Συμβουλές ασφάλειας τροφίμων για ταξιδιώτες

Για πολλούς Ευρωπαίους το φθινόπωρο και ο χειμώνας είναι οι ιδανικές περίοδοι για να εξερευνήσουν πιο εξωτικούς προορισμούς διακοπών, αλλά οι ταξιδιώτες πρέπει να είναι προσεκτικοί, ειδικά αν σκοπεύουν να επισκεφτούν τις αναπτυσσόμενες χώρες. Ένας στους τρεις ταξιδιώτες αρρωσταίνει λόγω μολυσμένων τροφίμων και νερού, πάσχοντας στις περισσότερες περιπτώσεις από διάρροια των ταξιδιωτών. Το ποσοστό των προσβεβλημένων μπορεί να ανεβεί στο 80% για εκείνους που διαμένουν σε προορισμούς υψηλού κινδύνου στην Ασία, την Αφρική και τη Λατινική Αμερική. Αλλά μην πανικοβάλλεστε: μπορείτε να αποφύγετε τις ασθένειες που προέρχονται από τα τρόφιμα και το νερό αρκεί να λαμβάνετε συγκεκριμένα μέσα προφύλαξης.

Γιατί αρρωσταίνουν οι ταξιδιώτες;

Τα μολυσμένα τρόφιμα και νερό μπορούν να προκαλέσουν ποικίλες ασθένειες που κυμαίνονται από ήπια και μικρής διάρκειας συμπτώματα (π.χ. εμετός, διάρροια) ως πιο μακροχρόνιες και βαριές ασθένειες (π.χ. χολέρα, τύφος, ηπατίτιδα Α). Οι επισκέπτες των τροπικών και υποτροπικών χωρών μπορεί επίσης να μολυνθούν από εντερικά παράσιτα όπως σκουλήκια.

Όταν ταξιδεύουμε στο εξωτερικό, εκτιθέμεθα σε απότομες αλλαγές που ρίχνουν τις φυσικές άμυνες του ανοσοποιητικού συστήματός μας. Μπορεί να κοιμηθούμε λιγότερο και να βρεθούμε σε κατάσταση στρες λόγω της αλλαγής των φυσιολογικών διατροφικών συνηθειών μας και της αντιμετώπισης ενός διαφορετικού περιβάλλοντος. Επίσης, εκτιθέμεθα σε μικρόβια που το σώμα μας δεν έχει συνηθίσει να αντιμετωπίζει και ο κίνδυνος για την υγεία μπορεί να ενισχυθεί από τα θερμά κλίματα ή τις ανθυγιεινές συνθήκες που ευνοούν την αύξηση και τη διάδοση των επικίνδυνων μικροοργανισμών.

Τι μπορείτε να κάνετε για να μειώσετε τον κίνδυνο μόλυνσης;

Ανάλογα με τη χώρα που επισκέπτεστε, μπορεί να χρειαστείτε εμβολιασμό ενάντια βαρέων ασθενειών. Εάν ταξιδεύετε σε προορισμούς υψηλού κινδύνου, η προληπτική λήψη αντιβιοτικών ή άλλων χημικών σκευασμάτων θα μπορούσε να είναι αποτελεσματική ενάντια σε ορισμένες μορφές της διάρροιας των ταξιδιωτών. Προϊόντα που περιέχουν προβιοτικά («υγιεινά» βακτηρίδια) είναι μια πιο ήπια προσέγγιση αν και η αποτελεσματικότητά τους ενάντια στη διάρροια των ταξιδιωτών πρέπει ακόμα να αποδειχθεί. Πιο απλά, μπορείτε να ενισχύσετε το ανοσοποιητικό σύστημά σας με το να κοιμηθείτε καλά και να φάτε υγιεινά πριν φύγετε από το σπίτι. Κατά το ταξίδι, λάβετε υπόψη ότι η πλέον πιθανή αιτία μόλυνσης είναι το μολυσμένο νερό και ο χειρισμός των τροφίμων. Έτσι, η κοινή λογική και η στοιχειώδης υγιεινή όπως το πλύσιμο των χεριών σας (με βρασμένο ή ασφαλές νερό) πριν φάτε είναι ένας αποτελεσματικός τρόπος να προστατευθείτε. Ωστόσο, πρέπει επίσης να ακολουθήσετε τις ακόλουθες συμβουλές ασφάλειας.

Συμβουλές ασφάλειας

• Πίνετε νερό, κατά προτίμηση ανθρακούχο, από σφραγισμένα μπουκάλια - σε περίπτωση αμφιβολίας, επεξεργαστείτε το νερό με ένα αξιόπιστο σύστημα φιλτραρίσματος ή έναν απολυμαντικό παράγοντα όπως το ιώδιο.
• Αποφύγετε τον πάγο στα ποτά σας και σιγουρευτείτε ότι χρησιμοποιείτε ασφαλές νερό για να ξεπλύνετε τα τρόφιμά σας και να βουρτσίσετε τα δόντια σας.
• Μην αγοράζετε τρόφιμα από πλανόδιους ή άλλα σημεία πώλησης όπου υπάρχουν σημάδια κακής υγιεινής.
• Βράστε το μη παστεριωμένο γάλα.
• Τρώτε μαγειρευμένα τρόφιμα, αφού σιγουρευτείτε ότι έχουν μαγειρευτεί πολύ και δεν έχουν κρατηθεί σε θερμοκρασία δωματίου για αρκετές ώρες.
• Ξεφλουδίζετε όλα τα φρούτα και τα ωμά λαχανικά σας και αποφεύγετε τα φρούτα με χαλασμένες φλούδες.
• Αποφεύγετε τις σαλάτες που μπορεί να έχουν πλυθεί με μολυσμένο νερό.
• Αποφεύγετε τα τρόφιμα που μπορεί να έχουν εκτεθεί σε μύγες ή έντομα.
• Αποφεύγετε τα άψητα οστρακόδερμα και τα πιάτα που περιέχουν ωμά ή λίγο μαγειρεμένα αυγά, πουλερικά ή κρέας.
• Στις χώρες όπου μπορεί να υπάρχουν δηλητηριώδεις βιοτοξίνες στα ψάρια και τα οστρακόδερμα, ζητήστε συμβουλές από τους ντόπιους.

Τι να κάνετε αν αρρωστήσετε;

Η διάρροια, το πλέον πιθανό σύμπτωμα που μπορεί να σας παρουσιαστεί, μπορεί πιθανώς να προκαλέσει επικίνδυνη αφυδάτωση. Πάρτε μαζί σας στοματικά διαλύματα επανυδάτωσης, ή αγοράστε τα στο εξωτερικό. Έχουν συχνά τη μορφή σκόνης στην οποία θα πρέπει να προσθέσετε βρασμένο ή επεξεργασμένο νερό. Πρέπει να έρθετε σε επαφή με έναν γιατρό αν η διάρροια διαρκέσει περισσότερο από 24 ώρες, ο εμετός περισσότερο από 12 ώρες, αν υπάρχει αίμα στα κόπρανα ή αν έχετε πυρετό ή σοβαρές μυϊκές κράμπες.

Βιβλιογραφικές αναφορές

1. Evans MR, Shickle D, Morgan MZ. Travel illness in British package holiday tourists: prospective cohort study. J Infect. 2001, 43:140-7.
2. Saarela M et al. Gut bacteria and health foods - the European perspective. International Journal of Food Microbiology. 2002, 78: 99– 117.