Όπως ισχύει για μια σειρά τροφίμων, έτσι και για έλαια που καταναλώνουμε επικρατούν αρκετοί μύθοι που ουσιαστικά υποβαθμίζουν την πραγματική χρησιμότητα αυτής της ομάδας τροφίμων και δυσχεραίνουν την διαδικασία επιλογής του καταναλωτή. Ας δούμε λοιπόν μερικούς από τους συνηθέστερους μύθους που αφορούν το ελαιόλαδο και τα σπορέλαια.
Εφόσον το ελαιόλαδο είναι υγιεινό, μπορώ να καταναλώνω όσο θέλω?
Το ελαιόλαδο έχει χαρακτηριστεί από πολλούς επιστήμονες ως το 'υγρό χρυσάφι της φύσης'. Πράγματι οι περισσότεροι γνωρίζουμε πλέον τις ευεργετικές ιδιότητες του ελαιόλαδου και τη σημασία του για την επίτευξη μιας ισορροπημένης και υγιεινής διατροφής. Αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο της Μεσογειακής Διατροφικής Πυραμίδας και το κύριο έλαιο που καταναλώνουμε εδώ και πολλά χρόνια.
Η καρδιοπροστατευτική, αλλά όπως φαίνεται από πρόσφατες μελέτες και αντικαρκινική δράση του, οφείλονται στη σύστασή του. Το ελαιόλαδο είναι φτωχό σε κορεσμένα λιπαρά οξέα, τα οποία αποδεδειγμένα βλάπτουν την υγεία της καρδιάς και των αγγείων και αυξάνουν την τάση δημιουργίας αθηρωματικής πλάκας. Αντίθετα, είναι πλούσιο σε μονοακόρεστα λιπαρά που προάγουν την υγεία της καρδιάς και βελτιώνουν το λιπιδαιμικό προφίλ μειώνοντας την 'κακή' (LDL) χοληστερόλη. Το διατροφικό προφίλ του ελαιολάδου συμπληρώνεται και από μια σειρά αντιοξειδωτικών βιταμινών (κυρίως βιταμίνη Ε) και βιοενεργών συστατικών (καροτενοειδή, πολυφαινόλες, φλαβονοειδή) που συμπληρώνουν το αντιοξειδωτικό κοκτέιλ. Η υψηλή θρεπτική του αξία προσδίδει στο ελαιόλαδο αντιγηραντικές ιδιότητες και σχετίζεται με τη μακροζωία.
Ωστόσο, από τον χρυσό κανόνα της διατροφής του 'παν μέτρον άριστον' δεν ξεφεύγει ούτε το ελαιόλαδο. Όπως όλα τα έλαια, έχει αρκετές θερμίδες. Συγκεκριμένα 1-2 κουταλάκια του γλυκού ελαιόλαδο μας δίνει περίπου 45-90 θερμίδες αλλά αυτές είναι από της λιπαρές θερμίδες που ο οργανισμός μας χρειάζεται σε καθημερινή βάση αναλόγως με το άτομο. Μπορούμε λοιπόν να συνειδητοποιήσουμε πόσο επιβαρύνουμε θερμιδικά το γεύμα ή την σαλάτα μας εάν προσθέσουμε πολύ ελαιόλαδο. Δεν είναι τυχαίο ότι η αυξημένη κατανάλωση λίπους από τη διατροφή σχετίζεται διεθνώς με το πρόβλημα της παχυσαρκίας. Επομένως, μπορούμε και πρέπει να απολαμβάνουμε τη γεύση και τις ιδιότητες του ελαιόλαδου στο καθημερινό μας γεύμα, αλλά να θυμόμαστε ότι το 'κλειδί' της υγιεινής διατροφής είναι η ποιότητα και όχι η ποσότητα.
Το ελαιόλαδο έχει περισσότερες θερμίδες από τα 'ελαφριά' σπορέλαια'?
Είναι αρκετοί αυτοί που πιστεύουν ότι το ελαιόλαδο έχει περισσότερες θερμίδες από τα υπόλοιπα έλαια (σογιέλαιο, καλαμποκέλαιο, ηλιέλαιο). Αυτός ο μύθος, πιθανότητα έχει προκύψει εξαιτίας της μεγαλύτερης ρευστότητας των σπορέλαιων, λόγω του δυνατότερου αρώματος και της εντονότερης γεύσης του ελαιολάδου ή λόγω της έξυπνης διαφημιστικής προώθησης των σπορέλαιων ως 'ελαφριά λάδια'. Στην πραγματικότητα, αυτό που ισχύει είναι ότι όλα τα έλαια έχουν την ίδια θερμιδική αξία. Όλα τα έλαια δίνουν 9 θερμίδες ανα γραμμάριο. Επομένως, δεν γλιτώνουμε θερμίδες εάν επιλέξουμε κάποιο σπορέλαιο για τη μαγειρική μας.
Το σπορέλαια είναι πιο εύπεπτα από το ελαιόλαδο?
Άλλος ένας μύθος που μάλλον έχει προκύψει εξαιτίας της μεγαλύτερης ρευστότητας των σπορέλαιων και της λιγότερο έντονης γεύσης τους. Στην πραγματικότητα η αφομοίωση του ελαιόλαδου από τον ανθρώπινο οργανισμό, είναι πολύ μεγάλη. Μελέτες έδειξαν ότι ο βαθμός αφομοίωσης του ελαιόλαδου μπορεί να φτάσει το 98%, στοιχείο που εξασφαλίζει ότι ο οργανισμός μας είναι σε θέση να απορροφήσει το μεγαλύτερο ποσοστό των θρεπτικών συστατικών του. Η ικανότητα του οργανισμού μας να πέπτει το ελαιόλαδο, θεωρείται πολύ καλή και δεν διαφοροποιείται σε σχέση με τα υπόλοιπα έλαια. Μάλιστα, η σύστασή του σε λιπαρά οξέα, διεγείρει τις εκκρίσεις της χολής διευκολύνοντας έτσι έμμεσα και την πέψη των άλλων τροφών.
Όλα τα λάδια είναι ίδια στο τηγάνισμα?
Τα τελευταία χρόνια έχουν αυξηθεί οι έρευνες που δείχνουν ότι η συχνή κατανάλωση τηγανητών τροφίμων σχετίζεται με αύξηση του βάρους και παχυσαρκία. Πρόσφατη μελέτη Ισπανών ερευνητών επιβεβαίωσε τη σχέση αυτή δείχνοντας μάλιστα ότι τα άτομα που καταναλώνουν συχνά τηγανητά έχουν αυξημένο βάρος αλλά και αυξημένη τάση εναπόθεσης σωματικού λίπους στην περιοχή της κοιλιάς. Το κοιλιακό λίπος και η αυξημένη περιφέρεια μέσης σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης στεφανιαίας νόσου, διαβήτη τύπου 2, υπέρταση και διαταραχές ύπνου, ανεξαρτήτου ηλικίας. Όμως, εκτός από τη σχέση τηγανητών και παχυσαρκίας, δεδομένα από επιδημιολογικές μελέτες δείχνουν ότι τα τηγανητά σχετίζονται και με ορισμένους τύπους καρκίνου (παχύ έντερο, μαστού) καθώς και καρδιαγγειακά νοσήματα.
Είναι γεγονός ότι όλα τα λίπη και τα έλαια οξειδώνονται από την επίδραση της θερμοκρασίας κατά το μαγείρεμα και το τηγάνισμα. Η έντονη και προχωρημένη οξείδωση συνδέεται με τη δημιουργία υπεροξειδίων, πολυμερών και προϊόντων διάσπασης των υπεροξειδίων, που αποδεδειγμένα βλάπτουν την υγεία. Ιδιαίτερα κατά το τηγάνισμα που η θερμοκρασία είναι πολύ υψηλή, οι αλλοιώσεις είναι μεγαλύτερες. Ωστόσο, σύμφωνα με πρόσφατες μελέτες ΔΕΝ είναι όλα τα έλαια το ίδιο ανθεκτικά στο τηγάνισμα.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα, το ελαιόλαδο είναι πιο σταθερό και οξειδώνεται λιγότερο σε σύγκριση με τα σπορέλαια. Τη σταθερότητά του αυτή την οφείλει στη μεγάλη περιεκτικότητά του σε μονοακόρεστα λιπαρά οξέα (ελαϊκό οξύ) και σε φυσικά αντιοξειδωτικά συστατικά, όπως η βιταμίνη Ε. Η ανθεκτικότητά του λοιπόν το καθιστά την καλύτερη επιλογή ακόμα όταν πρόκειται να τηγανίσουμε.
Οι επιστήμονες όμως είναι κατηγορηματικοί: όσες περισσότερες φορές τηγανίζουμε το ίδιο λάδι, τόσο αλλοιώνουμε τα χαρακτηριστικά του και 'φορτώνουμε' τον οργανισμό μας με επικίνδυνες ουσίες. Συμπερασματικά, θα λέγαμε οτι μπορούμε περιστασιακά να απολαμβάνουμε τα τηγανητά φαγητά, προτιμώντας όμως το ελαιόλαδο για το τηγάνισμα και αλλάζοντας τακτικά το λάδι που τηγανίζουμε.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου