Ο πόλεμος της σόγιας

Σύγχυση προκαλούν οι έρευνες για τις επιπτώσεις της στην υγεία μας Να τρώει κανείς ή να μην τρώει; Αυτό το σχεδόν υπαρξιακό ερώτημα προκύπτει όταν μελετά κανείς τις έρευνες που έχουν γίνει για τη σόγια τα τελευταία χρόνια. Κάποιες υποστηρίζουν ότι βοηθά στην πρόληψη του καρκίνου – και άλλες ότι αυξάνουν τον κίνδυνο εκδήλωσης του. Λοιπόν; Κατ’ αρχάς, να αναγνωρίσουμε πως η σύγχυση είναι κατανοητή: έρευνα που έγινε πέρυσι από επιστήμονες του Χάρβαρντ, με τη συμμετοχή 99 ανδρών, συνέδεσε την κατανάλωση σόγιας με χαμηλό αριθμό σπερματοζωαρίων. Από την άλλη πλευρά, έρευνα που έγινε πρόσφατα από επιστήμονες του Πανεπιστημίου Vanderbilt, στο Νάσβιλ του Τενεσί, σε 68.412 γυναίκες ηλικίας 40 έως 70 ετών στη Σανγκάη, συνέδεσε την κατανάλωση σόγιας με έως και 30% μικρότερο κίνδυνο εκδήλωσης καρκίνου του παχέος εντέρου. Και μια άλλη έρευνα στην Ταϊβάν κατέληξε στο συμπέρασμα πως τα συμπληρώματα σόγιας μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την ανακούφιση των συμπτωμάτων της εμμηνόπαυσης, αντί για την αμφιλεγόμενη θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης. Κάποιες μελέτες όμως έχουν συνδέσει τη σόγια με υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης ορμονοεξαρτώμενων καρκίνων, όπως ο καρκίνος του μαστού, ενώ άλλες υποστηρίζουν ότι δρα προστατευτικά ενάντια στους ορμονοεξαρτώμενους καρκίνους, όπως ο καρκίνος του μαστού…

Ο καρκίνος του μαστού

Το ατού (και ενδεχομένως το πρόβλημα) της σόγιας είναι η υψηλότερη περιεκτικότητα της σε ισοφλαβόνες, φυτοοϊστρογόνα που φαίνεται να λειτουργούν ως μια πολύ πιο ήπια μορφή των οιστρογόνων. Και εδώ είναι που περιπλέκονται τα πράγματα, καθώς πολλοί ανθρώπινοι καρκίνοι – όπως ο καρκίνος του μαστού – έχουν συνδεθεί με υψηλά επίπεδα οιστρογόνων την ίδια ώρα όμως πολλοί επιστήμονες πιστεύουν πως καθώς προσδένονται στους υποδοχείς οιστρογόνων και εμποδίζουν την πρόσβαση στα ισχυρότερα οιστρογόνα, οι ισοφλαβόνες μπορούν να μειώσουν τον κίνδυνο ορμονοεξαρτώμενων καρκίνων. Η Γίνκα Ίμπο, από το βρετανικό Αντικαρκινικό Ίδρυμα, επισημαίνει πως «οι περισσότερες από τις περιορισμένες έρευνες που έχουν γίνει γύρω από τη σόγια έχουν γίνει σε δίσκους καλλιέργειας μικροβίων, αποσπώντας τις ισοφλαβόνες. Απομονώνουν και εξετάζουν τα επακόλουθα ενός χημικού, ενώ η αντίδραση του ανθρώπινου σώματος στα προϊόντα σόγιας περιλαμβάνει ένα πολύ πιο περίπλοκο μείγμα χημικών». Επιπλέον, οι περισσότερες έρευνες που έχουν γίνει μέχρι σήμερα σε ανθρώπους ήταν σε πληθυσμούς της Ασίας, που έχουν διαφορετικό τρόπο ζωής, διατροφή, γενετική σύνθεση και δυνατότητα μεταβολισμού της σόγιας και των φυτοοιστρογόνων – τα οποία καταναλώνουν κατά παράδοση σε πολύ μεγαλύτερες ποσότητες από ό,τι ο μέσος Δυτικός. Οι έρευνες λοιπόν δεν βοηθούν ιδιαίτερα. Εμείς τι να κάνουμε;

SOS και για τις εγκύους

Ο δρ. Αλαν Πεϊσι, καθηγητής αΑνδρολογίας στο Πανεπιστήμιο του Σέφιλντ, συμβουλεύει τις εγκύους να μην καταναλώνουν πολλά προϊόντα σόγιας, κι αυτό διότι οι φυτικές ορμόνες «μπορεί να επηρεάσουν την αρχική ανάπτυξη των όρχεων στο αρσενικό έμβρυο». Η δρ. Τζάστιν Μπάτλερ, από το βρετανικό Ίδρυμα Φυτοφάγων, επισημαίνει πως η σόγια κρύβει «δυνάμει κινδύνους» για τις μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες με ορμονοεξαρτώμενο καρκίνο του μαστού και για του πάσχοντες από υποθυρεοειδισμό, «καθώς κάποιες έρευνες έχουν δείξει ότι οι ισοφλαβόνες μπορεί να επηρεάσουν τη λειτουργία του θυρεοειδούς». Το βρετανικό υπουργείο Υγείας συνιστά να μην χορηγείται γάλα σόγιας σε βρέφη παρά μόνο κατόπιν σύστασης του παιδιάτρου. Για τους υπόλοιπους από εμάς, οι περισσότεροι ειδικοί συμφωνούν πως από τη στιγμή που η σόγια καταναλώνεται με μέτρο, στο πλαίσιο μιας ισορροπημένης διατροφής, μπορεί να παραμείνει στο μενού. Τα βασικά προϊόντα

• Γάλα σόγιας : Παράγεται από φασόλια σόγιας που έχουν μουλιάσει σε νερό. Καλή εναλλακτική λύση για όσους έχουν δυσανεξία στη λακτόζη.
• Τόφου : Μοιάζει με μαλακό τυρί και φτιάχνεται από γάλα σόγιας. Δεν έχει ιδιαίτερη γεύση, απορροφά όμως τις γεύσεις των άλλων συστατικών του φαγητού.
• Πρωτεΐνη σόγιας : Δίνει υφή σε διάφορα προϊόντα – ντρέσινγκ για σαλάτες, σούπες, υποκατάστατα κρέατος.
• Γιαούρτι σόγιας : Παρασκευάζεται όπως και το κοινό γιαούρτι, με την προσθήκη ενζύμων στο γάλα σόγιας.
• Σάλτσα σόγιας : Φτιάχνεται από φασόλια σόγιας, νερό και αλάτι.
• Σογιέλαιο : Έχει χαμηλή περιεκτικότητα σε κορεσμένα λίπη.

Βιολογική ή μεταλλαγμένη;

Κάθε χρόνο εισάγονται στην Ελλάδα περίπου 120.00 τόνοι μεταλλαγμένης σόγιας, το 80% των οποίων προορίζεται για ζωοτροφές. Σύμφωνα πάντως με την ισχύουσα νομοθεσία, «όλα τα τρόφιμα και τα συστατικά τροφίμων που περιέχουν αποτελούνται ή παράγονται από εγκεκριμένους γενετικά τροποποιημένους οργανισμούς, πρέπει να φέρουν στην ετικέτα τη σχετική ένδειξη».

Η σόγια στο μικροσκόπιο

Τα συν (+)

• Υψηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνη.
• Υψηλή θρεπτική αξία.
• Ρίχνει τη χοληστερίνη.
• Ανακουφίζει από τα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης.*
• Προστατεύει από ορισμένες μορφές καρκίνου, όπως του παχέος εντέρου και του προστάτη.

Τα πλην (-)

• Αυξάνει τον κίνδυνο ορμονοεξαρτώμενων καρκίνων.*
• Συσχετίζεται με υπογονιμότητα στους άνδρες.*
• Μπορεί να προκαλέσει αλλεργίες.

* Χρειάζονται περαιτέρω επιβεβαίωση. Πηγή : ΤΑ ΝΕΑ Τετάρτη 6 Μαΐου 2009, 60