Ψευδάργυρος για το κρυολόγημα;

Αποτελεσματική θεραπεία για το κοινό κρυολόγημα μπορεί να αποτελέσει ο ψευδάργυρος, σε μορφή σιροπιού, χαπιών ή παστίλιας, μειώνοντας τόσο τη διάρκεια, όσο και τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων, σύμφωνα με μια νέα επιστημονική έρευνα.

Ο ψευδάργυρος φαίνεται να δρα τόσο προληπτικά, απομακρύνοντας την πιθανότητα εκδήλωσης κρυολογήματος, όσο και θεραπευτικά, αν ληφθεί από την πρώτη μέρα εκδήλωσης των συμπτωμάτων.

Σε συγκριτική αξιολόγηση15 μελετών και κλινικών δοκιμών που αφορούσαν 1.360 άτομα, οι  ερευνητές, με επικεφαλής τον καθηγητή παιδιατρικής Μινού Σινγκ του Μεταπτυχιακού Ινστιτούτου Ιατρικής Εκπαίδευσης και Έρευνας της Ινδίας, επιβεβαιώθηκε στους περισσότερους ασθενείς το κρυολόγημα σταμάτησε νωρίτερα, σε σχέση με όσους είχαν πάρει εικονικό φάρμακο (πλασέμπο), ενώ στους τελευταίους τα συμπτώματα ήταν και πιο έντονα. Οι καθημερινές δόσεις ψευδαργύρου κυμαίνονταν από 30 έως 160 mg την μέρα.

Τα παιδιά που έπαιρναν σιρόπι ή παστίλιες ψευδαργύρου (15 mg κάθε μέρα) προληπτικά επί πέντε μήνες ή περισσότερο, κρυολόγησαν λιγότερο συχνά και έχασαν λιγότερες ώρες μαθημάτων. Επίσης, ο ψευδάργυρος μείωσε την χρήση αντιβιοτικών στα παιδιά.

«Προς το παρόν είναι δύσκολο να γίνει μια γενική σύσταση, επειδή δεν ξέρουμε πολλά πράγματα για την άριστη δόση, την μορφή ή τη χρονική διάρκεια της θεραπείας με ψευδάργυρο», σημείωσε ο επικεφαλής της έρευνας, υπερθεματίζοντας ότι «για το λόγο αυτό, όπως είπε, πρέπει να γίνουν περαιτέρω έρευνες, ιδίως σε ασθενείς που πάσχουν από άσθμα και των οποίων η κατάσταση επιδεινώνεται λόγω του κρυολογήματος, για να διαπιστωθεί αν στην περίπτωσή τους μπορεί να βοηθήσει ο ψευδάργυρος».

Βέβαια, τα εν λόγω πορίσματα, δεν χαιρέτησε με την ίδια θέρμη ολόκληρη η επιστημονική κοινότητα, με τον καθηγητής Ρόναλντ Έκλες, διευθυντή του Κέντρου Κοινού Κρυολογήματος του πανεπιστημίου Κάρντιφ, να εκφράζει αμφιβολίες για τα οφέλη του ψευδάργυρου και παράλληλα να επισημαίνει  ότι η τοξικότητά του μπορεί να δημιουργήσει πρόβλημα σε μακροχρόνια χρήση.

 
Γράφει η Λώρα Σπυροπούλου, δημοσιογράφος

Ψευδάργυρος – ένα «σούπερ» θρεπτικό συστατικό;

Ο ψευδάργυρος είναι πανταχού παρόν στο σώμα μας. Όντας απαραίτητος για κύριες λειτουργίες, όπως η πέψη, η αναπαραγωγή και η ανάπτυξη, ο ψευδάργυρος σχετίζεται με την απόδοση πολλών συστημάτων του σώματος. Η λίστα με τα πλεονεκτήματά του είναι εκτενής και πολλές φορές «φιλόδοξη» - μπορεί όντως ο ψευδάργυρος να καταπολεμήσει τις μολύνσεις και να επουλώσει τις πληγές;

Παρών σε κάθε κύτταρο
Ο ψευδάργυρος βρίσκεται σε όλα τα φυτικά και ζωικά κύτταρα. Η απαίτηση ψευδαργύρου για τη σύνθεση του DNA (γενετικό υλικό) και των νέων ιστών, τον καθιστούν ζωτικής σημασίας στοιχείο για την ομαλή αύξηση και ανάπτυξη στην παιδική ηλικία. Ο ψευδάργυρος είναι απαραίτητο συστατικό για περισσότερα από 100 ένζυμα που εμπλέκονται στην πέψη και τη χρησιμοποίηση του λίπους, των πρωτεϊνών και των υδατανθράκων, ενώ είναι στενά συνδεδεμένος με τη διαδικασία παραγωγής ενέργειας. Ο ψευδάργυρος ενισχύει, επίσης, το ανοσοποιητικό σύστημα»∙ γι’ αυτόν τον λόγο υπάρχει έντονο ενδιαφέρον σχετικά με τη δυνητική του ικανότητα να καταπολεμά τις μολύνσεις και να θεραπεύει τα τραύματα.

ΒΟΗΘΩΝΤΑΣ ΜΑΣ ΝΑ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΟΥΜΕ ΤΙΣ ΜΟΛΥΝΣΕΙΣ;
Ο ψευδάργυρος απαιτείται για τη δημιουργία των Τ-λεμφοκυττάρων, των λευκών κυττάρων του σώματος που επιτίθενται στους ιούς και τα παθογόνα βακτήρια, βοηθώντας μας να καταπολεμήσουμε τις λοιμώξεις. Μελέτες δείχνουν ότι σε κακοσιτισμένα παιδιά με χαμηλά επίπεδα ψευδαργύρου, η συμπληρωματική χορήγηση ψευδαργύρου ενισχύει τον αριθμό των Τ-λεμφοκυττάρων και μειώνει τη σοβαρότητα και τη διάρκεια της λοίμωξης.¹ Βασισμένες σε αυτήν τη διαπίστωση, υπάρχουν εδώ και κάποια έτη έρευνες σε εξέλιξη, που μελετούν εάν η θεραπεία με ψευδάργυρο σε μορφή παστίλιας ή ρινικού σπρέι είναι μια αποτελεσματική εναλλακτική θεραπεία για το κοινό κρυολόγημα. Μια πρόσφατη ανασκόπηση τεσσάρων μεγάλων, καλά σχεδιασμένων, μελετών δεν βρήκε κάποιο θεραπευτικό αποτέλεσμα από τις παστίλιες ή τις ρινικές αλοιφές ψευδαργύρου.²
Επούλωση τραυμάτων
Τα συμπληρώματα ψευδαργύρου χρησιμοποιούνται βοηθητικά στη θεραπεία δερματολογικών προβλημάτων, όπως τα έλκη στα πόδια, αλλά μόνο στα άτομα τα οποία είχαν αρχικά χαμηλά επίπεδα ψευδαργύρου. Οι κρέμες ψευδαργύρου που εφαρμόζονται άμεσα στην πληγή είναι πιο αποτελεσματικές στη μείωση της μόλυσης και την προαγωγή της επούλωσης απ’ ό,τι τα συμπληρώματα. Επιπλέον, ο ψευδάργυρος περιέχεται πια συχνά σε κρέμες κατά της ακμής και σε σαμπουάν για διάφορες καταστάσεις του τριχωτού της κεφαλής, με σκοπό να ενισχύσει την επούλωση.³
Ο ψευδάργυρος στη δίαιτα
Ο ψευδάργυρος βρίσκεται σε ένα μεγάλο εύρος τροφίμων∙ συνεπώς μια δίαιτα με ποικιλία τροφίμων πιθανότατα παρέχει μια επαρκή πρόσληψη ψευδαργύρου. Η τελευταία συνίσταται γύρω στα 7 mg την ημέρα για τις γυναίκες και 9 mg την ημέρα για τους άνδρες. Παρ’ όλα αυτά, καθώς το κόκκινο κρέας αποτελεί μία από τις καλύτερες πηγές ψευδαργύρου, ενώ τα φυτικά οξέα που βρίσκονται σε τρόφιμα φυτικής προέλευσης μειώνουν την απορρόφησή του, τα άτομα που ακολουθούν φυτοφαγική δίαιτα πρέπει να προσέχουν, ώστε να συμπεριλαμβάνουν στη δίαιτά τους τρόφιμα όπως τα γαλακτοκομικά προϊόντα, τα αβγά, τα ολικής αλέσεως δημητριακά, οι ξηροί καρποί και τα όσπρια. Οι έγκυες και οι θηλάζουσες χρειάζονται επιπλέον 2 mg την ημέρα, για να εξασφαλίσουν επαρκή διαθέσιμη ποσότητα για το αναπτυσσόμενο έμβρυο ή βρέφος, αντίστοιχα αν και το ποσό αυτό καλύπτεται εύκολα από την αύξηση στην κατανάλωση της τροφής.

 Ενδεικτικές Διαιτητικές Πηγές Ψευδαργύρου

Τρόφιμο	Ψευδάργυρος (mg/100 g)
Στρείδια, φρέσκα	45-75
Μύδια, αχηβάδες	21
Φύτρο σιταριού, πίτουρο	13-16
Βραζιλιάνικο φυστίκι	7
Κρέας, μύες	4.5-8.5
Παρμεζάνα	4
Αρακάς	4
Φουντούκια	3.5
Αβγό, κρόκος	3.5
Σαρδέλες	3.5
Φιστίκι, αράπικο	3
Κοτόπουλο, σκούρο κρέας	2.85
Καρύδια	2.25
Ψωμί, ολικής αλέσεως	1.65
Ρεβίθια	1.4
Γαρίδες	1.15
Αβγό, ολόκληρο	1.1
Γάλα	0.75

Υπερβολή σε ένα «καλό» συστατικό
Πρόσληψη ψευδαργύρου μεγαλύτερη από 200 mg είναι πολύ τοξική και προκαλεί έμετο και ναυτία, ενώ η μακροχρόνια συμπληρωματική χρήση του μπορεί να αλληλεπιδράσει με την απορρόφηση του χαλκού και του σιδήρου. Αυτό συμβαίνει, διότι ο χαλκός, ο σίδηρος και ο ψευδάργυρος ανταγωνίζονται για το ίδιο μονοπάτι εισόδου από το έντερο στην κυκλοφορία του αίματος, οπότε μια υπερβολική πρόσληψη ενός μετάλλου θα ταράξει την απορρόφηση των άλλων.
Ιδανικές προσλήψεις
Στην Ευρώπη τα περισσότερα άτομα λαμβάνουν επαρκείς ποσότητες ψευδαργύρου από μια ισορροπημένη δίαιτα με ποικιλία τροφίμων, ενώ η ανάγκη για συμπληρωματική χορήγηση είναι σπάνια.⁴ Καταφανή συμπτώματα έλλειψης ψευδαργύρου, όπως μειωμένη ανάπτυξη στα παιδιά, αδυναμία και δερματικές κακώσεις, εμφανίζονται πολύ σπάνια, αλλά, αν υπάρχει υποψία έλλειψης, είναι σημαντικό να αναζητηθεί ιατρική βοήθεια. Ως γενικός κανόνας, μια ισορροπημένη δίαιτα είναι επαρκής για να παρέχει όλα τα θρεπτικά συστατικά, ενώ τα συμπληρώματα είναι χρήσιμα, μόνο όταν δεν λαμβάνουμε αρκετά θρεπτικά συστατικά από τη δίαιτα (για παράδειγμα, σε ανεπαρκή θερμιδική πρόσληψη, αλκοολισμό, νόσημα του πεπτικού συστήματος).
Βιβλιογραφικές πηγές

1. Black R.E. (1998). Therapeutic and preventive effects of zinc on serious childhood infectious diseases in developing countries. American Journal of Clinical Nutrition 68:476S-479S
2. Caruso T.J. et al. (2007). Treatment of naturally acquired common colds with zinc: a structured review. Clinical Infectious Diseases 45:569-574
3. Lansdown A.B. et al. (2007). Zinc in wound healing: theoretical, experimental and clinical aspects. Wound Repair and Regeneration 15:2-16
4. Wuehler S.E. et al. (2005). Use of national food balance data to estimate the adequacy of zinc in national food supplies: methodology and regional estimates. Public Health Nutrition 8:812-819
5. UK Food Standard Agency, Eat Well Be Well section.