Διακοπές στις Καλύτερες Τιμές!

Booking.com

Τροφές για υψηλές επιδόσεις

Εννέα απαραίτητες συμβουλές για να βοηθήσετε το σώμα σας

Με ποιο τρόπο γυμναστικής κι αν ασχολείστε – είτε είναι τζόκινγκ, βάρη στο γυμναστήριο ή ποδηλασία – χρειάζεστε την κατάλληλη διατροφή για να τροφοδοτήσετε την προπόνηση σας αλλά και να βοηθήσετε το σώμα σας να συνέλθει από αυτήν.




















Ποια είναι όμως η καλύτερη στιγμή για να φάτε, πριν και μετά την προπόνηση; Πρέπει να πίνετε μικρές γουλιές νερό στη διάρκεια της ή μεγάλες ποσότητες; Τις απαντήσεις σε αυτά και σε άλλα ερωτήματα δίνει η δρ. Λέσλι Μπόντσι, διευθύντρια του Τμήματος Αθλητικής Διατροφής στο Ιατρικό Κέντρο του Πανεπιστημίου του Πίτσμπουργκ.



1. Πόσο σημαντική είναι η χρονική συγκυρία αλλά και το είδος του φαγητού και των ροφημάτων για την άσκηση;

Το φαγητό αποτελεί ουσιαστικά μέρος του εξοπλισμού ενός ασκουμένου. Όπως δεν μπορεί να τρέξει κανείς καλά με ένα παπούτσι ή να κάνει ποδήλατο με σκασμένο λάστιχο, έτσι και χωρίς τη σωστή διατροφή δεν μπορεί να προπονηθεί σωστά.

2. Ποιο είναι το συνηθέστερο διατροφικό λάθος που κάνουν οι ασκούμενοι;

Δύο είναι τα λάθη που συχνά κάνουν. Πολλοί δεν τρώνε τίποτα ούτε πριν από την προπόνηση ούτε έπειτα από αυτήν, με αποτέλεσμα να μην αποδίδουν καλά όταν γυμνάζονται και να νιώθουν πολλοί κουρασμένοι και αδύναμοι όταν τελειώσουν τη γυμναστική. Το δεύτερο λάθος είναι η υπερκατανάλωση φαγητού πριν από την προπόνηση, κάτι που έχει ως συνέπεια να νιώθουν οι ασκούμενοι «βαρύ» το στομάχι τους. Υπάρχει μια πολύ λεπτή διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στο τρώω και στο τρώω σωστά για να προπονηθώ σωστά.

3. Πόση ώρα πριν από την άσκηση και πόσο πρέπει να φάει κανείς;

Το ιδανικό είναι μια ώρα πριν από την έναρξη της προπόνησης να καταναλώσει ποσότητα φαγητού ίση περίπου με μια γροθιά. Έτσι θα έχει το σώμα αρκετό φαγητό για να χρησιμοποιήσει για να το χρησιμοποιήσει ως πηγή ενέργειας αλλά όχι πάρα πολύ ώστε να πονάει το στομάχι του. Η γροθιά είναι μια καλή οπτική απεικόνιση για το πόσο φαγητό πρέπει να καταναλώσει. Ουσιαστικά μιλάμε για 150 – 200 θερμίδες, που θα προέρχονται κυρίως από υδατάνθρακες, αλλά και από λίγες πρωτεΐνες. Θα μπορούσε να είναι μια φέτα ψωμί με φυστικοβούτυρο και μαρμελάδα ή μια μπάρα δημητριακών – όχι όμως χαμηλών υδατανθράκων, διότι το σώμα τους χρειάζεται για να πάρει την ενέργεια που πρέπει.


4. Εάν κάποιος προγραμματίζει μια μεγάλης διάρκειας προπόνηση, μήπως πρέπει να φάει περισσότερο πριν αρχίσει;

Εάν παραγεμίσει το στομάχι του πριν από την προπόνηση, θα χρειαστεί περισσότερος χρόνος για να γίνει η πέψη της τροφής και το όποιο προσδοκώμενο όφελος θα ακυρωθεί. Ο ασκούμενος χρειάζεται λίγο και σχετικά εύπεπτο φαγητό. Αν, συνεπώς, η προπόνηση πρόκειται να διαρκέσει περισσότερο από μια ώρα, θα πρέπει να επανατροφοδοτήσει τον οργανισμό του με υδατάνθρακες στη διάρκεια της. Λίγο μέλι, ένας κύβος ζάχαρη ή ένα αθλητικό ρόφημα είναι καλές επιλογές. Ο γενικός κανόνας είναι ότι χρειαζόμαστε 30 – 60 γραμμάρια υδατανθράκων ανά ώρα γυμναστικής.

5. Πόσο νερό χρειάζεται ο ασκούμενος πριν από την προπόνηση;

Περίπου μια ώρα νωρίτερα πρέπει να πιει μισό λίτρο υγρά. Χρειάζονται περίπου 60 λεπτά για να απομακρυνθεί αυτή η ποσότητα υγρών από το στομάχι και να βρει τον δρόμο της προς τους μυς, με αποτέλεσμα όταν αρχίσει η προπόνηση να είναι ο ασκούμενος καλά ενυδατωμένος.

6. Τι πρέπει να ξέρει για την αναπλήρωση των υγρών στη διάρκεια της άσκησης;

Ότι πρέπει να αναπληρώνει γρήγορα όσα χάνει. Η ακριβής ποσότητα εξαρτάται από τον βαθμό της εφίδρωσης. Οι περισσότεροι ασκούμενοι περιορίζονται σε ένα ποτήρι νερό όσο γυμνάζονται, όμως αυτό είναι ανεπαρκές για όλους ανεξαιρέτως. Η σωστή ποσότητα κυμαίνεται μεταξύ 0,5 έως και 1,5 λιτ. ανά ώρα, ανάλογα με την ένταση της εφίδρωσης. Όσοι ιδρώνουν πάρα πολύ πρέπει να πίνουν πάρα πολλά υγρά. Το ιδανικό είναι να έχουν μαζί τους ένα μεγάλο μπουκάλι με νερό για κάθε ώρα προπόνησης. Η ανεπαρκής κατανάλωση υγρών στη διάρκεια της προπόνησης όχι μόνο αυξάνει τον κίνδυνο αφυδάτωσης, θερμοπληξίας και τραυματισμού (λ.χ. των αρθρώσεων), αλλά ελαττώνει την αντοχή, την ταχύτητα και τη δύναμη, άρα υπονομεύει όλη την προπόνηση.

7. Έχει σημασία ο τρόπος κατανάλωσης των υγρών κατά την προπόνηση;

Μεγάλη. Το πώς θα καταναλωθούν τα υγρά μπορεί να επηρεάσει σημαντικά την ενυδάτωση του οργανισμού. Πολλοί άνθρωποι πίνουν με μικρές γουλιές, όμως το «μονορούφι» είναι πολύ καλύτερο, διότι οι μεγάλες ποσότητες υγρών απομακρύνονται πιο γρήγορα από το στομάχι και αυτό είναι σημαντικό. Ο κόσμος νομίζει ότι με τις μικρές γουλιές δεν θα πονέσει το στομάχι του, αλλά η αλήθεια είναι πως αυτές είναι που μπορεί να προκαλέσουν στομαχικές ενοχλήσεις επειδή οι μικρές ποσότητες υγρών παραμένουν επί περισσότερη ώρα σε στομάχι και έντερο. Αντίθετα, όταν το στομάχι γεμίζει με υγρά, διεγείρεται η δραστηριότητα ορισμένων υποδοχέων του στομάχου που αυξάνουν την ενδογαστρική πίεση και ευνοούν την ταχύτατη κένωση του. Γι’ αυτό είναι προτιμότερο να πίνει ο ασκούμενος τα υγρά μονορούφι.

8. Πόση ώρα μετά την προπόνηση πρέπει να καταναλωθεί φαγητό;

Το ιδανικό είναι να φάει ο ασκούμενος κάτι μέσα σε 15 λεπτά από το τέλος της προπόνησης, διότι κατ’ αυτό το χρονικό διάστημα είναι πιο ενεργά τα ένζυμα που βοηθούν το σώμα να ανασυνθέσει το γλυκογόνο των μυών το οποίο έχει καταναλωθεί κατά την άσκηση. Η ανασύνθεση του γλυκογόνου είναι απαραίτητη για να αναρρώσουν οι μύες από τις βλάβες που έχουν υποστεί κατά την προπόνηση – και όσο πιο αργά φάει κανείς, τόσο θα καθυστερήσει την ανάρρωση των μυών. Και πάλι, όμως, πρέπει να καταναλωθεί μικρή ποσότητα τροφής – ποσότητα ίση με μια γροθιά. Ένα σοκολατούχο γάλα με λίγα λιπαρά είναι πολύ καλή επιλογή. Ο στόχος δεν είναι να καταναλωθεί ένα γεύμα έπειτα από την άσκηση, αλλά ένα ορεκτικό. Μια πολύ καλή επιλογή για να καλυφθούν οι ανάγκες ενός ασκούμενου σε φαγητό τόσο πριν όσο και μετά την προπόνηση είναι να φτιάξει ένα καλό σάντουιτς και να φάει το μισό πριν και το άλλο μισό μετά.

9. Πόσα γεύματα πρέπει να έχει ένας ασκούμενος την ημέρα;

Εάν φάει πρωινό, μεσημεριανό και βραδινό και καταναλώσει ένα σνακ πριν και μετά την προπόνηση του, θα έχει κάνει πέντε γεύματα. Όταν ένας άνθρωπος γυμνάζεται, οτιδήποτε κάτω από τρία γεύματα την ημέρα δεν είναι αρκετό – και αν περιοριστεί σε αυτά, θα πρέπει όλα να είναι κύρια και όχι σνακ.

Πηγή : ΤΑ ΝΕΑ Πέμπτη 23 Ιουλίου 2009, 34

Άσκηση από τα 5 για να μη γίνουν τα παιδιά παχύσαρκα

Η άσκηση ενός παιδιού από την προσχολική ηλικία μοιάζει σύμφωνα με τους ειδικούς με λογαριασμό… ταμιευτηρίου. Τα παιδιά που ασκούνται από την ηλικία των πέντε ετών, έχουν πολύ μεγαλύτερες πιθανότητες να παραμείνουν αδύνατα μεγαλώνοντας, ακόμη κι αν σταματήσουν να γυμνάζονται, σύμφωνα με νέα μελέτη του Πανεπιστημίου της Αϊόβα. Η μελέτη που πραγματοποιήθηκε σε δείγμα 333 παιδιών, έδειξε εκείνα που ασκούνταν στα 5 τους, είχαν λιγότερο σωματικό λίπος όταν έγιναν 8 και 11 ετών.
Η πιθανή εξήγηση που δίνουν οι επιστήμονες είναι ότι τα 5χρονα που γυμνάζονται δεν ανέπτυξαν τόσο πολλά λιποκύτταρα όσο τα παιδιά που δεν ασκούνταν ή ότι είχαν βελτιωμένη απόκριση στην ινσουλίνη ή ότι συνέβη κάτι στο μεταβολισμό τους που παρείχε κάποια προστασία, ακόμη κι όταν δεν συνέχιζαν να ασκούνται.
«Η προστατευτική δράση της άσκησης είναι ανεξάρτητη από το τι συμβαίνει στο μεταξύ. Τα παιδιά θα πρέπει να ενθαρρύνονται και να ασκούνται ακόμη και από τα πέντε τους, γιατί τα ωφελεί όσο μεγαλώνουν», σημείωσε η επικεφαλής της μελέτης, καθηγήτρια αθλητικών σπουδών και σπουδών και σπουδών υγείας του Πανεπιστημίου, Καθλίν Γιαντζ.
Η μελέτη δημοσιεύεται στο τρέχον τεύχος της Αμερικανικής Επιθεώρησης Προληπτικής Ιατρικής.
Γράφει η Νεκταρία Καρακώστα, Δημοσιογράφος

Πνευματική ανάπτυξη και διατροφή

Ο ανθρώπινος οργανισμός είναι μια βιοχημική μηχανή, με απερίγραπτες προσαρμοστικές ικανότητες, αλλά για τη μεγάλη απόδοση του, σωματική και πνευματική, χρειάζεται αρίστης ποιότητας καύσιμα. Ως εκ τούτου η σωστή διατροφή αλλά και η εφαρμογή ενός ισορροπημένου προγράμματος διατροφής είναι πρωταρχικής σημασίας ,για την αύξηση της ικανότητας μάθησης, μνήμης και γενικά της πνευματικής ανάπτυξης του ατόμου.

Ο εγκέφαλός μας, κέντρο πνευματικών αλλά και φυσιολογικών λειτουργιών, επηρεάζεται άμεσα κι απo τη παραμικρή διακύμανση των θρεπτικών συστατικών και της ενέργειας στον οργανισμό μας. Το κύριο καύσιμο του είναι η γλυκόζη. Όλες οι τροφές μετά την πέψη και την απορρόφησή τους, μετατρέπονται σε κάποιο στάδιο του μεταβολισμού σε σάκχαρο-γλυκόζη και ενέργεια. Η κάλυψη των ενεργειακών μας αναγκών (θερμιδική πρόσληψη), η σωστή αναλογία των πρωτεϊνών -υδατανθράκων- λιπών, το νερό, οι βιταμίνες, τα μεταλλικά άλατα, αλλά και η σωστή κατανομή των γευμάτων κατά τη διάρκεια της ημέρας παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο στη πνευματική διαύγεια (συγκέντρωση, μνήμη, μάθηση).

Η σημασία ενός καλού πρωινού είναι πάρα πολύ μεγάλη γιατί «ξυπνάει» τον οργανισμό και μας κρατάει σε εγρήγορση μέχρι το μεσημέρι.

Ένα σωστό πρωινό μπορεί να περιλαμβάνει για παράδειγμα:
  • Γάλα με δημητριακά προγεύματος (προτιμάτε αυτά χωρίς ζάχαρη) και φρούτο (δοκιμάστε την μπανάνα ή τις φράουλες)
  • Γιαούρτι φρούτου με δημητριακά
  • Ψωμί (δοκιμάστε το ολοσίταρο ψωμί-είναι πολύ εύγεστο) με τυρί και χυμό
Ο συνδυασμός και η ποσότητες εξαρτώνται απo τα προσωπικά κριτήρια και απαιτήσεις του καθενός, άλλα έχοντας σαν στόχο την ποικιλία και το μέτρο, θα ήμαστε σίγουροι ότι εφοδιάζουμε τον οργανισμό μας με όλες τις βιταμίνες, φυτικές ίνες και μεταλλικά στοιχεία που χρειαζόμαστε ,χωρίς να παίρνουμε περιττές και «άδειες» θερμίδες.

Η κατάσταση της υγείας μας επηρεάζει την ικανότητα απομνημόνευσης και τη δυνατότητα συγκέντρωσής μας. Νους υγιής εν σώματι υγιή, έλεγαν οι αρχαίοι Ελληνες. Σύμφωνα με ιατρικές έρευνες η έλλειψη σιδήρου αλλά και η έλλειψη βιταμινών του συμπλέγματος Β (Β1, Β2, Β3, Β5,Β6, Β12) δημιουργούν προβλήματα στη σωστή λειτουργία του εγκεφάλου και του κεντρικού νευρικού συστήματος( Προβλήματα συγκέντρωσης και συμπεριφοράς και χαμηλή ικανότητα εκμάθησης). Βιταμίνες του συμπλέγματος Β βρίσκονται στα δημητριακά, στα γαλακτοκομικά, στα λαχανικά με βαθυπράσινο χρώμα και στους ξηρούς καρπούς. Πηγές σιδήρου είναι τα αυγά, τα όσπρια, το σπανάκι, το κρέας και το συκώτι.

Καινούργια μελέτη προσθέτει στις μέχρι τώρα ολοένα και αυξανόμενες αποδείξεις ότι η διατροφή διαδραματίζει έναν σημαντικό ρόλο στην πνευματική ανάπτυξη των παιδιών. Παλαιότερα, η ανεπάρκεια σε σίδηρο και ιώδιο έχει συνδεθεί με την εξασθενισμένη πνευματική ανάπτυξη στα μικρά παιδιά. Υπάρχουν, επίσης, νεότερα στοιχεία ότι η ανεπάρκεια σε ψευδάργυρο, φολικό οξύ και βιταμίνη B12 μπορεί και να οδηγούν σε μειωμένη πνευματική ανάπτυξη στα παιδιά. Πιο πρόσφατα, τα ιχθυέλαια (EPA, DHA) έχουν, επίσης, συνδεθεί με την πνευματική ανάπτυξη των παιδιών.

Μνήμη, συγκέντρωση και διατροφή


Τα κύτταρα του εγκεφάλου χρειάζονται μια συνεχή προσφορά από υδατάνθρακες (ιδιαίτερα πολύπλοκούς) και οξυγόνο για να μπορέσουν να λειτουργήσουν στα μέγιστα τους επίπεδα.

Αυτό προϋποθέτει συνεχή χορήγηση, ισορροπημένων γευμάτων για την σταθερή μετατροπή των τροφών σε γλυκόζη (πηγή ενέργειας του εγκεφάλου και μυών) και επαρκείς χορήγηση σιδήρου καλής απορροφητικότητας για να διασφαλίσει την εύκολη μεταφορά του οξυγόνου στο αίμα.

Η χορήγηση του οργανισμού με τις σωστές θερμίδες ημερησίως παίζει σημαντικό ρόλο στην μνήμη και συγκέντρωση.
Εκτός από τους πολύπλοκους υδατάνθρακες και σίδηρο, άλλες αναγκαίες θρεπτικές ουσίες για την μνήμη είναι: το σύμπλεγμα των β-βιταμινών, β- καροτίνη, ψευδάργυρος, boron [βόριο (ιχνοστοιχείο)].

Η κατάσταση της υγείας μας επηρεάζει την ικανότητα απομνημόνευσης και τη δυνατότητα συγκέντρωσης μας, νους υγιής εν σώματι υγιή κατά το αρχαίο ρητό. Σύμφωνα με έρευνες έχει αποδειχτεί ότι η σιδηροπενική αναιμία (έλλειψη σιδήρου) αλλά και η έλλειψη βιταμινών του συμπλέγματος Β ( θειαμίνη-β1,ριβοφλαβίνη-β2,νιασίνη-β3,φολικό οξύ, βιοτίνη, πυριδοξίνη-β6, παντοθενικό οξύ-β5, χολίνη, ινοσιτόλη και βιταμίνη β12) δημιουργούν προβλήματα στη σωστή λειτουργία του εγκεφάλου και του κεντρικού νευρικού συστήματος (χαμηλότερος δείκτης ευφυΐας και ικανότητα εκμάθησης, προβλήματα συγκέντρωσης και συμπεριφοράς). Η καλύτερη πηγή σιδήρου είναι το συκώτι, το κρέας, το αυγό, τα όσπρια και το σπανάκι, ενώ τα ίδια τρόφιμα αποτελούν και πολύ καλή πηγή των βιταμινών Β, όπως και τα δημητριακά ,οι ξηροί καρποί, τα γαλακτοκομικά ,τα βαθυπράσινα φυλλώδη λαχανικά κλπ.

Πηγές:

Ψευδάργυρος: οστρακοειδή ψάρια, ψάρι, ολοσίταρα δημητριακά, σπόροι (κολοκύθας, πασατέμπο) μπιζέλι, φασόλια, σιτάρι

Boron [(βόριο(στοιχείο)]: φιστίκια, αμύγδαλα, καρύδια

Β-καροτίνη: καρότο, πατάτα, πορτοκάλι, ντομάτα, γλυκοκόλοκο, (γενικά τα πορτοκάλια και κίτρινα φρούτα και λαχανικά και πράσινα φυλλώδες λαχανικά)

Βιταμίνη Β1
: Δημητριακά, κρέας, γάλα, αυγό. Όσπρια, μαγιά, μπιζέλια, φασολάκια, αμύγδαλα κ.λ.π.

Βιταμίνη Β2
: γάλα, αυγά, κρέας, συκώτι, κρέας, χορταρικά, πλήρη δημητριακά, όσπρια, ζυθόζυμη κ.λ.π.

Βιταμίνη Β6: κρεατικά, χορταρικά, πλήρη δημητριακά, γάλα, ζυθόζυμη κ.λ.π.

Πολύπλοκοι υδατάνθρακες: ολοσίταρα, ολικής αλέσεως δημητριακά, λαχανικά, φρούτα

Σίδηρο: heme σίδηρο (καλής απορροφητικότητας) – αυγό, κόκκινο κρέας, Ψάρι, κοτόπουλο

Non - heme σίδηρο (μειωμένης απορροφητικότητας)– όσπρια, παστά φρούτα, σκούρα πράσινα φυλλώδες λαχανικά.

EPA + DHA: Μητρικό Γάλα,Ψάρι (σκουμπρί, τόνος, σολωμός, αντζούγιες, ρέγγα, πέστροφα, σαρδέλλες (ή μπορούν να παραχθούν από το λινολεϊκό οξύ)

Για να βελτιώσετε την απορροφητικότητα του σιδήρου στον οργανισμό συνοδεύετε τις τροφές με σίδηρο (ιδιαίτερα αυτές της μειωμένης απορροφητικότητας) με βιταμίνη C (εσπεριδοειδή, ντομάτα, ακτινίδιο). Επίσης αποφεύγετε τις υπερβολικές ποσότητες ασβεστίου (γαλακτοκομικά προϊόντα) ή φυτικών ινών (ολοσίταρα, πιτυρούχα προϊόντα) σε συνδυασμό με αυτές τις τροφές σιδήρου για ενίσχυση της απορροφητικότητας στον οργανισμό.

Τι να περιέχει το διαιτολόγιο:
  • μαγειρικό βότανο, χόρτο (culinary herbs) ιδιαίτερα δεντρολίβανο
  • σταφύλι, μήλο, αχλάδι
  • σκόρδο, σιτάρι
  • κρέας, αμύγδαλα
  • φασόλια, σκούρα πράσινα και πορτοκαλιά φρούτα και λαχανικά
  • ψαρικά, μουρουνέλαιο
Τι να μην περιέχει το διαιτολόγιο:
  • Απλή ζάχαρη (γλυκά, σοκολάτες, μέλι)
  • καφεΐνη (όχι περισσότερο από 2φλ/ μέρα
  • αλκοόλ
  • ζωικό λίπος
Έρευνες έδειξαν ότι χορήγηση σκευασμάτων με πολυβιταμίνες και ιχνοστοιχεία για οκτώ μήνες σε παιδιά που η διατροφή τους χαρακτηριζόταν διατροφικά ανεπαρκείς βελτίωσε την μνήμη και συγκέντρωση τους και κατ’ επέκταση και το επίπεδο του δείκτη νοημοσύνης τους.

Τρόφιμα Σημαντικής Θρεπτικής Αξίας για τους Εφήβους


Τρώτε Περισσότερο

Πλούσια σε ασβέστιο φαγητά
: γιαούρτι, τυρί, γάλα, tofu, αμύγδαλα, πράσινα φυλλώδες λαχανικά, σαρδέλες

Πλούσια σε σίδηρο: συκώτι, βερίκοκα, όσπρια, κόκκινο κρέας, ψάρια, πράσινα φυλλώδες λαχανικά

Πλούσια σε ψευδάργυρο: οστρακοειδή ψάρια, άπαχο κρέας, σπόροι κολοκύθας

Πλούσια σε Βιταμίνη Β6
: πίτυρο ρυζιού και σιταριού, σπόροι ηλιοτροπίου, αβοκάντο, καλαμπόκι, μπανάνα,, ψάρι , άπαχο κρέας, καρύδια, κοτόπουλο, σόγια, πράσινα φυλλώδες λαχανικά, ολοσίταρα προϊόντα.

Φαγητά ηρεμίας
- μακαρόνια , ψωμί, πατάτα, γάλα

Φαγητά εγρήγορσης
- κρέας, ψάρι, κοτόπουλο

Βιβλιογραφία:
1. The NEMO Study Group. Effect of a 12-mo micronutrient intervention on learning and memory in well-nourished and marginally nourished school-aged children: 2 parallel, randomized, placebo-controlled studies in Australia and Indonesia. Am J Clin Nutr 2007;86:1082–93.
2. Bryan J et al., Short term folate, vitamin B-12 or vitamin B-6 supplementation slightly affects memory performance but not mood in women of various ages, 2002, Nutrition and Aging
3. Ζαμπέλας Α., Η διατροφή στα στάδια της ζωής, Ιατρικές εκδόσεις Πασχαλίδη 2003.
4. Wainwright PE., Dietary essential fatty acids and brain function : a developmental perspective on mechanisms, 2002, Proc Nutr Soc 61 : 61-9
5. Hibbeln J. et al., Healthy intakes of n-3 and n-6 fatty acids : estimations considering worldwide diversity, 2006, Am J Clin Nutr 83 : 1483-1493

Γράφει η Ελένη Π. Ανδρέου, Κλινική Διαιτολόγος RD, LD, PhD cand

Ποιές είναι οι καλύτερες τροφές για γερό μυαλό;

ΑΡΘΡΟ 1:
Τι κοινό έχουν οι χουρμάδες, τα σύκα, τα βερίκοκα, το αυγό και οι σαρδέλες; Είναι η καλύτερη τροφή για... σκέψη, σύμφωνα με τους ειδικούς, αφού περιέχουν εκείνα τα συστατικά που χρειάζεται ο ανθρώπινος εγκέφαλος για να παράγει ιδέες και να βρίσκει απαντήσεις σε κουίζ για δύσκολους λύτες!

Στο μενού για υψηλές νοητικές επιδόσεις, τόσο τα πρώτα πιάτα όσο και τα κυρίως είναι γαρνιρισμένα με πλούσιες ποσότητες υδατανθράκων. Και αυτό γιατί από το ψωμί, τα μακαρόνια, τα όσπρια, τα φρούτα και τα λαχανικά παράγεται η γλυκόζη, το καλύτερο καύσιμο του εγκεφάλου. «Η γλυκόζη είναι τόσο σημαντική για τον εγκέφαλο όσο και το οξυγόνο, αφού χωρίς αυτά δεν έχει τη δύναμη να εργαστεί. Η επιμονή των διατροφολόγων σε ό,τι αφορά τη σημασία του πρωινού και των σταθερών γευμάτων- τρία την ημέραβασίζεται ακριβώς σε αυτή την ανάγκη του ανθρώπινου οργανισμού. Χωρίς τα απαραίτητα “καύσιμα” διασπάται η προσοχή των ανθρώπων και επιπλέον παρατηρείται πρόβλημα συγκέντρωσης» τονίζει στα «ΝΕΑ» ο καθηγητής της Προληπτικής Ιατρικής και Διατροφής στο Τμήμα Ιατρικής του Πανεπιστημίου Κρήτης, κ. Αντώνης Καφάτος.

Οι υδατάνθρακες όμως είναι μόνον ο ένας από τους κρίκους της διατροφικής αλυσίδας που «ντοπάρει» τις λειτουργίες του εγκεφάλου. Όπως τονίζουν οι ειδικοί, για να κατανοήσει κανείς πόσο σημαντική είναι η ισορροπημένη διατροφή για τον οργανισμό, δεν έχει παρά να τον μελετήσει: το 60% του βάρους των στερεών συστατικών του εγκεφάλου είναι λιπαρά, απαραίτητα για τη λειτουργία του. Ο εγκέφαλος όμως δεν μπορεί να τα παράγει από μόνος του. Έτσι εξηγείται και το γεγονός πως «πεινάει» για λιπαρά ψάρια που κολυμπάνε σε ω-3 αλλά και για ξηρούς καρπούς- κυρίως καρύδια και ηλιόσπορους.

Αυτός είναι και ο λόγος που οι διατροφολόγοι έχουν γίνει... γραφικοί, επαναλαμβάνοντας σε κάθε ευκαιρία πως για να απολαμβάνουν οι πάντες διαυγές πνεύμα, πρέπει να καταναλώνουν τουλάχιστον δύο φορές την εβδομάδα τροφές πλούσιες σε λιπαρά οξέα. Άλλωστε, έχει αποδειχθεί πως ευνοούν σημαντικά και την εγκεφαλική ανάπτυξη των εμβρύων! «Επίσης, όσοι πάσχουν από Αλτσχάιμερ λαμβάνουν σε καθημερινή βάση ταμπλέτες με ω3 και ω6, αφού έχει αποδειχθεί πως τα λιπαρά οξέα ενισχύουν την πνευματική τους διέγερση. Αυτό και μόνον αποδεικνύει πόσο ωφέλιμα είναι», τονίζει ο κλινικός διαιτολόγος- διατροφολόγος, κ. Δημήτρης Μπερτζελέτος.

Πνευματική ευεξία. Οι διατροφικές πηγές όμως για κοφτερό μυαλό δεν σταματούν εδώ: οι βιταμίνες του συμπλέγματος Β, στις οποίες ανήκει και το φυλλικό οξύ, προσφέρουν στους... καταναλωτές τους πνευματική ευεξία. «Το αβοκάντο, τα σπαράγγια, οι χυμοί φρούτων, τα φιστίκια, τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά, το κρέας και τα ψάρια πρέπει να συμπεριλαμβάνονται στο καθημερινό μας μενού. Οι βιταμίνες του συμπλέγματος Β δίνουν ενέργεια στον εγκέφαλο και παράλληλα εμπλέκονται στην παραγωγή των νευροδιαβιβαστών- ουσίες που μεταφέρουν τα ερεθίσματα από το ένα τμήμα του εγκεφάλου στο άλλο», προσθέτει ο κ. Καφάτος.

Πάντως, όπως επισημαίνουν οι ειδικοί, η σωστή και ισορροπημένη διατροφή δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται σαν το «χάπι της επιτυχίας», το οποίο το παίρνει κανείς για να αντεπεξέλθει σε συγκεκριμένες χρονικές περιόδους- παραδείγματος χάριν πριν από τις εξετάσεις ή όταν οι συνθήκες είναι ιδιαίτερες φορτικές στη δουλειά. «Αντίθετα, το μυστικό είναι να τρώει κανείς σωστά σε καθημερινή βάση, “χτίζοντας” έτσι έναν υγιή οργανισμό και άρα έναν υγιή και δραστήριο εγκέφαλο. Και βέβαια, εκτός από την τροφή, επίσης σημαντικό ρόλο παίζουν ο ύπνος και η κατανάλωση αρκετής ποσότητας νερού», συμπληρώνει ο κ. Μπερτζελέτος
TA NEA


ΑΡΘΡΟ 2:
Το μυαλό σου για να μείνει ισορροπημένο χρειάζεται μία ποικιλία θρεπτικών συστατικών. Τσιπς και μπύρα δεν συμπεριλαμβάνονται στη λίστα. Μάθε ποια 5 σνακ τροφοδοτούν με λάδι τα γρανάζια του μυαλού σου.

Είστε Νευρικοί: Πρέπει να παραμείνεις οξυδερκής καθ' όλη τη διάρκεια της εξαντλητικής συνέντευξης για δουλειά.
Θες Μισό σάντουιτς τυλιχτό με αραβική πίτα και ψητό κοτόπουλο χωρίς μαγιονέζα.
Γιατί 110-140 γραμμάρια πρωτεΐνης βοηθούν το μυαλό να δημιουργήσει ντοπαμίνη και νορεπινεφρίνη, νευροχημικές ουσίες που σε κρατάνε σε διέγερση, λέει η Judith Wurtman, συγγραφέας του The Serotonin power Diet.

Είστε Αγχωμένοι: Πρέπει να προλάβεις το deadline στη δουλειά σου χωρίς να καταρρεύσεις.
Θες Μία χούφτα σουσάμι.
Γιατί Οι ορμόνες του στρες εξαντλούν τα αποθέματα μαγνησίου μειώνοντας τις δυνατότητες αντιμετώπισης του άγχους και αυξάνοντας τις πιθανότητες υψηλής πίεσης, λέει η Elizabeth Somer, συγγραφέας του Food & Mood.

Είστε Ανυπόμονοι: Πρέπει να ξεκουραστείς και να κοιμηθείς καλά πριν από τη μεγάλη μέρα.
Θες Ποπ-κορν χωρίς βούτυρο ή λάδια μισή ώρα πριν πέσεις για ύπνο.
Γιατί Οι υδατάνθρακες παρακινούν το σώμα να δημιουργήσει σεροτονίνη (ουσία που σε κάνει ξεκούραστο και χαλαρό). Σιγουρέψου ότι είναι άπαχο το ποπ-κορν, γιατί το λίπος θα μειώσει την ταχύτητα της διαδικασίας.

Είστε Στενοχωρημένοι: Εχεις προβλήματα στο σπίτι και σε έχει πάρει από κάτω.
Θες Ψητός σολομός ή σούσι για βραδινό.
Γιατί Μελέτη στη Φινλανδία βρήκε ότι όσοι τρώνε πιο πολύ ψάρι έχουν 31% λιγότερες πιθανότητες να πάθουν κατάθλιψη. Γλυκά, τέλος. Η αναπόφευκτη όρεξη για ζάχαρη μπορεί στην πραγματικότητα να εντείνει την κατάθλιψη.

Είστε Ανασφαλής: Η αυτοπεποίθησή σου πέφτει όσο περνά η βραδιά.
Θες Λίγα τετράγωνα σοκολάτας μόλις αυτή πάει στην τουαλέτα.
Γιατί Η σοκολάτα περιέχει πλήθος χημικών που σου φτιάχνουν τη διάθεση (όπως η αναδαμίνη) και τα οποία στοχεύουν στα ίδια αισθητήρια όργανα, όπως η φαινυλεθυλαμίνη που παράγει ένα ευχάριστο αίσθημα ευφορίας.

menshealth.gr

Οι παγίδες στις ετικέτες των τροφίμων. Τι πρέπει να προσέχει ο καταναλωτής;

Τη στιγμή που επτά στους δέκα καταναλωτές θεωρούν τα θρεπτικά συστατικά των τροφίμων το βασικότερο στοιχείο για την αγορά τους, οι παρασκευαστές κρουασάν, επιδορπίων γιαουρτιού και άλλων αρτοσκευασμάτων (π.χ. κριτσίνια, κουλουράκια) «αποφεύγουν» τις διατροφικές ετικέτες, προφανώς γιατί αν γνωρίζαμε το περιεχόμενό τους σε ενέργεια, λιπαρά (πολλά από τα οποία κορεσμένα) και ζάχαρη, δεν θα τα αγοράζαμε. Με στόχο ο καταναλωτής να έχει βέλτιστη εικόνα για τα προϊόντα που αποφασίζει να βάλει στο πιάτο του, ο επόμενος κανονισμός για τις πληροφορίες στα τρόφιμα, που συζητιέται ήδη στην Ευρώπη, θα καθιστά υποχρεωτική την αναγραφή, στο πρόσθιο μέρος της συσκευασίας, της ενεργειακής αξίας, των λιπαρών, των κορεσμένων λιπών, των υδατανθράκων, των σακχάρων και του αλατιού που περιέχει κάθε τρόφιμο. «Η αναγραφή είναι σημαντική, όχι μόνο για να γνωρίζει ο καταναλωτής τι τρώει, αλλά και για να μπορεί να συγκρίνει μεταξύ προϊόντων της ίδιας κατηγορίας», σημειώνει ο επίκουρος καθηγητής του Τμήματος Επιστήμης Διαιτολογίας – Διατροφής του Χαροκόπειου Πανεπιστημίου κ. Γεώργιος Μπόσκου.
Μία ενδιαφέρουσα κίνηση έχει ήδη γίνει στη Μεγάλη Βρετανία. Η Βρετανική Αρχή Ελέγχου Τροφίμων πρότεινε - και πολλές εταιρείες εφάρμοσαν - ένα σύστημα σήμανσης με τα «χρώματα φωτεινού σηματοδότη», που χρησιμοποιεί στο μπροστινό μέρος της συσκευασίας, το κόκκινο, το πορτοκαλί και το πράσινο χρώμα, για να δείξει αν η περιεκτικότητα του τροφίμου σε λιπαρά, κορεσμένα λίπη, ζάχαρη και αλάτι είναι υψηλή, μέτρια ή χαμηλή. Πρακτικά, με τη σήμανση αυτή, όσο περισσότερα πράσινα σημεία έχει ένα τρόφιμο, τόσο πιο υγιεινό είναι. Ο Αναπληρωτής Καθηγητής της Μονάδας Διατροφής του Ανθρώπου στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών και Πρόεδρος του ΕΦΕΤ κ. Αντώνης Ζαμπέλας ωστόσο, θεωρεί πως «το συγκεκριμένο σύστημα έχει αδυναμίες, επειδή κινείται στη λογική του ‘άσπρο-μαύρο’. Από το σύστημα έχουν εξαιρεθεί ήδη τα φρούτα και τα λαχανικά, επειδή είναι πλούσια σε σάκχαρα. Όσο μπαίνουν εξαιρέσεις σ’ ένα σύστημα, σημαίνει ότι το σύστημα μάλλον δεν είναι γενικώς αποδεκτό».
Ζητώντας την παρέμβαση του ΕΦΕΤ, ο κ. Μπόσκου χαρακτηρίζει «μεγάλη παραπλάνηση» τον …πολυδιαφημισμένο ισχυρισμό «χωρίς συντηρητικά. «Τα συντηρητικά είναι μία μόνο από τις 26 κατηγορίες των προσθέτων τροφίμων (των γνωστών μας ως Ε). Το ότι ένα τρόφιμο δεν περιέχει συντηρητικά, δεν σημαίνει ότι δεν περιέχει πρόσθετα. Τα συνητρητικά είναι 10 αριθμοί σε σύνολο 1.200 εγκεκριμένων κωδικών», εξηγεί.
Για λόγους marketing μάλιστα, κι επειδή δεν παύουν να προκαλούν το φόβο των καταναλωτών, τα πρόσθετα των τροφίμων, δεν αναφέρονται πλέον με τον κωδικό τους, αλλά με το πλήρες όνομά τους. Είναι πολύ πιθανό λοιπόν να διαβάσετε στη συσκευασία για γαλακτοματοποιητές και ρυθμιστές οξύτητας και αντιοξειδωτικά, αλλά …κουβέντα για Ε. Κι όμως, Όπου καραμελόχρωμα είναι Ε151 κι όπου ασκορβικό οξύ Ε300 … «Γιατί» όπως διευκρινίζει ο κ. Μπόσκου «η αναφορά του κωδικού δεν είναι υποχρεωτική, αρκεί να αναφέρεται το όνομα».
Image
Το σύστημα του «φωτεινού σημαδότη». Ο καταναλωτής βλέπει με μια ματιά αν το τρόφιμο που επιλέγει να αγοράσει περιέχει λίγο, αρκετό ή πολύ λίπος, αλάτι και ζάχαρη.
Αποκωδικοποιώντας τα GDAs
Αντί του συστήματος του «φωτεινού σηματοδότη», η ελληνική βιομηχανία τροφίμων, έχει ήδη εντάξει στις συσκευασίες της ένα σύστημα διατροφικής σήμανσης, που κωδικά αναφέρεται ως GDA. Είναι οι ετικέτες στη μπροστινή μεριά των προϊόντων, όπου ο καταναλωτής βλέπει πόσες θερμίδες, ζάχαρη, λίπος, κορεσμένα λιπαρά και αλάτι περιέχει κάθε μερίδα του τροφίμου. Ως εδώ όλα καλά. Η κατάσταση περιπλέκεται όταν το μάτι πέσει στο ποσοστό που διακρίνεται ακριβώς από κάτω.
Image
Ο δεύτερος αριθμός δείχνει ποιο ποσοστό της συνολικής ημερήσιας ποσότητας του κάθε συστατικού που πρέπει να καταναλώνουμε περιέχεται στη μερίδα. Βασική αδυναμία του συστήματος; Ότι όλοι οι υπολογισμοί έχουν γίνει στη βάση των διαιτητικών αναγκών μιας ενήλικης γυναίκας βάρους 70 κιλών. «Οι ετικέτες αυτές βρίσκονται ένα βήμα πίσω από αυτό που χρειάζονται οι καταναλωτές. Δεν βοηθούν τις επιλογές μας. Αναγράφουν το ποσοστό επί της ημερήσιας πρόσληψης, αλλά για ποιον; Για εμένα; Για εσάς; Για ένα παιδάκι; Δυστυχώς, η Κομισιόν και η Ευρωβουλή προτίμησαν να ακούσουν τα αιτήματα των βιομηχανιών τροφίμων, παρά των καταναλωτών», τόνισε ο πρόεδρος του Κέντρου Προστασίας Καταναλωτών (ΚΕ.Π.ΚΑ), κ. Νικόλαος Τσεμπερλίδης.
Αναγνωρίζοντας ότι «είναι σημαντικό να εκπαιδεύσουμε τους καταναλωτές ώστε να μάθουν να διαβάζουν αυτές τις ετικέτες» ο κ. Ζαμπέλας θεωρεί ότι «με τα GDAs ο καταναλωτής είναι σε καλύτερη θέση να αποφασίσει το σωστό». Πώς διαβάζεται το GDA
Image
Πόσο πρέπει να λαμβάνουμε καθημερινά;
ΑΝΔΡΕΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ Ενέργεια (σε kcal) 2500 2000 Λιπαρά (σε g) 95 70 Κορεσμένα λιπαρά (σε g) 30 20 Υδατάνθρακες (σε g) 300 230 Συνολικά σάκχαρα (σε g) 120 90 Πρωτεΐνες (σε g) 55 45 Φυτικές ίνες (σε g) 24 24 Νάτριο (σε g) 2,4 2,4 Αλάτι (σε g) 6 6
Είναι λάθος οι σημερινές ετικέτες;
Άρθρο που δημοσιεύτηκε πρόσφατα στο περιοδικό “New Scientist” «δυναμιτίζει» τους υπάρχοντες υπολογισμούς της διατροφικής αξίας των ετικετών τροφίμων και υποστηρίζει πως μπορεί να παρουσιάζουν αποκλίσεις (προς τα πάνω ή προς τα κάτω) κατά 5-25%. Σύμφωνα με τις επιστημονικές απόψεις που επικαλείται το άρθρο, οι ετικέτες τροφίμων όπως τις γνωρίζουμε σήμερα είναι λανθασμένες, γιατί δεν λαμβάνουν υπ’ όψιν τους τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί το πεπτικό σύστημα, δηλαδή την ενέργεια που χρειάζεται ο ανθρώπινος οργανισμός για να χωνέψει την κάθε τροφή.
Η επικρατούσα μέθοδος υπολογισμού των θερμίδων που αναπτύχθηκε στα τέλη του 19ου αιώνα από τον Αμερικανό χημικό Γουίλμπουρ Όλιν Ατγουότερ χαρακτηρίζεται από αυτούς τους επιστήμονες ως «παρωχημένη». Στο σύστημα του Ατγουότερ, ο υπολογισμός των θερμίδων γίνεται με την καύση συγκεκριμένης (μικρής) ποσότητας τροφής υπό ελεγχόμενες συνθήκες και τη μέτρηση της θερμότητας που εκλύεται.
Ωστόσο, όπως επισημαίνει ο βρετανός διατροφολόγος Τζέφρι Λίβσεϊ, ο αριθμός των θερμίδων που αποδίδονται στις πρωτεΐνες πρέπει να μειωθεί κατά 20%, γιατί οι πρωτεΐνες απαιτούν υπολογίσιμη ποσότητα ενέργειας προκειμένου να διασπαστούν στα αμινοξέα που τις αποτελούν. Ομοίως για τις διαιτητικές ίνες, θα πρέπει να υπολογιστεί στην αναγραφόμενη τιμή τους μια μείωση της τάξης του 25%. Οι ίνες αυτές πολύ πριν αποδώσουν στον οργανισμό το ενεργειακό τους μερίδιο, παρέχουν ενέργεια στα μικρόβια του εντέρου. Αυτό το ενεργειακό μερίδιο επομένως είναι πολύ μειωμένο σε σχέση με εκείνο που ως τώρα υπολογιζόταν. Ο Λίβσεϊ θεωρεί πως η ενεργειακή αξία των φυτικών ινών είναι 1,5 θερμίδες/γραμμάριο και όχι 2, κι ότι οι πρωτεΐνες αποφέρουν 3,2 θερμίδες/γραμμάριο αντί για 4.
Σύμφωνα με αυτή τη μερίδα των επιστημόνων, ακόμη κι ο τρόπος μαγειρέματος παίζει ρόλο στο θερμιδικό φορτίο που αποδίδει μια τροφή. Μια καλοψημένη μπριζόλα για παράδειγμα, θεωρούν πως αποδίδει περισσότερες θερμίδες από μια «σενιάν» μπριζόλα, του ίδιου ακριβώς βάρους. Επιπλέον, οι μαλακές τροφές, όπως ο κιμάς σε σχέση με ένα κομμάτι κρέας απαιτούν μικρότερη ενεργειακή δαπάνη από πλευράς του ανθρώπου που τις καταναλώνει.
Τι θα πρέπει να γίνει για να αντιμετωπιστεί το …σφάλμα του συστήματος του Ατγουότερ; Στο ερώτημα αυτό προσπάθησε να απαντήσει ειδική διεθνής επιτροπή που κατήρτισε ο Οργανισμός Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών, εξετάζοντας τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα μιας πιθανής αντικατάστασης του υπάρχοντος συστήματος με εκείνο που επικαλούνται οι ειδικοί σαν τον Λίβσεϊ, που να συνυπολογίζει δηλαδή το ενεργειακό κόστος της πέψης. Η αναφορά της επιτροπής κατέληγε στο συμπέρασμα: «Τα προβλήματα και τα εμπόδια που θα μπορούσαν να προκύψουν από μια τέτοια αλλαγή θα ξεπερνούσαν κατά πολύ τα οφέλη της». Κι αυτό, γιατί η αλλαγή του υπάρχοντος συστήματος θα απαιτούσε πιθανότατα συνθετότερες διατροφικές ετικέτες, τη στιγμή που άγνωστο παραμένει αν η πλειοψηφία των καταναλωτών μπορεί να ανταποκριθεί και να διαβάσει τις ήδη υπάρχουσες.
Ο ίδιος ο Λίβσεϊ δεν θεωρεί πως η αλλαγή του συστήματος που υποστηρίζει μπορεί να αποτελέσει «απάντηση» στη σύγχρονη μάστιγα της παχυσαρκίας. Επιμένει ωστόσο πως μια τέτοια αλλαγή θα βοηθούσε τους καταναλωτές να κάνουν πιο σωστές διατροφικές επιλογές βασιζόμενοι σε όλα τα νεώτερα επιστημονικά δεδομένα σχετικά με την κατανόηση της διαδικασίας της πέψης.
Οι «έξυπνες» ετικέτες του μέλλοντος
Πάνω σε «έξυπνες» ετικέτες, που με τη βοήθεια ραδιοσυχνοτήτων και βιοχημικών αντιδράσεων θα μας δίνουν αναλυτικές πληροφορίες όλη την «ιστορία» των τροφίμων που αγοράζουμε από τη στιγμή που παρήχθησαν ως τη στιγμή που τα αγοράσαμε, εργάζονται επιστήμονες στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράμματος «CHILL-ON».
Οι ετικέτες που θα δημιουργήσουν ως τα μέσα του 2010 θα συνδυάζουν δύο βασικά στοιχεία: α. μικρά αυτοκόλλητα που αλλάζουν χρώμα ανάλογα με το χρώμα ή τη θερμοκρασία συντήρησης του τροφίμου. Αλλάζοντας χρώμα, ενημερώνουν έτσι τον καταναλωτή αν το προϊόν έχει συντηρηθεί σε θερμοκρασίες εκτός των επιτρεπτών ορίων και προειδοποιούν για το υπόλοιπο του χρόνου συντήρησης. Aπλά στο σχεδιασμό τους, τα αυτοκόλλητα –γνωστά ως χρονοθερμοκρασιακοί δείκτες ή ΤΤΙ- χρησιμοποιούνται ήδη στις κιβωτιοπαλέτες χονδρικής διακίνησης τροφίμων. β. μικροτσίπ ραδιοσυχνοτήτων, δηλαδή μικροσκοπικούς ραδιοπομπούς (με πομπό, αντένα και μπαταρία), σε μορφή… στίκερ! Κάθε φορά που το προϊόν θα μετακινείται, η πληροφορία θα καταγράφεται από δέκτες που υπάρχουν σε διάφορα σημεία του καταστήματος. Μελλοντικά, την ιστορία του προϊόντος θα διαβάζει πλήρως και ο καταναλωτής, χρησιμοποιώντας ειδικούς αναγνώστες (readers) που θα βρίσκονται στο «έξυπνο» ψυγείο του, στο palm ή στο κινητό του.
«Οι νέες ετικέτες θα είναι χρήσιμες σε όλα τα στάδια της αλυσίδας, από την παραγωγή και τη συσκευασία, μέχρι το πιάτο μας. Θα αυξήσουν την εμπιστοσύνη των καταναλωτών στα προϊόντα που αγοράζουν, θα διευκολύνουν τη διανομή και το χειρισμό των τροφίμων. Εργαζόμαστε ήδη πάνω σε ένα πρωτότυπο, όμως η μεγάλη πρόκληση είναι η μαζική του παραγωγή, ώστε να μειωθεί το κόστος του σε περίπου 0,01-0,02 ευρώ/ετικέτα», σημείωσε ο υπεύθυνος του προγράμματος Christian Colmer.
Τι πρέπει να υπάρχει υποχρεωτικά στις συσκευασίες τροφίμων;
Μια συσκευασία τροφίμων μπορεί να αναγράφει συνολικά ως και 30 διαφορετικά στοιχεία, με εξαίρεση κάποια ειδικά προϊόντα όπως το κρασί και το λάδι όπου τα αναγραφόμενα στοιχεία είναι ακόμη περισσότερα. Αυτά που υποχρεωτικά πρέπει να αναγράφονται στα συσκευασμένα τρόφιμα είναι τα εξής:
  • το όνομα – εμπορική ονομασία τροφίμου
  • το καθαρό βάρος του (e) ή τον όγκο του (υγρά)
  • η ημερομηνία και ο αριθμός της παρτίδας
  • ο επίσημος παραγωγός, ή ο διακινητής ή ο εισαγωγέας
  • η διεύθυνση του παραγωγού
  • τα συστατικά του τροφίμου (οτιδήποτε περιέχει, συμπεριλαμβανομένων και των προσθέτων και μπαίνουν σε φθίνουσα σειρά περιεκτικότητας)
  • τα γενετικά τροποποιμένα συστατικά, αν η εταιρεία ηθελημένα τα χρησιμοποιεί. Σε περίπτωση τυχαίας εμφάνισης, λόγω επιμόλυνσης, αναφορά υπάρχει όταν αυτή υπερβαίνει το 1%.
  • τα αλλεργιογόνα που περιέχει ή αν υπάρχει υποψία των αλλεργιογόνων (π.χ. η μονάδα διαχειρίζεται σουσάμι, σέλινο, μουστάρδα)
  • όταν το προϊόν περιέχει συστατικά που δίνουν πρόσθετη αξία πρέπει να αναφέρεται επακριβώς το ποσοστό στο οποίο περιέχονται (π.χ. σοκολάτα- πόσο κακάο;, σοκολάτα γάλακτος –πόσο γάλα;, προϊόντα που περιέχουν φρούτα ή ελαιόλαδο).
Γράφει η Νεκταρία Καρακώστα, Δημοσιογράφος

ΒΟΤΑΝΑ ΚΑΙ ΤΑ ΑΡΩΜΑΤΙΚΑ ΦΥΤΑ

ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ - ΧΡΗΣΕΙΣ

Μέσα απ' αυτή τη σελίδα γίνεται μια προσπάθεια προσέγγισης μερικών από τα πιο γνωστά βότανα και αρωματικά φυτά της Κρήτης. Η αναφορά μας σ' αυτά δεν είναι επιστημονική και δεν φιλοδοξεί να εξαντλήσει το θέμα της χρησιμότητας και χρήσης των βοτάνων μέσα από αυτή τη σελίδα. Στόχος μας είναι να δημιουργήσουμε το ερέθισμα στον αναγνώστη να ψάξει να γνωρίσει και να εκμεταλλευθεί σωστά τις χρήσιμες ιδιότητες των φυτών αυτών τόσο στην μαγειρική όσο και στην αντιμετώπιση ήπιων προβλημάτων υγείας.

Οι πληροφορίες που δίδονται για τα βότανα, έχουν αντληθεί από βιβλία και συγγράμματα βοτανολογίας, η δε αναφορά στις ιδιότητες των, είναι καθαρά ενδεικτική και δεν αποτελεί σε καμία περίπτωση ιατρική συμβουλή ή συνταγή. Ο χρήστης αυτών πρέπει να έχει υπόψη ότι τα βότανα δεν αποτελούν πανάκεια ούτε μπορούν να θεραπεύσουν όλες τις αρρώστιες και δεν μπορούν να αντικαταστήσουν ολοσχερώς τα κλασσικά φάρμακα. Η χρήση τους πρέπει να γίνεται με μέτρο ή κατόπιν ιατρικής συμβουλής, αφού αλόγιστη χρήση μπορεί να επιφέρει αντίθετα αποτελέσματα για την υγεία μας.

Βασιλικός

Το όνομά του προέρχεται από την Ελληνική λέξη βασιλιάς. Χρησιμοποιείται στην μαγειρική για αρωματισμό σαλτσών. Το εκχύλισμα του βασιλικού προλαμβάνει τις άφτρες, τους πονοκεφάλους, βοηθά στην πέψη και καταπραΰνει νεύρα και σπασμούς.

Δάφνη

Γνωστό φυτό της Μεσογείου, τα φύλλα του οποίου νοστιμίζουν σάλτσες, ψαρικά, κρέατα και όσπρια. Με δάφνινα στεφάνια αντάμοιβαν τους Ολυμπιονίκες στην αρχαιότητα. Το εκχύλισμα της δάφνης καταπολεμά τα φουσκώματα, ανοίγει την όρεξη και τονώνει τα τεμπέλικα στομάχια. Αντισηπτική, είναι πολύτιμη για το συνάχι και τη βρογχίτιδα. Το δαφνέλαιο είναι κατάλληλο για τους ρευματισμούς.

Δενδρολίβανο

Το δεντρολίβανο θεωρείται τονωτικό και βοηθητικό της σεξουαλικής λειτουργίας. Τονώνει τη λειτουργία του ήπατος, βοηθά στη μείωση της χοληστερίνης και αναζωογονεί τον κουρασμένο οργανισμό. Σαν προσθετικό σε διάφορα παρασκευάσματα ανακουφίζει τον πονόδοντο. Κατά της τριχόπτωση και της πιτυρίδας. Στην μαγειρική θεωρείται εξαιρετικό αρωματικό για ψητά και τηγανητά ψάρια.

Δίκταμος

Από τα χαρακτηριστικά φυτά της Κρήτης και από τα αγαπημένα βότανα των Κρητικών, οι οποίοι το χρησιμοποιούν για να καταπολεμήσουν το συνάχι, τη γρίπη, τους πονοκεφάλους, τις πεπτικές διαταραχές, τους ρευματισμούς κλπ. Σε εξωτερική χρήση βοηθά στην επούλωση τραυμάτων και εξάλειψη των μωλώπων. Στη Μινωϊκή εποχή είχε τιμητική θέση αφού θεωρούνταν το πολυτιμότερο βότανο.

Δυόσμος

Στον δυόσμο αποδίδονται πολλές ευεργετικές ιδιότητες, όπως καταπολέμηση των πόνων του στομάχου, της ναυτίας, του λόξυγκα και υποβοήθηση στην πέψη. Επίσης προσφέρει πολλά κατά της νευρώσεων και τις διάφορες εκδηλώσεις της: αϋπνίες, σπασμοί, τρεμούλες, ημικρανίες, ταχυπαλμίες. Στη μαγειρική χρησιμοποιείται αρκετά ως μυρωδικό σε κεφτέδες, καλλιτσούνια, μυζηθρόπιτες, σάλτσες κλπ.

Θυμάρι

Εξαιρετικό φυτό και από τα καλύτερα αντισηπτικά και τονωτικά βότανα. Το εκχύλισμά του μπορεί να προλάβει το κρύωμα, ρίχνει τον πυρετό, καταπολεμά τη γρίπη, τις εντερικές διαταραχές και δερματικές λοιμώξεις. Αντισπασμωδικό των πεπτικών οδών, διευκολύνει την πέψη, ηρεμεί τις νευρικές συσπάσεις του στομάχου και του εντέρου. Δεν συνιστάται η χρήση του από υπερτασικούς γιατί ανεβάζει την αρτηριακή πίεση. Στην μαγειρική θεωρείται από τα καλύτερα μυρωδικά για το ψητό κρέας.

Μέντα

Υπάρχουν πάρα πολλές ποικιλίες. Περιέχει μια δροσιστική ουσία, τη μενθόλη. Είναι εξαιρετικά αντισηπτική, καταπολεμά το συνάχι τη γρίπη και τον πονόλαιμο. Είναι επίσης χωνευτική, ηρεμιστική σε μικρή δόση και αφροδισιακή σε μεγάλες δόσεις. Τα αιθέρια έλαια από από αυτά τα φυτά έχουν εξαιρετική αξία στον αρωματισμό αρκετών προϊόντων (οδοντόπαστες, τσίχλες κ.λπ.)

Μαϊντανός

Από τα πιο αγαπημένα για την κουζίνα μας αρωματικά φυτά, γνωστό από την αρχαιότητα οπότε και χρησιμοποιούνταν σαν καρύκευμα και σαν φάρμακο. Ισχυρό διουρητικό, πολύτιμο σε περιπτώσεις κατακράτησης υγρών, πρηξίματος ποδιών και χεριών. Χρήσιμος κατά της κυτταρίτιδας. Φυτό, εξαιρετικό ως τονωτικό και αντιφλεγμονώδες. Τα φύλλα οι μίσχοι και η ρίζα, σε πολτοποιημένη κατάσταση και σε τοπική χρήση καταπραΰνουν τον πόνο και τη φαγούρα από τσιμπήματα εντόμων. Έχει τη φήμη ότι δίνει πιο φωτεινό δέρμα και εξαλείφει τους σκούρους λεκέδες του δέρματος.

Πράσο

Ο Ιπποκράτης ήταν ο πρώτος που ανακάλυψε τις πολυάριθμες ευεργετικές ιδιότητες του φυτού αυτού. Σήμερα το πράσο είναι γνωστό διουρητικό, χρησιμοποιείται κατά του πρηξίματος ποδιών και χεριών και της κυτταρίτιδας. Πολύτιμο κατά της κατακράτησης υγρών της κόπωσης και της κομάρας. Το πράσο μπορεί να μαγειρευτεί με διάφορους τρόπους. Επίσης προστίθεται με άλλα χορταρικά στις χορτόπιτες.

Ρίγανη

Η ρίγανη διευκολύνει την πέψη και καταπολεμά τη δυσκοιλιότητα. Καλό δυναμωτικό και φίλος για τους πνεύμονες βοηθά στις χρόνιες βρογχίτιδες. Εχει διεργετικές ιδιότητες και βοηθά άτομα που υποφέρουν από κόπωση. Εξαιρετικό μυρωδικό χρησιμοποιείται σε πολλές σάλτσες και σαλάτες – ιδίως στη χωριάτικη-. Αρωματίζει ευχάριστα κρέατα, ψάρια, τηγανητές πατάτες, φέτα.

Σέλινο

Στην αρχαιότητα σαν στεφάνι αντάμειβε τους νικητές της Νεμέας. Το σέλινο είναι πολύτιμο στις δίαιτες αδυνατίσματος. Ευεργετικό στο συκώτι, νεφρά και καρδιά. Μπορούμε να το καταναλώνουμε καθημερινά υπό μορφή αφεψήματος. Η φήμη του είναι μεγάλη ως άριστο αφροδισιακό. Χρησιμοποιούμενο στη μαγειρική ανοίγει την όρεξη και προσδίδει ευχάριστη γεύση στα ψάρια, σούπες, φρικασέ.

Σκόρδο

Ο βολβός του σκόρδου αποτελείται από σκελίδες και περιέχει αιθέριο έλαιο με έντονη οσμή και καυτερή γεύση. Χρησιμοποιείται ευρέως σε όλη τη μεσογειακή μαγειρική και γαστρονομία. Αντισηπτικό, καταπολεμά τις μολύνσεις και τα παράσιτα των εντέρων. Ορεκτικό, βοηθά στη χώνεψη και στη δυσκοιλιότητα. Ευεργετικό στη μείωση της αρτηριακής πίεσης και της χοληστερίνης. Σε εξωτερική χρήση, καταπραΰνει τις φλεγμονές των αρθρώσεων και τους ρευματισμούς.

Ταραξάκο

Πικρόχορτο, το οποίο διεγείρει της εκκρίσεις της χολής, τονώνει τη λειτουργία του ήπατος και καταπολεμά τη δυσκοιλιότητα το ζαχαροδιαβήτη και τη χοληστερίνη. Διουρητικό, καταπολεμά την κατακράτηση υγρών, τις πέτρες στα νεφρά και την ουροδόχο κύστη. Θεωρείται εξαιρετικό για την πρόληψη και ήπια αντιμετώπιση των ρευματισμών και της κόπωσης του οργανισμού. Στη γαστρονομία χρησιμοποιείται ως σαλάτα ωμό ή βρασμένο, με λίγο λεμόνι και ελαιόλαδο.

Τσουκνίδα

Γνωστό σε όλους μας - κυρίως λόγω της φαγούρας που μας προκαλεί το δηλητήριό της - φυτό των αγρών και των εγκαταλειμμένων κήπων. Όμως αυτό το ανεπιθύμητο χόρτο είναι στην ουσία από τα πολυτιμότερα στον άνθρωπο, γνωστό από την αρχαιότητα. Το αφέψημα από φύλα τσουκνίδας συνίσταται ως διουρητικό και καθαρτικό. Πολύ αναζωογονητική, διαθέτει ιδιότητες κατά της κόπωσης και του άγχους. Το κατάπλασμα από πολτοποιημένα φύλλα τσουκνίδας χρησιμοποιείται για τη θεραπεία των τραυμάτων.

Φασκόμηλο

Το φασκόμηλο είναι εξαίρετο τονωτικό, καταπολεμά την κούραση, βοηθά άτομα που βρίσκονται σε ανάρρωση και διευκολύνει την πέψη. Συνιστάται σε άτομα που υποφέρουν από υψηλή εφίδρωση. Ισορροπεί ήπια τον οργανισμό των γυναικών που πάσχουν από σπάνια έμμηνα ή πρόωρη εμμηνόπαυση. (θα πρέπει να αποφεύγεται σε συχνή χρήση από γυναίκες που εκκρίνουν πολλά οιστρογόνα). Στη γαστρονομία πολλοί το χρησιμοποιούν ως συνοδευτικό λαχανικών και λευκών κρεάτων.

Χαμόμηλο

Ένα φλιτζάνι χαμομηλιού πριν το γεύμα ανοίγει την όρεξη. Βοηθά στον ύπνο και ηρεμεί τους πονοκεφάλους, τους πόνους των δοντιών και τις νευρώσεις. Καταπολεμά το συνάχι. Το εκχύλισμα του χαμομηλιού κάνει μια τέλεια λοσιόν για τον καθαρισμό του προσώπου και του ευαίσθητου δέρματος των βρεφών, ενώ δίνει ζωηρές ανταύγειες στα ξανθά μαλλιά. Επίσης τα οφθαλμόλουτρα με χαμομήλι καταπραΰνουν τις φλεγμονές των βλεφάρων.


Ενδεικτικές χρήσεις βοτάνων και αρωματικών φυτών

Αλόη βέρα: για έκζεμα, ζάχαρο, δυνάμωμα μαλλιών. Αρχαγγελική: τονωτική αναιμία, ευστόμαχη, συκώτι, εντερίτιδα, ρευματισμούς, αρθριτικά. Αγριάδα: πέτρες νεφρών, προστάτη, χολή, πολύ διουρητική. Άγριο τριαντάφυλλο: χοληστερίνη, ζάχαρο, άμυνα οργανισμού, περιέχει βιταμίνη C. Αγριμόνιο: ζαχαροδιαβήτη, φαρυγγίτιδα, πόνοι λαιμού, διάρροια. Αλεξανδρινά φύλλα: δυσκοιλιότητα. Αλθαία: μαλακτική, λαρυγγίτιδα, βήχα, φαρυγγίτιδα. Αχιλλέα: Αιμορροΐδες, κιρσούς, γρίπη, άσθμα, λιποδιάλυση, κυτταρίτιδα. Αψιθιά: ζάχαρο, διαταραχές έμμηνων, χωνευτική, εμετούς. Βασιλικός: για καλή μνήμη, πονoκεφάλους, στομαχόπονους. Βαλεριάνα: ηρεμιστική, νεύρα, αϋπνίες, υστερία. Βάτος: ζαχαροδιαβήτη, διάρροια, πέτρες στα νεφρά, αρθριτικά, ρευματισμούς. Γλυκάνισο: κολικούς, αεροφαγία, χώνεψη, λιποδιάλυση, κοιλόπονους. Γλυκόριζα: αντιφλεγμονώδης, βήχα, κρυολόγημα, άσθμα, γαστρικά έλκη. Γκίνσενγκ: αφροδισιακό, τονωτικό, δίνει μακροζωία. Δάφνη: διαλύει τα άλατα του σώματος, για πυρετό. Δενδρολίβανο: Ελιξίριο νεότητας, τριχόπτωση, πιτυρίδα, καρδιά, συκώτι. Δίκταμο Κρήτης: στομαχοπαθήσεις, αφροδισιακό, τονωτικό, ζάχαρο. Εκουιζέτο: προστάτης, κυστίτιδα, πέτρες στα νεφρά, ρευματικά. Ευκάλυπτος: βήχα, άσθμα, καλή λειτουργία αναπνευστικού, βακτηριοκτόνο. Εχινάτσεα: άμυνα οργανισμού, διεγερτικό του ανοσοποιητικού, αντιαλλεργικό. Θυμάρι: Συκώτι, τονωτικό, χωνευ-τικό, στομάχι, καρδιά, ρευματισμούς. Καλαμπόκι (φούντα): πέτρες νεφρών, κύστη χολής, ουρικό οξύ, προστάτη. Καλέντουλα: εμμηναγωγική, κατά εκζέματος και ακμής. Κάρδαμο/κακουλέ: αφαιρεί φακίδες και πανάδες, καρδιοτονωτικό, περιέχει βιταμίνη C. Κύμινο: αεροφαγία, ορχίτιδα, χιονίστρες, δυσπεψία. Κυπαρισσάκι: προστάτη, κυστίτιδα, πέτρες νεφρών, ζάχαρο, διουρητικό. Λεβάντα: γενικό παυσίπονο, καρδιά, πονοκέφαλο, ιλίγγους, αϋπνία, σκόρο. Λιναρόσπορος: βήχα, δυσκοιλιότητα, αιμορροΐδες, πέτρες χολής. Λουΐζα: αδυνάτισμα, αέρια εντέρου, δυσκοιλιότητα, τυμπανισμούς, καλή διάθεση. Λυκίσκος: ζάχαρο, χοληστερίνη, ηρεμιστικό, αναφροδισιακό. Μάραθο: πέτρες νεφρών, αδυνάτισμα, λιποδιαλύτης. Μαντζουράνα: στομαχόπονους, αέρια, αϋπνίες, κοιλόπονο. Μαστίχα Χίου: ζάχαρο, χοληστερίνη, διουρητική, χρησιμοποιείται στη ζαχαροπλαστική. Μελισσόχορτο: ηρεμιστικό, αϋπνίες, διαλύει ουρικό οξύ, ταχυκαρδίες, υπέρταση. Μέντα: Στομαχικές διαταραχές, γρίπη, ξηρόβηχα. Μολόχα: μαλακτική για το λαιμό, βήχα, λαρυγγίτιδα, φαρυγγίτιδα, γαστρίτιδα, άσθμα. Πράσινο τσάι Κίνας: χοληστερίνη, τριγλυκερίδια, συκώτι, χολή, καρκίνο στομάχου. Πικρόξυλο: ζάχαρο, χοληστερίνη. Πασιφλώρα: ηρεμιστική, αϋπνίες, στρες, νεύρα. Πιπερόριζα: τονωτική, αφροδισιακή. Πολυκόμπι: πέτρες νεφρών, προστάτη, κύστη, ζάχαρο, αιμορροΐδες, σκώλικες εντέρου. Πολυτρίχι: βρογχίτιδες, τραχειίτιδες, κρυολόγημα, φλεγμονές ουρικών οδών, άσθμα. Σαπουνόχορτο: χολαγωγικό, καθαρτικό, έκζεμα, δερματίτιδα, νεφρά. Σαλέπι: πονόλαιμο, γρίπη. Σιναμική: δυσκοιλιότητα. Σινάπι: βρογχίτιδα, ρευματισμούς, πλευρίτιδα, νευραλγίες, καρδιά. Σπαθόχορτο: στομαχόπονους, ρευματισμούς, πληγές και κρεατοελιές (λάδι με σπαθόχορτο). Σαμπούκο: γρίπη, φαρυγγίτιδα, κρυολόγημα, βρογχικά, αλλεργικό άσθμα, βήχα. Σκορπιδόχορτο: πέτρες νεφρών, προστάτη, κυστίτιδα. Τανατσέτο: παράσιτα, χαλαρώνει αιμοφόρα αγγεία, ανακουφίζει πόνους περιόδου. Ταραξάκο: ίκτερο, ρευματισμούς, αιμορροΐδες, ζαχαροδιαβήτη. Τσάι βουνού: θερμαντικό, γρίπη, βήχα, ηρεμιστικό, αϋπνίες, αναιμία. Τσουκνίδα: αιμοκαθαρτικό, συκώτι, πέτρες νεφρών, διαλύει ουρικό οξύ, αφροδισιακό, περιέχει βιταμίνες A, B, C και μέταλλα. Ύσσωπος: ζάχαρο, άσθμα, χοληστερίνη, βρογχικά, υπέρταση. Φασκόμηλο: ζάχαρο, υπόταση, αναιμία, δυναμωτικό, στομάχι, μυϊκούς πόνους, γρίπη. Χαμομήλι: Ηρεμιστικό, αϋπνίες, χωνευτικό, διουρητικό, ρευματισμούς.

Το σκάνδαλο των καρκινογόνων πλαστικών στα τρόφιμά μας

Τυριά, σάντουιτς και πίτσες τυλιγμένα με διαφανείς πλαστικές μεμβράνες. Κρέας, πουλερικά και ψάρια συσκευασμένα σε δισκάκια από πλαστικό φελιζόλ. Επώνυμες μάρκες παγωτών, «υγιεινών» γιαουρτιών και μαργαρίνης σε πλαστικά κεσεδάκια. Γάλατα και αναψυκτικά σε χαρτόκουτα με «αλουμινένια» επίστρωση. «Φυσικό» μεταλλικό νερό και «παρθένο» λάδι σε γυαλιστερά πλαστικά μπουκάλια. Πλαστικά παιγνίδια διασκεδάζουν τα παιδιά μας, πιατικά και οικιακά σκεύη κάνουν τη ζωή μας πιο «εύκολη». Όλα βρίσκονται όμορφα τακτοποιημένα στα ράφια και στις βιτρίνες, έτοιμα να δελεάσουν τον ανυποψίαστο αγοραστή με τα σχέδια και τις γυαλιστερές και πολύχρωμες επιφάνειές τους. Καθημερινά καταναλώνουμε τροφές που βρίσκονται σε επαφή με ορατά και αόρατα πλαστικά. Λίγοι όμως γνωρίζουν ότι σε όλα τα είδη πλαστικών που χρησιμοποιούνται για τη συσκευασία τροφίμων διαρρέουν τοξικές χημικές ουσίες που έχουν συσχετιστεί με καρκίνους, ανώμαλη σεξουαλική ανάπτυξη και πληθώρα άλλων βλαβών σε πειραματόζωα. Είμαστε διαρκώς εκτεθειμένοι σε πλαστικές τοξικές ουσίες και μαζί μας και τα παιδιά, για τα οποία έχει αποδειχθεί ότι αυτές οι ουσίες διαταράσσουν ορμονικές λειτουργίες καθοριστικές στην ανάπτυξή τους. Το τυράκι Τσένταρ μας έκανε την αποκάλυψη το 1998! Το πιο επικίνδυνο πλαστικό για την υγεία μας και το περιβάλλον είναι το PVC, το οποίο εκτός από υλικό συσκευασίας τροφίμων χρησιμοποιείται μέχρι και για την κατασκευή… της ρόγας του μπιμπερό, της πιπίλας και της κουλούρας για τα δόντια των μωρών. Για να μπορούν οι εταιρείες πλαστικών να κατασκευάζουν εύκαμπτες μορφές συσκευασίας τροφίμων από PVC, του προσθέτουν διάφορες χημικές ουσίες, τους πλαστικοποιητές, οι οποίες είναι άκρως τοξικές. Υπολείμματα από αυτές τις ουσίες, κυρίως της κατηγορίας των φθαλικών (phthalates) και των αδιπικών (adipates); μπορούν να διαρρεύσουν από το PVC στις τροφές. Αυτό επιβεβαιώθηκε το 1998 σε άρθρο του περιοδικού Consumer Reports, που αποκάλυψε ότι επιστήμονες της αμερικάνικης Ένωσης Καταναλωτών (Consumers Union) εντόπισαν την αδιπική τοξική ουσία DEHA στο τυρί τσένταρ, που ήταν συσκευασμένο με διαφανή πλαστική μεμβράνη από PVC. Βεβαίως, δεν είναι μόνο οι μεμβράνες περιτυλίγματος που θα πρέπει να μας ανησυχούν. Οι πλαστικές συσκευασίες τροφίμων από PVC περιέχουν τοξικούς πλαστικοποιητές ακόμα και σε ποσοστό πάνω από το 50% του βάρους τους !!! Από PVC είναι κατασκευασμένα π.χ. τα πλαστικά δισκάκια συσκευασίας μπισκότων και σοκολατένιων γλυκισμάτων, τα μπουκάλια ροφημάτων και το πλαστικό περιτύλιγμα καραμελών και λοιπών ζαχαρωδών προϊόντων. Εκτός από τα τρόφιμα τα συσκευασμένα με PVC, θα πρέπει να αποφεύγουμε και αυτά που είναι συσκευασμένα σε πλαστικά δοχεία από τερεφθαλικό πολυεθυλένιο (Polyethylene Terephthalate ή ΡΕΤ); πολυστυρένιο (Polystyrene ή PS) και πολυκαρβονικό (Polycabonate ή PC). Η πιο κοινή χρήση του ΡΕΤ είναι στην εμφιάλωση νερού, μαγειρικών λαδιών κ.α., στα οποία διαρρέει μεταξύ πολλών άλλων τοξικών χημικών ουσιών η καρκινογόνος ακεταλδεϋδη. Μελέτη για τα χημικά πρόσθετα του PS (δημοσιεύτηκε στο αμερικάνικο περιοδικό Environmental Health Perspectives) συμπέρανε ότι αυτά μπορούν να διαταράξουν τις φυσιολογικές ορμονικές λειτουργίες του ανθρώπου. Επιπλέον, το βασικό χημικό συστατικό του PS, το στυρένιο, χαρακτηρίστηκε δυνητική καρκινογόνος ουσία από τη Διεθνή Υπηρεσία Έρευνας για τον καρκίνο, της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας. Επίσης το πλαστικό PC μπορεί να απελευθερώσει στα τρόφιμα το βασικό χημικό συστατικό του βισφαινόλη άλφα (bisphenol A); το οποίο επίσης διαταράσσει τις ορμονικές λειτουργίες του ανθρώπου. Αξίζει δε να σημειωθεί ότι το 1998 η Ιαπωνική κυβέρνηση υποχρέωσε εταιρείες κατασκευής παιδικών πλαστικών πιατικών συσκευών (από PC) να τα αποσύρουν και να τα καταστρέψουν διότι περιείχαν υπερβολικές ποσότητες βισφαινόλης άλφα. Υπάρχει τρόπος να γνωρίζουν το είδος των πλαστικών συσκευασίας των τροφίμων που καταναλώνουμε; Ποιους κινδύνους διατρέχει η υγεία μας από τη χρήση τους και τι μπορούμε να κάνουμε για να προστατευτούμε; Ποια είναι τα οικονομικό πολιτικά συμφέροντα και οι μηχανισμοί συγκάλυψης του σκανδάλου της τοξικότητας των πλαστικών από την κοινή γνώμη; Οι πλαστικοί… εφιάλτες της υγείας μας Το είδος του πλαστικού που χρησιμοποιείται στη συκεασία τροφίμων (και στην κατασκευή προϊόντων ευρείας κατανάλωσης, όπως π.χ., πιατικά, παιγνίδια κτλ.) συμβολίζεται με δύο στοιχεία: με έναν κωδικό αριθμό και μετα αρχικά κεφαλαία λατινικά γράμματα της χημικής ονομασίας του. Λόγου χάρη, το πλαστικό τερεφθαλικό πολυεθυλένιο συμβολίζεται με τα αρχικά PET ή/και με τον αριθμό ι. Αυτά τα στοχεία (το ένα ή και τα δύο) συχνά βρίσκονται τυπωμένα επάνω στο πλαστικό προϊόν (π.χ. στη βάση των πλαστικών μπουκαλιών); συνήθως εντός του σήματος ανακύκλωσης πλαστικού. Αν είστε τυχεροί και βρείεται και τα δύο στοιχεία, θα αντιστοιχούν σε κάποιο από τα είδη τοξικών πλαστικών του Πίνακα 1. Θα πρέπει όμως να επισημανθεί ότι η αντίληψη που μας έχουν καλλιεργήσει οι εταιρείες πλαστικών και το κράτος περί χρήσης δήθεν ειδικών πλαστικών «κατάλληλων για τρόφιμα» είναι ένας απροκάλυπτα κυνικός εμπορικός μύθος. Το είδος του πλαστικού που χρησιμοποιείται στα δοχεία συσκευασίας τροφίμων δεν επιλέγεται από΄τις εταιρείς με κριτήριο τη μη τοξικότητά του στον άνθρωπο αλλα΄με βάση καθαρά εμπορικά κριτήρια. Λόγου χάρη, ένα δοχείο από διαφανές πλαστικό PET κάνει πιο ελκυστικό για τον καταναλωτή το περιεχόμενό του. Το PET εκτός από τα πλαστικά μπουκάλια εμφιαλωμένου νερού θα το βρείτε και στα πλαστικά δοχεία συσκευασίας απορρυπαντικών πιάτων (π.χ. στο Fairy Ultra, στο AVA); στα σαμπουάν κ.α. Το πλαστικό από HDPE είναι κατάλληλο για δοχεία με σχετικά εύκαμπτα τοιχώματα. Θα το βρείτε π.χ., τόσο στα γνωστά χαρτοπλασικά κουτάκια συσκευασίας γάλακτος, όσο και στα πλασικά δοχεία συσκευασίας… χλωρίνης, καθαριστικών φούρνου και τζαμιών, μέχρι και λαδιών και αλοιφών γυαλίσματος αυτοκινήτου (π.χ. στη χλωρίνη Klinex, στο καθαριστικό Roli και AZAX, στα λάδια Helix και στην αλοιφή γυαλίσματος 3Μ) κτλ. Βλάβες στην υγεία από τα τοξικά χημικά πρόσθετα των πλαστικών Οι καταστροφικές επιπτώσεις των πλαστικών στην υγεία μας οφείλονται στο ότι τα τοξικά χημικά πρόσθετά τους διαρρέουν στα τρόφιμα που καταναλώνουμε. Η ταχύτητα ελευθέρωσης αυτών των τοξικών αυξάνεται κατακόρυφα όταν θερμαίνονται. Περιπτώσεις μόλυνσης τροφίμων με τοξικά χημικά έχουν αναφερθεί για τα περισσότερα είδη πλαστικών. Τέτοια χημικά πρόσθετα είναι το στυρένιο (στο πλαστικό PS); οι πλαστικοποιητές (στο PVC); οι αντιοξειδωτές (στα HDPE και LDPE) και η ακεταλδεϋδη (στο PET) (πίνακας 2). Μελέτες που δημοσιεύθηκαν στο περιοδικό Food Additives and Contaminants απέδειξαν ότι στο περιεχόμενο (π.χ. λάδι, ποτά) πλαστικών μπουκαλιών από LDPE, HDPE και PP διέρρευσαν τοξικά αντιοξειδωτικά χημικά όπως τα BHT, Chimassorb 8ι, Irganox PS 800, Irganix 1076 και Irganox 1010. Παρόμοια στοιχεία προέκυψαν για ύπαρξη της καρκινογόνου ακεταλδεϋσης στο νερό που εμφιαλώνεται σε μπουκάλες από PET. Τα τρόφιμα μολύνονται με φθαλικά συνήθως κατά την επεξεργασία και τη συσκευασία τους. Μελέτη στη Δανία εντόπισε τα τοξικά φθαλικά DBP, DEHP και BBP σε τροφές για μωρά καθώς και σε γάλα (φόρμουλα) για νεογνά (σε ποσότητες 0,11-0,49 mg/kg). Επιπλέον, μια πληθώρα από ευρωπαϊκά γαλακτοκομικά προϊόντα (γάλα, βούτυρο, μαργαρίνη κ.α.) είναι επιμολυσμένα με DEHP. Μελέτη του Υπουργείου Περιβάλλοντος της Ιαπωνίας έδειξε την ύπαρξη DEHP σε πάνω από το 80% των τροφών που καταναλώνονται στη χώρα αυτή!!! Τίποτα δεν είναι αθώο… Εκτιθέμεθα στα τοξικά φθαλικά και όχι μόνο από την κατανάλωση τροφών συσκευασμένων σε πλαστικά PVC, αλλά και από άλλες πηγές με τις οποίες ερχόμαστε σε επαφή. Τα φθαλικά αποτελούν βασικό συστατικό εύκαμπτων προϊόντων από PVC, όπως παιγνίδια, ρούχα, δάπεδα, ταπετσαρίες τοίχου και ιατρικά προϊόντα. Λόγου χάρη, έρευνα της Δαινκής Υπηρεσίας Προστασίας Περιβάλλοντος σε προϊόντα από PVC (π.χ. κουρτίνες μπάνιου, δάπεδα, γάντια, ταπετσαρίες τοίχου και σακούλες); βρήκε φθαλικά σε ποσότητες που κυμαίνονται από 3-63%. Τα φθαλικά χημικά πρόσθετα δεν τα αποφεύγουμε ούτε κι όταν αρρωστήσουμε. Εισέρχονται στο σώμα μας από τις πλαστικές σακούλες αίματος κατά τις μεταγγίσεις, από τις πλαστικές μπουκάλες (και τους σωλήνες) ορού, καθώς και από τους αναπνευστήρες. Αλλά και το ιατρικό/νοσηλευτικό προσωπικό εκτίθεται στα φθαλικά λόγω της συχνής χρήσης πλαστικών γαντιών. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι τα ιατρικά προϊόντα από PVC περιέχουν DEHP σε ποσότητες 20-80%. Η ευρεία χρήση των φθαλικών πρόσθετων στα πλαστικά συσκευασίας τροφίμων και στην κατασκευή καταναλωτικών και ιατρικών προϊόντων δεν μπορεί να διαπιστωθεί από τους πολίτες, διότι οι εταιρείες κατασκευής τους δεν υποχρεούται από το κράτος να τα αναγράφουν σε αυτά. Μερικές από τις σοβαρές επιπτώσεις των χημικών πρόσθετων των πλαστικών στην υγεία μας (αλλά και στο περιβάλλον) παρουσιάζονται στον Πίνακα 2. Αυτές προέρχονται από την άμεση τοξικότητα των πρόσθετων (όπως ο μόλυβδος, το κάδμιο και ο υδράργυρος) και από τη δυνατότητά τους (π.χ. το DEHP) να προκαλούν καρκίνους και ενδοκρινικές διαταραχές, οι οποίες μπορούν να οδηγήσουν σε καρκινογενέσεις, γενετικές ανωμαλίες, υπολειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος και αναπτυξιακά προβλήματα στα παιδάκια. Πως μπορείτε να προστατεύσετε την υγεία σας Υπάρχουν κάποιες ελάχιστες πρακτικές προφυλάξεις που μπορείτε να παίρνετε στην καθημερινή ζωή σας, προκειμένου να περιορίσετε την έκθεσή σας στα τοξικά συστατικά των πλαστικών: 1. Να αγοράζετε τρόφιμα συσκευασμένα μόνο σε μεταλλικά, ξύλινα, πήλινα ή γυάλινα δοχεία και παράλληλα να χρησιμοποιείτε σκεύη μόνο από αυτά τα υλικά. 2. Να αποφεύγετε όλα τα τρόφιμα που είναι συσκευασμένα από πλαστικό PVC και PS, και ιδιαίτερα τα συσκευασμένα με πλαστική μεμβράνη τυποποιημένα τρόφιμα (π.χ. τυριά, ζαμπόν, πουλερικά, κρέατα). 3. Αν δεν μπορείτε να αποφύγετε την αγορά προϊόντων περιτυλιγμένων σε μεμβράνες από PVC ή σε χαρτί επιστρωμένο με πλαστική μεμβράνη, μπορείτε να περιορίσετε την έκθεσή σας στο τοξικό DEHA αφαιρώντας μια λεπτή φλούδα ή ξύνοντας την επιφάνεια του τροφίμου (π.χ. τυρί, βούτυρο, κρέας). Μετά βέβαια θα πρέπει να το αποθηκεύετε σε μη πλαστικά δοχεία. Επισημαίνεται ότι καμία από τις πωλούμενες στην Ελλάδα μάρκες μεμβρανών περιτυλίγματος δεν αναφέρει τον τύπο του πλαστικού κατασκευής της, γεγονός ενδεικτικό της ανεξέλεγκτης κατάστασης που επικρατεί λόγω του διακοσμητικού ρόλου των κρατικών υπηρεσιών ελέγχου. Επιπλέον, οι αναγραφόμενες οδηγίες χρήσης της μεμβράνης είναι συχνά αντιφατικές: π.χ. κάποιες μάρκες δεν συνιστούν τη χρήση της μεμβράνης για τη συσκευασία λιπαρών τροφών, αλλά επιτρέπουν τη συσκευασία του βούτυρου! 4. Να μη δίνετε στα παιδιά σας πλαστικές κουλούρες για τα δόντια τους και να ζητάτε να γνωρίζετε το είδος του πλαστικού από το οποίο είναι κατασκευασμένη η ρόγα του μπιμπερό και της πιπίλας. Μην αγοράζετε μπιμπερό και πιπίλες κατασκευασμένες από PVC και άλλα πλαστικά, και να χρησιμοποιείτε μόνο αυτά που είναι κατασκευασμένα από φυλισκό ελαστικό (latex). Κι εδώ, όμως, θα πρέπει να είστε επιφυλακτικοί, διότι ακόμα και το latex μπορεί να προκαλέσει αλλεργίες σε μωρά και να επιτρέψει τη διαρροή καρκινογόνων νιτροζαμινών. Να αναζητείτε τη χώρα προέλευσης αυτών των προϊόντων λόγω του ότι μετρήσεις σε αντίστοιχα γερμανικά προϊόντα έδειξαν ότι περιείχαν ελάχιστες έως μη ανιχνεύσιμες ποσότητες νιτροζαμινών. 5. Να αγοράζετε γάλα και αναψυκτικά σε γυάλινα ή χάρτινα δοχεία, και να πίνετε μόνο νερό της βρύσης (από ελεγχόμενο δίκτυο ύδρευσης). Προσοχή στα αναψυκτικά και στα γάλατα που διαφημίζονται ως συσκευασμένα σε «υγιεινά» χαρτόκουτα με γυαλιστερή εσωτερική επιφάνεια, «αλουμινένια» ή μη. Αυτό που σας κρύβουν αυτές οι εταιρείες τροφίμων είναι ότι η εσωτερική επιφάνεια του χαρτόκουτου που έρχεται σε επαφή με το υγρό τρόφιμο, ακόμα κι αν είναι αλουμινένια είναι επικαλυμμένη με… πλαστική μεμβράνη! Να αποφεύγετε τα γλυκά τα συσκευασμένα σε χαρτόκουτα, τα οποία έχουν γυαλιστερή επιφάνεια με ή χωρίς «αλουμινένια» επίστρωση. Να ζητάτε από τα ζαχαροπλαστεία να σας τοποθετούν τα γλυκά επάνω σε επίστρωση από αλουμινόχαρτο. Θα πρέπει επίσης να αποφεύγετε τα γλυκά τα συσκευασμένα σε χρωματιστές χάρτινες θήκες. 6. Να μη θερμαίνετε (π.χ. σε φούρνους μικροκυμάτων κτλ) τροφές (ιδιαίτερα τις λιπαρές) που είναι μέσα σε πλαστικά δοχεία, πολύ περισσότερο όταν είναι τυλιγμένες σε πλαστικές μεμβράνες ή μέσα σε πλαστικές σακούλες. 7. Να μη χρησιμοποιείτε τη γυαλιστερή πλευρά του αλουμινόχαρτου για τη συσκευασία τροφών διότι σε ορισμένα τέτοια προϊόντα είναι επιστρωμένη με μεμβράνη πλαστικού. Ούτε θα πρέπει να θερμαίνετε τροφές στο αλουμινόχαρτο διότι αν έχει πλαστική επίστρωση αυτή εξατμίζεται σε υψηλές θερμοκρασίες. 8. Να μην αποθηκεύετε λάδι, ξίδι, κρασί και νερό σε πλαστικά δοχεία (π.χ. στα μεγάλα δοχεία με την ένδειξη «κατάλληλο για τρόφιμα» ή στα μπουκάλια εμφιαλωμένου νερού). Αν δεν μπορείτε να αποφύγετε εντελώς τα πλαστικά δοχεία, θα πρέπει να επιλέγετε αυτά από σκληρό πλαστικό διότι αυτό περιέχει και διαρρέονται στις τροφές λιγότερα τοξικά χημικά από ότι αυτά από εύκαμπτο πλαστικό. Οι μηχανισμοί συγκάλυψης του σκανδάλου των τοξικών πλαστικών Οι νομοθεσίες των περισσότερων χωρών που ρυθμίζουν τη χρήση των πλαστικών για τη συσκευασία τροφίμων και την κατασκευή προϊο΄ντων ευρείας κατανάλωσης βασίζονται κυρίως σε οδηγίες της αμερικάνικης Υπηρεσίας Τροφίμων και Φαρμάκων (ή FDA). Η FDA είναι μια κρατική υπηρεσία κυριολεκτικά βουτηγμένη σε σκάνδαλα διαπλοκής με τα σχετικά οικονομικά συμφέροντα. Επιπλέον, είναι έτσι διαρθρωμένη, που ακόμα κι όταν εξαναγκάζεται να πάρει κάποια μέτρα (π.χ. λόγω της αποκάλυψης κάποιου σκανδάλου της ή λόγω πιέσεων από διάφορες οργανώσεις προστασίας των καταναλωτών) κυριολεκτικά κωλυσιεργεί. Ο ειδικός επιστήμονας της Ένωσης Καταναλωτών, Ned Groth, είναι μάλλον επιεικής μαζί της όταν παρατηρεί ότι «χρειάζεται ένας τεράστιος αριθμός πειραματικών δεδομένων για να την πείσετε να αλλάξει κάποια ρύθμισή της». Ακόμα και όταν έχει στη διάθεσή της τέτοια δεδομένα, δεν απαγορεύει τη χρήση τους ούτε καν ελέγχει την τοξικότητά τους. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για τα πλαστικά συσκευασίας τροφίμων, για τα οποία η FDA γνωρίζει ότι είναι κατασκευασμένα από τοξικές χημικές ουσίες. Οι κρατικές υπηρεσίες «ελέγχου» είναι έτσι οργανωτικά και επιστημονικά διαρθρωμένες, ώστε να βραχυκυκλώνονται από τις εταιρείες παραγωγής του τοξικού προϊόντος μέσω πολιτικών και νομικών παρεμβάσεών τους. Την έγκριση καταλληλότητας της κυκλοφορίας ενός προϊόντος δεν τη βασίζουν σε δικές τους ανεξάρτητες έρευνες, αλλά στις έρευνες των… ίδιων των εταιρειών που παράγουν το προϊόν! Τους δε «ελέγχους» τους αναθέτουν μέχρι και σε ιδιωτικές εταιρείες. Δηλαδή, «Γιάννης κερνάει, Γιάννης πίνει»! Στο δε θέμα των πλαστικών, ξεπερνούν κάθε όριο πρόκλησης όταν μας βεβαιώνουν ότι τα πλαστικά τροφίμων κτλ. Είναι «ασφαλή» διότι είναι δήθεν φτιαγμένα για τέτοια χρήση. Αυτός ο ισχυρισμός είναι «στάχτη στα μάτια» μας, διότι με τα ίδια «πλαστικά για τρόφιμα» συσκευάζονται άκρως τοξικά προϊόντα όπως… η χλωρίνη και τα λάδια αυτοκινήτου!!! Είμαστε τα πειραματόζωά τους Ανάλογα προβλήματα αναξιοπιστίας παρουσιάζει και η αντίστοιχη υπηρεσία της χώρας μας, ο Ενιαίος Φορέας Ελέγχου Τροφίμων (ΕΦΕΤ). Ο ΕΦΕΤ υφίσταται μόνο για να μεταφέρει στη χώρα μας τις εγκρίσεις χρήσεως των διαφόρων προϊόντων από την FDA και της σχετικές υπηρεσίες της Ε.Ε.. Εξάλλου, ούτε κι αυτός είναι διαρθρωμένος για να διεξάγει ανεξάρτητες έρευνες τοξικότητας προϊόντων και ούτε διαθέτει αποτελεσματικούς μηχανισμούς για τον έλεγχο εφαρμογής των οδηγιών του. Στην περίπτωση των πλαστικών, απλώς εγκρίνει την «καταλληλότητα» χρήσης τους για τη συσκευασία τροφίμων και για την κατασκευή άλλων προϊόντων, έχοντας υιοθετήσει τα επιστημονικά διαβλητά κριτήρια ξένων υπηρεσιών. Ούτε καν ελέγχει την αναγραφή επί αυτών των προϊόντων του είδους του πλαστικού από το οποίο είναι κατασκευασμένα. Με όλα αυτά ο ΕΦΕΤ στην ουσία συνεργεί στη συγκάλυψη των τοξικών δραστηριοτήτων των εταιρειών πλαστικών προϊόντων. Το σκάνδαλο της χρήσης τοξικών πλαστικών στα τρόφιμα και σε άλλα καταναλωτικά προϊόντα αποκαλύπτει για άλλη μια φορά την απάνθρωπη φύση του καπιταλισμού και της βιοηθικής της οικονομικοπολιτικής ελίτ που μας κυβερνά και μας εξαναγκάζει να αγοράζουμε την τοξική καταναλωτική σαβούρα της. Αυτή η «ηθική» δικαιολογεί οι πολίτες να γίνονται αναλώσιμα πειραματόζωα εν ονόματι της «ανάπτυξης» της «ελεύθερης αγοράς» και της επιβίωσης των δήθεν «ικανότερων». Μπορεί κάποιοι από σας να πιστεύουν ότι και η οικονομικοπολιτική ελίτ τελικά πληρώνει το ίδιο τίμημα υγείας με εμάς. Σας διαφεύγει ίσως ότι αυτή η μεταξωτοέντερη ελίτ διαθέτει ειδικούς επιστήμονες και «σέφ» για να την προφυλάσσουν από τα τοξικά προϊόντα της. Λόγου χάρη, η πολιτική ελίτ της Ε.Ε., κατά την πρόσφατη Ευρωπαϊκή Σύνοδο Κορυφής στη Χαλκιδική, διαιτήθηκε με βιολογικά τρόφιμα και κρασιά και ξεδίψασε με νερό εμφιαλωμένο σε γυάλινα μπουκάλια. Κάποιοι από σας ίσως να μπορούν να κάνουν το ίδιο. Όμως, οι περισσότεροι δεν το μπορούν διότι τα βιολογικά προϊόντα είναι προς το παρόν μόνο για τους έχοντας και κατέχοντας. Πίνακας 1 - Είδος πλαστικών που χρησιμοποιούνται στη συσκευασία τροφίμων και στην κατασκευή άλλων καταναλωτικών προϊόντων Κωδικός αριθμός /είδος πλαστικού 1- PET ή ΡΕΤΕ (Polyethylene Terephthalate) Από ΡΕΤ είναι κατασκευασμένα τα διαφανή μπουκάλια συσκευασίας εμφιαλωμένου νερού, αναψυκτικών, ποτών και μαγειρικών ελαίων. Επίσης, τα δοχεία τροφίμων π.χ. φυστικοβούτυρο, μεράντα, τα ραβδάκια ανάμιξης του ροφημάτων π.χ. καφέ, τα διάφανα ποτήρια νερού / αναψυκτικών, οι μεμβράνες περιτυλίγματος τροφίμων, οι αεροστεγείς συσκευασίες τροφίμων, τα εύκαμπτα μπουκάλια π.χ. μουστάρδας, κέτσαπ, οι πλαστικές επιστρώσεις σακουλών με δημητριακά, τσίπς κ.τ.λ., καθώς και οι πλαστικές σακούλες με τρόφιμα για βράσιμο και τα πλαστικά δισκάκια με τρόφιμα για μαγείρεμα σε φούρνο μικροκυμάτων. Επιπλέον, από ΡΕΤ κατασκευάζονται τα μπουκάλια των σαμπουάν και τα απορρυπαντικά πιάτων, καθώς και τα πλαστικά μαγειρικά σκεύη, οι σακούλες, τα παιγνίδια κ.α. Επίσης, τα σκεύη και εξαρτήματα που χρησιμοποιούνται στην ιατρική π.χ. μεταμοσχεύσεις. 2- HDPE (HighDensity PolyEthylene) Από HDPE κατασκευάζονται τα κεσεδάκια γιαουρτιού, τα μπουκαλάκια και τα χαρτοπλαστικά κουτιά γάλακτος, οι κανάτες νερού, τα μεγάλα δοχεία πόσιμου νερού κ.α. αλλά και οι πλαστικές σακούλες σκουπιδιών, τα δοχεία καθαριστικών π.χ. χλωρίνης, μέχρι και τα πλαστικά δοχεία των λιπαντικών του οχήματος σας. 3- V ή PVC (PolyVinylChloride) Από PVC φτιάχνονται οι διαφανείς μεμβράνες περιτύλιξης τροφίμων (κρέας, τυρί κ.α.). Με αυτό τα σούπερ μάρκετ περιτυλίγουν όλα τα προτεμαχισμένα τυριά, κρέατα, πουλερικά κ.α. επίσης από PVC κατασκευάζονται εύκαμπτα μπουκάλια, εμφιαλωμένου νερού, μαγειρικών ελαίων, σαλτσών και «ντρέσινγκ», τα δισκάκια πακεταρίσματος μπισκότων και σοκολατών, τα περιτυλίγματα καραμελών. Επίσης τα μπουκάλια στοματικών διαλυμάτων, αποσμητικών (στίκ, ρολ όν); καΘΏς ΚΑΙ οι πλαστικές πιπίλες και οι ρόγες μπιμπερό, ορισμένα παιδικά παιγνίδια π.χ. «Μπάρμπυ» μέχρι και σωλήνες νερού. 4- LDPE (LowDensity PolyEthylene) Κατασκευάζονται οι πλαστικές σακούλες, μεμβράνες φαγητών, περιτυλίγματος τροφίμων , δοχεία μπουκάλες κ.α. 5- PP (PolyPropylene) Από το αδιαφανές ΡΡ φτιάχνονται τα άκαμπτα δοχεία τροφίμων, μπουκάλια γάλακτος/νερού για μωρα, μπουκάλια κέτσαπ, δοχεία για σούπες, κύπελλα, καλαμάκια ροφημάτων, καπάκια μπουκαλιών κ.α. 6- PS (PolyStylene) Το PS υπάρχει σε διάφορα σχήματα και τύπους, από τις θήκες αυτγών και δίσκων συσκευασίας κρέατος, μέχρι και στο ποτηράκι του πρωινού σας καφέ. Φελιζόλ, δοχεία έτοιμων τροφών και ποτήρια ποτών (χάμπουργκερ, καφές) δισκάκια συσκευασίας τροφίμων / αρτοσκευασμάτων (κρέας, ψάρι, τυρί, μπισκότα); δοχεία πακεταρίσματος προμαγειρεμένων τροφών, κεσεδάκια γιαουρτιού….Επίσης πλαστικά πιάτα / μαχαιροπίρουνα, φλιτζάνια, παγοθήκες, ποτήρια…μπλά-μπλάααα 7- PC (PolyCarbonate) Από PC φτιάχνονται μεγάλα δοχεία εμφιαλ. Νερού, πιατικά, εσωτερική πλαστικοποιημένη επίστρωση κονσερβών και κουτιών, μέχρι και οι οδοντικοί μονωτές (sealands). Φυσικά μην ξεχνάμε τα κράνη μοτοσικλετών! Πίνακας 2 - ΤΟΞΙΚΕΣ ΟΥΣΙΕΣ ΚΑΙ ΒΛΑΒΕΣ ΣΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΜΑΣ Τοξίνες, παρεμποδιστές εωδικρινών ορμονών και καρκινογόνα πρόσθετα πλαστικών: Επιπτώσεις τους στην υγεία μας. Είδος πλαστικού 1- PET ή ΡΕΤΕ (Polyethylene Terephthalate) Περιέχει την τοξική ακεταλδεΰδη, η οποία διαρρέει π.χ. στο εμφιαλωμένο νερό. Είναι ύποπτη για καρκινογενέσεις στον άνθρωπο. Από αυτό το πλαστικό διαρρέουν στις τροφές και άλλα 19 χημικά πρόσθετα και πλαστικοποιητές. 2- HDPE (HighDensity PolyEthylene) Περιέχει αντιοξειδωτές BHT, Chimassorb 81, Irganox PS 8oo, Irganix 1o76, Irganox 1o1o. Επίσης σύνθετοι οργανομεταλλικοί καταλύτες και διαλύτες, καθώς και σταθεροποιητές όπως αμίνες, gas black, calcium stearate, φαινόλη και παράγωγα βενζοφαινόλης. 3- V ή PVC (PolyVinylChloride) Μιλάμε για το πιο τοξικό πλαστικό. Από αυτό διαρρέουν οι καρκινογόνοι πλαστικοποιητές μόλυβδος, κάδμιο, υδράργυρος, diethylhexyl phthalate (DEHP) & di-2-ethylhexyl adipate (DEHA). Προκαλούν καρκίνους, γενετικές ανωμαλίες, γενετικές ματαλλάξεις, χρόνια βρογχίτιδα, άσθμα, έλκη, δερματοπάθειες, απώλεια ακοής και όρασης, δυσπεψία, ηπατικές δυσλειτουργείες, ενδοκρινικές, αναπτυξιακές και αναπαραγωγικές ανωμαλίες. Η αποτέφρωση νοσοκομιακών αποβλήτων απελευθερώνει διοξίνες και υδράργυρο, τα οποία προκαλούν καρκίνους, γενετικές ανωμαλίες ορμονικές διαταραχές, μείωση σπέρματος, στειρότητα, ενδομητρίωση και βλάβες στο ανοσοποιητικό σύστημα. 4- LDPE (LowDensity PolyEthylene) Βλέπε HDPE. 5- PP (PolyPropylene) Διαρρέουν οι αντιοξειδωτές BHT, Chimassorb 81, Irganox PS 8oo, Irganix 1o76, Irganox 1o1o. 6- PS (PolyStylene) Διαρρέει το στυρένιο του οποίου ίχνη υπάρχουν στο λίπος όλων μας(!!!). Προκαλεί ζαλάδες, λιποθυμ1ες, ερεθισμούς σε μάτια, μύτη, λαιμό. 7- PC (PolyCarbonate) Διαρρέει η βιοφαινόλη άλφα (bisphenol A). Που διαταράσσει τις ορμονικές λειτουργείες του οργανισμού μας. Πως μπορούμε να ανακουφίσουμε και απελευθερώσουμε των οργανισμό μας από όλες αυτές; της τοξίνες? ΙΣΩΣ ΜΕ ΤΟ ΝΑ ΜΗΝ ΑΓΟΡΑΖΟΥΜΕ ΤΕΤΟΙΑ ΠΡΟΙΟΝΤΑ ΚΑΙ ΝΑ ΤΟΥΣ ΔΩΣΟΥΜΕ ΕΝΑ ΚΑΛΟ ΜΑΘΗΜΑ ΟΤΙ ΠΛΕΟΝ Ο ΚΟΣΜΟΣ ΞΕΡΕΙ ΠΟΛΛΑ ΚΑΙ ΖΗΤΑ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΣΤΗ ΖΩΗ ΤΟΥ. ΜΙΑΣ ΚΑΙ Ο ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟΣ ΚΟΣΜΟΣ ΕΧΕΙ ΥΠΟΣΤΕΙ ΣΕ ΑΡΚΕΤΟ ΒΑΘΜΟ Ο ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΤΟΞΙΝΕΣ , Η ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΑ ΣΩΣΤΗΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ ΣΥΣΤΗΝΝΕΙ ΗΡΕΜΙΑ, ΑΥΤΟΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ, ΓΥΜΝΑΣΤΙΚΗ ΚΑΙ ΑΠΟΤΟΞΙΝΩΣΗ (1)!

Καταρρίψτε τους μύθους για το στομάχι

Καταρρίψτε τους μύθους και λύστε τις απορίες σας σχετικά με τα πιο συνηθισμένα πεπτικά προβλήματα. 1. Τα αντιόξινα φάρμακα δεν προλαμβάνουν την καούρα. [Σ/Λ] Σωστό: Η επίπονη αίσθηση καψίματος στο στήθος εμφανίζεται όταν όξινα υγρά του στομάχου παλινδρομούν στον οισοφάγο (γνωστό ως γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση). Τα αντιόξινα φάρμακα εξουδετερώνουν αυτό το οξύ, αλλά δεν μπορούν να σταματήσουν την παραγωγή του. Για να αποτρέψετε το «κάψιμο», απλώς αλλάξτε μερικές από τις συνήθειές σας: Καταναλώστε το τελευταίο σας γεύμα τουλάχιστον 3 ώρες πριν πάτε για ύπνο και καταναλώστε πέντε μικρότερα γεύματα καθόλη τη διάρκεια της ημέρας. Bάλτε μαξιλάρια στο κρεβάτι σας, έτσι ώστε ο κορμός σας να είναι ανορθωμένος και να αποφεύγεται η παλινδρόμηση των γαστρικών υγρών. Αποφύγετε τροφές που ερεθίζουν το στομάχι, όπως είναι τα εσπεριδοειδή και η καφεΐνη. Μασήστε τσίχλα: Η μάσηση προκαλεί παραγωγή σάλιου, που περιέχει διττανθρακικά, τα οποία αποτελούν τη φυσική πηγή εξουδετέρωσης των οξέων του οργανισμού σας. Σ' αυτή την περίπτωση, αποφύγετε τις τσίχλες με γεύση μέντας.

2. Η υπερβολική κατανάλωση πικάντικων φαγητών είναι η πιο κοινή αιτία εμφάνισης πεπτικού έλκους. [Σ/Λ]

Λάθος: Τόσο τα πικάντικα φαγητά όσο και το αλκοόλ και το άγχος έχουν συστηματικά κατηγορηθεί για τις καούρες. Σήμερα όμως, οι ερευνητές γνωρίζουν ότι το ελικοβακτήριο του πυλωρού είναι ο βασικός ένοχος για την πρόκληση πεπτικού έλκους. Το μικρόβιο του ελικοβακτηρίου του πυλωρού θεωρείται πως θα φθάσει στο στομάχι μέσω της επαφής με μολυσμένα τρόφιμα ή νερό ή μέσω της σωματικής επαφής, π.χ. το φιλί. Η αντιμετώπιση του βακτηρίου γίνεται συνήθως με αντιβιοτικά. Για να το προλάβετε: Καταναλώστε λάχανο: περιέχει σουλφοραφάνη, μια ουσία με προστατευτική δράση απέναντι στο βακτήριο. Μασήστε μαστίχα: Σύμφωνα με τους επιστήμονες, καταστέλλει το ελικοβακτήριο του πυλωρού και γι' αυτό έχει θεραπευτική δράση σε ασθενείς που υποφέρουν από πεπτικό έλκος.

3. Ο χρόνιος βήχας μπορεί να είναι σύμπτωμα προβλήματος πέψης. [Σ/Λ]

Σωστό: Ο βήχας μπορεί πραγματικά να αποτελεί σύμπτωμα γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης. Αυτό συνήθως συμβαίνει καθώς τα γαστρικά υγρά προχωρούν ψηλότερα στον οισοφάγο και ερεθίζουν τις βηχογόνες ζώνες του λάρυγγα και του φάρυγγα.

4. Η δυσκοιλιότητα είναι η πιο κοινή γαστρεντερική πάθηση στις Ηνωμένες Πολιτείες. [Σ/Λ]

Σωστό: Στην Αμερική, στις διαταραχές του πεπτικού συστήματος οφείλεται το 13% των περιπτώσεων εισαγωγής σε νοσοκομείο. Αντίστοιχα είναι όμως και τα στοιχεία και στη χώρα μας. Πρόσφατα επιδημιολογικά στοιχεία που προέκυψαν από μελέτη του Ελληνικού Ιδρύματος Γαστρεντερολογίας και Διατροφής (ΕΛ.Ι.ΓΑ.ΣΤ.) δείχνουν ότι περίπου 1 στους 5 Έλληνες υποφέρει από δυσκοιλιότητα. Για να διασφαλίσετε τη σωστή κινητικότητα του εντέρου σας φροντίστε να: Αυξήσετε την καθημερινή κατανάλωση προϊόντων ολικής άλεσης, οσπρίων, φρούτων και λαχανικών. Τα ακτινίδια, τα δαμάσκηνα, οι χουρμάδες, τα σταφύλια και το καλαμπόκι βοηθούν ιδιαίτερα στην αντιμετώπιση της δυσκοιλιότητας. Επίσης, αρκετά προϊόντα δημητριακών, που κυκλοφορούν στο εμπόριο, είναι καλή πηγή φυτικών ινών. Αυξήσετε την κατανάλωση νερού, αλλά και άλλων υγρών. Εντείνετε τη φυσική δραστηριότητά σας. Η τακτική άσκηση ενισχύει την κινητικότητα του εντέρου και προάγει την ομαλή λειτουργία του. Το περπάτημα θεωρείται ευεργετικό. Αποκτήσετε «ωράριο αφόδευσης»: να επισκέπτεστε την τουαλέτα σε τακτικές ώρες, ακόμα κι αν δεν αισθάνεστε την αντίστοιχη ανάγκη ή δεν επιτυγχάνετε τελικά κένωση. Μην ξεκινήσετε τη λήψη καθαρκτικών χωρίς την έγκριση και τη συνταγογράφηση του γιατρού που σας παρακολουθεί.

5. Ο δυόσμος ανακουφίζει τους πόνους στο στομάχι. [Σ/Λ]

Σωστό: Αυτό το βότανο βοηθά στην πέψη. Ηρεμεί τους μυς του στομάχου και βελτιώνει τη ροή της χολής, την οποία χρησιμοποιεί το σώμα για να αφομοιώσει τα λίπη. Όταν χρειάζεστε τις ευεργετικές ιδιότητες του δυόσμου, είναι προτιμότερο να επιλέγετε το ρόφημά του.

Προσοχή: Όσοι υποφέρουν συχνά από καούρες πρέπει να αποφεύγουν το δυόσμο, καθώς μπορεί να προκαλέσει χαλάρωση στο μυ μεταξύ του στομάχου και του οισοφάγου, επιτρέποντας έτσι στο οξύ να ανέβει προς τα πάνω.

πηγή: preventionmag.gr

Καρδιοαναπνευστική αντοχή – Λειτουργική ικανότητα

Όλοι σε κάποια φάση της ζωής μας αναφερόμαστε στον όρο «αντοχή» σε πολλές από τις καθημερινές μας συζητήσεις περί υγείας και ευεξίας.

Η αντοχή αποτελεί αναπόσπαστο μέρος κατά τις δραστηριότητες της καθημερινής μας ζωής, και είναι ένα αξιο-ζήλευτο προσόν των καλά γυμνασμένων ατόμων. Αναλύοντας τον όρο αντοχή από την οπτική γωνία της Αθλητικής Επιστήμης (ΑΕ) καταλήγουμε στον εξής ορισμό: Η ικανότητα της καρδιάς, του αναπνευστικού και αγγειακού συστήματος να ανταποκρίνεται στα ερεθίσματα της φυσικής άσκησης / έργου (όπως το τρέξιμο, ποδηλασία, χειρωνακτική εργασία, ανέβασμα σκάλων κτλ.) και να προσαρμόζεται σε αυτά, με αποτέλεσμα η χρονική διάρκεια που μπορεί να αντέξει ένα άτομο να αυξάνεται σταδιακά και σε κάποιο σημείο η ένταση του συγκεκριμένου «ερεθίσματος» να αντιλαμβάνεται ως πολύ εύκολη.

Η αντοχή ενός ατόμου είναι σημαντικό να βρίσκεται σε μέτρια προς ψηλά επίπεδα γιατί έτσι οι δραστηριότητες της καθημερινής μας ζωής αυτό-υπηρέτηση (περπάτημα, μεταφορά σακούλλων με ψώνια, σφουγγάρισμα, κτλ) μπορούν να γίνουν σχετικά πιο οικονομικά (σε ενεργειακή δαπάνη) και χωρίς να προκαλούν ένα αίσθημα κόπωσης και εξουθένωσης. Επίσης τα διάφορα συστήματα του ανθρώπινου οργανισμού δουλεύουν πιο αποτελεσματικά χωρίς επιπρόσθετη επιβάρυνση. Πως μπορούμε να μετρήσουμε την καρδιοαναπνευστική αντοχή (ΚΑ): η ΚΑ μπορεί να μετρηθεί σε εργαστήρια εργοφυσιολογιάς με τη βοήθεια ενός αναλυτή αερίων ( άμεση μέθοδος με μεγάλη ακρίβεια), η και με μαθηματικούς υπολογισμούς (έμμεση μέθοδος, πιο λίγη αλλά αποδεκτή ακρίβεια) κατά την διάρκεια έργου ( περπάτημα, ποδηλασία, και άλλων πολλών δραστηριοτήτων) ενός ατόμου . Η τιμή που δίνεται για την ΚΑ είναι η τιμή Μέγιστης Πρόσληψης Οξυγόνου (VO2Max), εκφράζεται είτε με την σχετική μονάδα - χιλιοστόλιτρα / χιλιόγραμμα σωματικού βάρους / λεπτό, (mL/kg-1/min-1), όπου λαμβάνεται υπόψη το σωματικό βάρος του ατόμου-, είτε με την απόλυτη μονάδα μέτρησης λίτρα/ οξυγόνου, (L/O2).

Η κατηγοριοποίηση ατόμων βάση της ΚΑ είναι εδώ και αρκετό καιρό μια από τις πιο αποδεκτές μεθόδους στην παγκόσμια Αθλητική Επιστήμη. Πολλοί οργανισμοί σε ολόκληρο το κόσμο όπου η φυσική κατάσταση είναι προϋπόθεση για τους υπάλληλους τους να εργάζονται εκεί έχουν σαν κριτήρια την Μέγιστη Πρόσληψη Οξυγόνου.

Ορισμένα παραδείγματα είναι τα Σώματα Πυροσβεστικής, ο Αμερικανικός Στρατός, βαριές βιομηχανίες, καταδύτες βιομηχανίας, και φυσικά επαγγελματίες αθλητές. Παραδείγματα τιμών αναφοράς οι οποίες είναι εκφρασμένες σε σχετική μονάδα (mL/kg-1/min-1) έχουν ως εξής : * Άνδρες ετών 30-39 Πολύ κάτω από το μέτριο – 32,5 Κάτω από το μέτριο - 37,4 Μέτριο - 41 Πάνω από το μέτριο - 44,6 Πολύ πάνω από το μέτριο - 50,4

Γυναίκες ετών 30-39 Πολύ κάτω από το μέτριο – 26,5 Κάτω από το μέτριο - 30,5 Μέτριο - 33,8 Πάνω από το μέτριο - 36,7 Πολύ πάνω από το μέτριο - 41 *Πάρθηκαν από το βιβλίο American College of Sports Medicine: Guidelines for Exercise Testing and Prescription, 6th Edition. Έχει σημειωθεί στην διεθνή βιβλιογραφία της ΑΕ ότι οι επαγγελματίες αθλητές αντοχής δρόμου, τριαθλητές, ποδηλάτες και χιονοδρόμοι τύπου cross-country κατέχουν τα πιο ψηλά επίπεδα καρδιοαναπνευστικής αντοχής με τιμές που ξεπερνούν τα 75 -80 (mL/kg-1/min-1). Τι χαρακτηρίζει τα άτομα όπου έχουν ψηλά επίπεδα καρδιοαναπνευστικής αντοχής: Η λειτουργική τους ικανότητα σε διάφορα αθλήματα είναι σε πολύ πιο ψηλά επίπεδα όταν συγκριθούν με άτομα της ίδιας ηλικίας μαζί τους που δεν αθλούνται. Για να μιλούμε πιο απλά και με εφαρμόσιμα στην καθημερινότητα παραδείγματα ο χρόνος που χρειάζεται για να καλύψουν μια συγκεκριμένη απόσταση είτε κολυμπώντας είτε τρέχοντας, ποδηλατώντας, κωπηλατώντας κτλ είναι πιο λίγος και ο μέσος όρος καρδιακής συχνότητας κατά την διάρκεια αυτή είναι πιο χαμηλός σε σύγκριση με άτομα της ίδιας ηλικίας και φύλου που δεν αθλούνται. Η αποκατάσταση και η επιστροφή της καρδιακής συχνότητας και άλλων σημαντικών παραμέτρων, σε επίπεδα ηρεμίας αμέσως μετά από άσκηση / παραγωγή έργου, είναι πολύ πιο γρήγορη. Ο όγκος αίματος - που με κάθε σφύξη της καρδιάς μεταφέρεται σε ολόκληρο το σώμα -, είναι πολύ μεγαλύτερος και επίσης το μέγεθος και πιο συγκεκριμένα η αριστερή κοιλιά της καρδιάς είναι πολύ πιο μεγάλη στα άτομα αυτά. Πως μπορούμε να αυξήσουμε την ΚΑ: Μια απλή απάντηση που δίνεται εξυπακούει επένδυση χρόνου και έναρξη αερόβιας (χαμηλής έντασης) άσκησης. Ο Επαγγελματίας Υγείας & Άσκησης που θα συμβουλευτείτε θα σας κατευθύνει με την σωστή συνταγή άσκησης βάση του φύλου, ηλικίας, προϋπηρεσίας στον χώρο της άσκησης, στόχο και ιατρικό ιστορικό. Η συνταγή που θα σας δώσει πρέπει να έχει πληροφορίες για τα εξής στοιχεία: χρονική διάρκεια άσκησης ανά ημέρα, συχνότητα άσκησης ανά εβδομάδα, ένταση εκφρασμένη σε καρδιακούς σφυγμούς ανά λεπτό η/και ταχύτητα και κλίση στο δαπεδοεργόμετρο η/και ποδήλατο, και προοδευτικότητα της συνταγής. Με λίγα λόγια η άσκηση είναι το χαμηλό σε κόστος και πολύ δυνατό ελιξίριο το οποίο μπορεί να μας καταπέλξει σε ένα πιο ψηλό επίπεδο φυσικής κατάστασης, όπου είναι συνώνυμο με την βελτιωμένη ποιότητα ζωής. Κύπρος Νικολάου, ΜΑ,BSc, Exercise Physiologist / Trainer, ACSM, WWW.KYPROSNICOLAOU.COM

Unique Visitor Counter