Πιπερόρριζα (Ginger)

Το ginger (Zingiber officinale Roscoe), είναι γνωστό στην Ελλάδα ως πιπερόρριζα, ανήκει στην οικογένεια των Zingiberaceae. Είναι ένα φυτό το οποίο μεγαλώνει καλά σε περιοχές με υψηλές θερμοκρασίες και πολλές βροχές κατά την περίοδο ανάπτυξης, αλλά και με περίοδο ξηρασίας κατά την συγκομιδή. Δεν παράγει καρπούς και πολλαπλασιάζεται μέσω της ρίζας του. Άλλη ονομασία με την οποία είναι γνωστό το φυτό διεθνώς είναι Zingiber. 

Συστατικά του φυτού είναι υδατάνθρακες  με το άμυλο ως  κυριότερο συστατικό, διάφορα λιπίδια (π.χ. παλμιτικό,ελαϊκό,λινελαϊκό, καπρικό, στεατικό, λινολενικό, αραχιδικό, τριγλυκερίδια, φωσφατιδικό οξύ, λεκιθίνες, ginger-γλυκολιπίδια Α,Β και C), επίσης, περιέχει ελαιορητίνες, ομόλογα τζιντζερόλης, συμπεριλαμβανομένων των παραγώγων με πλάγια μεθυλική αλυσίδα, τα ομόλογα shogaol που είναι προϊόντα αφυδάτωσης των ελαίων της πιπερόριζας,  τζιντζερόνη (προϊόν υποβάθμισης των τζιντζερολών) κ.α. Τα αιθέρια έλαια που περιέχονται στην πιπερόριζα είναι β- βισαβολένιο και τζιντζιμπερένιο, τζιντζιβερόλη, τζιντζιβερενόλη,  α-κουρκουμένιο, β-σεσκιφελλανδρένιο, β-σεσκιφελλανδρόλη (cis και trans) και πολυάριθμοι μονοτερπενικοί υδρογονάνθρακες, αλκοόλες και αλδεϋδες.

Αλλα συστατικά του φυτού είναι διάφορα αμινοξέα (π.χ.αργινίνη, ασπαρτικό οξύ, κυστεϊνη, γλυκίνη, ισολευκίνη, λευκίνη, σερίνη, θρεονίνη και βαλίνη), πρωτεΐνες, ρητίνες, διτερπένια (γαλανολακτόνη), βιταμίνες, ειδικά νικοτινικό οξύ(νιασίνη)  και βιταμίνη Α και ανόργανα στοιχεία.
Το τμήμα του φυτού που χρησιμοποιείται είναι το υπόγειο διακλαδιζόμενο ρίζωμα, χρώματος γκρι με λευκοκίτρινη σάρκα. 

ΔΟΣΟΛΟΓΙΑ

• Σαν αντιεμετικό
• Κονιοποιημένο  ρίζωμα: Εφάπαξ  δόση των 1-2 γραμ., 30 λεπτά πριν από το ταξίδι για την πρόληψη  συμπτωμάτων της ναυτίας, ή 0,5 γρ., δύο ως τέσσερις φορές  ημερησίως.

Άλλες χρήσεις

•  
  • Κονιοποιημένο ρίζωμα 0,25-1 γραμ., τρεις φορές ημερησίως                                       
  • Βάμμα (1 :5) 1.5-3mL τρεις φορές  ημερησίως, 1.7- 5 ml. ημερησίως

ΔΡΑΣΗ
Οι ελαιορητίνες που περιέχει θεωρείται ότι είναι οι βασικές δραστικές ουσίες  στην πιπερόρριζα. Διάφορες φαρμακολογικές δράσεις, συμπεριλαμβανομένων της αντιεμετικής, της αντιθρομβωτικής, της  αντιμικροβιακής, της  αντικαρκινικής, της αντιοξειδωτικής, της αντιφλεγμονώδους και  της καρδιοτονωτικής  δράσης, έχουν διαπιστωθεί σε  in vitro έρευνες και σε ζώα. Επίσης, αναφέρεται ότι έχει αγχολυτική, υπογλυκαιμική, αντιυπερχοληστερολαιμική, υποτασική και υπερτασική δράση, ότι παρεμποδίζει τη συσσώρευση προσταγλανδινών και αιμοπεταλίων και ότι κατέχει χολαγωγικές και ευστόμαχες ιδιότητες. Όσον αφορά την υπογλυκαιμική, την αντιυποχοληστερολαιμική, την αντιελκογονική δράση και την αναστολή σύνθεσης των προσταγλανδινών απαιτούνται περαιτέρω έρευνες. Οι κλινικές μελέτες έχουν στοχεύσει κυρίως στην επίδραση της  πιπερόρριζας στην πρόληψη της ναυτίας και του εμετού. Η χρήση της σαν μια προληπτική θεραπεία ενάντια στην ναυτία των μετακινήσεων είναι αμφισβητούμενη. Φαίνεται ότι είναι πιθανό να εμφανίζει μία τοπική δράση στον γαστρεντερικό σωλήνα, παρά να συμμετέχει σε έναν κεντρικά μεσολαβούντα μηχανισμό. 

ΧΡΗΣΕΙΣ
Η πιπερόρριζα  κατατάσσεται  από το συμβούλιο της  Ευρώπης  ως φυσική πηγή αρωματικής ουσίας  τροφίμων. Αυτή η κατηγορία υποδεικνύει ότι η πιπερόρριζα μπορεί να προστεθεί στα τρόφιμα σε μικρές ποσότητες, με έναν κάποιο περιορισμό, λόγω πιθανού δραστικού συστατικού (μέχρι στιγμής απροσδιόρισου)  στο τελικό προϊόν. Χρησιμοποιείται ευρέως στα τρόφιμα σαν καρύκευμα. Στις ΗΠΑ, η πιπερόρριζα κατατάσσεται  στη λίστα  GRAS (Gεnerally Recognized As Safety) (Γενικώς  αναγνωρισμένο σαν ασφαλές ). 

Όσον αφορά την χρήση της ως βότανο, η πιπερόρριζα θεωρείται ότι διαθέτει  σπασμολυτικές ιδιότητες. Κατά παράδοση, έχει χρησιμοποιηθεί για κολικούς ,  δυσπεψία και συγκεκριμένα για  εντερικούς  κολικούς. Τελευταία, το ενδιαφέρον για την πιπερόρριζα στρέφεται στη χρήση της στην πρόληψη της ναυτίας και του εμέτου, στην χρήση της ως χωνευτικό και ως συμπληρωματική θεραπεία για  φλεγμονώδεις καταστάσεις, όπως οστεοαρθρίτιδα και ρευματοειδή αρθρίτιδα  (Yoshikawa et al , 1992). 

ΠΡΟΦΥΛΑΞΕΙΣ
Η πιπερόρριζα  αναφέρεται ότι έχει καρδιοτονωτική  και  αντιαιμοπεταλική δράση in vitro και υπογλυκαιμική δράση σε μελέτες in vivo. Οι υπερβολικές δόσεις μπορούν επομένως να επηρρεάσουν την υπάρχουσα καρδιακή, αντιδιαβητική ή αντιπηκτική θεραπεία. Ένα πτητικό συστατικό, η σ-σογκόλη, αναφέρεται ότι έχει επιπτώσεις στην πίεση του αίματος (αρχικά μείωση και κατόπιν αύξηση) in vivo. 

Εγκυμοσύνη και θηλασμός  
Η πιπερόρριζα αναφέρεται ότι δρα ως αμβλωτικό και ότι εμφανίζει διεγερτική δράση στην μήτρα. Δόσεις πιπερόρριζας που υπερβαίνουν πολύ τα ποσά που χρησιμοποιούνται στα τρόφιμα, δεν πρέπει να λαμβάνονται κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, ή του θηλασμού (Lawrence et al, 1984). 

ΑΝΕΠΙΘΥΜΗΤΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ
Καμία ανεπιθύμητη ενέργεια δεν έχει τεκμηριωθεί για την πιπερόρριζα. Το έλαιο της δε φαίνεται  να  είναι ερεθιστικό, ή να προκαλεί ευαισθησία, αν και μπορεί να εμφανιστεί δερματίτιδα σε υπερευαίσθητα άτομα. Η φωτοτοξικότητα από τα έλαια της πιπερόριζας  δεν θεωρείται σημαντική. Το έλαιο της φαίνεται να είναι χαμηλής τοξικότητας και αναφέρεται ότι  οι μέγιστη τιμές  LD50  (σε ποντίκια από το στόμα, σε κουνέλια από το δέρμα)  υπερβαίνουν τα 5 γ/kg ΣΒ. Η μεταλλαξιογόνος  δράση έχει αποδειχθεί για ένα αιθανολικό εκχύλισμα πιπερόριζας, με ζιγγερόλη και σογκόλη στη Salmonella typhimurium. Η ζιγγερόνη  βρέθηκε ότι δεν είναι μεταλλαξιογόνος. Ο χυμός της πιπερόρριζας αναφέρεται ότι επιδεικνύει αντιμεταλλαξιογόνο δράση, ενώ μεταλλαξιογόνος δράση έχει περιγραφεί για την 6-ζιγγερόλη, παρουσία γνωστών χημικών μεταλλαξιογόνων. Αναφέρθηκε ότι συγκεκριμένα μεταλλαξιογόνα μπορούν να ενεργοποιήσουν τη δραστηριότητα της 6- ζιγγερόλης με αποτέλεσμα να μην καταστέλλεται  από τα αντιμεταλλαξιογόνα συστατικά που υπάρχουν στον χυμό. 

ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ
Υπερβολικές δόσεις πιπερόρριζας μπορούν να επηρρεάσουν την υπάρχουσα καρδιακή, αντιδιαβητική, ή αντιπηκτική θεραπεία. 

Πιπερόρριζα/ Zingiber officinale

• τερπένια(zingiberine,phellandrene, curcumene)
• αλκοόλες (citronellol, linalol)

Όργανα: Πεπτικό σύστημα

Ιδιότητες:

• τονωτικό, διεγερτικό

• στομαχικό, άφυσο
• αναλγητικό
• αντιπυρετικό
• αντι-ιδρωτικό

Ενδείξεις:

• ανεπάρκειες του πεπτικού συστήματος(δυσπεψία, τυμπανισμός,ανορεξία, κ.λ.π.)
• ανικανότητα
• ρευματικοί πόνοι

Γράφουν η Σκουρολιάκου Μαρία, Λέκτορας Εντερικής και Παρεντερικής Διατροφής, Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο,Κλινική Φαρμακοποιός, Επιστημονική Σύμβουλος Κέντρου Διατροφικής Υποστήριξης και Διαιτολογίας, μαιευτήριο ΙΑΣΩ - Φοντόρ Χριστίνα, Κλινικός Διαιτολόγος-Διατροφολόγος, Πτυχιούχος Χαροκοπείου Πανεπιστημίου