑ: Ευφραγία, Καλέντουλα, Χαμομήλι.
ΕΡΠΗΣ ΖΩΣΤΗΡ: Αχιλλαία, Ζαμπούκος, Ιξός, Πασιφλώρα, Βάλσαμο.
ΕΦΙΔΡΩΣΗ: Φασκόμηλο.
ΖΑΛΑΔΕΣ: Αψιθιά, Τριαντάφυλλο.
ΗΜΙΚΡΑΝΙΕΣ: Λεβάντα, Τίλιο, Χρυσάνθεμο.
ΗΠΑΤΟΣ (ΤΟΝΩΤΙΚΑ): Κενταύριο, Ταράξακο, Ίριδα, Αμυγδαλιά.
ΗΠΑΤΙΤΙΔΑ: Γλυκάνισο, Γλυκόριζα.
ΘΡΟΜΒΩΣΕΙΣ: Αγγελική, Σκόρδο.
ΙΚΤΕΡΟΣ: Βερβένα, Βερβερίδα, Ταρά-ξακο, Λάπαθο, Γαϊδουράγκαθο, Λιναρόσπορος.
ΙΛΑΡΑ: Κολιτσίδα, Συκιά.
ΙΓΜΟΡΙΤΙΔΑ: Ζαμπούκος, Σολιντανγκο, Φυτολάκα, Χαμομήλι.
ΙΣΧΙΑΛΓΙΑ: Τσιμιτσιφούγκα, Βάλσαμο, Αχιλλαία, Μέντα.
ΙΛΙΓΓΟΣ: Μελισσόχορτο, Μαντζουράνα, Θρύμπα, Φασκόμηλο, Λεβάντα.
ΚΑΚΟΣΜΙΑ ΣΤΟΜΑΤΟΣ: Άνηθος, Μοσχοκάρυδο, Μάραθος
ΚΑΟΥΡΕΣ: Αλθαία, Σπειραία, Μολόχα, Σύμφυτο.
ΚΑΡΔΙΑ: Κράταιγος, Σκόρδο, Μελισσόχορτο.
ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ: Τζινσενγκ, Μελισσόχορτο, Βρώμη, Νταμιάνα, Σκουτελλάρια
ΚΙΡΣΟΙ: Κράταιγος, Καστανιά.
ΚΟΚΙΤΗΣ: Λομπέλια, Τουσιλάγκο, Τριφύλλι, Μάραθος, Ρίγανη.
ΚΟΛΙΚΟΙ: Αγγελική, Άνηθος, Βαλεριάνα, Πιπερόριζα, Μέντα, Κάρδαμο.
ΚΟΛΙΤΙΔΑ: Αγριμόνιο, Αλθαία, Σύμφυτο.
ΚΡΥΟΛΟΓΗΜΑ: Τσάϊ Βουνού, Αχιλλαία, Αγγελική, Ζαμπούκος, Ύσσωπος, Πιπερόριζα, Μέντα, Κάρδαμο.
ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑ ΑΙΜΑΤΟΣ: Πιπερόριζα, Καγιέν, Σινάπι.
ΚΥΣΤΙΤΙΔΑ: Αγριάδα, Αρκτοστάφυλλος, Αχιλλαία, Τσουκνίδα.
ΚΥΤΤΑΡΙΤΙΔΑ: Αγριάδα, Μαϊντανός,
Κουμαριά.
ΛΑΡΥΓΓΙΤΙΔΑ: Μολόχα, Βελανιδιά, Θυμάρι, Εχινάκια, Φασκόμηλο, Χαμομήλι, Αλθαία.
ΛΕΙΧΗΝΕΣ: Αχιλλαία, Καρυδόφυλλα.
ΛΕΥΚΟΡΡΟΙΑ: Αλχημίλλη, Μύρο, Ξενέκιο, Ύδραστις, Θυμάρι, Τριαντάφυλλο.
ΜΗΤΡΟΡΡΑΓΙΑ: Αλχημίλλη, Γεράνιο, Ύδραστις.
ΜΥΚΗΤΩΣΕΙΣ: Καλέντουλα, Μύρο.
ΜΥΡΜΗΓΚΙΑ: Χελιδόνιο, Θούγια.
ΜΑΤΙΑ: Μποράντζα.
ΝΑΥΤΙΑ: Βαλλωτή, Μέντα, Δυόσμος, Μάραθος, Μελισσόχορτο.
ΝΕΥΡΑΛΓΙΑ: Βαλεριάνα, Ιξός, Τσιμιτσιφούγκα, Πασιφλώρα, Δενδρολίβανο, Χρυσάνθεμο, Βάλσαμο.
ΝΕΦΡΟΛΙΘΟΙ (ΠΕΤΡΑ): Αγριάδα, Αρκτοστάφυλλο, Σκορπίδι, Γένια Καλαμποκιού, Αγριμόνιο, Πολυκόμπι, Αλθαία.
ΟΙΔΗΜΑ: Ζαμπούκος, Κανέλλα.
ΟΡΑΣΗ: Μάραθος, Καρότο.
ΟΣΦΥΑΛΓΙΑ: Καγιέν, Σενέκιο.
ΟΥΡΗΘΡΙΤΙΔΑ: Αγριάδα, Γένια Καλαμποκιού.
ΟΥΡΙΚΟ ΟΞΥ: Αγριάδα, Βερμπάσκο, Γένια Καλαμποκιού, Τσουκνίδα.
ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ: Χαρούπια Σπόρος.
ΟΥΛΙΤΙΔΑ: Μύρο, Φασκόμηλο, Φυτολάκα, Εχινάκια.
ΠΟΝΟΔΟΝΤΟΣ: Γαρύφαλλο, Δίκταμο, Γλυκάνισο.
ΠΟΝΟΚΕΦΑΛΟΣ: Δενδρολίβανο, Ρί-γανη, Μέντα, Πράσινο Τσάϊ, Κολιανδρο, Σινάπι, Τριαντάφυλλο.
ΠΡΟΕΜΜΗΝΟΡΡΟΙΚΗ ΕΝΤΑΣΗ: Βαλεριάνα, Λυγαριά, Σκουτελάρια, Τίλιο.
ΠΡΟΣΤΑΤΗΣ: Αγριάδα, Νταμιάνα, Περδικάκι, Γένια Καλαμποκιού, Πολυτρίχι, Υδράγγεια, Σερενόα, Επιλάβιο, Αμυγδαλιά.
ΠΥΡΕΤΟΣ: Αγγελική, Πιπερόριζα, Νεπέτα, Αχιλλαία, Τριφύλλι, Αγριμόνιο, Χαμομήλι.
ΠΟΝΟΛΑΙΜΟΣ: Αγριμόνιο, Αχιλλαία, Ζαμπούκος.
ΠΙΤΥΡΙΔΑ: Δενδρολίβανο, Καρυδόφυλλα, Τσουκνίδα.
ΡΕΥΜΑΤΙΣΜΟΙ: Αγγελική, Άρκτιο, Άρνικα, Αχιλλαία, Ζαμπούκος, Σπειραία, Τίλιο, Τσουκνίδα, Τριφύλλι, Χρυσάνθεμα.
ΡΙΝΟΡΡΑΓΙΑ: Αλχιμίλλη, Καλέντουλα.
ΣΚΩΛΗΚΟΕΙΔΙΤΙΔΑ: Αγριμόνιο, Γεράνιο.
ΣΤΗΘΑΓΧΗ: Κράταιγος, Λεόνουρος.
ΣΥΚΩΤΙ: Αγκινάρα, Γαϊδουράγκαθο, Αψιθιά.
ΣΤΟΜΑΧΙ: Δίκταμο, Χαμομήλι, Μέντα, Λουΐζα, Γλυκάνισο, Κόλιανδρος, Δυόσμος, Κρόκος, Λουΐζα, Μάραθος.
ΣΤΡΕΣ: Ιξός, Χαμομήλι, Τίλιο, Σκουτελάρια, Πράσινο Τσάι.
ΤΑΧΥΠΑΛΜΙΑ: Βαλεριάνα, Λεόνουρος, Λεβάντα, Μελισσόχορτο.
ΤΡΙΧΟΠΤΩΣΗ: Δάφνη, Δενδρολίβανο, Καρυδιά, Τσουκνίδα, Φασκόμηλο, Κρεμμύδι.
ΤΥΜΠΑΝΙΣΜΟΙ: Γλυκάνισο, Δενδρολίβανο, Κάρδαμο, Κόλιανδρος, Μάραθος, Μέντα, Φλισκούνι.
ΤΡΑΥΜΑΤΑ: Καλέντουλα, Δίκταμο, Χαμομήλι, Ζαμπούκος, Σύμφυτο.
ΥΠΕΡΚΟΠΩΣΗ: Τζινσενγκ, Μελισσόχορτο, Θυμάρι, Δενδρολίβανο.
ΥΠΕΡΤΑΣΗ: Κράταιγος, Ιξός, Βαλεριάνα, Τίλιο, Φύλλα Ελιάς, Μελισσόχορτο, Σκόρδο.
ΥΠΟΤΑΣΗ: Κράταιγος, Πιπερόριζα, Κόκκινη Πιπεριά.
ΥΠΕΡΤΡΙΓΛΥΚΕΡΙΔΙΑ: Πράσινο Τσάϊ, Σκόρδο.
ΦΛΕΒΙΤΙΔΑ: Καστανιά, Ιξός, Κράταιγος, Τίλιο.
ΦΑΡΥΓΓΙΤΙΔΑ: Αγριμόνιο. Φασκόμηλο, Αλθαία, Ζαμπούκος
ΦΥΜΑΤΙΩΣΗ: Καρυδόφυλλα, Λεβάντα, Ρίγανη, Λάπαθο.
ΧΟΛΗ: Γαϊδουράγκαθο, Αγκινάρα, Λινάρι, Βερβένα, Ταράξακο.
ΧΟΛΗΣΤΕΡΙΝΗ: Αγκινάρα, Ταράξακο, Φύλλα Ελιάς, Πράσινο Τσάϊ, Σκόρδο, Αντράκλα, Κιτρινόριζα.
ΨΩΡΑ: Γλυκάνισο, Λάπαθο, Κανέλα.
ΨΩΡΙΑΣΗ: Γαϊδουράγκαθο, Γάλιο, Ίριδα, Τριφύλλι, Άρκτιο, Λιναρόσπορος.
ΨΕΙΡΕΣ / ΨΥΛΛΟΙ: Σάσσαφρας.
ΩΤΙΤΙΔΑ: Αγκινάρα, Κισσός.
ΩΟΘΗΚΕΣ (ΠΟΝΟΙ): Ανεμώνη, Βαλεριάνα, Πασιφλώρα, Βάλσαμο.

Πηγή: cretanherbs

Ισορροπημένη διατροφή και μέτριας έντασης άσκηση κατά του οξειδωτικού στρες

Ο όρος "οξειδωτικό στρες" περιγράφει τη διαταραχή της ισορροπίας μεταξύ των οξειδωτικών και των αντιοξειδωτικών διαδικασιών του οργανισμού, προς όφελος των πρώτων. Δεν πρόκειται καταρχήν για νόσο, είναι όμως μια ασταθής κατάσταση, η οποία, αν συνεχιστεί, θα οδηγήσει σε κάποια βλάβη, από ελαφρά έως εξαιρετικά σοβαρή, δηλώνει η Ελένη Α. Ρέκκα, αναπληρώτρια Καθηγήτρια Φαρμακευτικής Χημείας Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, αντιπρόεδρος της Ελληνικής Εταιρίας Ελευθέρων Ριζών και Οξειδωτικού Στρες σε συνέντευξή της στη δημοσιογράφο Μίνα Ράλλη.

Η ενίσχυση του αντιοξειδωτικού συστήματος του οργανισμού επιτυγχάνεται  με ισορροπημένη και όχι πολλή τροφή και με ικανή αλλά όχι υπερβολική σωματική άσκηση, προσθέτει.

Επιβαρυντικοί παράγοντες είναι η ακτινοβολία, τα χημικά, συγκεκριμένα φάρμακα, τροφές όπως το κόκκινο κρέας και τα πολυακόρεστα λιπαρά, το βιολογικό στρες, το κάπνισμα, το αλκοόλ και η γήρανση.

Το οξειδωτικό στρες, επισημαίνει η κ. Ρέκκα είναι ικανό να προκαλέσει νευροεκφυλιστικές παθήσεις, αυτοάνοσες καταστάσεις, καρδιαγγειακά νοσήματα, γήρανση και άλλα προβλήματα υγείας. Αν και υπάρχουν ορισμένες τεχνικές μέτρησης της οξειδωτικής ζημιάς, ακόμη δεν έχει βρεθεί τελείως αξιόπιστη μέθοδος για το σκοπό αυτό.

Τι  είναι το οξειδωτικό στρες

Τι σημαίνει ο όρος οξειδωτικό στρες;

Ο επικρατέστερος ορισμός του οξειδωτικού στρες είναι αυτός που διατυπώθηκε από τον καθηγητή H. Sies: «Οξειδωτικό στρες είναι η διαταραχή της ισορροπίας μεταξύ των οξειδωτικών και των αντιοξειδωτικών διαδικασιών του οργανισμού, προς όφελος των πρώτων».¹ Αναλυτικότερα:

Τα κυριότερα συστατικά των τροφών μας (πρωτεΐνες, υδατάνθρακες, λίπη) αξιοποιούνται στον οργανισμό μας είτε για τη σύνθεση των δομικών μορίων αυτού, είτε για παραγωγή της απαραίτητης ενέργειας. Αυτά γίνονται με την οξείδωση των συστατικών των τροφών από το εισπνεόμενο οξυγόνο και τη δράση ορισμένων ενζύμων.

Κατά τη διαδικασία αυτή συμβαίνει βαθμιαία οξείδωση των προαναφερθέντων υλικών και αντίστοιχη πλήρης αναγωγή του οξυγόνου προς σχηματισμό νερού. Με τον τρόπο αυτό καταναλίσκεται περίπου το 98% του χρησιμοποιουμένου οξυγόνου.

Το υπόλοιπο 2% του οξυγόνου ανάγεται μερικώς, δρώντας ως οξειδωτικό, και με τον τρόπο αυτό προκύπτουν οι καλούμενες «δραστικές μορφές οξυγόνου», δηλ. η ρίζα ανιόντος υπεροξειδίου, το υπεροξείδιο του υδρογόνου (το οποίο δεν είναι ελεύθερη ρίζα, κατατάσσεται όμως στις δραστικές μορφές οξυγόνου, διότι μπορεί να οδηγήσει σε σχηματισμό ελευθέρων ριζών, π.χ. παρουσία σιδήρου) και η ρίζα υδροξυλίου.

Οι μορφές αυτές, όταν βρίσκονται σε ελάχιστα ποσά, είναι χρήσιμες, π.χ. για τη λειτουργία της άμυνας του οργανισμού ή για τη μεταφορά σημάτων. Σε μεγαλύτερα ποσά, όμως, ή κάτω από ορισμένες συνθήκες, μπορούν να καταστούν πολύ τοξικές. Είναι ικανές να προσβάλλουν ζωτικής σημασίας συστατικά του οργανισμού, πρωτεΐνες, λιπίδια, DNA, με συνέπεια διαταραχή της λειτουργίας και σοβαρές βλάβες αυτού.

Ο οργανισμός, κατά τη μακρά πορεία της εξέλιξης, έχει αναπτύξει αμυντικούς, αντιοξειδωτικούς μηχανισμούς, προς αποφυγή ή επιδιόρθωση των βλαβών αυτών. Έτσι, στον οργανισμό διατηρείται ισορροπία μεταξύ οξειδωτικών και αντιοξειδωτικών λειτουργιών, η διαταραχή της οποίας οδηγεί σε οξειδωτικό στρες. Οξειδωτικό στρες δεν σημαίνει υποχρεωτικά νόσο, είναι όμως μια ασταθής κατάσταση, η οποία, εάν συνεχιστεί, θα οδηγήσει σε κάποια βλάβη και νόσο, από ελαφρά έως εξαιρετικά σοβαρή.

Ποιοι παράγοντες αυξάνουν την παραγωγή ελευθέρων ριζών;

Υπάρχουν πολλοί παράγοντες που αυξάνουν την παραγωγή ελευθέρων ριζών. Μερικοί από αυτούς είναι:

• Ακτινοβολία: Κυρίως η ιονίζουσα ακτινοβολία (π.χ. ακτίνες Χ- και γ-). Η υπεριώδης ακτινοβολία δεν περιέχει τόση ενέργεια ώστε να δημιουργήσει ελεύθερες ρίζες. Σαφώς όμως είναι βλαπτική, λόγω της έμμεσης παραγωγής δραστικών μορφών οξυγόνου (φωτοοξειδωτική βλάβη), μέσω φωτοευαισθητοποιητικών ουσιών
• Ποικίλα χημικά, π.χ. βενζόλιο, που χρησιμοποιείται στη χημική βιομηχανία ως διαλύτης αλλά και ως πρώτη ύλη.
• Φάρμακα, π.χ. αδριαμυκίνη (χημειοθεραπευτική τετρακυκλίνη), βενζοϋλοϋπεροξείδιο (κατά της ακμής), ακόμη και η παρακεταμόλη, ευρέως χρησιμοποιούμενο αναλγητικό, σε πολύ μεγάλες δόσεις.
• Τρόφιμα: Κόκκινο κρέας, λάδια πολύ μεγάλης περιεκτικότητας σε πολυακόρεστα λιπαρά οξέα.
• Περιβαλλοντικοί ρύποι, π.χ. αμίαντος, όζον (το στρώμα του όζοντος στην ανώτερη ατμόσφαιρα προφυλάσσει από την υπεριώδη ακτινοβολία, και οι «τρύπες του όζοντος» που προκαλούν, για παράδειγμα οι χλωροφθοράνθρακες που χρησιμοποιούνται ως προωθητικά σε αερολύματα (sprays), μειώνουν την προστατευτική του δράση. Αντιθέτως, όταν το όζον δημιουργείται στα κατώτερα στρώματα της ατμόσφαιρας, προκαλεί οξειδωτικό στρες, καθώς είναι ισχυρότατο οξειδωτικό. Σημαντικότατη πηγή δημιουργίας όζοντος είναι τα καυσαέρια από τις εξατμίσεις των αυτοκινήτων), ακρολεΐνη (από εξατμίσεις αυτοκινήτων, από πολυχρησιμοποιημένα υπερθερμαινόμενα μαγειρικά έλαια).
• Γεωργικά φάρμακα, φυτοφάρμακα, π.χ. παρακουότ.
• Νόσοι, όπως αρτηριοσκλήρυνση, σακχαρώδης διαβήτης, καταστάσεις φλεγμονής (π.χ. ρευματοειδής αρθρίτιδα), νευροεκφυλιστικές νόσοι (π.χ. νόσος Alzheimer).
• Στρες από ποικίλα αίτια, π.χ. συναισθηματική διέγερση.
• Γήρανση του οργανισμού
• Τρόπος ζωής, π.χ. κάπνισμα, μεγάλη και συχνή κατανάλωση αλκοόλης.

Υπάρχουν ομάδες υψηλού κινδύνου;

Ναι, και βασίζονται στα προαναφερθέντα: οι αλκοολικοί, οι καπνιστές, οι πλημμελώς διατρεφόμενοι (κυρίως με επεξεργασμένα τρόφιμα), οι ακτινοθεραπευόμενοι, οι υποκείμενοι σε στρες, σε θεραπεία με ορισμένα φάρμακα επί μακρόν, οι πολυμεταγγιζόμενοι (λόγω υπερφόρτισης σε σίδηρο, που μπορεί να καταλύει αντιδράσεις ελευθέρων ριζών), οι αλόγιστα εκτιθέμενοι στον ήλιο.

Σε ποιες ηλικίες εμφανίζεται;

Ευκολότερα στους ηλικιωμένους, διότι εμφανίζουν μειωμένη ικανότητα προσαρμογής. Ο οργανισμός μέχρις ενός σημείου, αποκρίνεται σε οξειδωτική προσβολή, με αύξηση της σύνθεσης ενζύμων που αντιμετωπίζουν το οξειδωτικό στρες, καθώς και αντιοξειδωτικών ενώσεων. Η προσαρμοστική αυτή ικανότητα μειώνεται με την αύξηση της ηλικίας.

Επιπλέον τα άτομα αυτά παρουσιάζουν ελαττωμένη ικανότητα απορρόφησης χρήσιμων αντιοξειδωτικών παραγόντων από τις τροφές, όπως βιταμινών Ε και Α. Επίσης, τα πολύ νέα άτομα, που δεν έχουν αναπτύξει πλήρως τις φυσιολογικές αμυντικές διαδικασίες, ενώ, ταυτοχρόνως, παρουσιάζουν έντονο μεταβολισμό, επομένως αυξημένη πιθανότητα διαρροής ηλεκτρονίων και σχηματισμό ελευθέρων ριζών.

Όταν βιώνουμε μία περίοδο έντονου στρες στην καθημερινότητά μας αυτό σημαίνει και αύξηση της οξειδωτικής ζημιάς;

Ναι. Ως (βιολογικό) στρες, το οποίο περιγράφηκε περίπου τριάντα χρόνια πριν από το οξειδωτικό στρες, ορίζεται «η μη ειδική (προσαρμοστική) απόκριση του οργανισμού σε κάθε απαίτηση». Είναι προφανές ότι δεν μπορεί να υπάρχουν διαφορετικοί τύποι βιολογικού στρες. Εκφράσεις όπως συναισθηματικό στρες, στρες πτήσης, επιτυχίας, ψύχους, στρες έλλειψης τροφής, ύπνου, στρες βαρύτητας, κολύμβησης και κοινωνικό στρες είναι αποδεκτές μόνον όταν γίνεται ξεκάθαρα αντιληπτό ότι αποτελούν απλώς συντμήσεις για την έκφραση «στρες που προκαλείται από τον έναν ή τον άλλο παράγοντα».

Στο εργαστήριό μας έχουμε δείξει ^2,3 ότι το βιολογικό στρες συνοδεύεται πάντα από οξειδωτικό στρες. Όταν το βιολογικό στρες είναι έντονο και χρόνιο, μπορεί να οδηγήσει σε οξειδωτική βλάβη κυττάρων, επομένως σε παθολογική κατάσταση.

Ποιοι παράγοντες αναστέλλουν την οξειδωτική δράση, δηλαδή τη βλαπτική δράση των ελεύθερων ριζών στον οργανισμό;

Το αμυντικό, αντιοξειδωτικό σύστημα του οργανισμού περιλαμβάνει αντιοξειδωτικά ένζυμα, π.χ. καταλάση, απλά αντιοξειδωτικά πεπτίδια και αμινοξέα, π.χ. γλουταθειόνη, κυστεΐνη. Η διατήρηση και η ενίσχυση του συστήματος αυτού είναι πολύ σημαντική, και επιτυγχάνεται με ισορροπημένη και όχι πολλή τροφή, με ικανή, αλλά όχι υπερβολική σωματική άσκηση.

Παραπέρα, αντιοξειδωτική δράση ασκούν ενώσεις που έρχονται στον οργανισμό με την τροφή, όπως βιταμίνες Ε (σπανάκι και άλλα φυλλώδη πράσινα λαχανικά, ελιές, ξηροί καρποί) και C (φρούτα), καροτινοειδή, λυκοπίνιο, φλαβονοειδή και ανθοκυάνες, δηλαδή φρούτα, λαχανικά, ει δυνατόν ωμά, λίγο κρασί, κατά προτίμηση κόκκινο, τσάι, σοκολάτα.

Καλά και ισχυρά αντιοξειδωτικά επίσης είναι η ουβικινόλη (κυτόχρωμα Q10), το φερουλικό οξύ (σίτος, ρύζι, ξηροί καρποί, φρούτα). Μερικές ακόμη ενώσεις ικανές να δεσμεύουν ορισμένα μέταλλα, π.χ. σίδηρο, των οποίων η παρουσία σε ελεύθερη μορφή ιόντων καταλύει το σχηματισμό δραστικών μορφών οξυγόνου. Πάντως, η απάντηση στο ερώτημα πότε, πού και σε πόση ποσότητα στον οργανισμό μπορούν να βρεθούν τα αντιοξειδωτικά αυτά, έχει τεράστια σημασία για την επίτευξη αποτελεσματικής προστασίας.

Ποια η διαφορά στη συγκέντρωση αντιοξειδωτικών σε ένα τρόφιμο και του αντιοξειδωτικού αποτελέσματος;

Η διαφορά αυτή είναι πολύ μεγάλη. Πολλές φορές, τα αντιοξειδωτικά που υπάρχουν στα τρόφιμα φέρουν μικρό αντιοξειδωτικό αποτέλεσμα, διότι:

• Μερικά, π.χ. η βιταμίνη C, καταστρέφονται με το μαγείρεμα, την επεξεργασία των τροφίμων ή τη μακρά παραμονή.
• Άλλα δεν απορροφούνται ικανοποιητικά, π.χ. οι λεγόμενες πολυφαινόλες απορροφούνται λίγο.
• Άλλες ενώσεις βρίσκονται στα τρόφιμα σε κατάσταση, η οποία πρέπει να τροποποιηθεί ώστε να απορροφηθούν μερικώς.

Έτσι τα καροτινοειδή, και ιδίως το λυκοπίνιο (από τη φρέσκια ντομάτα) απορροφώνται σε μικρό ποσοστό. Αυτό διότι το λυκοπίνιο είναι αδιάλυτη ένωση στο νερό, έτσι στα νωπά λαχανικά, που περιέχουν πολύ νερό, ευρίσκεται σχεδόν σε κρυσταλλική μορφή, και δεν μπορεί να απορροφηθεί. Αν όμως η ντομάτα θερμανθεί, και μάλιστα με την παρουσία λαδιού, το λυκοπίνιο, ως λιπόφιλη ένωση, διαλύεται στο λάδι, και κατόπιν γαλακτοματοποιείται από τα χολικά άλατα της χολής και απορροφάται καλύτερα.



Ακόμη όμως κι αν οι αντιοξειδωτικές ενώσεις απορροφώνται, θα πρέπει να κατανέμονται στον οργανισμό και να απαντώνται στην περιοχή που πρέπει να δράσουν σε κατάλληλες, επαρκείς συγκεντρώσεις. Για να έχει αξία ένα αντιοξειδωτικό, πρέπει να φθάνει στο σημείο του σώματος που το χρειάζεται, και να δρα εκεί, και μάλιστα σε πολύ μικρότερες συγκεντρώσεις από τον οξειδωτικό, βλαπτικό παράγοντα.

Δεν πρέπει κανείς να παρασύρεται από την in vitro ύπαρξη αντιοξειδωτικής ικανότητας συστατικών των τροφών και να την επεκτείνει σε αντιοξειδωτικό αποτέλεσμα στον οργανισμό, καθώς αυτά τα δύο δεν βαίνουν παράλληλα. Επί πλέον, «αντιοξειδωτική ουσία» δεν σημαίνει υποχρεωτικά «ασφαλής ουσία».

Οξειδωτικό στρες και υγεία

Ποιες ασθένειες μπορεί να προκαλέσει το οξειδωτικό στρες;

Είναι γενικά παραδεκτό πως το οξειδωτικό στρες αναπόφευκτα συνοδεύει κάθε βλάβη ιστού. Το ερώτημα, λοιπόν, δεν είναι «μπορεί το οξειδωτικό στρες να προκαλέσει νόσο;» αλλά «το οξειδωτικό στρες, που οπωσδήποτε συνυπάρχει, είναι ικανό να προκαλέσει παθολογικές εκδηλώσεις;»⁴

Λαμβάνοντας αυτό υπ’ όψη, παθολογικές καταστάσεις όπου αποδεδειγμένα συνεισφέρει είναι: *νευρωνική εκφύλιση, ελάττωση μνήμης και άλλων νοητικών λειτουργιών, γεροντική άνοια τύπου Alzheimer, νόσος του Parkinson, άλλες νευροεκφυλιστικές καταστάσεις

• σπασμοί
• αυτοάνοσες καταστάσεις, π.χ. ρευματοειδείς νόσοι, ερυθηματώδης λύκος, νόσος του Krohn, σκλήρυνση κατά πλάκας
• καρδιαγγειακά νοσήματα, αρρυθμίες, αθηρωμάτωση, αρτηριοσκλήρυνση, υπέρταση. *σακχαρώδης διαβήτης, αγγειοπάθεια από διαβήτη
• γήρανση
• βλάβες από ισχαιμία/επαναιμάτωση, π.χ. μετά από εγκεφαλικό ή καρδιακό ισχαιμικό επεισόδιο
• τοξικότητα από μερικά φάρμακα και δηλητήρια.

Ένα υγιές άτομο κινδυνεύει λιγότερο από κάποιο άτομο με προβλήματα υγείας από το οξειδωτικό στρες;

Γενικώς, ναι. Άτομα με προβλήματα υγείας θα έχουν ήδη ένα βαθμό οξειδωτικού στρες, επιπλέον μπορούν δυσκολότερα να θέσουν σε λειτουργία τον ενδογενή αντιοξειδωτικό μηχανισμό που αναφέρθηκε προηγουμένως.

Από την άλλη μεριά, μπορεί μικρού βαθμού οξειδωτικό στρες να είναι επωφελές. Έτσι εξηγείται, π.χ., η χρησιμότητα της σωματικής άσκησης σε άτομα με υπερλιπιδαιμία: Έχοντας υπ’ όψη πως η αρτηριοσκληρωτική πλάκα στα αγγεία δημιουργείται από την οξειδωμένη LDL, (η LDL είναι η «κακή χοληστερόλη»), εάν κινητοποιηθεί, με την άσκηση, το αντιοξειδωτικό μας σύστημα, θα περιοριστεί αυτή η οξείδωση της LDL.

Η χρήση φαρμάκων είναι κάτι που μπορεί να αυξήσει  τις ελεύθερες ρίζες;

Ναι, μερικών. Ήδη έχουμε αναφέρει κάποια παραδείγματα.

Με ποιο τρόπο μπορούμε να ‘’μετρήσουμε’’ την οξειδωτική ζημιά στον οργανισμό μας; Υπάρχει ειδική εξέταση;

Αν και υπάρχουν ορισμένες τεχνικές, ακόμη δεν έχει βρεθεί τελείως αξιόπιστη μέθοδος για το σκοπό αυτό. Από τις πλέον ακριβείς είναι ο έλεγχος των ‘’ισοπροστανίων” σε δείγμα ιστού ή αίματος, ενδεικτικός για οξείδωση λιπιδίων του οργανισμού, ο έλεγχος οξειδωτικής βλάβης του DNA σε δείγμα ούρων, πάντως τα αποτελέσματα πρέπει πάντα να αξιολογούνται με προσοχή.

Η χρήση δισκίων με αντιοξειδωτικά είναι επαρκής;

Αν η βλάβη είναι στην αρχή, πιθανόν να σταματήσει η πρόοδος ή και να αντιστραφεί η πορεία. Πάντως εξαρτάται από το όργανο, το βαθμό της βλάβης, το χρησιμοποιούμενο αντιοξειδωτικό και τη σωστή τεχνολογικά παρασκευή του δισκίου.
Οξειδωτικό στρες και ομορφιά

Πώς επιδρά το οξειδωτικό στρες στη διαδικασία της γήρανσης; Πόσο σημαντική είναι η οξειδοαναγωγική ισορροπία απέναντι στη κληρονομικότητα;

Από πολλά χρόνια είναι γνωστό ότι η γήρανση έχει στενή σχέση με οξειδωτικές διαδικασίες. Ο άνθρωπος έχει όχι μόνο την ηλικία των χρόνων του, αλλά και την ηλικία του κυκλοφορικού του. Το κυκλοφορικό είναι το σύστημα από το οποίο εξαρτώνται όλα τα άλλα συστήματα και όργανα, διότι μεταφέρει θρεπτικά υλικά, οξυγόνο για την αξιοποίησή τους, πλήθος άλλων απαραιτήτων στοιχείων.

Επίσης το κεντρικό νευρικό σύστημα, ο εγκέφαλος, είναι ο γενικός συντονιστής των σωματικών, ψυχικών και νοητικών λειτουργιών. Νόσοι φθοράς σχετιζόμενες με την ηλικία, όπως η αρτηριοσκλήρυνση, μερικές αρρυθμίες, καρδιακό έμφραγμα, νευροεκφυλιστικές νόσοι, έχουν άμεση σχέση με παραγωγή ελευθέρων ριζών και συνεπάγονται οξειδωτική βλάβη.

Υπάρχει σχέση κληρονομικότητας και οξειδοαναγωγικής ισορροπίας. Η οξειδοαναγωγική ισορροπία εξαρτάται από την ικανότητα του οργανισμού να παράγει αμυντικούς παράγοντες, όπως ένζυμα και πεπτίδια, π.χ. γλουταθειόνη, η οποία ρυθμίζονται από γονίδια.

Τι επιπτώσεις μπορεί να έχει στο δέρμα μας; Και κυρίως στην κυτταρίτιδα;

Το δέρμα των περισσοτέρων ανθρώπων είναι εκτεθειμένο στο περιβάλλον:  ατμοσφαιρικό οξυγόνο, αερίους ρύπους, π.χ. όζον, διοξείδια του θείου και του αζώτου. Στο δέρμα εφαρμόζονται διάφορες χημικές ουσίες με κρέμες, διαλύματα, αλοιφές, τοξικά υλικά του νερού, π.χ. χλώριο, διαλυμένα μεταλλικά ιόντα, αποσμητικά και ανθιδρωτικά που περιέχουν άλατα αργιλίου, προϊόντα βακτηρίων του δέρματος ή άλλα που περιέχονται και απεκκρίνονται με τον ιδρώτα. Πολλά από τα σώματα αυτά μπορούν να προκαλέσουν ή να καταλύσουν αντιδράσεις ελευθέρων ριζών.

Το σοβαρότερο πρόβλημα που φαίνεται ότι αντιμετωπίζει το δέρμα είναι η υπεριώδης ακτινοβολία. Είναι βλαπτική, λόγω της έμμεσης παραγωγής δραστικών μορφών οξυγόνου (φωτοοξειδωτική βλάβη), μέσω φωτοευαισθητοποιητικών ουσιών. Τέτοιες ουσίες μπορεί να υπάρχουν σε καλλυντικά, ορισμένα φάρμακα, π.χ. φαινοθειαζίνες, και σε προϊόντα μικροοργανισμών που συνήθως απαντούν στο δέρμα, κυρίως ατόμων που πάσχουν από ακμή (Propionibacterium acnes).

Φωτοευαισθητοποιητές είναι και μερικά φυτικής προέλευσης υλικά, όπως από τον κατιφέ (καλεντούλα), το φωτοευαισθητοποιό α-τερθειενύλιο, που χρησιμοποιείται ως εντομοκτόνο, και από το υπερικό, η ισχυρά φωτοευαισθητοποιητική ουσία υπερικίνη. Αλλά και αρκετά κοινά τρόφιμα, όπως το σέλινο και ο μαϊντανός, έχουν φωτοευαισθητοποιητικά συστατικά, που από μόνα τους φυσικά, με κατανάλωση αυτών των τροφίμων, δεν δημιουργούν πρόβλημα, θα μπορούσαν όμως να δράσουν αθροιστικά σε συνδυασμό με άλλες φωτοευαισθητοποιητικές ουσίες.

Η σοβαρότερη βλάβη που μπορεί να δημιουργήσει η υπεριώδης ακτινοβολία είναι καρκίνος του δέρματος, το πολύ επικίνδυνο μελάνωμα. Ηπιότερη, αλλά σημαντική βλάβη είναι η γήρανση του δέρματος. Η φωτογήρανση του δέρματος συνοδεύεται από εμφάνιση ρυτίδων, απώλεια ελαστικότητας, αύξηση της ευθραυστότητας αυτού και επιβράδυνση επούλωσης τραυμάτων.

Δυστυχώς, δεν μπορώ να πω πολλά για την κυτταρίτιδα, κυρίως διότι δεν είναι γνωστή η αιτία που την προκαλεί. Ενέχονται κληρονομικότητα, γενετικοί, ορμονικοί παράγοντες, τρόπος ζωής και ίσως διατροφή.

Οξειδωτικό στρες και διατροφή

Ποιες είναι οι κυριότερες πηγές και τύποι αντιοξειδωτικών ουσιών;

• Γλουταθειόνη, κυρίως στο συκώτι και στον κρόκο του αυγού. Όταν λαμβάνεται με την τροφή, πέπτεται, όμως έτσι παρέχει ένα από τα συστατικά της, την κυστεΐνη, η οποία ευρίσκεται σε αφθονία στο ήπαρ, στο κρέας και στο αυγό.
• Βιταμίνη C σε εσπεριδοειδή, πιπεριές, ακτινίδια και όλα τα νωπά φρούτα.
• Τοκοφερόλη (κυρίως η α-τοκοφερόλη, βιταμίνη Ε) στο φύτρο του σίτου.
• Βιταμίνη Α σε ήπαρ, μουρουνέλαιο, ιχθυέλαια.
• Καροτινοειδή, σε καρότα, πράσινα λαχανικά, λυκοπίνιο στη ντομάτα.
• Πολυφαινολικές ενώσεις (φλαβόνες, δεσβερατρόλη) στο ρόδι (το οποίο επίσης περιέχει βιταμίνη C), σε κόκκινα κρασιά.
• Στο υδατικό μέρος του χυμού της ελιάς υπάρχει η ελαιοευρωπαΐνη.

Ποια είναι ιδανική διατροφή κατά του οξειδωτικού στρες;

Ιδανική διατροφή είναι αυτή που από ποσότητα δεν είναι πολλή, καλύτερα να είναι λιγότερη απ’ αυτή που νομίζουμε ότι μας είναι αρκετή. Από ποιότητα, αυτή που έχει τα απαραίτητα αμινοξέα, και μάλιστα τα θειούχα, κρέας, ψάρι, αυγά, γαλακτοκομικά. Αυτή που έχει τριγλυκερίδια με αρκετό ελαϊκό οξύ και λίγα κορεσμένα λιπαρά οξέα όπως το παλμιτικό και το στεατικό, δηλ. κυρίως ελαιόλαδο. Από την άλλη πλευρά, όμως, να μην έχει πολλά πολυακόρεστα οξέα (φυστικέλαιο, λινέλαιο), στην τελευταία περίπτωση, μάλιστα, πιθανόν να απαιτείται αυξημένη δόση βιταμίνης Ε.

Συνιστάται τροφή φτωχή σε ζωικά λίπη (δεν περιλαμβάνονται τα ιχθυέλαια, που συνιστώνται, αλλά είναι δύσπεπτα) και σε χοληστερόλη (πλούσια σε χοληστερόλη είναι τα ζωικά λίπη). Συνιστώνται πουλερικά και κυρίως ψάρια. Φυτικές τροφές προσφέρουν αρκετά αντιοξειδωτικά, βιταμίνες, ιχνοστοιχεία, και αρκετά μη απορροφούμενα, άπεπτα υλικά, που συντελούν στην απομάκρυνση πολλών βλαπτικών συστατικών, όπως της χοληστερόλης. Τα όσπρια είναι καλή πηγή πρωτεϊνών και απέπτων υλικών. Τα δημητριακά είναι καλή πηγή πρωτεϊνών, βιταμίνης Ε, άλλων βιταμινών της ομάδας Β, αλλά και απέπτων υλικών που απομακρύνουν σχετικά καλά τη χοληστερόλη, πριν προφθάσει να επαναρροφηθεί.

Έχει μεγαλύτερη αξία η περιεκτικότητα του τροφίμου σε αντιοξειδωτικά ή η τελική αντιοξειδωτική του ικανότητα στον οργανισμό;

Η αξία ενός τροφίμου εξαρτάται και από την περιεκτικότητά του σε αντιοξειδωτικά, αλλά και από το ποιά εξ αυτών. Π.χ. η βιταμίνη Ε απορροφάται καλά από το γαστρεντερικό, ιδίως  όταν λαμβάνεται με την τροφή. Για τα καροτινοειδή και το λυκοπίνιο αναφέρθηκα προηγουμένως. Η απορρόφηση των πολυφαινολών είναι μικρή. Επομένως, η αξία ενός τροφίμου εξαρτάται από την αντιοξειδωτική του ικανότητα στον οργανισμό.

Ποιοι είναι οι παράγοντες που μπορούν να επηρεάσουν στην περιεκτικότητα των αντιοξειδωτικών ενός τροφίμου;

Πόσο φρέσκο είναι, πόσο καλά έχει συντηρηθεί, πώς έχει επεξεργαστεί, πώς έχει μαγειρευτεί. Επίσης, ποιές είναι οι ταυτόχρονα λαμβανόμενες ουσίες. Π.χ. βιταμίνη C μαζί με σίδηρο, κοβάλτιο ή χαλκό δεν συνιστάται. Λευκωματούχα υλικά περιορίζουν ακόμη περισσότερο την απορρόφηση των πολυφαινολών.

Τα επεξεργασμένα τρόφιμα μειονεκτούν σε αντιοξειδωτικά;

Σαφώς ναι. Η επεξεργασία ελαττώνει την βιταμίνη C. Επίσης, με την επεξεργασία μερικές πολυφαινόλες οξειδώνονται, δίνοντας μάλιστα περισσότερο τοξικά προϊόντα. Η κατάψυξη όταν δεν γίνεται σωστά, δηλ. όταν γίνεται με βραδεία και όχι με απότομη ψύξη σε πολύ χαμηλή θερμοκρασία (όπως πρέπει), έχει ως αποτέλεσμα κατά την απόψυξη να διαρρέουν με το νερό των κυττάρων πολλά χρήσιμα συστατικά, μεταξύ των οποίων και πολλά αντιοξειδωτικά, διότι οι κρύσταλλοι του σχηματιζομένου πάγου διαρρηγνύουν το τοίχωμα και την μεμβράνη των κυττάρων των τροφίμων.

Η προσθήκη τεχνητών γλυκαντικών ή αρωματικών ουσιών και χρωστικών, καθώς και η προσθήκη υλικών που βελτιώνουν την υφή, π.χ. το ιξώδες, μάλλον θα πρέπει να αποφεύγονται, ή τα υλικά να ελέγχονται λεπτομερώς. Τέλος πολλά από τα πρόσθετα των τροφίμων είναι δυνατόν να επηρεάσουν το μεταβολισμό ξενοβιοτικών, η επαγωγή του οποίου μπορεί να συμβάλλει στην εμφάνιση οξειδωτικού στρες.

Τα λειτουργικά τρόφιμα που είναι με εμπλουτισμένα με αντιοξειδωτικές ουσίες αποτελούν μέρος μιας αντιοξειδωτικής διατροφής;

Πάντοτε υπάρχει η ανάγκη λεπτομερούς ελέγχου των τροφίμων αυτών, τόσο σοβαρού και υπευθύνου όσο και για τα φάρμακα, ίσως ακόμη πιο ενδελεχούς, μια και αφορούν μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού και καταναλώνονται σε μεγαλύτερες ποσότητες. Πάντως, εκτός ειδικών περιπτώσεων, η ισορροπημένη διατροφή είναι προτιμότερη.

Πώς λειτουργούν χρονικά οι αντιοξειδωτικές ουσίες από την ώρα που καταναλώνονται;

Αυτό εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, π.χ. το είδος του αντιοξειδωτικού, τη λήψη του με ή χωρίς τροφή, τη διαλυτότητά του, την ικανότητά του να απορροφάται και να κατανέμεται στον οργανισμό. Έτσι, η βιταμίνη C απορροφάται γρήγορα, κατανέμεται γρήγορα αλλά και παραμένει λίγο χρόνο στον οργανισμό. Αντιθέτως, οι βιταμίνες Α και D, ως λιποδιαλυτές, απορροφώνται βραδέως, μένουν όμως αρκετό χρονικό διάστημα. Η βιταμίνη C μπορεί να εισέλθει στον εγκέφαλο με ειδικό μηχανισμό, η βιταμίνη Ε, αν και λιποδιαλυτή, δύσκολα μπαίνει στον εγκέφαλο. Η γλουταθειόνη, επειδή καταστρέφεται στο γαστρεντερικό σύστημα, χορηγείται με τη μορφή των προδρόμων κυστίνης ή ακετυλοκυστεΐνης, από τις οποίες στο ήπαρ συντίθεται η γλουταθειόνη. Αυτό φυσικά απαιτεί μερικές ώρες.

Πώς επιδρά η κατανάλωση αλκοόλ και καφεΐνης;

Η κατανάλωση αιθανόλης σαφώς λειτουργεί επιβαρυντικά, εφ’ όσον η ίδια η αιθανόλη, λαμβανόμενη σε μεγάλη ποσότητα και επί μακρό χρόνο, παράγει ελεύθερες ρίζες. Αναφορικά με την καφεΐνη, αυτή μάλλον δεν έχει καμία επίδραση στο οξειδωτικό στρες. Αν όμως εννοούμε ρόφημα καφέ, τσαγιού, κλπ, τότε περιέχονται πολυφαινόλες, στις οποίες αναφερθήκαμε προηγουμένως. Το ίδιο ισχύει και για την αιθανόλη στο κόκκινο, κυρίως, κρασί. Δηλαδή, συνολικά, υπάρχει μια μικρή, θετική προσφορά.

Η παχυσαρκία αποτελεί επιβαρυντικό παράγοντα;

Συνολικά, ναι. Τα παχύσαρκα άτομα συνήθως δεν παρουσιάζουν μεγάλη σωματική δραστηριότητα, η οποία συμβάλλει στην ενίσχυση των αντιοξειδωτικών αμυντικών μηχανισμών. Επιπλέον, τα άτομα αυτά συχνά υποφέρουν από σακχαρώδη διαβήτη ή αρτηριοσκλήρυνση, καταστάσεις που εμπλέκονται με το οξειδωτικό στρες.

Τι ρόλο παίζει η άσκηση;

Σημαντικό. Περιορίζει το οξειδωτικό στρες ενισχύοντας τους αντιοξειδωτικούς μηχανισμούς του οργανισμού, τονώνει το καρδιαγγειακό, μειώνει την αθηρωμάτωση. Η άσκηση θα πρέπει να είναι κυρίως αερόβια και όχι πολύ έντονη.

Ο επαρκής ύπνος και η ξεκούραση σε ποιο βαθμό μπορούν να βοηθήσουν;

Αρκετά, με την έννοια ότι ο ύπνος ξεκουράζει το σώμα και το νου και ελαττώνει το βιολογικό στρες.

Ποια βιβλιογραφία προτείνετε για να διαβάσουν οι επιστήμονες υγείας και ποια για τους καταναλωτές;

Υπάρχει πλήθος βιβλίων και άρθρων, τόσο στην ελληνική όσο και στη διεθνή βιβλιογραφία, θα πρέπει όμως να διαβάζονται κριτικά. Εξαιρετικό βιβλίο είναι τα παρακάτω αναφερόμενο των B. Halliwell και J.M.C. Gutteridge.

Βιβλιογραφία

1. H. Sies, “Oxidative stress II. Oxidants and Antioxidants”. Academic Press, 1991.
2. KC Tsiakitzis, EA Rekka, AP Kourounakis, PN Kourounakis. Novel compounds designed as antistress agents. J Med Chem. 2009, 52, 7315-8.
3. K Tsiakitzis, AP Kourounakis, E Tani, EA Rekka, PN Kourounakis. Stress and active oxygen species--effect of alpha-tocopherol on stress response. Arch Pharm (Weinheim). 2005, 338, 315-21.
4. B. Halliwell, J.M.C. Gutteridge, “Free Radicals in Biology and Medicine”. Oxford University Press, 2003.

Το σκάνδαλο των καρκινογόνων πλαστικών στα τρόφιμά μας

Τυριά, σάντουιτς και πίτσες τυλιγμένα με διαφανείς πλαστικές μεμβράνες. Κρέας, πουλερικά και ψάρια συσκευασμένα σε δισκάκια από πλαστικό φελιζόλ. Επώνυμες μάρκες παγωτών, «υγιεινών» γιαουρτιών και μαργαρίνης σε πλαστικά κεσεδάκια. Γάλατα και αναψυκτικά σε χαρτόκουτα με «αλουμινένια» επίστρωση. «Φυσικό» μεταλλικό νερό και «παρθένο» λάδι σε γυαλιστερά πλαστικά μπουκάλια. Πλαστικά παιγνίδια διασκεδάζουν τα παιδιά μας, πιατικά και οικιακά σκεύη κάνουν τη ζωή μας πιο «εύκολη». Όλα βρίσκονται όμορφα τακτοποιημένα στα ράφια και στις βιτρίνες, έτοιμα να δελεάσουν τον ανυποψίαστο αγοραστή με τα σχέδια και τις γυαλιστερές και πολύχρωμες επιφάνειές τους. Καθημερινά καταναλώνουμε τροφές που βρίσκονται σε επαφή με ορατά και αόρατα πλαστικά. Λίγοι όμως γνωρίζουν ότι σε όλα τα είδη πλαστικών που χρησιμοποιούνται για τη συσκευασία τροφίμων διαρρέουν τοξικές χημικές ουσίες που έχουν συσχετιστεί με καρκίνους, ανώμαλη σεξουαλική ανάπτυξη και πληθώρα άλλων βλαβών σε πειραματόζωα. Είμαστε διαρκώς εκτεθειμένοι σε πλαστικές τοξικές ουσίες και μαζί μας και τα παιδιά, για τα οποία έχει αποδειχθεί ότι αυτές οι ουσίες διαταράσσουν ορμονικές λειτουργίες καθοριστικές στην ανάπτυξή τους. Το τυράκι Τσένταρ μας έκανε την αποκάλυψη το 1998! Το πιο επικίνδυνο πλαστικό για την υγεία μας και το περιβάλλον είναι το PVC, το οποίο εκτός από υλικό συσκευασίας τροφίμων χρησιμοποιείται μέχρι και για την κατασκευή… της ρόγας του μπιμπερό, της πιπίλας και της κουλούρας για τα δόντια των μωρών. Για να μπορούν οι εταιρείες πλαστικών να κατασκευάζουν εύκαμπτες μορφές συσκευασίας τροφίμων από PVC, του προσθέτουν διάφορες χημικές ουσίες, τους πλαστικοποιητές, οι οποίες είναι άκρως τοξικές. Υπολείμματα από αυτές τις ουσίες, κυρίως της κατηγορίας των φθαλικών (phthalates) και των αδιπικών (adipates); μπορούν να διαρρεύσουν από το PVC στις τροφές. Αυτό επιβεβαιώθηκε το 1998 σε άρθρο του περιοδικού Consumer Reports, που αποκάλυψε ότι επιστήμονες της αμερικάνικης Ένωσης Καταναλωτών (Consumers Union) εντόπισαν την αδιπική τοξική ουσία DEHA στο τυρί τσένταρ, που ήταν συσκευασμένο με διαφανή πλαστική μεμβράνη από PVC. Βεβαίως, δεν είναι μόνο οι μεμβράνες περιτυλίγματος που θα πρέπει να μας ανησυχούν. Οι πλαστικές συσκευασίες τροφίμων από PVC περιέχουν τοξικούς πλαστικοποιητές ακόμα και σε ποσοστό πάνω από το 50% του βάρους τους !!! Από PVC είναι κατασκευασμένα π.χ. τα πλαστικά δισκάκια συσκευασίας μπισκότων και σοκολατένιων γλυκισμάτων, τα μπουκάλια ροφημάτων και το πλαστικό περιτύλιγμα καραμελών και λοιπών ζαχαρωδών προϊόντων. Εκτός από τα τρόφιμα τα συσκευασμένα με PVC, θα πρέπει να αποφεύγουμε και αυτά που είναι συσκευασμένα σε πλαστικά δοχεία από τερεφθαλικό πολυεθυλένιο (Polyethylene Terephthalate ή ΡΕΤ); πολυστυρένιο (Polystyrene ή PS) και πολυκαρβονικό (Polycabonate ή PC). Η πιο κοινή χρήση του ΡΕΤ είναι στην εμφιάλωση νερού, μαγειρικών λαδιών κ.α., στα οποία διαρρέει μεταξύ πολλών άλλων τοξικών χημικών ουσιών η καρκινογόνος ακεταλδεϋδη. Μελέτη για τα χημικά πρόσθετα του PS (δημοσιεύτηκε στο αμερικάνικο περιοδικό Environmental Health Perspectives) συμπέρανε ότι αυτά μπορούν να διαταράξουν τις φυσιολογικές ορμονικές λειτουργίες του ανθρώπου. Επιπλέον, το βασικό χημικό συστατικό του PS, το στυρένιο, χαρακτηρίστηκε δυνητική καρκινογόνος ουσία από τη Διεθνή Υπηρεσία Έρευνας για τον καρκίνο, της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας. Επίσης το πλαστικό PC μπορεί να απελευθερώσει στα τρόφιμα το βασικό χημικό συστατικό του βισφαινόλη άλφα (bisphenol A); το οποίο επίσης διαταράσσει τις ορμονικές λειτουργίες του ανθρώπου. Αξίζει δε να σημειωθεί ότι το 1998 η Ιαπωνική κυβέρνηση υποχρέωσε εταιρείες κατασκευής παιδικών πλαστικών πιατικών συσκευών (από PC) να τα αποσύρουν και να τα καταστρέψουν διότι περιείχαν υπερβολικές ποσότητες βισφαινόλης άλφα. Υπάρχει τρόπος να γνωρίζουν το είδος των πλαστικών συσκευασίας των τροφίμων που καταναλώνουμε; Ποιους κινδύνους διατρέχει η υγεία μας από τη χρήση τους και τι μπορούμε να κάνουμε για να προστατευτούμε; Ποια είναι τα οικονομικό πολιτικά συμφέροντα και οι μηχανισμοί συγκάλυψης του σκανδάλου της τοξικότητας των πλαστικών από την κοινή γνώμη; Οι πλαστικοί… εφιάλτες της υγείας μας Το είδος του πλαστικού που χρησιμοποιείται στη συκεασία τροφίμων (και στην κατασκευή προϊόντων ευρείας κατανάλωσης, όπως π.χ., πιατικά, παιγνίδια κτλ.) συμβολίζεται με δύο στοιχεία: με έναν κωδικό αριθμό και μετα αρχικά κεφαλαία λατινικά γράμματα της χημικής ονομασίας του. Λόγου χάρη, το πλαστικό τερεφθαλικό πολυεθυλένιο συμβολίζεται με τα αρχικά PET ή/και με τον αριθμό ι. Αυτά τα στοχεία (το ένα ή και τα δύο) συχνά βρίσκονται τυπωμένα επάνω στο πλαστικό προϊόν (π.χ. στη βάση των πλαστικών μπουκαλιών); συνήθως εντός του σήματος ανακύκλωσης πλαστικού. Αν είστε τυχεροί και βρείεται και τα δύο στοιχεία, θα αντιστοιχούν σε κάποιο από τα είδη τοξικών πλαστικών του Πίνακα 1. Θα πρέπει όμως να επισημανθεί ότι η αντίληψη που μας έχουν καλλιεργήσει οι εταιρείες πλαστικών και το κράτος περί χρήσης δήθεν ειδικών πλαστικών «κατάλληλων για τρόφιμα» είναι ένας απροκάλυπτα κυνικός εμπορικός μύθος. Το είδος του πλαστικού που χρησιμοποιείται στα δοχεία συσκευασίας τροφίμων δεν επιλέγεται από΄τις εταιρείς με κριτήριο τη μη τοξικότητά του στον άνθρωπο αλλα΄με βάση καθαρά εμπορικά κριτήρια. Λόγου χάρη, ένα δοχείο από διαφανές πλαστικό PET κάνει πιο ελκυστικό για τον καταναλωτή το περιεχόμενό του. Το PET εκτός από τα πλαστικά μπουκάλια εμφιαλωμένου νερού θα το βρείτε και στα πλαστικά δοχεία συσκευασίας απορρυπαντικών πιάτων (π.χ. στο Fairy Ultra, στο AVA); στα σαμπουάν κ.α. Το πλαστικό από HDPE είναι κατάλληλο για δοχεία με σχετικά εύκαμπτα τοιχώματα. Θα το βρείτε π.χ., τόσο στα γνωστά χαρτοπλασικά κουτάκια συσκευασίας γάλακτος, όσο και στα πλασικά δοχεία συσκευασίας… χλωρίνης, καθαριστικών φούρνου και τζαμιών, μέχρι και λαδιών και αλοιφών γυαλίσματος αυτοκινήτου (π.χ. στη χλωρίνη Klinex, στο καθαριστικό Roli και AZAX, στα λάδια Helix και στην αλοιφή γυαλίσματος 3Μ) κτλ. Βλάβες στην υγεία από τα τοξικά χημικά πρόσθετα των πλαστικών Οι καταστροφικές επιπτώσεις των πλαστικών στην υγεία μας οφείλονται στο ότι τα τοξικά χημικά πρόσθετά τους διαρρέουν στα τρόφιμα που καταναλώνουμε. Η ταχύτητα ελευθέρωσης αυτών των τοξικών αυξάνεται κατακόρυφα όταν θερμαίνονται. Περιπτώσεις μόλυνσης τροφίμων με τοξικά χημικά έχουν αναφερθεί για τα περισσότερα είδη πλαστικών. Τέτοια χημικά πρόσθετα είναι το στυρένιο (στο πλαστικό PS); οι πλαστικοποιητές (στο PVC); οι αντιοξειδωτές (στα HDPE και LDPE) και η ακεταλδεϋδη (στο PET) (πίνακας 2). Μελέτες που δημοσιεύθηκαν στο περιοδικό Food Additives and Contaminants απέδειξαν ότι στο περιεχόμενο (π.χ. λάδι, ποτά) πλαστικών μπουκαλιών από LDPE, HDPE και PP διέρρευσαν τοξικά αντιοξειδωτικά χημικά όπως τα BHT, Chimassorb 8ι, Irganox PS 800, Irganix 1076 και Irganox 1010. Παρόμοια στοιχεία προέκυψαν για ύπαρξη της καρκινογόνου ακεταλδεϋσης στο νερό που εμφιαλώνεται σε μπουκάλες από PET. Τα τρόφιμα μολύνονται με φθαλικά συνήθως κατά την επεξεργασία και τη συσκευασία τους. Μελέτη στη Δανία εντόπισε τα τοξικά φθαλικά DBP, DEHP και BBP σε τροφές για μωρά καθώς και σε γάλα (φόρμουλα) για νεογνά (σε ποσότητες 0,11-0,49 mg/kg). Επιπλέον, μια πληθώρα από ευρωπαϊκά γαλακτοκομικά προϊόντα (γάλα, βούτυρο, μαργαρίνη κ.α.) είναι επιμολυσμένα με DEHP. Μελέτη του Υπουργείου Περιβάλλοντος της Ιαπωνίας έδειξε την ύπαρξη DEHP σε πάνω από το 80% των τροφών που καταναλώνονται στη χώρα αυτή!!! Τίποτα δεν είναι αθώο… Εκτιθέμεθα στα τοξικά φθαλικά και όχι μόνο από την κατανάλωση τροφών συσκευασμένων σε πλαστικά PVC, αλλά και από άλλες πηγές με τις οποίες ερχόμαστε σε επαφή. Τα φθαλικά αποτελούν βασικό συστατικό εύκαμπτων προϊόντων από PVC, όπως παιγνίδια, ρούχα, δάπεδα, ταπετσαρίες τοίχου και ιατρικά προϊόντα. Λόγου χάρη, έρευνα της Δαινκής Υπηρεσίας Προστασίας Περιβάλλοντος σε προϊόντα από PVC (π.χ. κουρτίνες μπάνιου, δάπεδα, γάντια, ταπετσαρίες τοίχου και σακούλες); βρήκε φθαλικά σε ποσότητες που κυμαίνονται από 3-63%. Τα φθαλικά χημικά πρόσθετα δεν τα αποφεύγουμε ούτε κι όταν αρρωστήσουμε. Εισέρχονται στο σώμα μας από τις πλαστικές σακούλες αίματος κατά τις μεταγγίσεις, από τις πλαστικές μπουκάλες (και τους σωλήνες) ορού, καθώς και από τους αναπνευστήρες. Αλλά και το ιατρικό/νοσηλευτικό προσωπικό εκτίθεται στα φθαλικά λόγω της συχνής χρήσης πλαστικών γαντιών. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι τα ιατρικά προϊόντα από PVC περιέχουν DEHP σε ποσότητες 20-80%. Η ευρεία χρήση των φθαλικών πρόσθετων στα πλαστικά συσκευασίας τροφίμων και στην κατασκευή καταναλωτικών και ιατρικών προϊόντων δεν μπορεί να διαπιστωθεί από τους πολίτες, διότι οι εταιρείες κατασκευής τους δεν υποχρεούται από το κράτος να τα αναγράφουν σε αυτά. Μερικές από τις σοβαρές επιπτώσεις των χημικών πρόσθετων των πλαστικών στην υγεία μας (αλλά και στο περιβάλλον) παρουσιάζονται στον Πίνακα 2. Αυτές προέρχονται από την άμεση τοξικότητα των πρόσθετων (όπως ο μόλυβδος, το κάδμιο και ο υδράργυρος) και από τη δυνατότητά τους (π.χ. το DEHP) να προκαλούν καρκίνους και ενδοκρινικές διαταραχές, οι οποίες μπορούν να οδηγήσουν σε καρκινογενέσεις, γενετικές ανωμαλίες, υπολειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος και αναπτυξιακά προβλήματα στα παιδάκια. Πως μπορείτε να προστατεύσετε την υγεία σας Υπάρχουν κάποιες ελάχιστες πρακτικές προφυλάξεις που μπορείτε να παίρνετε στην καθημερινή ζωή σας, προκειμένου να περιορίσετε την έκθεσή σας στα τοξικά συστατικά των πλαστικών: 1. Να αγοράζετε τρόφιμα συσκευασμένα μόνο σε μεταλλικά, ξύλινα, πήλινα ή γυάλινα δοχεία και παράλληλα να χρησιμοποιείτε σκεύη μόνο από αυτά τα υλικά. 2. Να αποφεύγετε όλα τα τρόφιμα που είναι συσκευασμένα από πλαστικό PVC και PS, και ιδιαίτερα τα συσκευασμένα με πλαστική μεμβράνη τυποποιημένα τρόφιμα (π.χ. τυριά, ζαμπόν, πουλερικά, κρέατα). 3. Αν δεν μπορείτε να αποφύγετε την αγορά προϊόντων περιτυλιγμένων σε μεμβράνες από PVC ή σε χαρτί επιστρωμένο με πλαστική μεμβράνη, μπορείτε να περιορίσετε την έκθεσή σας στο τοξικό DEHA αφαιρώντας μια λεπτή φλούδα ή ξύνοντας την επιφάνεια του τροφίμου (π.χ. τυρί, βούτυρο, κρέας). Μετά βέβαια θα πρέπει να το αποθηκεύετε σε μη πλαστικά δοχεία. Επισημαίνεται ότι καμία από τις πωλούμενες στην Ελλάδα μάρκες μεμβρανών περιτυλίγματος δεν αναφέρει τον τύπο του πλαστικού κατασκευής της, γεγονός ενδεικτικό της ανεξέλεγκτης κατάστασης που επικρατεί λόγω του διακοσμητικού ρόλου των κρατικών υπηρεσιών ελέγχου. Επιπλέον, οι αναγραφόμενες οδηγίες χρήσης της μεμβράνης είναι συχνά αντιφατικές: π.χ. κάποιες μάρκες δεν συνιστούν τη χρήση της μεμβράνης για τη συσκευασία λιπαρών τροφών, αλλά επιτρέπουν τη συσκευασία του βούτυρου! 4. Να μη δίνετε στα παιδιά σας πλαστικές κουλούρες για τα δόντια τους και να ζητάτε να γνωρίζετε το είδος του πλαστικού από το οποίο είναι κατασκευασμένη η ρόγα του μπιμπερό και της πιπίλας. Μην αγοράζετε μπιμπερό και πιπίλες κατασκευασμένες από PVC και άλλα πλαστικά, και να χρησιμοποιείτε μόνο αυτά που είναι κατασκευασμένα από φυλισκό ελαστικό (latex). Κι εδώ, όμως, θα πρέπει να είστε επιφυλακτικοί, διότι ακόμα και το latex μπορεί να προκαλέσει αλλεργίες σε μωρά και να επιτρέψει τη διαρροή καρκινογόνων νιτροζαμινών. Να αναζητείτε τη χώρα προέλευσης αυτών των προϊόντων λόγω του ότι μετρήσεις σε αντίστοιχα γερμανικά προϊόντα έδειξαν ότι περιείχαν ελάχιστες έως μη ανιχνεύσιμες ποσότητες νιτροζαμινών. 5. Να αγοράζετε γάλα και αναψυκτικά σε γυάλινα ή χάρτινα δοχεία, και να πίνετε μόνο νερό της βρύσης (από ελεγχόμενο δίκτυο ύδρευσης). Προσοχή στα αναψυκτικά και στα γάλατα που διαφημίζονται ως συσκευασμένα σε «υγιεινά» χαρτόκουτα με γυαλιστερή εσωτερική επιφάνεια, «αλουμινένια» ή μη. Αυτό που σας κρύβουν αυτές οι εταιρείες τροφίμων είναι ότι η εσωτερική επιφάνεια του χαρτόκουτου που έρχεται σε επαφή με το υγρό τρόφιμο, ακόμα κι αν είναι αλουμινένια είναι επικαλυμμένη με… πλαστική μεμβράνη! Να αποφεύγετε τα γλυκά τα συσκευασμένα σε χαρτόκουτα, τα οποία έχουν γυαλιστερή επιφάνεια με ή χωρίς «αλουμινένια» επίστρωση. Να ζητάτε από τα ζαχαροπλαστεία να σας τοποθετούν τα γλυκά επάνω σε επίστρωση από αλουμινόχαρτο. Θα πρέπει επίσης να αποφεύγετε τα γλυκά τα συσκευασμένα σε χρωματιστές χάρτινες θήκες. 6. Να μη θερμαίνετε (π.χ. σε φούρνους μικροκυμάτων κτλ) τροφές (ιδιαίτερα τις λιπαρές) που είναι μέσα σε πλαστικά δοχεία, πολύ περισσότερο όταν είναι τυλιγμένες σε πλαστικές μεμβράνες ή μέσα σε πλαστικές σακούλες. 7. Να μη χρησιμοποιείτε τη γυαλιστερή πλευρά του αλουμινόχαρτου για τη συσκευασία τροφών διότι σε ορισμένα τέτοια προϊόντα είναι επιστρωμένη με μεμβράνη πλαστικού. Ούτε θα πρέπει να θερμαίνετε τροφές στο αλουμινόχαρτο διότι αν έχει πλαστική επίστρωση αυτή εξατμίζεται σε υψηλές θερμοκρασίες. 8. Να μην αποθηκεύετε λάδι, ξίδι, κρασί και νερό σε πλαστικά δοχεία (π.χ. στα μεγάλα δοχεία με την ένδειξη «κατάλληλο για τρόφιμα» ή στα μπουκάλια εμφιαλωμένου νερού). Αν δεν μπορείτε να αποφύγετε εντελώς τα πλαστικά δοχεία, θα πρέπει να επιλέγετε αυτά από σκληρό πλαστικό διότι αυτό περιέχει και διαρρέονται στις τροφές λιγότερα τοξικά χημικά από ότι αυτά από εύκαμπτο πλαστικό. Οι μηχανισμοί συγκάλυψης του σκανδάλου των τοξικών πλαστικών Οι νομοθεσίες των περισσότερων χωρών που ρυθμίζουν τη χρήση των πλαστικών για τη συσκευασία τροφίμων και την κατασκευή προϊο΄ντων ευρείας κατανάλωσης βασίζονται κυρίως σε οδηγίες της αμερικάνικης Υπηρεσίας Τροφίμων και Φαρμάκων (ή FDA). Η FDA είναι μια κρατική υπηρεσία κυριολεκτικά βουτηγμένη σε σκάνδαλα διαπλοκής με τα σχετικά οικονομικά συμφέροντα. Επιπλέον, είναι έτσι διαρθρωμένη, που ακόμα κι όταν εξαναγκάζεται να πάρει κάποια μέτρα (π.χ. λόγω της αποκάλυψης κάποιου σκανδάλου της ή λόγω πιέσεων από διάφορες οργανώσεις προστασίας των καταναλωτών) κυριολεκτικά κωλυσιεργεί. Ο ειδικός επιστήμονας της Ένωσης Καταναλωτών, Ned Groth, είναι μάλλον επιεικής μαζί της όταν παρατηρεί ότι «χρειάζεται ένας τεράστιος αριθμός πειραματικών δεδομένων για να την πείσετε να αλλάξει κάποια ρύθμισή της». Ακόμα και όταν έχει στη διάθεσή της τέτοια δεδομένα, δεν απαγορεύει τη χρήση τους ούτε καν ελέγχει την τοξικότητά τους. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για τα πλαστικά συσκευασίας τροφίμων, για τα οποία η FDA γνωρίζει ότι είναι κατασκευασμένα από τοξικές χημικές ουσίες. Οι κρατικές υπηρεσίες «ελέγχου» είναι έτσι οργανωτικά και επιστημονικά διαρθρωμένες, ώστε να βραχυκυκλώνονται από τις εταιρείες παραγωγής του τοξικού προϊόντος μέσω πολιτικών και νομικών παρεμβάσεών τους. Την έγκριση καταλληλότητας της κυκλοφορίας ενός προϊόντος δεν τη βασίζουν σε δικές τους ανεξάρτητες έρευνες, αλλά στις έρευνες των… ίδιων των εταιρειών που παράγουν το προϊόν! Τους δε «ελέγχους» τους αναθέτουν μέχρι και σε ιδιωτικές εταιρείες. Δηλαδή, «Γιάννης κερνάει, Γιάννης πίνει»! Στο δε θέμα των πλαστικών, ξεπερνούν κάθε όριο πρόκλησης όταν μας βεβαιώνουν ότι τα πλαστικά τροφίμων κτλ. Είναι «ασφαλή» διότι είναι δήθεν φτιαγμένα για τέτοια χρήση. Αυτός ο ισχυρισμός είναι «στάχτη στα μάτια» μας, διότι με τα ίδια «πλαστικά για τρόφιμα» συσκευάζονται άκρως τοξικά προϊόντα όπως… η χλωρίνη και τα λάδια αυτοκινήτου!!! Είμαστε τα πειραματόζωά τους Ανάλογα προβλήματα αναξιοπιστίας παρουσιάζει και η αντίστοιχη υπηρεσία της χώρας μας, ο Ενιαίος Φορέας Ελέγχου Τροφίμων (ΕΦΕΤ). Ο ΕΦΕΤ υφίσταται μόνο για να μεταφέρει στη χώρα μας τις εγκρίσεις χρήσεως των διαφόρων προϊόντων από την FDA και της σχετικές υπηρεσίες της Ε.Ε.. Εξάλλου, ούτε κι αυτός είναι διαρθρωμένος για να διεξάγει ανεξάρτητες έρευνες τοξικότητας προϊόντων και ούτε διαθέτει αποτελεσματικούς μηχανισμούς για τον έλεγχο εφαρμογής των οδηγιών του. Στην περίπτωση των πλαστικών, απλώς εγκρίνει την «καταλληλότητα» χρήσης τους για τη συσκευασία τροφίμων και για την κατασκευή άλλων προϊόντων, έχοντας υιοθετήσει τα επιστημονικά διαβλητά κριτήρια ξένων υπηρεσιών. Ούτε καν ελέγχει την αναγραφή επί αυτών των προϊόντων του είδους του πλαστικού από το οποίο είναι κατασκευασμένα. Με όλα αυτά ο ΕΦΕΤ στην ουσία συνεργεί στη συγκάλυψη των τοξικών δραστηριοτήτων των εταιρειών πλαστικών προϊόντων. Το σκάνδαλο της χρήσης τοξικών πλαστικών στα τρόφιμα και σε άλλα καταναλωτικά προϊόντα αποκαλύπτει για άλλη μια φορά την απάνθρωπη φύση του καπιταλισμού και της βιοηθικής της οικονομικοπολιτικής ελίτ που μας κυβερνά και μας εξαναγκάζει να αγοράζουμε την τοξική καταναλωτική σαβούρα της. Αυτή η «ηθική» δικαιολογεί οι πολίτες να γίνονται αναλώσιμα πειραματόζωα εν ονόματι της «ανάπτυξης» της «ελεύθερης αγοράς» και της επιβίωσης των δήθεν «ικανότερων». Μπορεί κάποιοι από σας να πιστεύουν ότι και η οικονομικοπολιτική ελίτ τελικά πληρώνει το ίδιο τίμημα υγείας με εμάς. Σας διαφεύγει ίσως ότι αυτή η μεταξωτοέντερη ελίτ διαθέτει ειδικούς επιστήμονες και «σέφ» για να την προφυλάσσουν από τα τοξικά προϊόντα της. Λόγου χάρη, η πολιτική ελίτ της Ε.Ε., κατά την πρόσφατη Ευρωπαϊκή Σύνοδο Κορυφής στη Χαλκιδική, διαιτήθηκε με βιολογικά τρόφιμα και κρασιά και ξεδίψασε με νερό εμφιαλωμένο σε γυάλινα μπουκάλια. Κάποιοι από σας ίσως να μπορούν να κάνουν το ίδιο. Όμως, οι περισσότεροι δεν το μπορούν διότι τα βιολογικά προϊόντα είναι προς το παρόν μόνο για τους έχοντας και κατέχοντας. Πίνακας 1 - Είδος πλαστικών που χρησιμοποιούνται στη συσκευασία τροφίμων και στην κατασκευή άλλων καταναλωτικών προϊόντων Κωδικός αριθμός /είδος πλαστικού 1- PET ή ΡΕΤΕ (Polyethylene Terephthalate) Από ΡΕΤ είναι κατασκευασμένα τα διαφανή μπουκάλια συσκευασίας εμφιαλωμένου νερού, αναψυκτικών, ποτών και μαγειρικών ελαίων. Επίσης, τα δοχεία τροφίμων π.χ. φυστικοβούτυρο, μεράντα, τα ραβδάκια ανάμιξης του ροφημάτων π.χ. καφέ, τα διάφανα ποτήρια νερού / αναψυκτικών, οι μεμβράνες περιτυλίγματος τροφίμων, οι αεροστεγείς συσκευασίες τροφίμων, τα εύκαμπτα μπουκάλια π.χ. μουστάρδας, κέτσαπ, οι πλαστικές επιστρώσεις σακουλών με δημητριακά, τσίπς κ.τ.λ., καθώς και οι πλαστικές σακούλες με τρόφιμα για βράσιμο και τα πλαστικά δισκάκια με τρόφιμα για μαγείρεμα σε φούρνο μικροκυμάτων. Επιπλέον, από ΡΕΤ κατασκευάζονται τα μπουκάλια των σαμπουάν και τα απορρυπαντικά πιάτων, καθώς και τα πλαστικά μαγειρικά σκεύη, οι σακούλες, τα παιγνίδια κ.α. Επίσης, τα σκεύη και εξαρτήματα που χρησιμοποιούνται στην ιατρική π.χ. μεταμοσχεύσεις. 2- HDPE (HighDensity PolyEthylene) Από HDPE κατασκευάζονται τα κεσεδάκια γιαουρτιού, τα μπουκαλάκια και τα χαρτοπλαστικά κουτιά γάλακτος, οι κανάτες νερού, τα μεγάλα δοχεία πόσιμου νερού κ.α. αλλά και οι πλαστικές σακούλες σκουπιδιών, τα δοχεία καθαριστικών π.χ. χλωρίνης, μέχρι και τα πλαστικά δοχεία των λιπαντικών του οχήματος σας. 3- V ή PVC (PolyVinylChloride) Από PVC φτιάχνονται οι διαφανείς μεμβράνες περιτύλιξης τροφίμων (κρέας, τυρί κ.α.). Με αυτό τα σούπερ μάρκετ περιτυλίγουν όλα τα προτεμαχισμένα τυριά, κρέατα, πουλερικά κ.α. επίσης από PVC κατασκευάζονται εύκαμπτα μπουκάλια, εμφιαλωμένου νερού, μαγειρικών ελαίων, σαλτσών και «ντρέσινγκ», τα δισκάκια πακεταρίσματος μπισκότων και σοκολατών, τα περιτυλίγματα καραμελών. Επίσης τα μπουκάλια στοματικών διαλυμάτων, αποσμητικών (στίκ, ρολ όν); καΘΏς ΚΑΙ οι πλαστικές πιπίλες και οι ρόγες μπιμπερό, ορισμένα παιδικά παιγνίδια π.χ. «Μπάρμπυ» μέχρι και σωλήνες νερού. 4- LDPE (LowDensity PolyEthylene) Κατασκευάζονται οι πλαστικές σακούλες, μεμβράνες φαγητών, περιτυλίγματος τροφίμων , δοχεία μπουκάλες κ.α. 5- PP (PolyPropylene) Από το αδιαφανές ΡΡ φτιάχνονται τα άκαμπτα δοχεία τροφίμων, μπουκάλια γάλακτος/νερού για μωρα, μπουκάλια κέτσαπ, δοχεία για σούπες, κύπελλα, καλαμάκια ροφημάτων, καπάκια μπουκαλιών κ.α. 6- PS (PolyStylene) Το PS υπάρχει σε διάφορα σχήματα και τύπους, από τις θήκες αυτγών και δίσκων συσκευασίας κρέατος, μέχρι και στο ποτηράκι του πρωινού σας καφέ. Φελιζόλ, δοχεία έτοιμων τροφών και ποτήρια ποτών (χάμπουργκερ, καφές) δισκάκια συσκευασίας τροφίμων / αρτοσκευασμάτων (κρέας, ψάρι, τυρί, μπισκότα); δοχεία πακεταρίσματος προμαγειρεμένων τροφών, κεσεδάκια γιαουρτιού….Επίσης πλαστικά πιάτα / μαχαιροπίρουνα, φλιτζάνια, παγοθήκες, ποτήρια…μπλά-μπλάααα 7- PC (PolyCarbonate) Από PC φτιάχνονται μεγάλα δοχεία εμφιαλ. Νερού, πιατικά, εσωτερική πλαστικοποιημένη επίστρωση κονσερβών και κουτιών, μέχρι και οι οδοντικοί μονωτές (sealands). Φυσικά μην ξεχνάμε τα κράνη μοτοσικλετών! Πίνακας 2 - ΤΟΞΙΚΕΣ ΟΥΣΙΕΣ ΚΑΙ ΒΛΑΒΕΣ ΣΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΜΑΣ Τοξίνες, παρεμποδιστές εωδικρινών ορμονών και καρκινογόνα πρόσθετα πλαστικών: Επιπτώσεις τους στην υγεία μας. Είδος πλαστικού 1- PET ή ΡΕΤΕ (Polyethylene Terephthalate) Περιέχει την τοξική ακεταλδεΰδη, η οποία διαρρέει π.χ. στο εμφιαλωμένο νερό. Είναι ύποπτη για καρκινογενέσεις στον άνθρωπο. Από αυτό το πλαστικό διαρρέουν στις τροφές και άλλα 19 χημικά πρόσθετα και πλαστικοποιητές. 2- HDPE (HighDensity PolyEthylene) Περιέχει αντιοξειδωτές BHT, Chimassorb 81, Irganox PS 8oo, Irganix 1o76, Irganox 1o1o. Επίσης σύνθετοι οργανομεταλλικοί καταλύτες και διαλύτες, καθώς και σταθεροποιητές όπως αμίνες, gas black, calcium stearate, φαινόλη και παράγωγα βενζοφαινόλης. 3- V ή PVC (PolyVinylChloride) Μιλάμε για το πιο τοξικό πλαστικό. Από αυτό διαρρέουν οι καρκινογόνοι πλαστικοποιητές μόλυβδος, κάδμιο, υδράργυρος, diethylhexyl phthalate (DEHP) & di-2-ethylhexyl adipate (DEHA). Προκαλούν καρκίνους, γενετικές ανωμαλίες, γενετικές ματαλλάξεις, χρόνια βρογχίτιδα, άσθμα, έλκη, δερματοπάθειες, απώλεια ακοής και όρασης, δυσπεψία, ηπατικές δυσλειτουργείες, ενδοκρινικές, αναπτυξιακές και αναπαραγωγικές ανωμαλίες. Η αποτέφρωση νοσοκομιακών αποβλήτων απελευθερώνει διοξίνες και υδράργυρο, τα οποία προκαλούν καρκίνους, γενετικές ανωμαλίες ορμονικές διαταραχές, μείωση σπέρματος, στειρότητα, ενδομητρίωση και βλάβες στο ανοσοποιητικό σύστημα. 4- LDPE (LowDensity PolyEthylene) Βλέπε HDPE. 5- PP (PolyPropylene) Διαρρέουν οι αντιοξειδωτές BHT, Chimassorb 81, Irganox PS 8oo, Irganix 1o76, Irganox 1o1o. 6- PS (PolyStylene) Διαρρέει το στυρένιο του οποίου ίχνη υπάρχουν στο λίπος όλων μας(!!!). Προκαλεί ζαλάδες, λιποθυμ1ες, ερεθισμούς σε μάτια, μύτη, λαιμό. 7- PC (PolyCarbonate) Διαρρέει η βιοφαινόλη άλφα (bisphenol A). Που διαταράσσει τις ορμονικές λειτουργείες του οργανισμού μας. Πως μπορούμε να ανακουφίσουμε και απελευθερώσουμε των οργανισμό μας από όλες αυτές; της τοξίνες? ΙΣΩΣ ΜΕ ΤΟ ΝΑ ΜΗΝ ΑΓΟΡΑΖΟΥΜΕ ΤΕΤΟΙΑ ΠΡΟΙΟΝΤΑ ΚΑΙ ΝΑ ΤΟΥΣ ΔΩΣΟΥΜΕ ΕΝΑ ΚΑΛΟ ΜΑΘΗΜΑ ΟΤΙ ΠΛΕΟΝ Ο ΚΟΣΜΟΣ ΞΕΡΕΙ ΠΟΛΛΑ ΚΑΙ ΖΗΤΑ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΣΤΗ ΖΩΗ ΤΟΥ. ΜΙΑΣ ΚΑΙ Ο ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟΣ ΚΟΣΜΟΣ ΕΧΕΙ ΥΠΟΣΤΕΙ ΣΕ ΑΡΚΕΤΟ ΒΑΘΜΟ Ο ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΤΟΞΙΝΕΣ , Η ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΑ ΣΩΣΤΗΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ ΣΥΣΤΗΝΝΕΙ ΗΡΕΜΙΑ, ΑΥΤΟΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ, ΓΥΜΝΑΣΤΙΚΗ ΚΑΙ ΑΠΟΤΟΞΙΝΩΣΗ (1)!