Μάθετε τι μας οξειδώνει και αντιδράστε

Το στρες και το χρόνιο άγχος: Το βάζω ως πρώτο στη σειρά, γιατί επιφέρει τόση οξείδωση στον οργανισμό μας όσο τίποτε άλλο, όπως και γιατί δεν μπορούμε να το παρατηρήσουμε, να το μετρήσουμε ή να το ελέγξουμε αρχικά. Δεν είναι τυχαίο που αναφερόμαστε για κάποιον ότι: ‘…του πρήστηκε το συκώτι’ ή ‘άσπρισαν τα μαλλιά του από την στεναχώρια’ κλπ.


Ότι εισπνέουμε: Το κάπνισμα και η ζωή σε μολυσμένη ατμόσφαιρα έχουν σαν συνέπεια τη σημαντική οξείδωση του οργανισμού μας. Όλοι μας έχουμε αισθανθεί τη διαφορά όταν βρισκόμαστε στην εξοχή ανάμεσα στα δέντρα και την βλάστηση. Επιλέξτε … η απόφαση δική σας.


Η διατροφή μας: Τα υλικά που προμηθεύουμε τον οργανισμό μας είναι καθοριστικής σημασίας. Ποτέ δεν θα επιλέγαμε να βάλουμε στο αυτοκίνητό μας χαμηλής ποιότητας λάδια ή ‘νοθευμένη’ βενζίνη. Τότε γιατί να επιλέξουμε να βάλουμε στον οργανισμό μας ‘σκάρτα’ υλικά που εκ των προτέρων τα γνωρίζουμε; Για τη διατροφή μας λοιπόν πρέπει να επιλέγουμε τροφές με υψηλή διατροφική αξία, λαμβάνοντας υπόψη μας και τον ρόλο που μπορούν να παίξουν ως προληπτικού μέσου για διάφορες ασθένειες.




Κατάλογος 15σούπερ τροφών

• Ντομάτες: είναι πλούσιες σε αντιοξειδωτικό λυκοπένιο. Εάν μαγειρεύονται και με ελαιόλαδο, η απορρόφησή τους βελτιώνεται εξαιρετικά.
• Ελαιόλαδο: Αποτελεί εξαιρετική πηγή μονοακόρεστων λιπαρών οξέων.
• Πορτοκάλια: Αποτελούν μια από τις καλύτερες πηγές βιταμίνης C και συμβάλλουν στην πρόληψη της βλάβης που επιφέρουν οι ελεύθερες ρίζες στα κύτταρά μας.
• Μπρόκολο: Περιέχει βιταμίνες και μεταλλικά στοιχεία όπως βιταμίνη C και Β-καροτένη και φυλικό οξύ που προστατεύουν από καρδιαγγειακά νοσήματα.
• Πιπεριές: Αποτελούν βασική πηγή Β-καροτένης και βιταμίνης C που είναι από τα πιο ισχυρά αντιοξειδωτικά.
• Όσπρια: Είναι σημαντική πηγή διαλυτών φυτικών ινών που βοηθούν στη μείωση της χοληστερόλης και επίσης περιέχουν σίδηρο, φολικό οξύ και κάλιο.
• Νιφάδες βρώμης: Η βρώμη είναι σημαντική πηγή μαγνησίου και ψευδαργύρου εκτός των διαλυτών ινών.
• Ξηροί καρποί: Είναι γεμάτοι σελήνιο και βιταμίνη Ε και συμβάλλουν στη μείωση της χοληστερόλης.
• Γιαούρτι χαμηλών λιπαρών: Πλούσιο σε ασβέστιο που θεωρείται ζωτικής σημασίας για τα οστά μας.
• Ψάρια: πλούσια σε Ω λιπαρά οξέα. Ο τόνος, ο σολομός, το σκουμπρί, η σαρδέλα και η πέστροφα είναι λιπαρά ψάρια που βοηθούν εκτός των άλλων στον έλεγχο των επιπέδων χοληστερόλης.
• Σπανάκι: Είναι πλούσια τροφή σε φολικό οξύ, λουτεϊνη και βιταμίνη Ε, με εξαιρετικές αντιοξειδωτικές ιδιότητες.
• Κόκκινα σταφύλια: Περιέχουν πολλά αντιοξειδωτικά.
• Μούρα: Περιέχουν υψηλές ποσότητες ινών, βιταμινών Β και C. Περιέχουν επίσης φλαβονοειδή που ενισχύουν το ανοσοποιητικό σύστημα και δρουν ως αντιοξειδωτικά.
• Λιναρόσποροι: Είναι πλούσιοι σε Ω3 λιπαρά οξέα που χρησιμεύουν στην πρόληψη για την υπέρταση και την χοληστερόλη.
• Κινόα: Δεν περιέχει γλουτένη και έχει υψηλή περιεκτικότητα σε ίνες και πρωτεΐνες.
• Δημητριακά από την Νότιο Αμερική: Περιέχουν, φυτικές ίνες, Ω3 λιπαρά οξέα, αρκετό μαγνήσιο, φώσφορο και σίδηρο. Δεν περιέχουν γλουτένη και χωνεύονται εύκολα. Ενδείκνυνται σε ασθενείς με νόσο της Κοιλιοκάκης.

Όπως βλέπετε, στην πατρίδα μας μπορούμε να βρούμε ανά πάσα στιγμή, τουλάχιστον τις 14 super τροφές από τις 15 και σε όση ποσότητα θέλουμε.
Είμαστε τόσο τυχεροί … αλλά λίγο αδιάφοροι για την ποιότητα! Νομίζουμε ότι τρώγοντας μονίμως κρέας δηλώνουμε το κοινωνικό μας status…
Βεβαίως υπάρχουν και άλλα πολλά τρόφιμα που περιέχουν αντιοξειδωτικές ουσίες, όπως:

• Βιταμίνη Α: Γλυκοπατάτες, καρότα, λάχανο, μπρόκολο, σπανάκι, πιπεριές, βερίκοκα, πεπόνι συκώτι, αυγά.
• Βιταμίνη C: Μπανάνες, σπαράγγια, μπρόκολο, λάχανο πιπεριές, ντομάτες, μούρα, γκρέιπφρουτ, ακτινίδιο, πεπόνι, πορτοκάλι, ανανάς, φράουλες.
• Β-καροτένιο: Πορτοκάλια, μανταρίνια, διάφορα λαχανικά, ντομάτες και σε μικρότερες ποσότητες βερίκοκα, γλυκοπατάτες, καρπούζι, κολοκύθα.
• Βιταμίνη Ε: Ελαιόλαδο, ηλιόσποροι, δημητριακά ανεπεξέργαστα, σόγια, αμύγδαλα, καρύδια, φουντούκια, λαχανικά σκουροπράσινα, φύτρα σταριού, αυγά, γαρίδες.
• Σελήνιο: Αναποφλοίωτο ρύζι, φύτρο σταριού, ψωμί ολικής άλεσης, πουλερικά, ψάρια (ειδικά ο τόνος) οστρακοειδή (ιδιαιτέρα τα στρείδια), συκώτι, αβοκάντο, ελιές, ξηροί καρποί (ειδικά αμύγδαλα Βραζιλίας), φρούτα και λαχανικά που καλλιεργούνται στο έδαφος.
• Φλαβονοειδή: Αρακάς, βατόμουρα, εσπεριδοειδή, κόκκινο κρασί, κρεμμύδια, μέλι, μήλα, μπρόκολο, πικρή σοκολάτα, σόγια, σταφύλια, τσάι πράσινο και μαύρο, φασολάκια φρέσκα, φύκια.
• Ψευδάργυρος: Γαλακτοκομικά, συκώτι, πουλερικά, αστακός, στρείδια, φασολάκια, σόγια, όσπρια, αυγά.
• Ανθοκυανίτες: Γογγύλια, κάρδαμο, κεράσια, κουνουπίδι, λάχανο κατσαρό, μούρα, μύρτιλλα, σπαράγγια, σταφύλια, φράουλες, μπρόκολο.
• Ελλαγικό οξύ: Βατόμουρα, κεράσια, σταφύλια, φράουλες, φρούτα του δάσους.
• Λυκοπένιο: Ντομάτες (φρέσκιες, λιαστές ή προϊόντα από αυτές), λιγότερο περιέχουν τα γκρέιπφρουτ, οι πιπεριές και το καρπούζι.
• Φαινόλες: Ελαιόλαδο, ελιές, εσπεριδοειδή, κακάο, κόκκινο κρασί, λιναρόσποροι, μπρόκολο, τσάι πράσινο, σοκολάτα πικρή, σκόρδο.
• Συνένζυμο Q10: Σαρδέλα, σκουμπρί, σόγια 

Η έλλειψη άσκησης και γενικά φυσικής δραστηριότητας
Η άσκηση είναι καθοριστικής σημασίας, για την υγεία και την ευεξία. Συνεπώς πρέπει να υπάρχει στο καθημερινό μας πρόγραμμα μια ήπιας μορφής δραστηριότητα. Με τον όρο υγεία δεν αναφερόμαστε μόνο στην απουσία κάποιας νόσου αλλά και στην άριστη κατάσταση σωματικής, πνευματικής και ψυχικής υγείας.
Προσοχή, αυξημένο οξειδωτικό στρες μπορεί να προκαλέσει και η έντονη άσκηση.



Η υπερβολική έκθεση στον ήλιο

Το δέρμα μας αποτελεί το μεγαλύτερο όργανο στο σώμα μας, καλύπτει μια έκταση περίπου 5 τετραγωνικών μέτρων. Συνήθως δεν το φροντίζουμε ιδιαίτερα, αλλά μην ξεχνάτε ότι είναι υπεύθυνο για την προστασία των εσωτερικών οργάνων από το τοξικό εξωτερικό περιβάλλον. Μας προστατεύει από τη ζέστη, το κρύο και τους τυχόν τραυματισμούς. Μας παρέχει πληροφορίες αίσθησης και επαφής με το εξωτερικό περιβάλλον. Επίσης αποτελεί την πρώτη γραμμή άμυνας στις επιθέσεις των βακτηρίων, των ιών και άλλων τοξικών στοιχείων. Επιπροσθέτως, μέσω αυτού ο οργανισμός μας απομακρύνει τοξίνες μέσω της εφίδρωσης. Η έκθεση του δέρματος στις ακτίνες UV είναι υπεύθυνη για βλάβες στο DNA, το αυξημένο οξειδωτικό στρες και την ανισορροπία στο ανοσοποιητικό σύστημα. Μπορεί να εμφανιστούν από φακίδες, κηλίδες και αχνές ρυτίδες έως σκληρές κόκκινες ελιές και καρκίνος.


ΣΥΜΒΟΥΛΗ:
Ο οργανισμός μας χαρακτηρίζεται από μια ‘θεϊκή’ αρμονία και ισορροπία… Προσπαθήστε να την διατηρείτε αποκτώντας καλές συνήθειες και φροντίζοντας με αγάπη τον εαυτό σας. Το αξίζετε!

Γράφει: Σταυρόπουλος Λεωνίδας, Σύμβουλος Υγείας και Ευεξίας, Καθηγητής Φυσικής Αγωγής

Φυσικές θεραπείες για την κατάθλιψη

Σημαντική κατάθλιψη είναι σοβαρή ιατρική ασθένεια που έχει επιπτώσεις σε 9,9 εκατομμύριο αμερικανικούς ενηλίκους, ή περίπου 5 τοις εκατό του ενήλικου πληθυσμού σε ένα δεδομένο έτος. Πολλοί άνθρωποι που πάσχουν από την κατάθλιψη δεν γνωρίζουν ότι υπάρχουν φυσικές θεραπείες για την κατάθλιψη που είναι μια ασφαλής και αποτελεσματική εναλλακτική λύση στο ψυχιατρικό φάρμακο. Οι αλλαγές τρόπου ζωής όπως οι διαιτητικές τροποποιήσεις, η μείωση πίεσης και η άσκηση μπορούν επίσης να έχουν μια θετική επίδραση στα συμπτώματα κατάθλιψης.

Τα κοινά συμπτώματα της κατάθλιψης είναι:

Αισθαμένος λυπημένος, μπλε, ανίκανος την ευχαρίστηση.
Αλλαγή στην όρεξη. Τρώγοντας πάρα πολύ ή όχι αρκετών.
Διαταραχές ύπνου, που κοιμούνται πάρα πολύ ή πάρα πολύ ελάχιστα.
Αίσθημα της μάταιης, άνευ αξίας, ένοχης, χαμηλής μόνης εκτίμησης.
Απώλεια ενέργειας, κανενός κινήτρου, καμίας ενδιαφέροντος ή ευχαρίστησης στις δραστηριότητες.
Τα επίμονα φυσικά συμπτώματα όπως οι πόνοι, οι πόνοι, οι πονοκέφαλοι, οι πόνοι στομαχιών, και ο πόνος που καμία φυσική αιτία δεν μπορεί να βρεθεί μπορούν επίσης να είναι μια μορφή κατάθλιψης.
Σκέψεις του θανάτου και της αυτοκτονίας.

Αιτίες της κατάθλιψης

Η κατάθλιψη μπορεί να προκληθεί από τα τραυματικά γεγονότα ζωής, τη φτωχή διατροφή, τις θρεπτικές ανεπάρκειες, τις δυσαναλογίες ζάχαρης αίματος, τις αλλεργίες, την ιατρική ασθένεια, την έλλειψη άσκησης, τη χρήση ναρκωτικών και οινοπνεύματος, και τις χωνευτικές δυσκολίες. Αυτές οι ωθήσεις είναι γνωστές για να προκαλούν ή να συμβάλλουν στις δυσαναλογίες και τη μείωση νευροδιαβιβαστών.
Η εύρεση της αιτίας της κατάθλιψης σημαίνει τη βιοχημεία του εγκεφάλου. Αυτό μπορεί να απαιτήσει όπως η δοκιμή νευροδιαβιβαστών, οι επιτροπές χημείας αίματος, ο θυροειδής και η ορμόνη δοκιμή.

Αποδεδειγμένες φυσικές θεραπείες κατάθλιψης

Στοχοθετημένη θεραπεία αμινοξέος (TAAT)
Η στοχοθετημένο θεραπεία αμινοξέος ή TAAT έχει ως σκοπό να εξετάσει τις ανεπάρκειες ή τις δυσαναλογίες νευροδιαβιβαστών. Οι νευροδιαβιβαστές είναι συντεθειμένοι από τους διάφορους προδρόμους αμινοξέος. Η σεροτονίνη, παραδείγματος χάριν, είναι συντεθειμένη από 5- HTP, και οι στοματικές δόσεις 5- HTP έχουν αποδειχθεί για να ανυψώσουν σημαντικά τα επίπεδα σεροτονίνης.

Μια μη καταπατητική εξέταση εργαστηρίων νευροδιαβιβαστών είναι διαθέσιμη για να μετρήσει το νευροδιαβιβαστή και τα επίπεδα ορμονών σας. Αυτή η δοκιμή θα καθορίσει ποιοι νευροδιαβιβαστές είναι πάρα πολύ υψηλοί ή σε χαμηλό. Εάν μια δυσαναλογία είναι παρούσα η στοχοθετημένη θεραπεία αμινοξέος μπορεί να βοηθήσει να τους φέρει πίσω στην ισορροπία με αυτόν τον τρόπο που μειώνει ή που αποβάλλει τα συμπτώματα όπως η ανησυχία ή η κατάθλιψη. Το πρόγραμμα χρησιμοποιεί έναν συνδυασμό συγκεκριμένων αμινοξέων, βιταμινών, και ανόργανων αλάτων που θα αυξήσουν την παραγωγή του σώματός σας των νευροδιαβιβαστών. Αυτοί οι τύποι μπορούν να χρησιμοποιηθούν μόνο ή από κοινού με άλλη θεραπεία ο επαγγελματίας που σας μπορεί να ορίσει. Η σωστή ισορροπία αυτών των χημικών ουσιών μπορεί να θέσει το στάδιο για την αποκατάσταση της υγείας σας. Εγκέφαλος και νευρικό σύστημα άλλη μια φορά θα στείλετε τα ισχυρά σήματα στο υπόλοιπο του σώματός σας.

5HTP
5- hydroxytryptophan (5- HTP) είναι ένα αμινοξύ. Βρίσκεται στις υψηλές συγκεντρώσεις στον εγκέφαλο και ενεργεί ως δομική μονάδα για τον εγκέφαλο για να κάνει τη σεροτονίνη. Κάτω από το κατάλληλο ερέθισμα ο εγκέφαλος θα μετατρέψει 5- HTP σε σεροτονίνη ή/και melatonin. Λόγω αυτού του μηχανισμού, 5- HTP είναι ένα πολύ ευγενές όμως ισχυρό προϊόν για να υποστηρίξει τη διάθεση. 5- HTP μπορεί να λειτουργήσει συνεργικά με ορισμένα θρεπτικά συμπληρώματα για να υποστηρίξει τη διάθεση. Αυτό το θρεπτικό αμινοξύ μπορεί επίσης να υποστηρίξει έναν υγιή κύκλο ύπνου. Η σεροτονίνη περιλαμβάνεται στον κανονισμό διάθεσης, τον ύπνο, και τον έλεγχο όρεξης.

Λ-θαρνητηνε

Το λ-θαρνητηνε είναι ένα αμινοξύ που έχει αναφερθεί για να ανακουφίσει ακίνδυνα την κατάθλιψη σε μερικούς ανθρώπους στις δόσεις 1000 mg δύο φορές την ημέρα. Το ακετυλικός-λ-θαρνητηνε είναι μια μορφή carnitine που έχει παρουσιάσει ανώτερα αποτελέσματα απορρόφησης στο κανονικό λ-θαρνητηνε.

Λ-τρυπτοπχαν
Το λ-τρυπτοπχαν είναι ο πρόδρομος στη σεροτονίνη, ένας νευροδιαβιβαστής στον εγκέφαλο, ο οποίος είναι ανεπαρκής στην κατάθλιψη. Το λ-τρυπτοπχαν είναι μια φυσική μυοχαλαρωτική ουσία και οι βοήθειες ανακουφίζουν την αϋπνία με την πρόκληση του κανονικού ύπνου. Το λ-τρυπτοπχαν μειώνει την ανησυχία & την κατάθλιψη βοήθειες στην επεξεργασία των πονοκέφαλων ημικρανίας βοηθά το ανοσοποιητικό σύστημα οι βοήθειες μειώνουν τον κίνδυνο σπασμών αρτηριών καρδιών.


Το ίδιο πράγμα περιλαμβάνεται σε περισσότερες από 35 βιοχημικές αντιδράσεις που περιλαμβάνουν το ενζυματικό transmethylation. Η μεθυλίωση είναι η διαδικασία από την οποία το σώμα απελευθερώνεται των ενώσεων, συνθέτει τους νευροδιαβιβαστές, κάνει τα συστατικά του χόνδρου, ρυθμίζει την ενζυμική δραστηριότητα μέσα στο κύτταρο, και διατηρεί την ευελιξία των μεμβρανών κυττάρων. Η σεροτονίνη και άλλες χημικές ουσίες εγκεφάλου απαιτούν τη μεθυλίωση για να συντεθούν. Το ίδιο πράγμα προωθεί την υγιή κοινή λειτουργία και η άνεση, ωθεί τη διάθεση και τη συναισθηματική ευημερία. Η προτεινόμενη δόση SAMe για να μεταχειριστεί την κατάθλιψη κυμαίνεται από 400-1600 mg ημερησίως.

Wort του ST John
Οι πολυάριθμες επιστημονικές μελέτες έχουν εξετάσει την αποτελεσματικότητα και την ασφάλεια του τυποποιημένου wort του ST John εκχυλίσματος. Υπάρχουν πολλά βιολογικά ενεργά συστατικά wort του ST John, που περιλαμβάνει: naphthodianthrones (hypericin και pseudohypericin), xanthones, phloroglucinols, και διάφορα flavonoids, συμπεριλαμβανομένου flavonols και proanthocyanidins. Θεωρείται για να λειτουργήσει με την παρεμπόδιση του reuptake της ντοπαμίνης, της σεροτονίνης, norepinephrine, και GABA. Το απόσπασμα Hypericin εμφανίζεται να εμποδίζει τη λήψη σεροτονίνης από τους postsynaptic δέκτες και να αυξάνει τη συναπτική συγκέντρωση ντοπαμίνης. Συνιστώμενη δόση 300 mg τρεις φορές ημερησίως.

Οι φυσικές θεραπείες για την κατάθλιψη μπορούν να παρέχουν στα πρόσωπα που υφίστανται την κατάθλιψη μια ασφαλή και αποτελεσματική εναλλακτική λύση στη λήψη των φαρμακευτικών φαρμάκων ή να επιτρέψουν σε τα για να μειώσουν τη δόση.

Εάν παίρνετε έναν καταπραϋντικό, μην σταματήστε τον σας δικοί. Τα συμπληρώματα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να μειώσουν τις δόσεις του φαρμάκου συνταγών ή να παρέχουν μια εναλλακτική λύση, αλλά αυτό πρέπει να γίνει υπό την ιατρική επίβλεψη.

Διαιτητικές θεραπείες

Φολικό οξύ

Το φολικό οξύ απαιτείται για να κάνει το νευροδιαβιβαστή να ομαδοποιήσει αποκαλούμενος catecholamines συμπεριλαμβανομένης της ντοπαμίνης, norepinephrine, και της επινεφρίνης. Η έρευνα προτείνει ότι η φολική όξινη μείωση μπορεί να βοηθήσει να συμβάλει στην κατάθλιψη, την ανησυχία και τον πανικό.
Πηγές: Σπαράγγι, τεύτλα, νεαροί βλαστοί των Βρυξελλών, Bok choy, μπιζέλια, φρέσκα, φασόλια, ξηρά, chick-peas, σόγια, φακές, πορτοκάλια, γαλοπούλα, λάχανο, κραμπολάχανο, σπανάκι, μπρόκολο, αβοκάντο

Μαγνήσιο

Το μαγνήσιο μπορεί να είναι ευεργετικό για την κατάθλιψη με τη βοήθεια στο σχηματισμό εάν ορισμένοι νευροδιαβιβαστές και επειδή βοηθά τους μυς για να χαλαρώσει.
Πηγές: Σπανάκι, αβοκάντο, σοκολάτα, σπόροι κολοκύθας, στρείδια, σπόροι ηλίανθων, καρύδια της Βραζιλίας, φαγόπυρο, αμάραντος, quinoa, αμύγδαλα, κριθάρι.

Niacin

Niacin απαιτείται για τη λειτουργία κυττάρων νεύρων. Niacin βοηθά το σώμα για να απελευθερώσει την ενέργεια από τους υδατάνθρακες, να ελέγξει τη ζάχαρη αίματος, και να διατηρήσει την κατάλληλη λειτουργία νευρικών συστημάτων.
Πηγές: Ρύζι, καφετί, αρνί, ρόδια, τόνος, κοτόπουλο, Τουρκία, σίτος


Ωμέγα-3 λιπαρά οξέα
Ωμέγα-3 τα λιπαρά οξέα περιλαμβάνονται στο κύτταρο που κάνει σήμα, και συνθέτουν μέρος της μεμβράνης κυττάρων που κάνει την το ρευστό. Μειώνει τις εμπρηστικές διαδικασίες, και περιλαμβάνεται σε διάφορες πτυχές της λειτουργίας νευροδιαβιβαστών. Τα χαμηλά επίπεδα ωμέγα-3 λιπαρών οξέων έχουν βρεθεί οι μεμβράνες τη διατροφή και τα κύτταρα των καταθλιπτικών ατόμων. Πηγές: Σολομός, πέστροφα, τόνος.

Βιταμίνη B6

Η βιταμίνη B6 είναι μια cofactor βιταμίνη που απαιτείται για την κατασκευή των χημικών ουσιών εγκεφάλου (νευροδιαβιβαστές), όπως η σεροτονίνη. Η σεροτονίνη είναι ένας από τους νευροδιαβιβαστές που προωθεί τα συναισθήματα της ευημερίας. Η βιταμίνη B6 μπορεί επίσης να βοηθήσει να ωθήσει το ανοσοποιητικό σύστημα κατά τη διάρκεια των χρόνων της κατάθλιψης και της ανησυχίας.
Πηγές: Γλυκές πατάτες, αβοκάντο, μπανάνες, μάγκο, σπόροι ηλίανθων, τόνος, chick-peas, σολομός, χοιρινό κρέας, φρέσκος, πατάτες, Τουρκία, κοτόπουλο, Bok choy, ρύζι, καφετί, και μόλις.


Βιταμίνη B12

Η βιταμίνη B12 περιλαμβάνεται στη σύνθεση των νευροδιαβιβαστών. Λειτουργεί σε συντονισμό με άλλες βιταμίνες β. Το B12 υποστηρίζει το νευρικό σύστημα και βοηθά το σώμα στη μετατροπή των τροφίμων στην ενέργεια.
Πηγές: Βόειο κρέας, γιαούρτι, τόνος, αρνί, στρείδια, πέστροφα, καβούρι, μαλάκια

Αλλαγές τρόπου ζωής

Έχετε ένα οικογενειακό περιβάλλον που παρέχει το φυσικό φως
Χρήση όσο το δυνατόν περισσότερος φυσικός φωτισμός στο σπίτι σας. Ο αφύσικος ανθίζων φωτισμός μπορεί να είναι ιδιαίτερα ενοχλητικός. Η εποχιακή συναισθηματική αναταραχή είναι ένας τύπος κατάθλιψης που προκαλείται από το ανεπαρκές φυσικό φως. Οι άνθρωποι που ζουν στις περιοχές με έναν παρατεταμένο χειμώνα είναι επιρρεπείς σε αυτός ο τύπος κατάθλιψης. Εάν δεν παίρνετε τουλάχιστον 15 λεπτά της έκθεσης στο φυσικό φως του ήλιου θεωρούν τον πλήρη φωτισμό φάσματος για τα δωμάτια που ξοδεύετε τον μεγαλύτερο μέρος του χρόνου σας.

Σωματική άσκηση

Η άσκηση μπορεί να είναι μια από τις ασφαλέστερες και αποτελεσματικότερες μεθόδους μειωμένος κατάθλιψης. Η καρδιαγγειακή άσκηση που συνδυάζεται με την ηρεμώντας άσκηση όπως να περπατήσει αρκετές φορές ανά εβδομάδα μπορεί να είναι πολύ ευεργετική. Προσπαθήστε,, γιόγκα, ταη-θχη, και αντισφαίριση ακόμη και το γκολφ καίει τις θερμίδες.

Ικανοποιητικός ύπνος
Πολλοί άνθρωποι δεν μπορούν να κοιμηθούν με την κατάθλιψη. Μια αναπαυτική νύχτα είναι ένα βασικό συστατικό για να βοηθήσει πολλών να εξετάσουν τις καθημερινές πιέσεις της ζωής. Εάν έχετε την κατάθλιψη και την ανησυχία να πάρει τον ύπνο μιας καλής νύχτας είναι πολύ σημαντικό. Αποφύγετε τις δραστηριότητες πρίν πηγαίνει στο κρεβάτι, όπως την ανάγνωση ενός βιβλίου, ή την άσκηση. Μερικά διαιτητικά συμπληρώματα που είναι χρήσιμα στην καθιέρωση του ύπνου είναι melatonin και kava kava. Το οινόπνευμα είναι ένα κατευναστικό, και μπορεί πολύ να παρεμποδίσει τα σχέδια ύπνου σας. Αποφύγετε το οινόπνευμα και τα τσιγάρα πρίν πηγαίνει στο κρεβάτι.

Πίεση-μείωση τεχνικές

Η πίεση μειώνει τα επίπεδα νευροδιαβιβαστών. Οι ασκήσεις αναπνοής μυαλού/σωμάτων, η σωματική άσκηση, η γιόγκα, tai chi, η μόνος-ύπνωση, το μασάζ, η περισυλλογή, και η βιοανάδραση είναι ακριβώς μερικές από τις τεχνικές μείωσης πίεσης που χρησιμοποιούνται για την κατάθλιψη. Ακούγοντας τη μουσική, τα CD χαλάρωσης, και τα οπτικά καλολογικά στοιχεία είναι επίσης αποτελεσματικοί μειωτές πίεσης. Η περισυλλογή είναι ένα μεγάλο εργαλείο για να αποτρέψει εκείνες τις αρνητικές σκέψεις από να αναλάβει.

Valerie Balandra ARNP, BC is a board certified psychiatric nurse practitioner and holistic health practitioner. Her Integrative Psychiatry practice and website focuses on ways to identify causes of bio-chemical imbalances and provides natural treatments for depression and anxiety. She provides telephone consultations to patients as well as healthcare practitioners wanting more information on natural treatments for mental health disorders. http://www.integrativepsychiatry.net

Τροφές για υψηλές επιδόσεις

Εννέα απαραίτητες συμβουλές για να βοηθήσετε το σώμα σας

Με ποιο τρόπο γυμναστικής κι αν ασχολείστε – είτε είναι τζόκινγκ, βάρη στο γυμναστήριο ή ποδηλασία – χρειάζεστε την κατάλληλη διατροφή για να τροφοδοτήσετε την προπόνηση σας αλλά και να βοηθήσετε το σώμα σας να συνέλθει από αυτήν.

Ποια είναι όμως η καλύτερη στιγμή για να φάτε, πριν και μετά την προπόνηση; Πρέπει να πίνετε μικρές γουλιές νερό στη διάρκεια της ή μεγάλες ποσότητες; Τις απαντήσεις σε αυτά και σε άλλα ερωτήματα δίνει η δρ. Λέσλι Μπόντσι, διευθύντρια του Τμήματος Αθλητικής Διατροφής στο Ιατρικό Κέντρο του Πανεπιστημίου του Πίτσμπουργκ.

1. Πόσο σημαντική είναι η χρονική συγκυρία αλλά και το είδος του φαγητού και των ροφημάτων για την άσκηση;

Το φαγητό αποτελεί ουσιαστικά μέρος του εξοπλισμού ενός ασκουμένου. Όπως δεν μπορεί να τρέξει κανείς καλά με ένα παπούτσι ή να κάνει ποδήλατο με σκασμένο λάστιχο, έτσι και χωρίς τη σωστή διατροφή δεν μπορεί να προπονηθεί σωστά.

2. Ποιο είναι το συνηθέστερο διατροφικό λάθος που κάνουν οι ασκούμενοι;

Δύο είναι τα λάθη που συχνά κάνουν. Πολλοί δεν τρώνε τίποτα ούτε πριν από την προπόνηση ούτε έπειτα από αυτήν, με αποτέλεσμα να μην αποδίδουν καλά όταν γυμνάζονται και να νιώθουν πολλοί κουρασμένοι και αδύναμοι όταν τελειώσουν τη γυμναστική. Το δεύτερο λάθος είναι η υπερκατανάλωση φαγητού πριν από την προπόνηση, κάτι που έχει ως συνέπεια να νιώθουν οι ασκούμενοι «βαρύ» το στομάχι τους. Υπάρχει μια πολύ λεπτή διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στο τρώω και στο τρώω σωστά για να προπονηθώ σωστά.

3. Πόση ώρα πριν από την άσκηση και πόσο πρέπει να φάει κανείς;

Το ιδανικό είναι μια ώρα πριν από την έναρξη της προπόνησης να καταναλώσει ποσότητα φαγητού ίση περίπου με μια γροθιά. Έτσι θα έχει το σώμα αρκετό φαγητό για να χρησιμοποιήσει για να το χρησιμοποιήσει ως πηγή ενέργειας αλλά όχι πάρα πολύ ώστε να πονάει το στομάχι του. Η γροθιά είναι μια καλή οπτική απεικόνιση για το πόσο φαγητό πρέπει να καταναλώσει. Ουσιαστικά μιλάμε για 150 – 200 θερμίδες, που θα προέρχονται κυρίως από υδατάνθρακες, αλλά και από λίγες πρωτεΐνες. Θα μπορούσε να είναι μια φέτα ψωμί με φυστικοβούτυρο και μαρμελάδα ή μια μπάρα δημητριακών – όχι όμως χαμηλών υδατανθράκων, διότι το σώμα τους χρειάζεται για να πάρει την ενέργεια που πρέπει.

4. Εάν κάποιος προγραμματίζει μια μεγάλης διάρκειας προπόνηση, μήπως πρέπει να φάει περισσότερο πριν αρχίσει;

Εάν παραγεμίσει το στομάχι του πριν από την προπόνηση, θα χρειαστεί περισσότερος χρόνος για να γίνει η πέψη της τροφής και το όποιο προσδοκώμενο όφελος θα ακυρωθεί. Ο ασκούμενος χρειάζεται λίγο και σχετικά εύπεπτο φαγητό. Αν, συνεπώς, η προπόνηση πρόκειται να διαρκέσει περισσότερο από μια ώρα, θα πρέπει να επανατροφοδοτήσει τον οργανισμό του με υδατάνθρακες στη διάρκεια της. Λίγο μέλι, ένας κύβος ζάχαρη ή ένα αθλητικό ρόφημα είναι καλές επιλογές. Ο γενικός κανόνας είναι ότι χρειαζόμαστε 30 – 60 γραμμάρια υδατανθράκων ανά ώρα γυμναστικής.

5. Πόσο νερό χρειάζεται ο ασκούμενος πριν από την προπόνηση;

Περίπου μια ώρα νωρίτερα πρέπει να πιει μισό λίτρο υγρά. Χρειάζονται περίπου 60 λεπτά για να απομακρυνθεί αυτή η ποσότητα υγρών από το στομάχι και να βρει τον δρόμο της προς τους μυς, με αποτέλεσμα όταν αρχίσει η προπόνηση να είναι ο ασκούμενος καλά ενυδατωμένος.

6. Τι πρέπει να ξέρει για την αναπλήρωση των υγρών στη διάρκεια της άσκησης;

Ότι πρέπει να αναπληρώνει γρήγορα όσα χάνει. Η ακριβής ποσότητα εξαρτάται από τον βαθμό της εφίδρωσης. Οι περισσότεροι ασκούμενοι περιορίζονται σε ένα ποτήρι νερό όσο γυμνάζονται, όμως αυτό είναι ανεπαρκές για όλους ανεξαιρέτως. Η σωστή ποσότητα κυμαίνεται μεταξύ 0,5 έως και 1,5 λιτ. ανά ώρα, ανάλογα με την ένταση της εφίδρωσης. Όσοι ιδρώνουν πάρα πολύ πρέπει να πίνουν πάρα πολλά υγρά. Το ιδανικό είναι να έχουν μαζί τους ένα μεγάλο μπουκάλι με νερό για κάθε ώρα προπόνησης. Η ανεπαρκής κατανάλωση υγρών στη διάρκεια της προπόνησης όχι μόνο αυξάνει τον κίνδυνο αφυδάτωσης, θερμοπληξίας και τραυματισμού (λ.χ. των αρθρώσεων), αλλά ελαττώνει την αντοχή, την ταχύτητα και τη δύναμη, άρα υπονομεύει όλη την προπόνηση.

7. Έχει σημασία ο τρόπος κατανάλωσης των υγρών κατά την προπόνηση;

Μεγάλη. Το πώς θα καταναλωθούν τα υγρά μπορεί να επηρεάσει σημαντικά την ενυδάτωση του οργανισμού. Πολλοί άνθρωποι πίνουν με μικρές γουλιές, όμως το «μονορούφι» είναι πολύ καλύτερο, διότι οι μεγάλες ποσότητες υγρών απομακρύνονται πιο γρήγορα από το στομάχι και αυτό είναι σημαντικό. Ο κόσμος νομίζει ότι με τις μικρές γουλιές δεν θα πονέσει το στομάχι του, αλλά η αλήθεια είναι πως αυτές είναι που μπορεί να προκαλέσουν στομαχικές ενοχλήσεις επειδή οι μικρές ποσότητες υγρών παραμένουν επί περισσότερη ώρα σε στομάχι και έντερο. Αντίθετα, όταν το στομάχι γεμίζει με υγρά, διεγείρεται η δραστηριότητα ορισμένων υποδοχέων του στομάχου που αυξάνουν την ενδογαστρική πίεση και ευνοούν την ταχύτατη κένωση του. Γι’ αυτό είναι προτιμότερο να πίνει ο ασκούμενος τα υγρά μονορούφι.

8. Πόση ώρα μετά την προπόνηση πρέπει να καταναλωθεί φαγητό;

Το ιδανικό είναι να φάει ο ασκούμενος κάτι μέσα σε 15 λεπτά από το τέλος της προπόνησης, διότι κατ’ αυτό το χρονικό διάστημα είναι πιο ενεργά τα ένζυμα που βοηθούν το σώμα να ανασυνθέσει το γλυκογόνο των μυών το οποίο έχει καταναλωθεί κατά την άσκηση. Η ανασύνθεση του γλυκογόνου είναι απαραίτητη για να αναρρώσουν οι μύες από τις βλάβες που έχουν υποστεί κατά την προπόνηση – και όσο πιο αργά φάει κανείς, τόσο θα καθυστερήσει την ανάρρωση των μυών. Και πάλι, όμως, πρέπει να καταναλωθεί μικρή ποσότητα τροφής – ποσότητα ίση με μια γροθιά. Ένα σοκολατούχο γάλα με λίγα λιπαρά είναι πολύ καλή επιλογή. Ο στόχος δεν είναι να καταναλωθεί ένα γεύμα έπειτα από την άσκηση, αλλά ένα ορεκτικό. Μια πολύ καλή επιλογή για να καλυφθούν οι ανάγκες ενός ασκούμενου σε φαγητό τόσο πριν όσο και μετά την προπόνηση είναι να φτιάξει ένα καλό σάντουιτς και να φάει το μισό πριν και το άλλο μισό μετά.

9. Πόσα γεύματα πρέπει να έχει ένας ασκούμενος την ημέρα;

Εάν φάει πρωινό, μεσημεριανό και βραδινό και καταναλώσει ένα σνακ πριν και μετά την προπόνηση του, θα έχει κάνει πέντε γεύματα. Όταν ένας άνθρωπος γυμνάζεται, οτιδήποτε κάτω από τρία γεύματα την ημέρα δεν είναι αρκετό – και αν περιοριστεί σε αυτά, θα πρέπει όλα να είναι κύρια και όχι σνακ.

Πηγή : ΤΑ ΝΕΑ Πέμπτη 23 Ιουλίου 2009, 34

Yγιεινοδιαιτητικές οδηγίες για την πρόληψη του καρκίνου

Οι καινούριες υγιεινοδιαιτητικές οδηγίες της αμερικάνικης αντικαρκινικής εταιρείας για την πρόληψη του καρκίνου: Τι πρέπει να γνωρίζει ο έλληνας καταναλωτής

Η φυσική δραστηριότητα και οι υγιεινές διατροφικές επιλογές αποτελούν προστατευτική ασπίδα κατά του καρκίνου: Οι νέες διατροφικές οδηγίες της Αμερικάνικης Αντικαρκινικής Εταιρείας (AΑΕ), για την πρόληψη της νόσου.

Στις Η.Π.Α. ετησίως καταγράφονται 500.000 θάνατοι από καρκίνο. Σύμφωνα με την Αμερικάνικη Αντικαρκινική Εταιρεία (AΑΕ), το ένα τρίτο από αυτούς συνδέονται με τις διατροφικές συνήθειες και τη φυσική δραστηριότητα, παράγοντες που μπορεί να τροποποιηθούν. Η πιο ενδιαφέρουσα πτυχή της τελευταίων ερευνητικών μελετών έγκειται στο ότι διαπιστώνουν πως παρότι ο καρκίνος οφείλεται σε μεγάλο βαθμό σε κληρονομούμενες μεταλλάξεις, δηλαδή αλλαγές στο DNA, οι μεγαλύτεροι παράγοντες κινδύνου, όπως η φυσική δραστηριότητα, η διατροφή και το κάπνισμα, φαίνεται να μην είναι κληρονομήσιμοι. Στα τέλη του 2006 και λίγο πριν αρχίσει στην Ελλάδα η προσωρινή «αναστάτωση» με τη φραπελιά, η Αμερικάνικη Αντικαρκινική εταιρεία (AΑΕ) δημοσίευσε τις τελευταίες υγιεινοδιαιτητικές οδηγίες για την πρόληψη του καρκίνου.

Συστάσεις για αλλαγές σε επίπεδο ατομικής συμπεριφοράς:

Διατηρήστε φυσιολογικό βάρος καθ΄ όλη τη διάρκεια της ζωής σας. Πιο συγκεκριμένα:

Υιοθετήστε ένα τρόπο ζωής που να περιλαμβάνει αυξημένη φυσική δραστηριότητα, δηλαδή:

Εφαρμόστε υγιεινή δίαιτα με έμφαση στην κατανάλωση τροφίμων φυτικής προέλευσης:

• Να επιλέγετε στερεά και υγρά τρόφιμα σε ποσότητες που βοηθούν στην επίτευξη και διατήρηση του φυσιολογικού βάρους
• Να τρώτε καθημερινά 5 τουλάχιστον ισοδύναμα από ποικιλία φρούτων και λαχανικών. Για περισσότερες λεπτομέρειες ρωτήστε το διαιτολόγο που σας παρακολουθεί.
• Να επιλέγετε δημητριακά ολικής αλέσεως
• Να περιορίσετε την κατανάλωση επεξεργασμένων και κόκκινων κρεάτων

Σε περίπτωση που πίνετε αλκοολούχα ποτά να περιορίσετε την κατανάλωσή τους

• Συνίσταται κατανάλωση μέχρι 2 ποτηριών καθημερινά για τους άντρες και 1 για τις γυναίκες Συστάσεις για δράσεις σε επίπεδο κοινότητας:

Οι δημόσιες, ιδιωτικές και άλλες οργανώσεις οφείλουν να δημιουργήσουν το κατάλληλο κοινωνικό και φυσικό περιβάλλον προκειμένου να υποστηρίξουν την υιοθέτηση και διατήρηση υγιεινών επιλογών στη διατροφή και τη φυσική δραστηριότητα.

Αναλυτικότερες συστάσεις για ατομικές επιλογές

Διατηρήστε το φυσιολογικό σωματικό βάρος εφ’ όρου ζωής Σε περίπτωση που είστε υπέρβαρος ή παχύσαρκος, να φτάσετε και να διατηρήσετε το φυσιολογικό σωματικό βάρος.

Σωματικό βάρος και αυξημένος κίνδυνος για καρκίνο

Στις Η.Π.Α. το 14 - 20% της θνησιμότητας λόγω καρκίνου συνδέεται με την παχυσαρκία και το αυξημένο σωματικό βάρος. Συγκεκριμένα, η παχυσαρκία και το αυξημένο σωματικό βάρος συνδέονται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης διάφορων τύπων καρκίνου, όπως π.χ. καρκίνο του μαστού σε μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες, καρκίνο του εντέρου, του ενδομήτριου, των νεφρών και αδενοκαρκίνωμα του οισοφάγου. Επίσης υπάρχουν αρκετές ενδείξεις που συνδέουν το αυξημένο σωματικό βάρος και την παχυσαρκία με αυξημένο κίνδυνο για καρκίνο της χοληδόχου κύστης, του παγκρέατος, του τράχηλου της μήτρας, του θυρεοειδή, ων ωοθηκών, καθώς επίσης και με πολλαπλό μυέλωμα, λέμφωμα Hodgkin και επιθετικό καρκίνο του προστάτη. Τα ευρήματα αυτά επιβεβαιώνονται τόσο από επιδημιολογικές μελέτες στον άνθρωπο, όσο και από άλλες έρευνες.

Διατήρηση και προσέγγιση του φυσιολογικού σωματικού βάρους.

Υιοθέτηση τρόπου ζωής με αυξημένη φυσική δραστηριότητα.

Οφέλη από τη σωματική δραστηριότητα

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα πολλών ερευνών, η φυσική δραστηριότητα μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο για την εμφάνιση αρκετών μορφών καρκίνου, όπως του μαστού, του παχέος εντέρου, του προστάτη και του ενδομητρίου. Αν και δεν υπάρχουν αντίστοιχα δεδομένα ενδέχεται να συμβαίνει το ίδιο και για άλλους τύπους καρκίνου.

Μερικές εύκολα εφαρμόσιμες ιδέες για να αποφύγετε την καθιστική ζωή:

• Χρησιμοποιήστε τις σκάλες αντί να πάρετε το ασανσέρ
• Να πηγαίνετε με τα πόδια ή με το ποδήλατο στον προορισμό σας εφόσον είναι εφικτό
• Κάνετε ένα μικρό διάλειμμα στη δουλειά για να κάνετε διατάσεις ή μια μικρή βόλτα
• Να προτιμήσετε να πάτε και να μιλήσετε αυτοπροσώπως στους συναδέλφους σας αντί να τους στείλετε e-mail
• Πηγαίνετε για χορό στις εξόδους σας
• Να κάνετε διακοπές που περιλαμβάνουν αυξημένη φυσική δραστηριότητα και όχι απλώς ταξίδι με το αυτοκίνητο
• Να κάνετε στατικό ποδήλατο ενώ παρακολουθείτε τηλεόραση
• Να αυξάνετε σταδιακά από μέρα σε μέρα τη διάρκεια και την ένταση της φυσικής δραστηριότητας
• Να παίζετε περισσότερη ώρα με τα παιδιά σας

Συνιστώμενη Συνολική και Σκόπιμη Δραστηριότητα

Τα αποτελέσματα των ερευνών δείχνουν ότι τουλάχιστον 30 λεπτά μέτριας ή έντονης καθημερινής δραστηριότητας σε συνδυασμό με τις συνήθεις δραστηριότητες μπορούν να ελαττώσουν τον κίνδυνο για καρκίνο. Σύμφωνα με τις περισσότερες μελέτες πάντως, 45 – 60 λεπτά τουλάχιστον 5 ημέρες την εβδομάδα είναι η βέλτιστη συχνότητα προκειμένου να μειωθεί ο κίνδυνος του παχέος εντέρου και του μαστού, ενώ μελέτες δείχνουν ότι ακόμα και αν η φυσική δραστηριότητα διακόπτεται από μια ηλικία και μετά, ο κίνδυνος για καρκίνο εξακολουθεί να είναι ελαττωμένος.

Για όσους ξεκινάνε ένα πρόγραμμα βελτίωσης της φυσικής τους κατάστασης μια σταδιακή αύξηση σε 30 λεπτά άσκησης μέτριας έντασης ημερησίως τουλάχιστον 5 φορές την εβδομάδα θα τους προσφέρει σημαντικά οφέλη στην καρδιαγγειακή λειτουργία.

Τέλος, άντρες μεγαλύτεροι των 40 και γυναίκες μεγαλύτερες των 50 ετών καθώς και άτομα που πάσχουν από χρόνιες ασθένειες ή/και διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο για καρδιαγγειακά νοσήματα πρέπει να συμβουλεύονται το γιατρό τους προτού εμπλακούν σε μεγάλης έντασης φυσική δραστηριότητα.

Ακολουθεί πίνακας (πίνακας 3) που προτείνει ιδέες για δραστηριότητες που αυξάνουν τη φυσική δραστηριότητα.

Πίνακας 3: Παραδείγματα φυσικών δραστηριοτήτων Μέτριας και Αυξημένης έντασης

	Μέτριας Έντασης δραστηριότητες	Μεγάλης έντασης δραστηριότητες
Άσκηση και ελεύθερος χρόνος	Περπάτημα, χορός, ποδήλατο για λόγους αναψυχής, γιόγκα, ιππασία	Τρέξιμο, αεροβική, πολεμικές τέχνες, κολύμπι, προπόνηση με βάρη
Σπορ	Βόλεϊ, γκολφ, διπλό στο τένις, σκι	Ποδόσφαιρο, τένις (απλό), σκι αντοχής, μπάσκετ,
Δραστηριότητες στο σπίτι	Κούρεμα του γρασιδιού, ενασχόληση με τον κήπο	Σκάψιμο, ξυλουργική, χτίσιμο
Δραστηριότητες στην εργασία	Περπάτημα και ανύψωση βάρους στα πλαίσια της εργασίας	Βαρέα εργασία (πυρόσβεση, κατασκευές κ.λπ.)

Πηγή: Αμερικάνικη Αντικαρκινική Εταιρεία

Υγιεινή διατροφή με έμφαση σε φυτικής προέλευσης τρόφιμα

• Να διαλέγετε στερεά και υγρά τρόφιμα με κριτήριο τη διατήρηση του φυσιολογικού βάρους.
• Να τρώτε 5 τουλάχιστον ισοδύναμα φρούτου ημερησίως
• Να επιλέγετε δημητριακά ολικής αλέσεως και όχι επεξεργασμένα
• Να περιορίσετε την κατανάλωση επεξεργασμένου και κόκκινου κρέατος
• Αν πίνετε αλκοολούχα ποτά, ελαττώστε την κατανάλωση

Η κατανάλωση αλκοόλ αποδεδειγμένα εμπλέκεται στην εμφάνιση καρκίνου του στόματος, λάρυγγα, φάρυγγα, οισοφάγου και ήπατος, ενώ έχει ενοχοποιηθεί για καρκίνο του παχέος εντέρου και του μαστού. Σε συνδυασμό με το κάπνισμα, ο κίνδυνος αυξάνεται πολύ περισσότερο. Συνεπώς η κατανάλωση αλκοολούχων ποτών πρέπει αν περιορίζεται σε δύο ποτήρια την ημέρα για τους άντρες και ένα για τις γυναίκες.

Πολύς λόγος έχει γίνει για την ευεργετική επίδραση του αλκοόλ στα καρδιαγγειακά νοσήματα. Στην πραγματικότητα, καλό είναι να περιορίζεται κανείς στις παραπάνω συστάσεις, ενώ σε καμία περίπτωση δε συνίσταται να αρχίσουν την κατανάλωση αλκοόλ άτομα που δεν το συνηθίζουν. Γράφουν: Παπαμίκος Βασίλειος, Νοσοκομειακός Διαιτολόγος ΓΝΑ – Κοργιαλένειο Μπενάκειο - Λαζαρίδης Κωνσταντίνος, Κλινικός Διαιτολόγος - Διατροφολόγος

Νιώθετε ότι έχετε συναισθηματική λαιμαργία; Καταπολεμήστε τη με έξυπνο τρόπο!

Κάθε άνθρωπος γεννιέται με τους ιδανικούς ρυθμιστικούς μηχανισμούς. Το βρέφος τρώει μόνο όταν πεινάει και σταματάει να τρώει μόλις νιώσει ικανοποίηση και κορεσμό. Η διαδικασία αυτή ονομάζεται ενστικτώδης ή ενδογενώς ρυθμιζόμενη κατανάλωση τροφής. Έτσι ακριβώς πρέπει να γίνεται η κατανάλωση φαγητού από τον καθέναν που επιδιώκει ένα υγιές και σταθερό βάρος.

Στην πραγματικότητα, το στοίχημα αυτό είναι δύσκολο, καθώς σήμερα η κατανάλωση φαγητού έχει συνδεθεί σχεδόν με όλα τα συναισθήματα του ανθρώπου. Τρώμε για να αντιμετωπίσουμε το άγχος και τη νευρικότητα, για να ξεφύγουμε από την ανιαρή καθημερινότητα, τρώμε για να απαλύνουμε τη στεναχώρια μας και να νιώσουμε καλύτερα, τρώμε για να γιορτάσουμε όταν είμαστε χαρούμενοι. Η κατανάλωση φαγητού συχνά συνδέεται και με την ανία ή το θυμό καθώς και με τη χαμηλή αυτοπεποίθηση και αυτοεκτίμηση.

Η πρόσληψη τροφής σε απάντηση των διαφόρων ψυχολογικών καταστάσεων που αναφέρονται παραπάνω ονομάζεται «συναισθηματικό φαγητό» και αποτελεί την κυριότερη διαταραχή διατροφικής συμπεριφοράς στις ανεπτυγμένες χώρες. Η καθαρή σκέψη και η λογική είναι τα βασικότερα όπλα στην καταπολέμηση του «συναισθηματικού φαγητού». Υπάρχει σίγουρα τρόπος καθένας να ξεφύγει από αυτό το ψυχολογικό μαρτύριο και αυτά που ακολουθούν μπορούν να σας βοηθήσουν σε αυτήν την κατεύθυνση.

Αναγνωρίστε την πείνα σας

Καταρχήν, μάθετε να αναγνωρίζετε και να μπορείτε να αξιολογήσετε την πείνα σας. Πριν ξεκινήσετε να τρώτε αψυχολόγητα, σκεφτείτε πως θα ήταν αν βαθμολογούσατε το αίσθημα πείνας που νιώθετε χρησιμοποιώντας τους αριθμούς από 1 έως 5. Ο αριθμός 1 αντιστοιχεί στo ασθενέστερο αίσθημα πείνας, ενώ το 5 στο ισχυρότερο. Επειδή πολύ συχνά τρώμε χωρίς πραγματικά να πεινάμε η βαθμολόγιση αυτή θα σας βοηθούσε να αποφεύγετε την υπερκατανάλωση φαγητού όταν δεν υπάρχει οργανική ανάγκη.

Σχεδιάστε το καθημερινό σας πρόγραμμα, ακόμα κι αν βρίσκεστε σε άδεια ή διακοπές.

Σαν δεύτερο βήμα κατασκευάστε μία λίστα καθημερινών δραστηριοτήτων που μπορείτε να κάνετε ώστε να αποφύγετε το φαγητό. Για παράδειγμα, κάντε έναν περίπατο, ακούστε μουσική, κάντε τηλέφωνο σε έναν φίλο, κάντε ένα ντους, κάντε δουλειές στο σπίτι, ασχοληθείτε με τον κήπο, διαβάστε ένα βιβλίο, δείτε ένα φιλικό σας πρόσωπο που έχετε «χάσει», περιποιηθείτε τον εαυτό σας π.χ. το δέρμα ή τα μαλλιά σας. Σχετικά με όσους βρίσκονται σε διακοπές περπατήστε και εξερευνήστε την περιοχή που βρίσκεστε, κολυμπήστε περισσότερο, παίξτε ρακέτες στην παραλία ή χαλαρώστε και ξεκουραστείτε ακόμα και με τον ύπνο. Σε αυτές τις κινήσεις ή δραστηριότητες-λύσεις μπορείτε να καταφεύγετε όταν νιώθετε ότι θέλετε να φάτε. Αποφύγετε το να παρακολουθήσετε τηλεόραση, καθώς η ανία και τα ερεθίσματα από τις διαφημίσεις μπορεί να σας αυξήσουν τη διάθεση για κατανάλωση φαγητού.

Κρατήστε ημερολόγιο καταγραφής τροφίμων

Η τήρηση ενός ημερολογίου κατανάλωσης τροφίμων θα μπορούσε να βοηθήσει στην καλύτερη κατανόηση των ωρών της ημέρας, αλλά και των συνθηκών που σας οδηγούν στη συναισθηματική κατανάλωση του φαγητού. Ακόμα θα βοηθούσε την προσπάθεια να υπολογίζετε κατά προσέγγιση το θερμιδικό περιεχόμενο των τροφών που καταναλώνετε καθημερινά.Συνεπώς, θα μπορούσατε να αποφύγετε να είστε σπίτι εκείνες τις χρονικές στιγμές της ημέρας, καθώς και να αποφεύγετε τις καταστάσεις που συνδέονται με υπερφαγία.

Άμεση πρόσβαση σε υγιεινά σνακς-μικρογεύματα

Φτιάξτε μια λίστα με 3-4 υγιεινά σνακς που σας ικανοποιούν και φροντίστε να υπάρχει άμεση πρόσβαση σε αυτά, ώστε μόλις νιώθετε ότι θέλετε να τσιμπολογήσετε κάτι να τρώτε πάντα αυτά τα προϊόντα. Για παράδειγμα, κάποια φρούτα, γιαούρτι ή γάλα χαμηλά σε λιπαρά, κάποια λαχανικά π.χ. αγγούρι-καρότο, κάποια κράκερς ολικής-σικάλεως, κάποια τοστ με τυρί και αλλαντικά χαμηλών λιπαρών.

Ο ρόλος της άσκησης

Η φυσική δραστηριότητα είναι μια πολύ ποιοτική καθημερινή συνήθεια, η οποία μας κρατάει πάντα μακριά από τη συναισθηματική κατανάλωση φαγητού. Μέσω της φυσικής δραστηριότητας, συναισθήματα όπως η οργή, η νευρικότητα, το άγχος διοχετεύονται και μπορούμε να απαλλαγούμε από αυτά. Επιπρόσθετα, η φυσική δραστηριότητα μας απασχολεί για κάποια ώρα, με αποτέλεσμα εκ των πραγμάτων να αποφεύγεται η συναισθηματική κατανάλωση του φαγητού, ενώ το ίδιο ισχύει και για το χρονικό διάστημα πριν και μετά την άσκηση.

Επαρκής ύπνος Έχει φανεί από επιστημονικές μελέτες ότι στα άτομα που τείνουν να μην κοιμούνται επαρκώς, τα φαινόμενα συναισθηματικής υπερφαγίας πολλαπλασιάζονται. Αυτό συμβαίνει καθώς η αποχή από τον ύπνο μειώνει τα επίπεδα της λεπτίνης στον ανθρώπινο οργανισμό, μιας ορμόνης που ρυθμίζει την όρεξη και συμμετέχει στο μηχανισμό του κορεσμού μετά από γεύματα. Εξάλλου, ο υγιής ύπνος παρέχει πνευματική διαύγεια και καλύτερο έλεγχο των συναισθημάτων του ανθρώπου. Βασική αρχή μιας ισορροπημένης διατροφής είναι η αποδέσμευση των συναισθηματικών μεταπτώσεων από την κατανάλωση φαγητού, που οφείλει να είναι στόχος όλων μας. Οι παραπάνω στρατηγικές μπορούν να βρουν εφαρμογή στην καθημερινή μας ζωή και να μας βοηθήσουν στην επίτευξη αυτού του δύσκολου στόχου.

Τροφές μειώνουν το αίσθημα της κούρασης

Κύρια σύσταση που θα μπορούσε να δώσει κανείς είναι να αποφεύγετε ιδιαίτερα στρεσογόνες καταστάσεις. Προσπαθείτε να βρίσκετε πάντα λίγο χρόνο για τον εαυτό σας και να ξεχνάτε την πίεση της δουλειάς. Παράλληλα η εφαρμογή αυστηρών και στερητικών διαιτών επιτείνουν το στρες και συμβάλλουν τόσο στην ψυχική όσο και στη σωματική εξάντληση. Ας δούμε μερικά μικρά διατροφικά μυστικά: Ξηροί καρποί Είναι πολύ καλές πηγές μαγνησίου και του συνενζύμου Q10. Έρευνα που έγινε σε 200 ασθενείς με υποτονικότητα και μελαγχολία, βρέθηκε στο 75% αυτών πολύ χαμηλά επίπεδα μαγνησίου στα λευκοκύταρα τους. Όταν αύξησαν το μαγνήσιο στο διαιτολόγιο τους, παρατηρήθηκε μείωση των συμπτωμάτων. Παράλληλα, το συνένζυμο Q10 (ή αλλιώς ουβοκινόνη) έχει συσχετισθεί από πολλές μελέτες με τόνωση και αύξηση της διάθεσης καθώς παίζει σημαντικό ρόλο στη διαδικασία της παραγωγής ενέργειας από το κύτταρο.

Μέλι Μας δίνει άμεσα ενέργεια και διάφορα αντιοξειδωτικά συστατικά, που αποτελούν το 'άμεσο φάρμακο' για την κόπωση. Μάλιστα, σε πρόσφατη μελέτη από το Τμήμα Φαρμακευτικής του Πανεπιστημίου Αθηνών, φάνηκε ότι το Ελληνικό μέλι υπερτερεί του εισαγόμενου, καθώς λόγω της ιδιαιτερότητας του εδάφους οι μέλισσες παράγουν μεν λιγότερο μέλι αλλά είναι περισσότερο συμπυκνωμένο και συνεπώς πλουσιότερο σε αντιοξειδωτιά συστατικά από το μέλι άλλων χωρών. Αποφύγετε λοιπόν το απογευματινό κρουασάν ή άλλο γλυκό και προτιμήστε ένα γιαούρτι με χαμηλά λιπαρά, λίγους ξηρούς καρπούς (κατά προτίμηση αμύγδαλα ή καρύδια) και λίγο μέλι.

Φρούτα και λαχανικά

Να θυμάστε ότι το στρες αυξάνει τις απαιτήσεις σε αντιοξειδωτικά συστατικά, τόσο βιταμίνες όσο και μη θρεπτικά συστατικά. Αντιοξειδωτικές βιταμίνες, κυρίως C (φράουλες, ακτινίδιο, ρόκα, μπρόκολο, πατάτες) και Ε(σπαράγγια, σπανάκι, μαρούλι). Παράλληλα, ιδιαίτερη αντιοξειδωτική σημασία έχουν και τα μη θρεπτικά συστατικά, δηλαδή συστατικά που βρίσκονται στις τροφές και τους προσδίδουν τις κύριες οργανοληπτικές τους ιδιότητες και δεν έχουν θρεπτική αξία (όπως οι βιταμίνες) και είναι η κουερσιτίνη (μήλο), ισοφλαβόνες (σόγια), νασουνίνη (μελιτζάνα) κα. Τουλάχιστον 5 μερίδες φρούτων και λαχανικών θα πρέπει να καταναλώνουμε ημερησίως, σύμφωνα με τις συστάσεις επίσημων διεθνών φορέων Διατροφής.

Ψάρια Πρόσφατες μελέτες έχουν δείξει ότι τα ω-3 λιπαρά οξέα που περιέχονται σε αυτά (και πιο συγκεκριμένα το DHA και το EPA) συμβάλλουν και στην καλή υγεία του εγκεφάλου και στη μείωση του ρυθμού απώλειας της απομνημονευτικής μας ικανότητας. Παράλληλα περιέχουν αμινοξέα που επηρεάζουν τα επίπεδα της σεροτονίνης στον εγκέφαλο, αυξάνοντας τη διάθεση και τονώνοντας τον οργανισμό. Μην ξεχνάτε λοιπόν, τουλάχιστον 2 φορές την εβδομάδα να συμπεριλαμβάνετε στο διαιτολόγιο σας ψάρια όπως τσιπούρα, φαγκρί, σαρδέλλα κ.α. Γράφει η Αποστολοπούλου Αλεξάνδρα, Διαιτολόγος - Διατροφολόγος

H άσκηση χαρίζει χρόνια

Τον τελευταίο καιρό όλο και περισσότερες έρευνες οι οποίες ασχολούνται με το πώς ο άνθρωπος θα νικήσει τον χρόνο βλέπουν το φως της δημοσιότητας. Η αλήθεια είναι ότι πάντοτε ο άνθρωπος ενδιαφερόταν για την μακροημέρευση, μόνο που τις τελευταίες δεκαετίες πληθαίνουν οι φωνές που λένε ότι μέχρι τα μέσα του αιώνα θα υπάρχει τρόπος να ζούμε παραγωγικά μέχρι τα ογδόντα έτη και συνολικά πάνω από εκατό χρόνια.
Ανεξάρτητα πάντως από ειδικότητα, όλοι οι επιστήμονες χαρακτηρίζουν την άσκηση ως τον υπ’ αριθμό ένα σύμμαχο στη βελτίωση τόσο της ποιότητας όσο και της διάρκειας της ζωής όλων μας.

Μιλώντας για άσκηση θα πρέπει να εξηγήσουμε ότι δεν αναφερόμαστε στον αγωνιστικό αθλητισμό αλλά σε ασκήσεις που μπορεί να κάνει ο καθένας, χωρίς τις περισσότερες φορές να απαιτείται ειδικός χώρος.
Τρεις είναι οι σημαντικότεροι παράμετροι μιας τέτοιας προσπάθειας: το είδος της άσκησης, η ένταση και η διάρκεια. Οι ασκήσεις που επιλέγονται θα πρέπει να κινητοποιούν μεγάλες μυϊκές ομάδες, να επαναλαμβάνονται τουλάχιστον τρεις έως πέντε φορές την εβδομάδα και να πραγματοποιούνται με το 60-70% της μέγιστης ικανότητας του ατόμου.
Μέσα από ένα τέτοιο πρόγραμμα άσκησης, τα οφέλη που προκύπτουν αφορούν κυρίως τους εξής τομείς:

• Τη βελτίωση του μυϊκού συστήματος. Αυξάνοντας κάποιος τη μυϊκή του μάζα, διατηρεί τον μεταβολισμό του σε υψηλά επίπεδα, δεν παίρνει βάρος εύκολα και κατά συνέπεια κινδυνεύει λιγότερο από παχυσαρκία και ότι αυτή συνεπάγεται (σακχαρώδης διαβήτης, καρδιοπάθειες κ.α). Εκτός αυτού όμως, η αύξηση ή η διατήρηση του μυϊκού ιστού έχει ως αποτέλεσμα να επιβαρύνονται λιγότερο τα οστά του σώματός μας και κυρίως η σπονδυλική στήλη και τα οστά της λεκάνης, να απαιτείται λιγότερη ενέργεια για την πραγματοποίηση μιας προσπάθειας και να αποφεύγονται οι τραυματισμοί. Υπάρχουν εκατοντάδες ασκήσεις που μπορούν να γίνουν, αλλά οι κάμψεις, οι κοιλιακοί, οι έλξεις σε μονόζυγο συστήνονται για τους αρχάριους. Στο γυμναστήριο βέβαια υπάρχουν πάρα πολλές άλλες, ανάλογα με το επίπεδο και τους στόχους του κάθε ανθρώπου.

• Τη βελτίωση του καρδιοαναπνευστικού συστήματος. Άτομα που ασκούνται τακτικά έχουν έως και 50% μικρότερες πιθανότητες να εμφανίσουν υπέρταση, ενώ έως 30% μικρότερες πιθανότητες για καρδιακό επεισόδιο.
  Αυτό όμως που είναι εντυπωσιακό είναι η συμβολή της άσκησης στην οικονομία των παλμών της καρδιάς και κατ΄ επέκταση στην προστασία της. Σε ένα μέσο άνθρωπο ο καρδιακός μυς χτυπάει με συχνότητα 70 παλμούς ανά λεπτό. Σε έναν αθλητή μπορεί να φτάσει ακόμη και τους 50 παλμούς ανά λεπτό. Αντιλαμβάνεται κανείς πόσο λιγότερη φθορά έχει η καρδιά ενός αθλητή μετά από χρόνια. Ασκήσεις που μπορούν να βοηθήσουν εδώ είναι το τζόκινγκ (ακόμη και η πεζοπορία), το ποδήλατο, το κολύμπι ή ο συνδυασμός αυτών.
  Αυτού του είδους οι δραστηριότητες είναι ιδανικές για τη μείωση του λίπους, και αν συνδυαστούν με ένα πρόγραμμα απώλειας βάρους φέρνουν θεαματικά αποτελέσματα.

• Τη διάθεση. Είναι φανερό ότι μετά από άσκηση μέτριας έντασης η διάθεση αυξάνεται και κυριαρχεί ένα ευχάριστο συναίσθημα. Αυτό συμβαίνει ίσως λόγω της έκκρισης κάποιων ορμονών αλλά και λόγω της αποβολής του άγχους που κυριαρχεί κατά τη διάρκεια της ημέρας.

Εξάλλου οι άνθρωποι που ασκούνται συστηματικά παραμένουν περισσότερα χρόνια ενεργοί και μάλιστα φαίνεται ότι έχουν και περισσότερο ποιοτική σεξουαλική ζωή. Ένα φαινόμενο που παρατηρείται ιδιαίτερα στις γυναίκες είναι η παραίτηση από την ενεργή σεξουαλική ζωή όταν αυξηθεί πολύ το βάρος τους. Από την άλλη πλευρά, πολλοί άνδρες μειώνουν με τα χρόνια τις σεξουαλικές επαφές καθώς αντιμετωπίζουν μυϊκή κόπωση και προβλήματα δύσπνοιας, αποτέλεσμα της καθιστικής ζωής και της μηδαμινής άσκησης.
Δραστηριότητες που μπορούν βοηθήσουν εδώ είναι οι διατάσεις (αυξάνουν την ελαστικότητα των μυών), η σουηδική γυμναστική αλλά και το τένις, οι αθλοπαιδιές (μπάσκετ, βόλεϊ, ποδόσφαιρο 5Χ5), η κολύμβηση κ.α. Επίσης δραστηριότητες που έχουν να κάνουν με τη φύση (πεζοπορία, κηπουρική) μπορούν να συμβάλουν στην καλή διάθεση.
Πρέπει να γίνει σαφές ότι τα οφέλη που προαναφέραμε παρατηρούνται μόνο όταν γυμνάζεται κάποιος συστηματικά. Έρευνες δείχνουν ότι πρωταθλητές οι οποίοι μετά από κάποια ηλικία σταμάτησαν να γυμνάζονται είχαν τον ίδιο μέσο όρο ζωής με άλλους μη αθλητές.
Αντίθετα, αυτοί που εξακολούθησαν και μετά το πέρας της αθλητικής τους καριέρας να ασκούνται είχαν πιθανότητες να ζήσουν μέχρι και εφτά χρόνια περισσότερο.
Τελειώνοντας, θα λέγαμε ότι δεν υπάρχει απαγορευτική ηλικία προκειμένου κάποιος να αρχίσει να ασκείται. Φαίνεται ότι άσκηση στην τρίτη ηλικία μπορεί να συμβάλει στη διατήρηση λειτουργιών όπως η όραση, η αφή και η ακοή, που συνήθως μειώνονται, ενώ ακόμη και τότε μπορεί να επιτευχθεί αύξηση της μυϊκής μάζας. Σηκωθείτε λοιπόν από τον καναπέ και επιλέξτε ότι σας εκφράζει. Η ανταμοιβή θα είναι όχι μόνο περισσότερα χρόνια, αλλά κυρίως πιο όμορφες μέρες.

Γράφει: Αντωνίου Παντελής, Καθηγητής Φυσ. Αγωγής

Άσκηση και Απώλεια Βάρους: Μύθοι και πραγματικότητα

Η κοιλιά πέφτει κάνοντας κοιλιακούς. ΜΥΘΟΣ

Oι περισσότεροι άνθρωποι έχουν κάποια σημεία στο σώμα τους στα οποία αποθηκεύουν κατά βάση το λίπος. Για να χρησιμοποιηθεί μέρος της αποθηκευμένης ενέργειας απαιτείται αερόβια άσκηση υπομέγιστης έντασης (60%) για τουλάχιστον μισή ώρα. Από αυτό το σημείο και έπειτα, ο οργανισμός χρησιμοποιεί ως κύριο καύσιμο το λίπος.
Συνήθως, οι κοιλιακοί διαρκούν μερικά δευτερόλεπτα, χρονικό διάστημα το οποίο δεν είναι ικανό για την παροχή ενέργειας από τις αποθήκες λίπους του σώματός μας. Κάνοντας κοιλιακούς, απλά γυμνάζουμε τους μύες μας. Αυτοί όμως συνεχίζουν να καλύπτονται από λιπώδη ιστό και επομένως οι προσδοκίες μας δεν επαληθεύονται.

Η αερόβια άσκηση συμβάλλει στη βελτίωση του τοπικό πάχους. ΑΛΗΘΕΙΑ

Η αερόβια άσκηση πραγματικά βοηθάει στο τοπικό πάχος. Αυτό που πρέπει να γίνει σαφές είναι ότι το λίπος μειώνεται από το σώμα μας συνολικά και όχι τοπικά. Από τα σημεία που υπάρχει τοπικό λίπος υπάρχει και μεγαλύτερη απώλεια. Πολλοί άνθρωποι δεν καταφέρνουν να πιάσουν τον στόχο τους είτε γιατί τα πρότυπά τους είναι λάθος είτε γιατί η κατασκευή του σώματός του (ανοιχτή λεκάνη) είναι τέτοια. Πάντως, μπορεί να υπάρξει σημαντική βελτίωση στην εικόνα του σώματος με προσεκτική διατροφή και άσκηση ετών.

Η σάουνα βοηθά στην απώλεια λίπους. ΜΥΘΟΣ

H αλήθεια είναι ότι η σάουνα επιταχύνει την κυκλοφορία του αίματος, αυξάνει το βασικό μεταβολισμό, βοηθάει στη νευρομυϊκή χαλάρωση και συμβάλλει στην αποβολή υγρών. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο βγαίνοντας κάποιος από τη σάουνα διαπιστώνει στη ζυγαριά την απώλεια βάρους. Αύξηση του βασικού μεταβολισμού υπάρχει, αλλά η διάρκεια είναι μικρή ώστε να έχει σημαντικό αποτέλεσμα. Βοηθάει πάντως στην αποβολή τοξινών από τον οργανισμό μας, οι οποίες αποβάλλονται μαζί με τον ιδρώτα.

Η γυμναστική 'σφίγγει' το λίπος. ΜΥΘΟΣ

Η γυμναστική όχι μόνο δεν 'σφίγγει' το λίπος, αλλά αυξάνει τις καύσεις και συνεπώς την απώλειά του. Κάποια άτομα νιώθουν ή δείχνουν 'φουσκωμένα'. Αυτό μπορεί να οφείλεται είτε στην κατακράτηση υγρών είτε στην αύξηση της μυϊκής τους μάζας, η οποία πάντως δέχεται προσαρμογές, τουλάχιστον έπειτα από οκτώ εβδομάδες συστηματικής άσκησης και όχι στο 'μπλοκάρισμα' του λίπους στο σώμα τους. Ο μοναδικός ενδοιασμός που μπορεί να έχει κάποιος είναι λόγω της πιθανότητας προβλημάτων στα γόνατα και τη μέση, εξαιτίας του βάρους.

H πρωτεΐνη θα πρέπει να λαμβάνεται πριν ή λίγο μετά την προπόνηση. ΑΛΗΘΕΙΑ

Οι πρωτεΐνες θα πρέπει να λαμβάνονται μέχρι 2 ώρες πριν ή μετά την επιβάρυνση. Αυτό το χρονικό διάστημα είναι το πιο κατάλληλο για την καλύτερη επεξεργασία τους από τον οργανισμό. 1,5-1,8 γραμμάρια πρωτεΐνης ανά κιλό σωματικού βάρους είναι η ποσότητα που χρειάζεται το σώμα του ασκούμενου. Μεγαλύτερη ποσότητα μπορεί να προκαλέσει προβλήματα στα νεφρά αλλά και ανεπιθύμητη αύξηση βάρους. Αυτό που παίζει πάντως σημαντικό ρόλο είναι βιολογική αξία των πρωτεϊνών. Ανώτερης βιολογικής αξίας είναι οι πρωτεΐνες που προέρχονται από ζωϊκές πηγές, κυρίως το αυγό αλλά και το κρέας, το ψάρι και το κοτόπουλο.

Η αερόβια άσκηση συμβάλλει στη μείωση της κυτταρίτιδας. ΑΛΗΘΕΙΑ

Το πρόβλημα της κυτταρίτιδας έχει να κάνει με την εναπόθεση λίπους τοπικά και την κακή λειτουργία του κυκλοφορικού. Η αερόβια άσκηση συμβάλλει τόσο στην καλύτερη κυκλοφορία του αίματος στην περιοχή όσο και στη μείωση του λίπους.
Η λύση του μασάζ ή οι κρέμες έχουν μόνο προσωρινά αποτελέσματα και πολλές φορές χειροτερεύουν τα πράγματα. Εκτός από την άσκηση, σημαντικό ρόλο παίζει η διατροφή. Ο συνδυασμός των δύο μπορεί να φέρει, η αλήθεια είναι μετά από κόπο, θεαματικά αποτελέσματα.


Γράφει: Αντωνίου Παντελής, Καθηγητής Φυσ. Αγωγής

Άσκηση και Υπέρταση

Η άσκηση αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο της πρόληψης, της θεραπείας και του ελέγχου της πίεσης. Οι πάσχοντες από αρτηριακή υπέρταση οφείλουν να ακολουθούν προγράμματα θεραπευτικής άσκησης.Το πρόγραμμα πρέπει να συνταγογραφείται από ειδικούς ιατρούς και να εξατομικεύεται ανάλογα με τον ασθενή.

Η άσκηση σε υπερτασικούς παρουσιάζει ιδιαιτερότητες λόγω της διαστολικής δυσλειτουργίας που είναι συχνή εξαιτίας της συνυπάρχουσας συνήθως καρδιακής υπερτροφίας, ισχαιμίας, και της μεγάλης ηλικίας που επηρεάζουν την καρδιακή λειτουργία και προκαλούν διαταραχές στις αιμοδυναμικές παραμέτρους καθώς και λόγω νευρο-ορμονικών και αγγειακών παραγόντων που μειώνουν την αντοχή των υπερτασικών στην κόπωση της άσκησης. Στο σχεδιασμό των προγραμμάτων πρέπει να λαμβάνονται επιπλέον υπόψη οι λειτουργικές δυνατότητες και οι συνοδές παθήσεις (π.χ. ορθοπαιδικά προβλήματα) των ασθενών.

Οι βασικές συστάσεις στους ασθενείς με υπέρταση αφορούν στην καθιέρωση συστηματικής φυσικής δραστηριότητας στον τρόπο ζωής και στον έλεγχο του σωματικού τους βάρους.

Όσον αφορά τις ασκήσεις οι ασκήσεις φόρτισης, δηλαδή οι αερόβιες ασκήσεις μεταφοράς βάρους (περπάτημα-δυναμική βάδιση, χορός, ποδήλατο, κολύμβηση) που γυμνάζουν μεγάλες μυικές ομάδες είναι οι σημαντικότερες. Άσκηση με ένταση στο 40-70% της μέγιστης καρδιακής συχνότητας φαίνεται να μειώνει την αρτηριακή πίεση εξίσου ή και περισσότερο από εξάσκηση σε μεγαλύτερη ένταση. Η διάρκεια της άσκησης πρέπει να κυμαίνεται από 30-60 λεπτά και η συχνότητά της από 3-7 φορές την εβδομάδα. Ιδανική περίπτωση αποτελεί η καθημερινή αερόβια άσκηση, διότι κατά αυτό τον τρόπο ο υπερτασικός ασθενής αξιοποιεί τη μείωση της αρτηριακής πίεσης που ακολουθεί την άσκηση και που διαρκεί για πολλές ώρες. Οι ασκήσεις ενδυνάμωσης (με αντιστάσεις) αποτελούν συμπλήρωμα των προγραμμάτων και είναι δευτερεύουσας σημασίας. Πρόκειται για ασκήσεις ενδυνάμωσης με μικρή αντίσταση της τάξης του 40% του βάρους της μέγιστης δύναμης, δηλαδή του βάρους που υποθετικά θα μπορούσε για παράδειγμα να σηκώσει ο ασθενής σε μια επανάληψη. Χρειάζεται από 1 σετ των 15 επαναλήψεων στις μεγάλες μυικές ομάδες.

Θα πρέπει να σημειωθεί πως κατά την εκτέλεση των προγραμμάτων ιδιαίτερης προσοχής χρήζουν οι ακόλουθες οδηγίες:

Η αθλητική δραστηριότητα δεν πρέπει να ξεκινάει αν η συστολική πίεση ηρεμίας είναι μεγαλύτερη από 200 mmHg ή η διαστολική μεγαλύτερη από 110 mmHg.

Όσον αφορά την αλληλεπίδραση της άσκησης με τα φάρμακα που λαμβάνουν οι υπερτασικοί ασθενείς είναι γνωστό πως τα διουρητικά δυνητικά μπορούν να προκαλέσουν αρρυθμίες κατά την άσκηση, ενώ διαταράσσουν και τη θερμορύθμιση σε ζεστό περιβάλλον κάτι που προκαλούν και οι β-αναστολείς που επιπλέον μειώνουν τις λειτουργικές δυνατότητες κατά την άσκηση. Επίσης οι α-αναστολείς και οι αναστολείς των διαύλων ασβεστίου μπορεί να προκαλέσουν υπόταση μετά την άσκηση γι αυτό χρειάζεται να υπάρχει και περίοδος χαλάρωσης κατά το τέλος του προγράμματος της άσκησης.

Υπάρχουν και άλλοι <κίνδυνοι> που εξατομικεύονται ανάλογα με τις τιμές συστολικής και διαστολικής πίεσης του αθλούμενου.

Τα ανωτέρω υποδηλώνουν πως η άσκηση ωφελεί τους υπερτασικούς, η πραγματοποίησή της όμως πρέπει να γίνεται με σωστό πλάνο και στηριζόμενη σε επιστημονικά κριτήρια, ώστε οι ασθενείς να μπορούν να αποκομίσουν οφέλη χωρίς περαιτέρω κινδύνους για την υγεία τους. Γράφει ο Δρ. Ιωάννης Διονυσιώτης, Φυσίατρος - Ιατρός Αποκατάστασης Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών idiony@otenet.gr

Αντιμετωπίστε τη συναισθηματική λαιμαργία

Ο άνθρωπος γεννιέται με τους ιδανικούς ρυθμιστικούς μηχανισμούς. Το βρέφος τρώει μόνο όταν πεινάει και σταματάει να τρώει μόλις νιώσει ικανοποίηση και κορεσμό. Η διαδικασία αυτή ονομάζεται ενστικτώδης ή ενδογενώς ρυθμιζόμενη κατανάλωση τροφής. Σε αυτή τη βάση πρέπει να επαναπροσανατολιστεί η κατανάλωση φαγητού για τον καθέναν που επιδιώκει ένα υγιές και σταθερό βάρος.

Στην πραγματικότητα, το στοίχημα αυτό είναι δύσκολο, καθώς σήμερα η κατανάλωση φαγητού έχει συνδεθεί σχεδόν με όλα τα συναισθήματα του ανθρώπου. Τρώμε για να αντιμετωπίσουμε το άγχος και τη νευρικότητα, τρώμε για να απαλύνουμε τη στεναχώρια μας και να νιώσουμε καλύτερα, τρώμε για να γιορτάσουμε όταν είμαστε χαρούμενοι. Η κατανάλωση φαγητού συχνά συνδέεται και με την ανία ή το θυμό καθώς και με τη χαμηλή αυτοπεποίθηση και αυτοεκτίμιση.

Η πρόσληψη τροφής σε απάντηση των διαφόρων ψυχολογικών καταστάσεων που αναφέρονται παραπάνω ονομάζεται συναισθηματικό φαγητό ή κατανάλωση φαγητού συσχετιζόμενη με συναισθήματα και αποτελεί την κυριότερη διαταραχή διατροφικής συμπεριφοράς στον ανεπτυγμένο κόσμο.

Η καθαρή σκέψη και η λογική είναι τα βασικότερα όπλα στην καταπολέμιση του 'συναισθηματικού φαγητού', ενώ οι παρακάτω στρατηγικές μπορούν να σας βοηθήσουν σε αυτήν την κατεύθυνση.

Αναγνωρίστε την πείνα σας

Καταρχήν, μάθετε να αναγνωρίζετε και να μπορείτε να αξιολογήσετε την πείνα σας. Πριν ξεκινήσετε να τρώτε αψυχολόγητα, βαθμολογείστε το αίσθημα πείνας που νιώθετε χρησιμοποιώντας τους αριθμούς από 1 έως 5. Ο αριθμός 1 ανιστοιχεί στo ασθενέστερο αίσθημα πείνας, ενώ το 5 στο ισχυρότερο. Επειδή πολύ συχνά τρώμε χωρίς πραγματικά να πεινάμε η βαθμολόγιση αυτή θα σας βοηθήσει να αποφεύγετε υπερκατανάλωση φαγητού όταν δεν υπάρχει οργανική ανάγκη.

Φτιάξτε λίστα καθημερινών ασχολιών

Σαν δεύτερο βήμα κατασκευάστε μία λίστα καθημερινών δραστηριοτήτων που μπορείτε να κάνετε ώστε να αποφύγετε το φαγητό. Για παράδειγμα, κάντε έναν περίπατο, ακούστε μουσική, κάντε τηλέφωνο σε έναν φίλο, κάντε ένα ντους, κάντε δουλειές στο σπίτι, ασχοληθείτε με τον κήπο, διαβάστε ένα βιβλίο. Σε αυτές τις δραστηριότητες μπορείτε να καταφεύγετε όταν νιώθετε ότι θέλετε να φάτε. Αποφύγετε το να παρακολουθήσετε τηλεόραση, καθώς η ανία και τα ερεθίσματα από τις διαφημίσεις μπορεί να σας αυξήσουν τη διάθεση για κατανάλωση φαγητού.

Κρατήστε ημερολόγιο καταγραφής τροφίμων

Η τήρηση ενός ημερολογίου κατανάλωσης τροφίμων θα μπορούσε να βοηθήσει στην καλύτερη κατανόηση των ωρών της ημέρας αλλά και των συνθηκών που σας οδηγούν στη συναισθηματική κατανάλωση του φαγητού.

Συνεπώς, θα μπορούσατε να αποφύγετε να είστε σπίτι εκείνες τις χρονικές στιγμές της ημέρας, καθώς και να αποφεύγετε τις καταστάσεις που συνδέονται με υπερφαγία.

Άμεση πρόσβαση σε υγιεινά σνακς

Φτιάξτε μια λίστα με 3-4 υγιεινά σνακς που σας ικανοποιούν και φροντίστε να υπάρχει άμεση πρόσβαση σε αυτά, ώστε μόλις νιώθετε ότι θέλετε να τσιμπολογήσετε κάτι να τρώτε πάντα αυτά τα προϊόντα. Για παράδειγμα, κάποια φρούτα, γιαούρτι ή γάλα χαμηλά σε λιπαρά, κάποια λαχανικά, κάποια κράκερς σικάλεως.

Ο ρόλος της άσκησης

Η φυσική δραστηριότητα είναι μια πολύ ποιοτική καθημερινή συνήθεια, η οποία μας κρατάει πάντα μακριά από τη συναισθηματική κατανάλωση φαγητού. Μέσω της φυσικής δραστηριότητας, συναισθήματα όπως η οργή, η νευρικότητα, το άγχος διοχετεύονται και μπορούμε να απαλλαγούμε από αυτά. Επιπρόσθετα, η φυσική δραστηριότητα μας απασχολεί για κάποια ώρα, με αποτέλεσμα εκ των πραγμάτων να αποφεύγεται η συναισθηματική κατανάλωση του φαγητού, ενώ το ίδιο ισχύει και για το χρονικό διάστημα πριν και μετά την άσκηση.

Επαρκής ύπνος

Τέλος, έχει φανεί από επιστημονικές μελέτες ότι στα άτομα που τείνουν να μην κοιμούνται επαρκώς, τα φαινόμενα συναισθηματικής υπερφαγίας πολλαπλασιάζονται. Αυτό συμβαίνει καθώς η αποχή από τον ύπνο μείωνει τα επίπεδα της λεπτίνης στον ανθρώπινο οργανισμό, μιας ορμόνης που ρυθμίζει την όρεξη και συμμετέχει στο μηχανισμό του κορεσμού μετά από γεύματα. Εξάλλου, ο υγιής ύπνος παρέχει πνευματική διαύγεια και καλύτερο έλεγχο των συναισθημάτων του ανθρώπου.

Βασική αρχή μιας ισορροπημένης διατροφής είναι η αποδέσμευση των συναισθηματικών μεταπτώσεων από την κατανάλωση φαγητού, που οφείλει να είναι στόχος όλων μας. Οι παραπάνω στρατηγικές μπορούν να βρουν εφαρμογή στην καθημερινή μας ζωή και να μας βοηθήσουν στην επίτευξη αυτού του δύσκολου στόχου. Γράφει: Δημητρούλης Εμμανουήλ MSc, Κλινικός Διαιτολόγος-Διατροφολόγος

Κατανάλωση καφείνης και αθλητισμός

Η καφεΐνη είναι μια φυσική ένωση που βρίσκεται σε πολλές από τις τροφές και ποτά που καταναλώνουμε καθημερινά (καφές, τσάι, αναψυκτικά τύπου cola, σοκολάτα, χυμοί με καφεΐνη). Θεωρείται τοξική ουσία και έχει ισχυρές επιδράσεις στην ανθρώπινη φυσιολογία. Είναι διεγερτικό του κεντρικού νευρικού συστήματος και ενισχύει τις ψυχολογικές διεργασίες. Έχει έντονες συνέπειες στις μεταβολικές διεργασίες και διεγείρει τη λειτουργία της καρδιάς, την κυκλοφορία του αίματος και την έκκριση της επινεφρίνης (αδρεναλίνης).


Η επινεφρίνη σε συνδυασμό με την καφεΐνη μπορούν να επιφέρουν μυϊκή συστολή, αυξάνουν το ρυθμό διάσπασης μυϊκού και ηπατικού γλυκογόνου, αυξάνουν την απελευθέρωση των ελεύθερων λιπαρών οξέων από το λιπώδη ιστό και αυξάνουν τη χρήση μυϊκών τριγλυκεριδίων. Η κύρια επίδραση που παρατηρείται κατά την ηρεμία είναι η αύξηση της συγκέντρωσης των ελεύθερων λιπαρών οξέων στο αίμα.


Η καφεΐνη χρησιμοποιείται ευρέως από αθλητές, καθώς έχει υποστηριχθεί ότι βελτιώνει την αθλητικά απόδοση. Η εύκολη πρόσβαση, η χαμηλή τιμή και η απουσία σοβαρών παρενεργειών καθιστά την καφείνη ένα από τα δημοφιλέστερα συμπληρώματα στον τομέα της αθλητικής διατροφής. Η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή επιτρέπει κατανάλωση μικρής ποσότητας καφεΐνης, ενώ υπέρβαση του νόμιμου ορίου απέκκρισης καφεΐνης στα ούρα αποτελεί αιτία αποκλεισμού.

Η δοσολογία και ο χρόνος λήψης της καφεΐνης πριν τη δραστηριότητα, ώστε να υπάρχει βελτίωση της απόδοσης, ποικίλλουν σημαντικά και φαίνεται να υπάρχουν σημαντικές διατομικές διαφορές. Πρόσληψη 3-8 mg καφεΐνης ανα κιλό σωματικού βάρους του αθλούμενου προτείνεται έτσι ώστε και η απέκκριση μέσω των ούρων να μην υπερβαίνει τα νόμιμα όρια. Επιπλέον, οι μελέτες δείχνουν ότι η μέγιστη συγκέντρωση καφεΐνης στο πλάσμα ανιχνεύονται σε 15-60 λεπτά μετά τη λήψη. Συνεπώς, ο ιδανικός χρονισμός πρόσληψης του συμπληρώματος καθορίζεται σε 60-90 λεπτά πριν την έναρξη της δραστηριότητας.

Ο όγκος των επιστημονικών μελετών φανερώνει ότι η πρόσληψη καφεΐνης βελτιώνει την αερόβια αντοχή και αυξάνει το χρόνο εξάντλησης σε δραστηριότητα διάρκειας 30-60 λεπτών. Η ταχύτητα και η δύναμη σε αυτές τις δραστηριότητες μπορεί επίσης να είναι αυξημένη λόγω της καφεΐνης, όμως δεν συμβαίνει το ίδιο για δραστηριότητες υψηλής αντοχής και διάρκειας άνω των 90 λεπτών, ενώ το ίδιο αναποτελεσματική φαίνεται και σε έντονη δραστηριότητα μικρής διάρκειας.

Ο συνδυασμός καφεΐνης και εφεδρίνης φαίνεται να είναι πιο αποτελεσματικός στην αύξηση της απόδοσης σε δραστηριότητες ποικίλης διάρκειας, όμως οι παρενέργειες της συνδυασμένης χρήσης καφεΐνης και εφεδρίνης είναι πολύ σοβαρές, ενώ έχουν αναφερθεί ακόμα και θάνατοι αθλητών.

Γράφει: Δημητρούλης Εμμανουήλ MSc, Κλινικός Διαιτολόγος-Διατροφολόγος

Η κατάλληλη διατροφή πριν και μετά την άσκηση

Η κατανάλωση γεύματος πριν από την προπόνηση, σε αντίθεση με την προπόνηση σε κατάσταση νηστείας, έχει αποδειχθεί ότι βελτιώνει την απόδοση. Το γεύμα ή το σνακ πριν από μια έντονη προπόνηση θα πρέπει να ικανοποιεί δύο συνθήκες. Αφενός, ο αθλούμενος κατά τη διάρκεια της άσκησης δεν θα πρέπει να πεινάει και να εμφανίσει έλλειψη ενέργειας, αφετέρου είναι επιθυμητό να μην υπάρχει άπεπτη τροφή στο στομάχι του.

Οι γενικές οδηγίες που θα πρέπει να ακολουθούνται για γεύματα και για σνακ είναι οι παρακάτω:

• να είναι επαρκή σε υγρά, ώστε να διατηρείται ικανοποιητική κατάσταση υδάτωσης
• να είναι χαμηλά σε λίπος και φυτικές ίνες, ώστε να διευκολύνεται η γαστρική εκκένωση και να ελαχιστοποιούνται οι πιθανότητες γαστρεντερικών διαταραχών
• να είναι πλούσια σε υδατάνθρακες, ώστε να διατηρείται σταθερή η γλυκόζη στο αίμα και να μεγιστοποιούνται τα αποθέματα γλυκογόνου
• να είναι μέτριας περιεκτικότητας σε πρωτεΐνη
• να απαρτίζονται από τρόφιμα οικεία στον αθλητή

Το μέγεθος και η χρονική κατανάλωση του γεύματος πριν από την άσκηση είναι αρνητικά αλληλοσυσχετιζόμενα. Όσο πιο κοντά χρονικά στην άσκηση καταναλώνεται ένα γεύμα, τόσο πιο μικρό θα πρέπει να είναι, ώστε να υπάρχει περιθώριο για την πλήρη κένωση του στομάχου. Εάν υπάρχει περισσότερος διαθέσιμος χρόνος πριν από την προπόνηση, μπορεί να καταναλωθεί μεγαλύτερο γεύμα.
Από μελέτες φάνηκε ότι η αθλητική απόδοση βελτιώθηκε με την κατανάλωση γεύματος με 200-300 γρ. υδατανθράκων 3 με 4 ώρες πριν από την άσκηση. Οι συστάσεις για κατανάλωση υδατανθράκων εντός μιας ώρας πριν από την άσκηση είναι αμφιλεγόμενες, αφού παλαιότερες μελέτες έδειξαν ότι η πρακτική αυτή οδηγεί σε υπογλυκαιμία και πρόωρη κόπωση, ενώ πιο πρόσφατες μελέτες ή δεν αναφέρουν καμία επίδραση είτε αναφέρουν ευεργετικά αποτελέσματα της σίτισης εντός μιας ώρας πριν από την άσκηση στην απόδοση των αθλουμένων.
Παρόλα αυτά, θα πρέπει πάντα να δίδεται έμφαση στις ατομικές ανάγκες του κάθε αθλουμένου.
Οι ίδιοι οι αθλούμενοι σε συνεργασία με ειδικούς σε θέματα διατροφής πρέπει να πειραματίζονται και να ανιχνεύουν τη βέλτιστη πρακτική διατροφής πριν την άσκηση που οδηγεί στη μεγιστοποίηση της απόδοσής τους.
Η χρονική λήψη και η σύσταση του προτεινόμενου γεύματος ή σνακ μετά την άσκηση εξαρτάται από τη διάρκεια και την ένταση της άσκησης. Ο ακριβής χρόνος πρόσληψης του γεύματος επηρεάζει τη σύνθεση του γλυκογόνου και τη μυϊκή ανάπτυξη στο χρονικό διάστημα μετά την άσκηση.
Ένα γεύμα με υψηλή περιεκτικότητα σε υδατάνθρακες υψηλού γλυκαιμικού δείκτη και πρωτεΐνη πρέπει να προσλαμβάνεται το συντομότερο δυνατόν μετά τη λήξη της άσκησης. Οι υδατάνθρακες θα βοηθήσουν στην αποκατάσταση του μυϊκού και ηπατικού γλυκογόνου, ενώ τα αμινοξέα των πρωτεϊνών συμμετέχουν στην επιδιόρθωση των μυϊκών ινών και βοηθούν στη βέλτιστη μυϊκή ανάπτυξη. Η περιεκτικότητα του μετα την άσκηση γεύματος σε λίπος δεν φαίνεται να επηρεάζει τις παραπάνω διεργασίες αποκατάστασης.
Το γεύμα πριν και μετά το γυμναστήριο βοηθά στη βελτίωση της ποιότητας της προπόνησης και μπορεί να οδηγήσει στην επίτευξη των βέλτιστων αποτελεσμάτων στο σώμα του αθλουμένου. Ποτέ δεν ασκούμαστε μετά από νηστεία ωρών, ούτε όμως και με γεμάτο στομάχι, ενώ όσο γρηγορότερα προσλάβουμε γεύμα μετά το πέρας της προπόνησης, τόσο καλύτερα θα είναι τα αποτελέσματα αυτής.



Γράφει: Δημητρούλης Εμμανουήλ MSc, Κλινικός Διαιτολόγος-Διατροφολόγος

Ποια η επίδραση της χοληστερόλης των τροφών στη χοληστερόλη του αίματος;

Ποια η επίδραση της χοληστερόλης των τροφών στη χοληστερόλη του αίματος;

Είναι ευρέως γνωστό ότι οι κυριότεροι παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση καρδιαγγειακών νοσημάτων, στους οποίους μπορούμε να επέμβουμε είναι οι εξής:

• Κάπνισμα
• Υψηλή αρτηριακή πίεση (Υπέρταση)
• Υψηλά επίπεδα χοληστερόλης
• Έλλειψη άσκησης
• Άγχος

Υπολογίζεται ότι η βαρυτήτα της υπερχοληστερολαιμίας είναι μεγαλύτερη σε σχέση με τους υπόλοιπους παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση καρδιαγγειακών παθήσεων. Αυτό αποδεικνύεται και από αποτελέσματα ερευνών τα οποία δείχνουν ότι μία μείωση της τάξης του 10% στη χοληστερόλη του αίματος, έχει ως αποτέλεσμα τη σημαντική μείωση του κινδύνου για εμφάνιση στεφανιαίας νόσου, όπως φαίνεται και παρακάτω. Μείωση κινδύνου για στεφανιαία νόσο ανα ηλικιακές ομάδες: 40 ετών: 50% 50 ετών: 40% 60 ετών: 30% 70 ετών: 20% 

Σύμφωνα με νεώτερα ερευνητικά στοιχεία, από την μελέτη ΑΤΤΙΚΗ, μπορεί να γίνει η υπόθεση ότι περίπου 3 εκατομμύρια Έλληνες πάσχουν από υπερχοληστερολαιμία. Επίσης, αποδεικνύεται ότι η Μεσογειακή Δίαιτα μπορεί να βοηθήσει σημαντικά στη μείωση τόσο της χοληστερόλης, όσο και των υπόλοιπων λιπιδίων στο αίμα. 

Συγκεκριμένα, φάνηκε ότι στην ομάδα των ατόμων που ακολουθούσαν Μεσογειακή Διατροφή, παράλληλα με φαρμακευτική αγωγή, παρατηρήθηκε 9% μεγαλύτερη μείωση της ολικής και 19% μεγαλύτερη μείωση της LDL (κακή) χοληστερόλης, σε σχέση με την ομάδα που ακολουθούσε φαρμακευτική αγωγή και 'Δυτικού τύπου' δίαιτα. Επιπλέον, ιδιαίτερα σημαντικό είναι το εύρημα ότι σχετικά με την πρωτογενή πρόληψη οι προσπάθειές μας πρέπει να επικεντρώνονται στο τμήμα εκείνο του πληθυσμού που έχει χαμηλότερο μορφωτικό επίπεδο και εμφανίζει μεγαλύτερο κίνδυνο. 

Από την πανευρωπαϊκή μελέτη Ε.Π.Ι.Κ. διαπιστώνεται ότι υψηλότερα επίπεδα χοληστερόλης στο αίμα εμφανίζουν τα άτομα με χαμηλότερο επίπεδο εκπαίδευσης, ενώ και τα επίπεδα της HDL (καλής) χοληστερόλης είναι χαμηλότερα. Συνεπώς, το πρόβλημα της υπερχοληστερολαιμίας δεν αντιμετωπίζεται με τις περίπλοκες οδηγίες που δίνονται συνεχώς στους ασθενείς, ούτε με τις δυσνόητες χημικές αναλύσεις που περιλαμβάνονται στις ετικέτες τροφίμων.

Ένας απλός και αποδεδειγμένα αποτελεσματικός τρόπος για την αντιμετώπιση της υπερχοληστερολαιμίας, χρησιμοποιώντας την κατανοητή σε όλους έννοια της συχνότητας κατανάλωσης τροφίμων, είναι τα εννέα βήματα προς την υιοθέτηση της Μεσογειακής Διατροφής:

• Υψηλή κατανάλωση ελαιόλαδου.
• Υψηλή κατανάλωση λαχανικών.
• Υψηλή κατανάλωση φρούτων.
• Υψηλή κατανάλωση δημητριακών, ιδιαίτερα ψωμιού ολικής αλέσεως.
• Υψηλή κατανάλωση οσπρίων.
• Μέτρια προς υψηλή κατανάλωση ψαριών.
• Χαμηλή κατανάλωση κρέατος και κρεατοσκευασμάτων (λουκάνικα, αλλαντικά κ.ά.)
• Μέτρια κατανάλωση γαλακτοκομικών.
• Μέτρια κατανάλωση αλκοόλ.

Είναι απαραίτητη η χοληστερόλη για τον οργανισμό μας;

Η χοληστερόλη ανήκει στην κατηγορία των λιπών και έχει σημαντική φυσιολογική σημασία για τον οργανισμό. Ειδικότερα, είναι απαραίτητη για τη δόμηση των μεμβρανών των κυττάρων, για την παραγωγή και το μεταβολισμό κάποιων ορμονών και για το μεταβολισμό της βιταμίνης D. Όλες οι παραπάνω μεταβολικές διεργασίες είναι πρωταρχικής ανάγκης για τον οργανισμό, γεγονός που καθιστά τη χοληστερόλη απαραίτητη για την ίδια τη ζωή. Γίνεται, όμως, επικίνδυνη όταν υπάρχει στο αίμα μας σε μεγαλύτερη ποσότητα από την απαραίτητη. Στο σημείο αυτό, βέβαια, θα πρέπει να αναφερθεί και ο διαχωρισμός της χοληστερόλης στα δύο βασικά της είδη:

• LDL - ‘Κακή’ χοληστερόλη. Μεταφέρει τη χοληστερόλη από το συκώτι στους ιστούς και την εναποθέτει στα τοιχώματα των αρτηριών.
• HDL - ‘Καλή’ χοληστερόλη. Απομακρύνει τη χοληστερόλη από τα τοιχώματα των αρτηριών.

Η χοληστερόλη της τροφής ανεβάζει τη χοληστερόλη στο αίμα μου;

Η πρόσληψη διατροφικής χοληστερόλης έχει αποδειχθεί ότι επηρεάζει αρνητικά τα επίπεδα της ολικής και της κακής χοληστερόλης (LDL-χοληστερόλης) στο αίμα, όχι όμως στο βαθμό που πιστεύαμε πριν από δεκαετίες. Επίσης, από μελέτες περιστατικών έχει φανεί ότι όλοι οι άνθρωποι δεν επηρεάζονται με τον ίδιο τρόπο και στον ίδιο βαθμό από τη χοληστερόλη που προσλαμβάνουμε από την τροφή.

Για παράδειγμα, ορισμένοι άνθρωποι όταν υποβάλονται σε δίαιτα υψηλή σε διατροφική χοληστερόλη δεν εμφανίζουν αύξηση στα επίπεδα της χοληστερόλης στο αίμα, ενώ άλλοι με την ίδια ποσότητα εξωγενούς χοληστερόλης παρουσιάζουν μεγάλες αυξήσεις στην ολική και LDL-χοληστερόλη. Αντίστοιχα, η επίδραση μιας δίαιτας χαμηλής σε χοληστερόλη σε υπερχοληστερολαιμικούς ασθενείς δεν προκαλεί την ίδια μείωση σε όλους τους ανθρώπους. 

Τα δεδομένα της τελευταίας δεκαετίας οδήγησαν την επιστημονική κοινότητα στο συμπέρασμα ότι οι διατροφικοί παράγοντες που επηρεάζουν το λιπιδαιμικό προφίλ είναι κυρίως τα λιπαρά της τροφής. Έτσι, έχει αποδειχθεί ότι το κορεσμένα λιπαρά (πηγές: κόκκινο κρέας, τυριά, βούτυρο, γαλακτοκομικά πλήρη σε λιπαρά κ.α.) αυξάνουν τα επίπεδα της χοληστερόλης, ενώ τα μονοακόρεστα (πηγές: ελαιόλαδο, ανεπέξαργαστοι ξηροί καρποί κ.α.) και πολυακόρεστα λιπίδια (πηγές: ψάρια, λαχανικά, ξηροί καρποί κ.α.) ευνοούν το λιπιδαιμικό προφίλ. 

Αντίθετα, η συνεισφορά της διατροφικής χοληστερόλης θεωρήθηκε μικρότερης σημασίας, δεδομένου ότι η μεγαλύτερη ποσότητα της χοληστερόλης στο αίμα προέρχεται από την ενδογενή παραγωγή. Τελευταία δεδομένα, ωστόσο, δείχνουν ότι η κατανάλωση υψηλής διατροφικής χοληστερόλης (>300mg/ ημέρα) αυξάνει το λόγο ολικής χοληστερόλης/ καλή χοληστερόλη (HDL-χοληστερόλη) και συνεπώς επηρεάζει αρνητικά το λιπιδαιμικό προφίλ. 

Οι συστάσεις για το γενικό πληθυσμό, που δεν πάσχει από υπερλιπιδαιμία, προτείνουν τον περιορισμό της πρόσληψης χοληστερόλης από την τροφή στα 300mg/ ημέρα. Αυτό συνεπάγεται ότι η πρόσληψη τροφών πλούσιων σε χοληστερόλη (π.χ. συκώτι και άλλα εντόσθια, ορισμένα οστρακοειδή, βούτυρο, αβγά κ.α.) δεν πρέπει να είναι ανεξέλεκτη. Όσον αφορά τα άτομα που πάσχουν ήδη από υπερχοληστερολαιμία οι συστάσεις περιορίζουν ακόμα περισσότερο την πρόσληψη διατροφικής χοληστερόλης στα 200mg/ ημέρα. 

Τα τρόφιμα που είναι ιδιαίτερα πλούσια σε χοληστερόλη είναι τα εντόσθια, ορισμένα οστρακοειδή και μαλάκια, το βούτυρο, ο κρόκος του αβγού και όλα τα τρόφιμα που παράγονται με βάση τα παραπάνω συστατικά, όπως τα γλυκά και τα αρτοσκευάσματα. Άλλες κατηγορίες τροφίμων που περιέχουν σημαντικές ποσότητες χοληστερόλης είναι τα κρέατα (κυρίως το αρνί και το κατσίκι), τα αλλαντικά, τα γαλακτοκομικά προϊόντα πλήρη σε λιπαρά και ιδιαίτερα τα τυριά. 

Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε ότι τα φρούτα, τα λαχανικά, τα όσπρια και τα αμυλούχα τρόφιμα (ψωμί, ρύζι, μακαρόνια κτλ.) δεν περιέχουν χοληστερόλη και φυσικά ούτε λιπαρά. Για το λόγο αυτό, τα τρόφιμα αυτά αποτελούν τη βάση της μεσογειακής διατροφής, δηλαδή πρέπει να καταναλώνονται σε ημερήσια βάση και να αποτελούν το θεμέλιο λίθο της διατροφής μας. 

Για πρόληψη, και ειδικά όταν αρχίζουμε να έχουμε κάποια παραπανίσια κιλά καλό είναι να ελέγχετε η χοληστερόλη συχνά μέχρι να βρείτε το τρόπο διατροφής σας αλλά και άσκησης που θα την σταθεροποίηση. Προληπτικές εξετάσεις αίματος προβλέπετε να γίνονται κάθε 6 μήνες ή και περισσότερο αναλόγως της ηλικίας αλλά και κατάστασης υγείας του κάθε ατόμου. 

Γράφει: Πυρογιάννη Βασιλική MSc, Κλινικός Διαιτολόγος-Διατροφολόγος

Διατροφή για να αυξήσετε τη γονιμότητα σας.

Μπορεί η διατροφή να επηρεάσει τη γονιμότητα;

Ερευνητές από Σχολή Δημόσιας Υγείας του Harvard λένε πως ναι και προτείνουν μεταξύ άλλων την κατανάλωση παγωτού και τη μειωμένη κατανάλωση κρέατος προκειμένου να αυξήσετε τη γονιμότητά σας.

Η έρευνα πραγματοποιήθηκε σε 18,000 γυναίκες οι οποίες δεν μπορούσαν να κάνουν παιδί και οι περισσοτερες από τις οποίες είχαν προβλήματα ωορρηξίας. Μέσα σε διάστημα 8 χρόνων η πλειοψηφία αυτών των γυναικών έκανε παιδί.

Από τη συγκεκριμένη μελέτη τα συμπεράσματα για τη διατροφή που μπορεί να ενισχύσει τη γονιμότητα αφορούν κυρίως γυναίκες με προβλήματα ωορρηξίας και όχι γυναίκες με ανατομικά προβλήματα όπως είναι η απόφραξη των ωαγωγών.

Υδατάνθρακες και γλυκαιμικός δείκτης
Η κατανάλωση επεξεργασμένων υδατανθράκων όπως είναι το ψωμί, το ρύζι, οι πατάτες και τα ζυμαρικά καθώς και τα ζαχαρούχα αναψυκτικά αυξάνουν τις πιθανότητες εμφάνισης προβλημάτων ωορρηξίας. Η επιλογή ανεπεξέργαστων πλούσιων σε φυτικές ίνες μπορεί να βελτιώσει τη γονιμότητα, ενώ μπορεί να προλαμβάνει την εμφάνιση διαβήτη κύησης.

Οι υδατάνθρακες επηρεάζουν τα επίπεδα του σακχάρου στο αίμα και τα επίπεδα της ινσουλίνης. Όταν τα επίπεδα ανέβουν πολύ επηρεάζουν τα επίπεδα των ορμονών που είναι απαραίτητες για την αναπαραγωγή. Με βάση τη συγκεκριμένη έρευνα δεν είναι η ποσότητα των υδατανθράκων που επηρεάζει τη γονιμότητα, αλλά το είδος. Οι γυναίκες που κατανάλωναν διατροφή υψηλή σε υδατάνθρακες με τις γυναίκες που κατανάλωναν διατροφή χαμηλή σε υδατάνθρακες είχαν τις ίδιες πιθανότητες να εμφανίσουν προβλήματα γονιμότητας. Το γλυκαιμικό φορτίο των υδατανθράκων είναι αυτό που επηρεάζει σημαντικά τα επίπεδα σακχάρου και ινσουλίνης στο αίμα. Έτσι οι γυναίκες που κατανάλωναν τροφές με υψηλό γλυκαιμικό φορτίο είχαν 92% μεγαλύτερη πιθανότητα να εμφανίσουν προβλήματα ωορρηξίας, συγκριτικά με τις γυναίκες που κατανάλωναν τροφές με χαμηλό γλυκαιμικό φορτίο. Αυτό σημαίνει ότι οι επεξεργασμένοι υδατάνθρακες ενισχύουν τις πιθανότητες προβλημάτων ωορρηξίας ενώ οι ανεπεξέργαστοι τις μειώνουν. Οι πατάτες, τα κρύα δημητριακά πρωινού, το λευκό ρύζι συνδέονται με αυξημένο κίνδυνο προβλημάτων ωορρηξίας, ενώ το μαύρο ρύζι και τα δημητριακά ολικής άλεσης αυξάνουν τις πιθανότητες σύλληψης.

Λίπη
Χρόνια τώρα οι επιστήμονες γνωρίζουν πως το σωματικό λίπος επηρεάζει την αναπαραγωγή. Οι γυναίκες με πολύ χαμηλό βάρος συχνά έχουν προβλήματα ωορρηξίας και εμμήνου ρύσεως. Από την άλλη γυναίκες με βάρος πολύ πάνω από το φυσιολογικό έχουν προβλήματα σύλληψης που μπορεί να οφείλονται στην αντίσταση στην ινσουλίνη, στην παρουσία αυξημένων συγκεντρώσεων ανδρικών αναπαραγωγικών ορμονών και στην υπερπαραγωγή λεπτίνης, μιας ορμόνης που διατηρεί στο σώμα τα επίπεδα λίπους.

Πως όμως το είδος του προσλαμβανόμενου λίπους επηρεάζει τη γονιμότητα;

Στη συγκεκριμένη έρευνα φαίνεται πως τα τρανς λιπαρά οξέα αύξησαν την πιθανότητα εμφάνισης προβλημάτων ωορρηξίας. Η αυξημένη κατανάλωση τρανς λιπαρών οξέων γίνεται σε βάρος άλλων πολύτιμων λιπαρών οξέων, όπως είναι τα πολυακόρεστα και μονοακόρεστα λιπαρά οξέα. Η ποσότητα αυτών των λιπαρών οξέων που μπορεί να δημιουργήσει πρόβλημα είναι περίπου 4g την ημέρα που αντιστοιχούν σε μια μεσαία μερίδα πατάτες τηγανιτές σε fast food ή 1 ντόνατ.

Τα τρανς λιπαρά οξέα φαίνεται πως ενεργοποιούν ή απενεργοποιούν τη λειτουργία κάποιων κυττάρων, επιδρούν στη διαδικασία της φλεγμονής και γενικότερα επηρεάζουν τη λειτουργία των κυττάρων. Τα ακόρεστα λιπαρά οξέα ενισχύουν τη γονιμότητα, αφού αυξάνουν την ευαισθησία στην ινσουλίνη και μειώνουν τη διαδικασία της φλεγμονής.

Πρωτεΐνη
Η αυξημένη κατανάλωση ζωικής πρωτεΐνης φαίνεται ότι αυξάνει τα προβλήματα γονιμότητας. Αντίθετα η φυτική πρωτεΐνη ενισχύει την πιθανότητα σύλληψης. Επίσης η ποσότητα της ζωικής πρωτεΐνης όταν είναι αυξημένη αυξάνει το κίνδυνο στειρότητας κατά 39% συγκριτικά με τη χαμηλή πρόσληψη ζωικής πρωτεΐνης. Τα αποτελέσματα αυτά δείχνουν πως η συχνή κατανάλωση οσπρίων και δημητριακών, αυξάνουν τη πιθανότητα σύλληψης συγκριτικά με τη ζωική πρωτεΐνη.

Γάλα και Παγωτό
Σύμφωνα με τη συγκεκριμένη μελέτη τα πλήρη γαλακτοκομικά προϊόντα όπως το γάλα, το γιαούρτι, ακόμα και το παγωτό προσφέρουν κάποια προστασία από τα προβλήματα ωορρηξίας, ενώ τα άπαχα ή μερικώς αποβουτυρωμένα κάνουν το ακριβώς αντίθετο. Η απομάκρυνση του λίπους από τα γαλακτοκομικά προϊόντα μειώνει τα επίπεδα των ορμονών του φύλλου που περιέχουν, με αποτέλεσμα να επηρεάζουν αρνητικά την ωορρηξία και τη σύλληψη. Επίσης η προσθήκη πρωτεϊνών στα άπαχα και μερικώς αποβουτυρωμένα γαλακτοκομικά για να έχουν κρεμώδη υφή εντείνουν ακόμη περισσότερο το πρόβλημα.

Το τρόφιμο που φάνηκε να έχει τη μεγαλύτερη θετική δράση στη γονιμότητα ήταν με διαφορά το πλήρες γάλα, ενώ ακολουθεί το παγωτό. Από την άλλη το σορμπέ και το παγωμένο γιαούρτι, καθώς και το άπαχο γιαούρτι αποτελούν τις τροφές με τη μεγαλύτερη πιθανότητα να δημιουργήσουν προβλήματα στην ωορρηξία. Όσα περισσότερα άπαχα γαλακτοκομικά προϊόντα περιλαμβάνονται στη διατροφή μιας γυναίκας, τόσο μεγαλύτερη η πιθανότητα να αντιμετωπίσει δυσκολίες στη σύλληψη.

Τα ευρήματα αυτά έρχονται σε αντίθεση με τη γενική στροφή προς τα άπαχα ή μερικώς αποβουτυρωμένα γαλακτοκομικά προϊόντα για καλή υγεία. Όμως οι ερευνητές τονίζουν πως δε χρειάζεται να εγκαταλείψουμε εντελώς τα άπαχα γαλακτοκομικά, αλλά να στραφούμε προς τα πλήρη γαλακτοκομικά και το παγωτό κατά τη διάρκεια των προσπαθειών σύλληψης και να το αντιμετωπίσουμε ως είδος θεραπευτικής αγωγής.

Χρειάζεται βέβαια προσοχή ως προς την κατανάλωση τους γιατί αυτά τα προϊόντα περιέχουν αρκετές θερμίδες και μπορούν να αυξήσουν το βάρος πολύ γρήγορα. Μπορείτε να καταναλώνετε 2 μερίδες γαλακτοκομικών την ημέρα και να μειώσετε τα λιπαρά από την κατανάλωση κόκκινου κρέατος και υδρογονωμένων λιπών.

Ο ρόλος του Σωματικού Βάρους
Το αυξημένο ή το πολύ χαμηλό σωματικό βάρος επηρεάζει το φυσιολογικό κύκλο και δημιουργεί προβλήματα ή ακόμα και διακόπτει την ωορρηξία. Σύμφωνα με τη συγκεκριμένη μελέτη το ιδανικό εύρος του ΔΜΣ είναι μεταξύ 20-24, με ιδανικό το 21. Τιμές μεγαλύτερες του 24 ή μικρότερες του 21 με βάση τη συγκεκριμένη μελέτη είχαν μεγαλύτερες πιθανότητες να εμφανίσουν προβλήματα ωορρηξίας. Βέβαια αυτό δε σημαίνει ότι οι γυναίκες με αυξημένο ή πολύ χαμηλό βάρος δεν μπορούν να συλλάβουν ή ότι χρειάζονται ιατρική βοήθεια. Το υγιές σωματικό βάρος βοηθά σε μια φυσιολογική ωορρηξία και αυξάνει τις πιθανότητες εγκυμοσύνης.

Από την άλλη και οι άνδρες με αυξημένο σωματικό βάρος αντιμετωπίζουν χαμηλά επίπεδα τεστοστερόνης με αποτέλεσμα να έχουν προβλήματα γονιμότητας.

Η σημασία της Σωματικής Άσκησης
Με βάση τη συγκεκριμένη μελέτη φαίνεται πως και η άσκηση βοηθά τις γυναίκες που αντιμετωπίζουν προβλήματα ωορρηξίας. Ο στόχος είναι 30 λεπτά άσκησης τις περισσότερες μέρες την εβδομάδα. Η καλύτερη άσκηση είναι ο συνδυασμός αερόβιας άσκησης, ενδυνάμωσης, διατάσεις και οι καθημερινές δραστηριότητες. Ο συνδυασμός αυτός διατηρεί ένα φυσιολογικό σωματικό βάρος, προστατεύει από την υψηλή ινσουλίνη και σάκχαρο και διατηρεί τους μύες ενεργούς και υγιείς, ενώ βοηθά τη γονιμότητα.

Πέρα από τη συγκεκριμένη μελέτη οι γυναίκες που θέλουν να τεκνοποιήσουν πρέπει να φροντίζουν να συμπεριλαμβάνουν στη διατροφή τους σίδηρο, ω-3 λιπαρά οξέα που θα τα βρουν στα ψάρια και τα ιχθυέλαια, ασβέστιο και αρκετά φρούτα και λαχανικά για βιταμίνες, μέταλλα και ιχνοστοιχεία.

Καφεΐνη
Η κατανάλωση καφέ, αναψυκτικών τύπου cola, τσαγιού και σοκολάτας επηρεάζει τόσο τη γυναικεία όσο και την ανδρική γονιμότητα. Ως γενικό κανόνα οι γυναίκες και άνδρες που θέλουν να κάνουν παιδί δεν θα πρέπει να υπερβαίνουν τα 300mg καφεΐνης την ημέρα που ισοδυναμεί με 3 φλιτζάνια καφέ.

Υποψήφιοι Μπαμπάδες
Η διατροφή έχει άμεση δράση με την ικανότητα του σπέρματος. Οι έρευνες δείχνουν πως η φτωχή διατροφή και η συχνή κατανάλωση αλκοόλ μπορεί να μειώσει την ποιότητα και την ποσότητα του σπέρματος και να δυσκολέψει τη διαδικασία της σύλληψης. Και βέβαια η διαδικασία της σύλληψης είναι τόσο ανδρική όσο και γυναικεία υπόθεση (πάνω από το 40% των προβλημάτων γονιμότητας οφείλεται στους άντρες). Έρευνες δείχνουν πως οι μπαμπάδες που πίνουν 2 αλκοολούχα ποτά την ημέρα, ένα μήνα πριν τη σύλληψη, γεννούν μωρά που ζυγίζουν 185gr λιγότερο από τα άλλα μωρά. Το χαμηλό βάρος γέννησης είναι μια σοβαρή κατάσταση που μπορεί να επηρεάσει τη σωματική υγεία του μωρού στη μετέπειτα ζωή του.

Ποιες τροφές πρέπει να καταναλώνετε:

• 
  
  Τρώτε τροφές πλούσιες σε βιταμίνη C και αντιοξειδωτικά. Αυτές οι τροφές συμβάλουν στην πρόληψη ανωμαλιών σπέρματος και αυξάνουν την κινητικότητα του. Ένα ποτήρι χυμό πορτοκάλι περιέχει 124mg βιταμίνης C. Προσπαθήστε να καταναλώνετε τουλάχιστον 90mg την ημέρα, ενώ αν είστε καπνιστής τα 125mg.
• 
  
  Καταναλώνετε αρκετό Ψευδάργυρο. Πολλές έρευνες έχουν δείξει πως οι ανεπάρκειες ψευδαργύρου ακόμα και για μικρό χρονικό διάστημα μειώνουν τον όγκο του σπέρματος και τα επίπεδα τεστοστερόνης. Για να προσλάβετε 11mg ψευδαργύρου καταναλώνετε οστρακοειδή. 6 στρείδια προσδίδουν 15mg ψευδαργύρου.
• 
  
  Καταναλώνετε τροφές πλούσιες σε φολικό οξύ. Η έλλειψη φολικού οξέος αυξάνει τον κίνδυνο για εμφάνιση γενετικών ανωμαλιών νευρικού συστήματος και μειώνει τον αριθμό των σπερμάτων.
• 
  
  Καταναλώνετε αρκετό ασβέστιο και βιταμίνη D. Έρευνες δείχνουν πως η επαρκής πρόσληψη 1000mg ασβεστίου και 10μg βιταμίνης D ενισχύουν την ανδρική γονιμότητα.
• 
  
  Μειώστε την κατανάλωση αλκοόλ. Παρόλο που η μέτρια κατανάλωση αλκοόλ θεωρείται γενικά ασφαλής, η καθημερινή κατανάλωση μπύρας, κρασιού και άλλων αλκοολούχων ποτών μπορεί να μειώσει τα επίπεδα της τεστοστερόνης και τον αριθμό των σπερματοζωαρίων και να αυξήσει τον αριθμό των μη φυσιολογικών.

Γράφει η Ίσαρη Γεωργία, κλινική διαιτολόγος-διατροφολόγος, Πτυχιούχος Χαροκοπείου Πανεπιστημίου, Επιστημονικός Συνεργάτης Γενικού Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου «Αττικόν»

Οστεοπόρωση: πριν τα φάρμακα υπάρχει ο ήλιος, η διατροφή και η άσκηση

Η οστεοπόρωση είναι ένα εκφυλιστικό νόσημα του σκελετού που αφορά περίπου 1 στις 3 γυναίκες και 1 στους 5 άνδρες μετά την ηλικία των 50 ετών. Ο αριθμός των πασχόντων αναμένεται να μεγαλώσει δραματικά τις επόμενες δεκαετίες λόγω της αύξησης του αριθμού των ηλικιωμένων, της επιμήκυνσης της ζωής, αλλά και του σύγχρονου τρόπου ζωής. Η οστεοπόρωση για πολλά χρόνια παραμένει «σιωπηλή νόσος» δηλαδή ο ασθενής δεν παρουσιάζει συμπτώματα. Όμως οι ασθενείς με οστεοπόρωση διατρέχουν μεγάλο κίνδυνο να υποστούν κάποιο κάταγμα χωρίς σοβαρό τραυματισμό. Τα κατάγματα αυτά συνήθως συμβαίνουν στη σπονδυλική στήλη, το ισχίο και τον καρπό και προκαλούν μεγάλη νοσηρότητα. Μετά από ένα σπονδυλικό κάταγμα οι ασθενείς διατρέχουν πενταπλάσιο κίνδυνο να πάθουν νέο κάταγμα και τελικά να παρουσιάσουν κύφωση με την πάροδο του χρόνου. Επίσης, όσοι παθαίνουν κάταγμα του ισχίου έχουν αυξημένο κίνδυνο να χάσουν τη ζωή τους ή να παραμείνουν ανάπηροι. Αρκετοί παράγοντες έχουν ενοχοποιηθεί για την πρόκληση της οστεοπόρωσης. Πρωταρχικό ρόλο παίζει η κληρονομικότητα αλλά και ο τρόπος ζωής. Η πτωχή δίαιτα σε γαλακτοκομικά (ιδίως κατά την παιδική ηλικία και την εμμηνόπαυση), η ελαττωμένη άσκηση, το κάπνισμα, η υπερβολική κατανάλωση καφέ και αλκοολούχων ποτών, καθώς και διάφορα νοσήματα (π.χ. νοσήματα του θυρεοειδούς, του εντέρου, ρευματικές παθήσεις) ή φάρμακα (π.χ. κορτιζόνη) είναι οι κυριότεροι παράγοντες κινδύνου για την ελάττωση της οστικής μάζας και την εμφάνιση καταγμάτων. Ένας άλλος σημαντικός παράγοντας είναι η έλλειψη επαρκούς έκθεσης στον ήλιο η οποία είναι απαραίτητη για τη σύνθεση της βιταμίνης D. Οι ανάγκες του οργανισμού σε βιταμίνη D για τη διατήρηση της ακεραιότητας των οστών δεν καλύπτονται από τη σύγχρονη διατροφή και η κύρια πηγή είναι η έκθεση στο ηλιακό φως. Δυστυχώς η εκτεταμένη χρήση των αντιηλιακών (για την πρόληψη των δερματικών καρκίνων) στερεί από τον οργανισμό την κύρια πηγή βιταμίνης D. H πρόληψη λοιπόν της οστεοπόρωσης αρχίζει από τη σωστή διατροφή, η οποία πρέπει να περιλαμβάνει καθημερινά 3 μερίδες γαλακτοκομικών (ιδιαίτερα κατά την εφηβεία και μετά την εμμηνόπαυση) και να αποφεύγει την κατάχρηση πρωτεϊνών, καφέ και αλκοολούχων. Η καθημερινή άσκηση για 30 λεπτά επιβάλλεται τόσο στη νεαρή ηλικία για την απόκτηση δυνατού σκελετού όσο και στους ηλικιωμένους για την ενδυνάμωση των εξασθενημένων οστών. Απαραίτητη επίσης είναι η καθημερινή έκθεση στον ήλιο τουλάχιστον για 20 λεπτά με ακάλυπτα από ρούχα μέρη του σώματος (π.χ. πρόσωπο, χέρια, πόδια). Μετά την εμμηνόπαυση οι γυναίκες πρέπει να συμβουλεύονται το γιατρό τους για την πιθανότητα να παρουσιάσουν οστεοπόρωση. Σε αυτές που παρουσιάζουν αυξημένο κίνδυνο χρειάζεται ο προσδιορισμός της οστικής μάζας (με ειδική εξέταση μέτρησης οστικής πυκνότητας) και πιθανά και κάποιες εξετάσεις αίματος και ούρων. Τα ίδια ισχύουν για όλες τις γυναίκες άνω των 65 ετών, τους άνδρες άνω των 70 ετών καθώς και τα νεότερα άτομα που πάσχουν από ασθένειες ή που παίρνουν φάρμακα που προκαλούν οστεοπόρωση. Σε όσους έχει εγκατασταθεί η οστεοπόρωση χρειάζεται θεραπεία με ειδικά φάρμακα για να προληφθούν τα κατάγματα. Τα αντιοστεοπορωτικά φάρμακα είναι πλέον ιδιαίτερα αποτελεσματικά. Μέχρι πριν λίγα χρόνια όμως τα διαθέσιμα φάρμακα προκαλούσαν διάφορα προβλήματα σε πολλούς ασθενείς και αργά ή γρήγορα αναγκάζονταν να διακόψουν τη θεραπεία. Σημαντική εξέλιξη αποτέλεσε η κυκλοφορία φαρμάκων με αραιότερα του καθημερινού δοσολογικά σχήματα όπως η ιβανδρονάτη που χορηγείται σε χάπι μία φορά το μήνα. Η ευκολία χορήγησης (12 χάπια το χρόνο) βελτίωσε σημαντικά τη συμμόρφωση των πασχόντων στη θεραπεία ενώ η ασφάλεια και η αποτελεσματικότητα του φαρμάκου έχει αποδειχθεί σε μεγάλες κλινικές μελέτες, στις οποίες μετείχαν περισσότεροι από 12.000 ασθενείς.

Άρθρο του Δρ Παναγιώτη Τρόντζα Ρευματολόγου, Διδάκτωρος του Πανμίου Αθηνών