Αλάτι, κάλιο και έλεγχος της αρτηριακής πίεσης

Αλάτι είναι το κοινό όνομα που χρησιμοποιούμε για το χλωριούχο νάτριο (NaCl). Το αλάτι είναι απαραίτητο για τη ζωή και για την καλή υγεία. Η υψηλή αρτηριακή πίεση είναι παράγοντας κινδύνου για την καρδιαγγειακή νόσο και για εγκεφαλικό επεισόδιο. Σχετίζεται με υψηλή πρόσληψη νατρίου και χαμηλή καλίου, αλλά μπορούν οι συστάσεις για μείωση της πρόσληψης αλατιού να κάνουν τη διαφορά;

Η σημασία του αλατιού

Το αλάτι, ή χλωριούχο νάτριο, χρησιμοποιείται για να συντηρήσει και να δώσει γεύση στα τρόφιμα. Υπάρχει επίσης φυσικά σε όλα τα τρόφιμα. Γενικά ισχύει ότι 1g νατρίου ισοδυναμεί με 2.5g αλατιού.
Το νάτριο και το χλώριο βοηθούν στη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης, ελέγχουν την ισορροπία υγρών και διατηρούν τις σωστές συνθήκες για τη λειτουργία μυών και νεύρων. Το νάτριο διευκολύνει την απορρόφηση θρεπτικών ουσιών, όπως η γλυκόζη και τα αμινοξέα.
Ένα μέσο ενήλικο ανδρικό σώμα περιέχει 90g νάτριο, από τα οποία τα μισά βρίσκονται στο αίμα και σε άλλα υγρά του σώματος, πάνω από το ένα τρίτο βρίσκεται στα κόκκαλα και το υπόλοιπο βρίσκεται μέσα στα κύτταρα του σώματος.
Η μέση πρόσληψη νατρίου κυμαίνεται από 2 - 6g ανά ημέρα για νάτριο, αν και η υγεία στους ενήλικες μπορεί να διατηρηθεί με λιγότερο από 0.5g. Οι απαιτήσεις αυξάνουν όταν οι απώλειες είναι υψηλές, όπως κατά τη διάρκεια της εμμηνορρυσίας, του θηλασμού και της έντονης εφίδρωσης.
Η πρόσληψη αλατιού κατέχει υψηλή προτεραιότητα στις δράσεις δημόσιας υγείας για την υπέρταση, λόγω της δυνατότητάς του να μετατοπίζει προς τα κάτω την κατανομή αρτηριακής πίεσης σε ολόκληρο τον πληθυσμό.

Το κάλιο

Το κάλιο υπάρχει φυσικά στα περισσότερα τρόφιμα, με τα φρούτα και τα λαχανικά να είναι πολύ καλές πηγές.

Στο σώμα μας, το κάλιο βρίσκεται κυρίως μέσα στα κύτταρα. Έχει σημαντικό ρόλο σε όλο το σώμα και συμμετέχει στις ίδιες λειτουργίες με το νάτριο, αλλά με έναν συμπληρωματικό ρόλο, και η ισορροπία μεταξύ των δύο στοιχείων είναι σημαντική.

Αρτηριακή πίεση – αντίθετες επιδράσεις του νατρίου και του καλίου

Η δυνατότητα των νεφρών να εκκρίνουν ή να συντηρούν το νάτριο είναι ένας βασικός παράγοντας για τη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης.

Οι περισσότερες μελέτες δείχνουν ότι η μείωση της πρόσληψης αλατιού μειώνει την αρτηριακή πίεση, και η επίδραση αυτή είναι μεγαλύτερη σε όσους έχουν υψηλή αρτηριακή πίεση, σε παχύσαρκους και σε ηλικιωμένους. Η απάντηση του οργανισμού στη μείωση του αλατιού διαφέρει σημαντικά μεταξύ των ατόμων και μπορεί να μην παρέχει μετρήσιμα οφέλη στους ανθρώπους που ήδη βρίσκονται σε φυσιολογικά όρια.
Αντίθετα, η μειωμένη αρτηριακή πίεση συνδέεται με αυξημένες προσλήψεις καλίου, οι οποίες μπορεί να οφείλονται στη δυνατότητα του καλίου να αυξάνει την έκκριση νατρίου και τις επιδράσεις του στα αιμοφόρα αγγεία.

Τρόφιμα πλούσια σε κάλιο, φτωχά σε νάτριο

Οι καλύτερες πηγές καλίου είναι τα φρέσκα τρόφιμα με περιορισμένη επεξεργασία, επειδή η επεξεργασία μπορεί να επηρεάσει το επίπεδο καλίου. Αφετέρου, τα ακατέργαστα τρόφιμα είναι από τη φύση τους φτωχά σε νάτριο και τα επεξεργασμένα τρόφιμα είναι η κύρια πηγή νατρίου στη δίαιτά μας. Ο πίνακας 1 παρουσιάζει τρόφιμα πλούσια σε κάλιο και με μικρή περιεκτικότητα σε νάτριο.

Πίνακας 1: Επιλογή τροφίμων πλούσιων σε κάλιο, φτωχών σε νάτριο (όταν δεν έχουν υποστεί επεξεργασία)

Αβοκάντο, βερίκοκο & άλλα φρούτα με κουκούτσι	Μπανάνα	Όσπρια όπως φακές, φασόλια, φάβα	Χουρμάδες, σταφίδες και άλλα ξηρά φρούτα
Αρωματικά βότανα& μπαχαρικά, π.χ. μαϊντανός και τσίλι, φρέσκα ή αποξηραμένα	Λάχανο, σπανάκι, μαρούλι και άλλα πράσινα φυλλώδη λαχανικά	Ψάρια όπως μπακαλιάρος, σαρδέλες, πέστροφα, τόνος	Μανιτάρια: φρέσκα ή ξερά
Πορτοκάλια και άλλα εσπεριδοειδή φρούτα και χυμοί	Πεπόνι, καρπούζι, μήλο και άλλα φρούτα με κουκούτσια	Φιστίκια, καρύδια και άλλοι ξηροί καρποί	Πατάτα και γλυκοπατάτα
Λευκό και κόκκινο κρέας	Σόγια, τυρόπηγμα, γάλα	Ντομάτα και παραπροϊόντα της	Γιαούρτι & γαλακτοκομικά προϊόντα χαμηλά σε λιπαρά (εκτός από τα τυριά)

Ο τρόπος ζωής μας έχει τη μεγαλύτερη επίδραση στην αρτηριακή πίεση

Η παχυσαρκία, τα χαμηλά επίπεδα σωματικής δραστηριότητας και οι χαμηλές προσλήψεις καλίου έχουν μεγαλύτερη επίδραση στην αρτηριακή πίεση από τις υψηλές προσλήψεις νατρίου. Οι χαμηλές λήψεις ασβεστίου και μαγνησίου και η υψηλή αναλογία των κορεσμένων λιπών ως προς τα ω-3 πολυακόρεστα λίπη έχουν επίσης επίδραση. Το πρόσφατο ενδιαφέρον εντοπίστηκε στα οφέλη της διατροφής DASH (Διαιτητική Προσέγγιση για την Παύση της Υπέρτασης), η οποία είναι πλούσια σε φρούτα, λαχανικά και δημητριακά (για να αυξήσει το κάλιο και τις φυτικές ίνες), συμπεριλαμβάνοντας γαλακτοκομικά χαμηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά, ψάρια, όσπρια, πουλερικά και κρέατα χωρίς λίπος. Όταν η πρόσληψη αλατιού κρατήθηκε σταθερή, η αρτηριακή πίεση έπεσε σημαντικά.

Ο πίνακας 2 επεξηγεί τα πιθανά οφέλη στην αρτηριακή πίεση από διάφορες τροποποιήσεις στον τρόπο ζωής.
Πίνακας 2: Πιθανά οφέλη στην αρτηριακή πίεση από αλλαγές στον τρόπο ζωής

Τροποποίηση	Σύσταση	Προσεγγιστική μείωση συστολικής πίεσης (Εύρος)
Μείωση βάρους	Διατήρηση φυσιολογικού βάρους σώματος (δείκτης μάζας σώματος 18.5 – 24.9 kg/m2)	5 -20 mmHg/10 kg απώλειας βάρους
Υιοθέτηση του διαιτητικού πλάνου DASH	Κατανάλωση δίαιτας πλούσιας σε φρούτα, λαχανικά και γαλακτοκομικά χαμηλών λιπαρών με μειωμένη περιεκτικότητα σε κορεσμένο και ολικό λίπος	8 – 14 mmHg
Μείωση του νατρίου της δίαιτας	Μείωση του νατρίου της δίαιτας σε όχι περισσότερο από 2.4g νατρίου ή 6 g αλατιού την ημέρα	2 – 8 mmHg
Σωματική δραστηριότητα	Συμμετοχή σε τακτική βάση σε αερόβια άσκηση, όπως το ζωηρό περπάτημα (τουλάχιστον 30 λεπτά την ημέρα, τις περισσότερες μέρες της εβδομάδας )	4 – 9 mmHg
Μέτρο στην κατανάλωση αλκοόλ	Περιορισμός της κατανάλωσης στο πολύ 3 μονάδες αλκοόλ την ημέρα στους άντρες και 2 μονάδες αλκοόλ την ημέρα στις γυναίκες και τους άντρες χαμηλότερου βάρους (1 μονάδα αλκοόλ = 10 gr καθαρού αλκοόλ = 1 ποτήρι μπύρα (25 cL) ή κρασί (10 cL) ή ουίσκι (3 cL))	2 – 4 mmHg

Οι ειδικοί συστήνουν μείωση στην πρόσληψη αλατιού

Τα δεδομένα που συνδέουν το αλάτι της δίαιτας με την αρτηριακή πίεση έχουν πλήρως αναθεωρηθεί στην επιστημονική βιβλιογραφία κατά τη διάρκεια των προηγούμενων δύο δεκαετιών, και οι επιπτώσεις τους στις πολιτικές δημόσιας υγείας έχουν εξεταστεί προσεκτικά από επιτροπές ειδικών σε πολλές χώρες παγκοσμίως, συμπεριλαμβανομένου του Ηνωμένου Βασιλείου και των ΗΠΑ.

Δεδομένου ότι δεν χρειαζόμαστε τις τρέχουσες υψηλές προσλήψεις μας, συστήνονται μειώσεις στο αλάτι στα 5-6g (2- 2.4g νάτριο) ανά ημέρα. Επιπλέον, συστήνεται η κατανάλωση 5 μερίδων φρούτων και λαχανικών ημερησίως, τα οποία έχουν αποδειχθεί ωφέλιμα για την υγεία, συμπεριλαμβανομένης της αυξημένης πρόσληψης καλίου.

Πρακτικές συνέπειες

Το σώμα μπορεί να προσαρμοστεί στις μειωμένες προσλήψεις νατρίου από το αλάτι. Η αποδοχή της μείωσης της πρόσληψης νατρίου στις μισές ποσότητες της συνηθισμένης πρόσληψης διαρκεί περίπου 2-3 μήνες. Στρεφόμαστε σε εναλλακτικούς τρόπους για να δώσουμε γεύση στα τρόφιμα, χρησιμοποιώντας περισσότερο πιπέρι, φρέσκα και αποξηραμένα αρωματικά βότανα και μπαχαρικά. Τα αλατισμένα υποκατάστατα, βασισμένα στις ενώσεις του καλίου, μπορούν, επίσης, να βοηθήσουν, συμβάλλοντας ταυτόχρονα σε αυξημένη πρόσληψη καλίου. Αν και η γεύση τους και η χαμηλότερη αξία τους ως συντηρητικά τροφίμων έναντι του αλατιού έχουν περιορίσει τη χρήση τους, πρόσφατα δημιουργήθηκαν προϊόντα από τη βιομηχανία τροφίμων, προκειμένου να αντιμετωπιστούν αυτά τα προβλήματα. Πηγή: eufic.org

11 + 2 λόγοι για να πίνετε τσάι.

Είναι γεγονός ότι στην Ελλάδα και Κύπρο η κατανάλωση του τσαγιού δεν έχει την θέση που του αρμόζει. Αξίζει να αναφερθεί ότι οι έρευνες που διεξάγονται, σχετικά με την ύπαρξη και δράση των συστατικών που περιέχει το τσάι, σε παγκόσμιο επίπεδο, αυξάνονται με γεωμετρική πρόοδο. Που σημαίνει ότι ολοένα και περισσότερες ερευνητικές ομάδες πιστεύουν ότι υπάρχουν πολλά ακόμη να ανακαλυφθούν σε αυτό το φυσικό αφέψημα.

 
Για να δούμε πρώτα τους 11 λόγους που σας προτρέπουν να πίνετε το τσάι: 





1. Αντιοξειδωτική δράση κατά των ελεύθερων ριζών. Επιστημονικές μελέτες έδειξαν ότι τα αντιοξειδωτικά του τσαγιού είναι 4 φορές πιο δραστικά από την βιταμίνη C (αντιοξειδωτικό αναφοράς) και απορροφώνται εύκολα από το γαστρεντερικό σωλήνα. 





2. Χημειοπροστατευτική δράση. Η ουσία με την ονομασία γαλλική επιγαλλοκατεχίνη (EGCG) φαίνεται να εμποδίζει την ανάπτυξη των καρκινικών κυττάρων. Εργαστηριακές μελέτες έχουν δείξει ότι οι πολυφαινόλες του πράσινου τσαγιού προωθούν τον προγραμματισμένο κυτταρικό θάνατο (απόπτωση) στα ανθρώπινα καρκινικά κύτταρα και εμποδίζουν την ανάπτυξη όγκων με το να αναστέλλουν τον παράγοντα νέκρωσης όγκου (TNFα) και με την προώθηση άλλων αντικαρκινικών δράσεων. Μελέτες σε ανθρώπους έχουν παρατηρήσει συσχέτιση της κατανάλωσης τσαγιού με βελτίωση της πρόγνωσης σε μερικά είδη καρκίνου του στήθους. Επιπρόσθετα οι αντιοξειδωτικές ιδιότητες του τσαγιού φαίνεται να περιορίζουν την καταστροφή του φυσιολογικού ιστού κατά την έκθεσή του σε χημειοθεραπεία και ακτινοβολία περιορίζοντας την καρκινογένεση.

3. Αντιβακτηριακή και αντιιική δράση. Εργαστηριακές μελέτες έχουν δείξει ότι οι πολυφαινόλες του πράσινου τσαγιού εμποδίζουν την ανάπτυξη των βακτηρίων που προκαλούν διάρροια και των ιών που προκαλούν γρίπη. Κλινική έρευνα υποδεικνύει ότι η γαλλική επιγαλλοκατεχίνη (EGCG) στο πράσινο τσάι εμποδίζει το βακτήριο H. Pylori, το οποίο αναπτύσσεται στο στομάχι.

4. Μεγάλες πληθυσμιακές μελέτες δείχνουν την ύπαρξη συσχέτισης ανάμεσα στην κατανάλωση τσαγιού και τη μείωση του κινδύνου καρδιαγγειακών νόσων. Παρατηρήθηκε μείωση της χοληστερόλης και κυρίως της οξείδωσης των χαμηλής πυκνότητας λιποπρωτεϊνών (LDL), παρεμπόδιση της συσσώρευσης αιμοπεταλίων (αντιθρομβωτικός μηχανισμός) και τέλος μείωση της αρτηριακής πίεσης.

5. Το τσάι περιέχει δύο από τα σπουδαιότερα για τον ανθρώπινο οργανισμό μεταλλικά άλατα, μαγγάνιο και κάλιο. Το μαγγάνιο είναι βασικό συστατικό για την ομαλή λειτουργία της καρδιάς, των νεύρων και των μυών. Η πρόσληψη του είναι επίσης σημαντική για τα οστά και τους χόνδρους και θεωρείται ότι βοηθά στην πρόσληψη και τον έλεγχο της οστεοπόρωσης και της οστεοαρθρίτιδας. Επίσης το κάλιο ρυθμίζει τα επίπεδα των υγρών στο εσωτερικό των κυττάρων.

6. Το τσάι περιέχει ριβοφλαβίνη (βιταμίνη Β2) και νιασίνη (Β3) δύο βιταμίνες που παίζουν σημαντικό ρόλο στον ενεργειακό μεταβολισμό και εμπλέκονται σε διάφορες μεταβολικές διαδικασίες όπως στη λειτουργία του θυρεοειδούς αδένα και στο μεταβολισμό των μακροθρεπτικών συστατικών.

7. Προστασία από τη νόσο του Πάρκινσον και άλλες νευροεκφυλιστικές ασθένειες, διότι οι πολυφαινόλες του εμποδίζουν τον τραυματισμό των νευρικών κυττάρων από νευροτοξίνες και δεσμεύουν τις ελεύθερες ρίζες στις, οποίες οφείλονται οι παραπάνω ασθένειες.

8. Άλλες μελέτες σε πειραματόζωα έδειξαν ότι το πράσινο και μαύρο τσάι ενισχύουν τη δράση της ινσουλίνης, δηλαδή η αντιδιαβητική δράση του τσαγιού οφείλεται στο φαινολικό συστατικό του EGCG, το οποίο αυξάνει την ευαισθησία των ιστών στην ινσουλίνη και αναστέλλει τη δράση του ενζύμου α - αμυλάση (διασπά υδατάνθρακες).

9. Πρόληψη του πολλαπλασιασμού των βακτηριδίων, που ευθύνονται για την τερηδόνα. Μαζί με τις τανίνες, οι κατεχίνες και άλλες φαινολικές ουσίες ενισχύουν την προστασία του σμάλτου από τα οξέα – ιδιαίτερα σε συνδυασμό με το φθόριο.

10. Βοηθάει στην ενυδάτωση του οργανισμού. Σύμφωνα με πληθυσμιακές έρευνες, οι Βρετανοί προσλαμβάνουν περίπου το 40% των υγρών που καταναλώνουν από το τσάι, πίνοντας κατά μέσο όρο τρία φλιτζάνια την ημέρα.

11. Μειωμένος κίνδυνος εμφάνισης οστεοπόρωσης. Τα φυτοοιστρογόνα του τσαγιού είναι αυτά που επηρεάζουν θετικά την οστική πυκνότητα και προλαμβάνονται έτσι τα οστεοπορωτικά κατάγματα)

Και 2 νέοι λόγοι για να αυξήσετε την συχνότητα κατανάλωσης τσαγιού:

1. Το τσάι περιέχει τη θειανίνη, ένα αμινοξύ που προκαλεί πνευματική χαλάρωση, χωρίς όμως να προκαλεί νύστα. Επηρεάζει τα επίπεδα ντοπαμίνης και σεροτονίνης στον εγκέφαλο, που ευθύνονται για την καλή μας διάθεση. Επιστημονικές μελέτες για τη δράση της θειανίνης δείχνουν ενίσχυση των εγκεφαλικών κυμάτων Άλφα, τα οποία έχουν καταγραφεί όταν ο εγκέφαλος είναι χαλαρός, αλλά σε εγρήγορση. Αυτή θεωρείται η βέλτιστη εγκεφαλική δράση, καθώς το μυαλό λειτουργεί χωρίς άγχος ή κούραση. Τα εγκεφαλικά κύματα Α έχουν συνδεθεί με την ικανότητα εστίασης της προσοχής.

2. Πρόσφατες μελέτες δείχνουν όντως, ότι μια συστηματική και ικανοποιητική κατανάλωση κατεχινών του τσαγιού, αυξάνει τις ενεργειακές δαπάνες, «καίει» τα αποθηκευμένα λίπη ενεργοποιώντας την καύση τους κατά τον μεταβολισμό τους (οξείδωση των λιπών), μεταβάλλει την κατανομή του λίπους (κατανομή/ σύσταση στο σώμα) και μειώνει το λιπώδη ιστό που εντοπίζεται στην περιοχή της κοιλιάς. Επιπρόσθετα, αποτελεί το ιδανικό αντικατάστατο θερμιδογόνων ροφημάτων, καθώς, αν δεν εμπλουτιστεί με ζάχαρη και γάλα, έχει μηδενική θερμιδική αξία.

Έρευνες με ενδιαφέρον

• Μια έρευνα, που ονομάστηκε '' Zutphen Elderly Study '', σε 805 ενήλικες Ολλανδούς, έδειξε ότι τα άτομα που κατανάλωναν υψηλές συγκεντρώσεις φλαβονοειδών στη δίαιτά τους είχαν 60% λιγότερες πιθανότητες να αναπτύξουν στεφανιαία νόσο, σε σχέση με αυτά που κατανάλωναν μικρές συγκεντρώσεις αντίστοιχα.
• Μία επιδημιολογική έρευνα σε 35.000 μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες, έδειξε ότι το ποσοστό καρκίνου του πεπτικού και του ουροποιητικού συστήματος είναι χαμηλότερο κατά 40% έως 70% σε γυναίκες που πίνουν περισσότερο από 2 φλιτζάνια πράσινο τσάι την ημέρα, συγκρινόμενες με εκείνες που δεν πίνουν ποτέ ή που καταναλώνουν πολύ σπάνια αυτό το αφέψημα.
• Έρευνα στην Μ. Βρετανία απέδειξε ότι για ίση πρόσληψη καφεΐνης – τεΐνης, το τσάι προκαλεί μεγαλύτερη αύξηση της θερμοκρασίας του δέρματος, σε σχέση με τον καφέ ή το νερό. Το γεγονός αυτό υποδηλώνει μια αγγειοχαλαρωτική δράση στα τριχοειδή του δέρματος, πιθανώς εξαιτίας της παρουσίας φλαβονοειδών, γεγονός που επιφέρει ένα τελικό χαλαρωτικό αποτέλεσμα. Άλλο ένα πόρισμα που εξήχθηκε από την ίδια έρευνα, ήταν ότι βρέθηκε συσχέτιση της κατανάλωσης τσαγιού με την γρήγορη ανάπτυξη προσοχής.
• Μία μεγάλη έρευνα για τη σχέση ανάμεσα στην κατανάλωση τσαγιού και τη συχνότητα εμφάνισης του καρκίνου του οισοφάγου υποστηρίζει ότι υπάρχει μείωση κατά 20% στους άνδρες και κατά 50% στις γυναίκες στους καταναλωτές τσαγιού.

Ποσότητα
Επιδημιολογικές μελέτες αναφέρουν ότι 2-5 φλιτζάνια ημερησίως επαρκούν για την λήψη των θρεπτικών συστατικών του τσαγιού, παρόλο που δεν υπάρχει τελική άμεση συσχέτιση κατανάλωσης και αποτελεσμάτων. Εργαστηριακές μελέτες έδειξαν ότι η προσθήκη γάλακτος, λεμονιού, ζάχαρης ή κάποιου άλλου γλυκαντικού δεν αλλοιώνει την αντιοξειδωτική δράση του τσαγιού, ούτε δυσχεραίνει την απορρόφηση της καφείνης που εμπεριέχει.


Αντενδείξεις
Δεν υπάρχουν γνωστές αντενδείξεις, αλλά βασιζόμενοι στις ενδεχόμενες φαρμακευτικές δράσεις των πολυφαινολών (π.χ. η ικανότητα τους να εμποδίζουν τη συσσώρευση των αιμοπεταλίων), το εκχύλισμα πράσινου τσαγιού θα πρέπει να χρησιμοποιείται με προσοχή από ασθενείς με ιστορικό αιμόλυσης ή αιμοστατικών δυσλειτουργιών. Είναι πιθανώς προτιμότερο να διακοπεί η χρήση του 14 ημέρες πριν από οποιαδήποτε εγχείρηση, ακόμα και οδοντιατρική. Θεωρητικά, οι αιμορραγικές τάσεις μπορεί να επιδεινωθούν με αντιθρομβωτικά, ασπιρίνη και αντιαιμοπεταλιακά φάρμακα.
Δεν υπάρχουν ενδείξεις έλλειψης σιδήρου σε υγιή άτομα που πίνουν τσάι και ακολουθούν μια ισορροπημένη διατροφή με ποικιλία τροφών. Παρ’ όλα αυτά άτομα με χαμηλό σίδηρο, καθώς επίσης ομάδες με υψηλό κίνδυνο όπως γυναίκες που κυοφορούν, παιδιά και έφηβοι θα πρέπει να αποφεύγουν την κατανάλωση τσαγιού με το φαγητό και να μην πίνουν τσάι μια πριν το γεύμα τους.
Εξίσου σημαντικό συστατικό στο τσάι είναι η καφεΐνη – τεΐνη (δύο ονόματα του ίδιου μορίου), ένα αλκαλοειδές του οποίου η συγκέντρωση είναι διαφορετική στο τσάι από τον καφέ. Ο καφές περιέχει [100 mgr] δύο περίπου φορές περισσότερο καφεΐνη από ό,τι το τσάι[40 mgr] ίσου βάρους. Στον οργανισμό, η τεΐνη μεταβολίζεται στο ήπαρ, ενώ απορροφάται αποτελεσματικά από το γαστρικό σωλήνα. Αν και το συγκεκριμένο συστατικό έχει κατηγορηθεί για αύξηση της πιθανότητας αποβολής κατά την κύηση όπως επίσης και για τη γέννηση λιποβαρών βρεφών, οι μέχρι τώρα έρευνες σχετικά με το τσάι δείχνουν ότι δεν εμφανίζεται κανένα αρνητικό αποτέλεσμα στην λειτουργία της ανθρώπινης αναπαραγωγής.
Επίσης ορισμένα άτομα είναι αλλεργικά στο πράσινο τσάι.





Συμπερασματικά
Θα πρέπει να διευκρινιστεί ότι όσον αφορά οι ευεργετικές ιδιότητες του τσαγιού δεν πρόκειται για θεραπευτικές ιδιότητες σε συγκεκριμένες παθήσεις, αλλά για μια προληπτική δράση και μια υγιεινή ζωή. Επίσης δεν υπάρχουν αρκετά δεδομένα για την ασφάλεια των συμπληρωμάτων πράσινου τσαγιού, παρόλο που το πράσινο τσάι καταναλώνεται στην Κίνα για παραπάνω από 3000 χρόνια.
Περαιτέρω επιδημιολογικές μελέτες σε επιλεγμένες ομάδες πληθυσμού, αλλά και κλινικές μελέτες σε ασθενείς με καρκίνο είναι απαραίτητες για τη διερεύνηση της πιθανής αντικαρκινικής δράσης και πρόληψης άλλων ασθενειών, του πράσινου τσαγιού στον άνθρωπο.


Παπαχρήστος Παρασκευάς, Διαιτολόγος – Διατροφολόγος, Πτυχιούχος Α.ΤΕ.Ι.Θ., M.Sc στη Διασφάλιση Ποιότητας - Γαβρή Χριστίνα, M.Med.Sci, Κλινικος Διαιτολόγος-Διατροφολόγος, Νοσοκομείο ΓΝΑ 'Ο Ευαγγελισμός'

Μέλι: Θεραπευτικό Φάρμακο ή Δηλητήριο; Έρευνα

Θεραπευτικό Φάρμακο

Το μέλι είναι ένας αληθινός θησαυρός υγείας και δύναμης και η αξία του έχει εκτιμηθεί από τα πανάρχαια χρόνια. Είναι ένα τρόφιμο που συλλέγουν οι μέλισσες από τα ζωντανά μέρη των φυτών ή από εκκρίσεις εντόμων, το μεταφέρουν στην κυψέλη τους, το μεταποιούν, το εμπλουτίζουν με δικές τους ουσίες και το αποθηκεύουν στις κηρύθρες τους μέχρι να ωριμάσει.

Το μέλι συνήθως λαμβάνει την ονομασία του φυτού από το οποίο προέρχεται. Έτσι έχουμε μέλι θυμαρίσιο, πορτοκαλιάς, πεύκου, ελάτης κ.λπ. Περιέχει περισσότερα από 180 διαφορετικά συστατικά και ουσίες που το καθιστούν μία άριστη τροφή. Βασικά συστατικά του είναι το νερό, σε ποσοστό 16%, και τα φυσικά σάκχαρα, όπως η φρουκτόζη, η σακχαρόζη και άλλα, σε ποσοστό 80%. Επιπλέον, στο μέλι βρίσκει κανείς πρωτεΐνες, ιχνοστοιχεία, ένζυμα και βιταμίνες σε μικρές ποσότητες, που αναδεικνύουν όμως την άριστη του θρεπτική αξία. Αυτό που εντυπωσιάζει δεν είναι τόσο τα επιμέρους συστατικά του μελιού όσο η συνύπαρξη όλων αυτών των ουσιών σε μία μάζα με καθορισμένες βέλτιστες αναλογίες και ο τρόπος με τον οποίο δρουν στον ανθρώπινο οργανισμό.

Ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα που αντιμετωπίζει σήμερα το μέλι σε ό,τι αφορά τη συντήρησή του είναι η κρυστάλλωση. Πρόκειται για μία φυσική διεργασία κατά την οποία το μέλι μετατρέπεται σε παχύρρευστο προιόν. Η κρυστάλλωση παρατηρείται σε όλα τα είδη μελιού με διαφορετικούς χρόνους για την κάθε ποικιλία. Είναι ένα βιολογικό φαινόμενο του φυσικού ακατέργαστου μελιού, που δεν προξενεί καμία αλλαγή στις θρεπτικές και στις βιολογικές ιδιότητες. Το μέλι που έχει κρυσταλλωθεί δεν είναι χαλασμένο ούτε νοθευμένο. 

Το μέλι που αγοράζουμε στο σούπερ μάρκετ έχει υποστεί επεξεργασία, προκειμένου να μην κρυσταλλώνεται. Η επεξεργασία συνίσταται στη θέρμανση κάτω από ορισμένες συνθήκες, που οδηγεί στην καταστροφή της φυσικής δομής ορισμένων συστατικών του μελιού. Έτσι, δεν κρυσταλλώνεται. Αποτέλεσμα όμως αυτής της θέρμανσης είναι και η καταστροφή ορισμένων ωφέλιμων συστατικών του μελιού, σε μικρό ποσοστό. Σε πολλές χώρες που το καταναλωτικό κοινό είναι πιο ενημερωμένο, το μέλι διακινείται ευρέως χωρίς να έχει υποστεί επεξεργασία. Η τεχνολογία του μελιού στην Ελλάδα βρίσκεται σε τέτοιο επίπεδο, ώστε να δέχεται την ελάχιστη δυνατή επεξεργασία και να διατηρεί σε μεγάλο βαθμό τη γεύση και τη θρεπτική του αξία. Το εισαγόμενο μέλι, πέρα από την κατώτερη γεύση του, υφίσταται μεγαλύτερη επεξεργασία, ώστε να αντεπεξέλθει στις απαιτήσεις της διακίνησης και της συντήρησης και είναι ποιοτικά κατώτερο. 

Ταυτόχρονα, οι παραγωγοί χρησιμοποιούν πολλούς τρόπους για να νοθεύσουν το μέλι. Τέτοια είναι η προσθήκη γλυκαντικών ουσιών ή και "βιομηχανικού" μελιού στο μέλι που λαμβάνεται από τις μέλισσες, ώστε να αυξάνεται η ποσότητά του. Επίσης μεγάλη έκταση έχει η νοθεία που γίνεται με την παραπλάνηση του καταναλωτή, όταν πωλείται μέλι κακής ποιότητας σαν μέλι από θυμάρι ή άλλο ποιοτικά ανώτερο φυτό. Ο τελικός καταναλωτής δεν έχει τον τρόπο να ξεχωρίσει αυτήν τη νοθεία, αφού δεν μπορεί να διακρίνει εύκολα την ποιότητά του από τη γεύση. Η αξία όμως του νοθευμένου μελιού, από την άποψη των θρεπτικών συστατικών και των γενικότερων ευεργετικών ιδιοτήτων, είναι πολύ χαμηλότερη. 

Οι καταναλωτές πρέπει να προτιμούν μέλι επώνυμο και συσκευασμένο σε γυάλινα δοχεία, αεροστεγή, που όμως είναι προστατευμένα από την έκθεση στο φως. Στην ετικέτα πρέπει να αναγράφονται η ημερομηνία τυποποίησης, το όνομα του παραγωγού με πλήρη στοιχεία, καθώς και το είδους του μελιού. Το μέλι πρέπει να συντηρείται σε αεροστεγώς κλεισμένα δοχεία, σε χώρο δροσερό, σκοτεινό και ξηρό. Καλό είναι να αποφεύγεται το μέλι που βρίσκεται σε βάζα εκτεθειμένα στον ήλιο.

Έχει αποδειχθεί ότι το μέλι έχει υψηλή ενεργειακή και θρεπτική αξία και για αυτό είναι η πιο κατάλληλη τροφή για αθλητές και παιδιά. Τα ανόργανα στοιχεία του μελιού, τα μέταλλα και τα ιχνοστοιχεία παίζουν σπουδαίο ρόλο στο μεταβολισμό και στη θρέψη και συμμετέχουν σε διάφορα ενζυμικά συστήματα του οργανισμού. Το μέλι είναι τονωτικό και βοηθά, χάρη στην υψηλή περιεκτικότητά του σε χολίνη, άτομα που υποφέρουν από δυσκοιλιότητα. Εντυπωσιακή είναι και η γρηγορότερη αποκατάσταση της υγείας ατόμων που καταναλώνουν συχνά μέλι και πάσχουν από βαριές και υποτροπιάζουσες λοιμώξεις ή αναιμία, πάντα σε συνδυασμό με τις οδηγίες του γιατρού.

Το μέλι έχει χρησιμοποιηθεί ευρύτατα μέχρι σήμερα για την επούλωση πληγών και χειρουργικών τραυμάτων με άριστα αποτελέσματα. Το ακατέργαστο μέλι έχει αποδειχθεί ότι επιτυγχάνει την ανάπτυξη του δερματικού επιθηλίου σε πειραματόζωα με τραύματα. Η αντιβακτηριδιακή δράση του (και ιδιαίτερα του ελληνικού) αποτέλεσε μέρος ερευνητικού προγράμματος του υπουργείου Υγείας, τα αποτελέσματα του οποίου ανακοινώθηκαν στα πλαίσια του 8ου Πανελλήνιου Φαρμακευτικού Συνεδρίου. Σύμφωνα με την επίκουρη καθηγήτρια Φαρμακογνωσίας του Πανεπιστημίου Αθηνών Ιωάννα Χήνου, ακατέργαστο μέλι χρησιμοποιήθηκε σε δεκαεπτά τουλάχιστον νοσοκομειακά στελέχη έξι διαφορετικών βακτηριδίων που ήταν ανθεκτικά σε αντιβιοτικά. Η δράση του εμφανίστηκε εξαιρετικά αξιόλογη και τώρα ερευνάται και η επίδρασή του σε μύκητες.

Πέρα από το μέλι, και η πρόπολη, που συλλέγουν οι μέλισσες από εκκρίματα δένδρων και στην οποία προσθέτουν μόνες τους άλλα υλικά, έχει άριστες αντιμικροβιακές και απολυμαντικές ιδιότητες και μπορεί να αποτελέσει χρήσιμο φράγμα κατά των λοιμώξεων. Οι θεραπευτικές της ιδιότητες οφείλονται κυρίως στα φλαβονοειδή, ουσίες με γνωστή βακτηριοστατικά, παρασιτοκτόνο και αντιική δράση. 

OI ΔYO KYPIEΣ KATHΓOPIEΣ
Oι διαφορές του ανθόμελου και του μελιού από δέντρα

Δύο είναι οι κυριότερες κατηγορίες μελιού. Στην πρώτη ανήκουν τα ανθόμελα που παράγονται από το νέκταρ των λουλουδιών και λαμβάνουν την ονομασία τους από το φυτό προέλευσής τους: ανάμεσά τους το μέλι θυμαριού, πορτοκαλιάς, ηλίανθου, ερείκης, καστανιάς, βαμβακιού, πολύκομβου.

Στη δεύτερη κατηγορία περιλαμβάνεται το μέλι των μελιτωμάτων που παράγεται από τον χυμό δασικών φυτών, όπως του πεύκου και της ελάτης.

Περίπου το 65% της συνολικής παραγωγής στην Eλλάδα υπολογίζεται πως είναι πευκόμελο.

Tο μέλι αυτό δεν είναι ιδιαίτερα γλυκό, είναι πλουσιότερο από το ανθόμελο σε ιχνοστοιχεία, πρωτεϊνες και αμινοξέα ενώ έχει λιγότερες θερμίδες.

Eίναι από τις κατηγορίες του μελιού που δεν κρυσταλλώνουν.

Aντίθετα το θυμαρίσιο μέλι, το οποίο είναι έντονα αρωματικό με ανοιχτόχρωμα λαμπερή εμφάνιση, κρυσταλλώνει σε διάστημα 6 με 18 μήνες από την παραγωγή του.

Tο μέλι πορτοκαλιάς έχει δυνατό άρωμα και ανοιχτόχρωμη απόχρωση, η οποία γίνεται άσπρη μετά την κρυστάλλωση του μελιού που συντελείται περίπου μέσα σε 2 μήνες από την παραγωγή του.

Aξίζει, πάντως, να σημειωθεί πως τα σκουρόχρωμα μέλια είναι πλουσιότερα σε ιχνοστοιχεία (κάλιο, νάτριο, μαγνήσιο, σίδηρο, φώσφορο) και συνεπώς έχουν μεγαλύτερη θρεπτική αξία, ενώ τα ανοιχτόχρωμα έχουν ευχάριστο άρωμα και γεύση.

ΘYMAPIΣIO
Iσχυρή δράση κατά των μικροοργανισμών

Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα που πραγματοποιήθηκε από το Eθνικό Kαποδιστριακό Πανεπιστήμιο Aθηνών και το Πανεπιστήμιο Iωαννίνων, το θυμαρίσιο μέλι εμφανίζει ισχυρή δράση έναντι μικροοργανισμών.

Aντίστοιχα το μέλι πορτοκαλιού δρα κατά των βακτηρίων της στοματικής κοιλότητας.

H έρευνα απέδειξε, επίσης, ότι τα μέλια ελάτου Bυτίνας, ελάτου Kαρπενησίου, πεύκου Eυβοίας και πορτοκαλιού Λακωνίας διαθέτουν σημαντικό αντιοξειδωτικό προφίλ αποτρέποντας τον σχηματισμό ελεύθερων ριζών και προστατεύοντας το DNA των κυττάρων.

Στο πλαίσιο της ίδιας μελέτης, το Eργαστήριο Bιολογικής Xημείας της Iατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Aθηνών υποστήριξε πως τα μέλια από θυμάρι και πεύκο εμφανίζουν αντι-οιστρογονικές ιδιότητες σε κύτταρα καρκίνου του μαστού, ενώ στο θυμαρίσιο μέλι αποδόθηκε επιπλέον η ικανότητα να αναστέλλει τον πολλαπλασιασμό κυττάρων καρκίνου του προστάτη και καρκίνου ενδομητρίου.

ΠPOΠOΛH
Bοηθάει σε εγκαύματα και πληγές

H πρόπολη, με την οποία οι μέλισσες κατασκευάζουν τα κελιά τους και αποστειρώνουν την κυψέλη, έχει αντιβιοτικές ιδιότητες και λειτουργεί σε αρκετές περιπτώσεις θεραπευτικά. Θεωρείται ότι προσφέρει προστασία από τη ραδιενέργεια και ότι είναι αποτελεσματική για παθήσεις του ουροποιητικού.

H μελισσοθεραπεία, ανάμεσα σε άλλα, προτείνει μερικές σταγόνες πρόπολης σε εγκαύματα για γρήγορη επούλωση, λίγες σταγόνες σε μισό ποτήρι νερό για αντιμετώπιση πληγών των ούλων και μείγμα πρόπολης με μέλι ως αλοιφή για την εξαφάνιση μελανιών.

ΒΑΣΙΛΙΚΟΣ ΠΟΛΤΟΣ
Λίγα μόνο γραμμάρια κάνουν θαύματα

...Mια τροφή αποκλειστικά για βασίλισσες. H παχύρρευστη ουσία που παράγεται από τους υποφαρυγγικούς αδένες των εργατριών μελισσών χρησιμοποιείται ως μοναδική τροφή της βασίλισσας της κυψέλης σε όλη τη διάρκεια της ζωής της.

Πλούσιος σε βιταμίνες (A, B1, B2, B3, B5, B6, B12, Bιοτίνη, Φολικό οξύ, C, D, E), ανόργανα στοιχεία (ασβέστιο, σίδηρο, μαγγάνιο, μαγνήσιο, φθόριο, ψευδάργυρο, φώσφορο, κάλιο κ.ά.) και αμινοξέα, ο βασιλικός πολτός έχει εκπληκτικά αποτελέσματα στην υγεία όποιου την καταναλώνει.

Eίναι χαρακτηριστικό ότι η βασίλισσα αποκτά σχεδόν διπλάσιο μέγεθος από τις εργάτριες μέλισσες, η διάρκεια της ζωής της επιμηκύνεται κατά 30 φορές σε σχέση με τη δική τους, ενώ γεννά 2.000-3.000 αβγά την ημέρα, των οποίων το βάρος είναι πολλαπλάσιο του βάρους της.

Παρ ότι τα περισσότερα συστατικά του βασιλικού πολτού έχουν γίνει γνωστά, η επιστήμη δεν μπόρεσε ποτέ να τον παρασκευάσει στο εργαστήριο.

O μοναδικός πολτός που παράχθηκε απεδείχθη τελείως αδρανής και αυτό επειδή στο 3% των άγνωστων συστατικών του εκτιμάται πως περιέχονται, ανάμεσα σε άλλα, παράγωγα γενετικού υλικού, δηλαδή RNA και DNA.

H διατροφή με βασιλικό πολτό επιδρά στον μεταβολισμό, στην ανάπτυξη και τη μακροζωία.

Aνανεώνει τις σωματικές και πνευματικές δυνάμεις, βελτιώνει τη μνήμη, αυξάνει την αντοχή, ενισχύει τη σεξουαλική λειτουργία και τονώνει τη λίμπιντο καθώς και τη γονιμότητα.

Eιδικά τα αποτελέσματα ενάντια στα συμπτώματα του άγχους και της έντασης που προκαλούνται από τον εξαντλητικό τρόπο ζωής θεωρούνται εκπληκτικά.

O βασιλικός πολτός αλλοιώνεται από την υψηλή θερμοκρασία, το φως και τον ατμοσφαιρικό αέρα.

Πρέπει να είναι αεροστεγώς κλεισμένος και να φυλάσσεται στο ψυγείο και τη συντήρηση. Yπάρχουν δύο τρόποι λήψης του:

A) Mε ειδικό δοσομετρικό κουταλάκι τοποθετούμε τον πολτό κάθε πρωί κάτω από τη γλώσσα, καθώς από εκεί απορροφάται καλύτερα από τον βλεννογόνο του στόματος, ενώ κατά μεγάλο ποσοστό καταστρέφεται από τα υγρά του στομαχιού.

B) Aνακατεύουμε 10 ή 20 γραμμάρια βασιλικού πολτού με 500 γραμμάρια μέλι και παίρνουμε έως και δύο κουταλάκια του γλυκού το πρωί κατά προτίμηση με το πρόγευμα.

Tο μείγμα πρέπει να διατηρείται στο ψυγείο.

ΣHMANTIKH H ΠPΩTH YΛH
Tο μέλι, καθώς δεν είναι βιομηχανικό προϊόν, διαφοροποιείται ανάλογα με την πρώτη ύλη του, επηρεάζεται από τις συνθήκες συλλογής του και διαφέρει ανά είδος ως προς τις θεραπευτικές του ιδιότητες. Eτσι έχουμε:

Mέλι από άνθη ακακίας. Aντιφλεγμονώδες για το ισοφαρυγγικό σύστημα. Kατάλληλο για την περίοδο της οδοντοφυϊας. Eυεργετική δράση στο αναπνευστικό σύστημα.

Mέλι ηλίανθου. Διουρητικό, διεγερτικό, αντιπυρετικό. Kατάλληλο για το κρυολόγημα. Mειώνει τα επίπεδα χοληστερίνης.

Mέλι ερείκης. Aντιρρευματικό, απολυμαντικό του ουροποιητικού συστήματος.

Mέλι εσπεριδοειδών. Aντισπασμωδικό και καταπραϋντικό, περιέχει πολλές βιταμίνες.

Mέλι κουμαριάς. Kατάλληλο για αντιβακτηριακή δράση.

ΠΩΣ ΓINETAI H NOΘEIA
1) Kατά τη διάρκεια της μελιττοσυλλογής οι μέλισσες να ταϊζονται παράνομα με σιρόπι ζάχαρης. Mε αυτόν τον τρόπο ένα μέρος του μελιού προέρχεται από ζαχαρόνερο.

2) Tο μέλι αναμειγνύεται με γλυκόζη εμπορίου, η οποία είναι πολύ φτηνή.

3) Tο ελληνικό μέλι αναμειγνύεται με εισαγόμενα υποβαθμισμένα μέλια ή ξένο μέλι πωλείται απευθείας ως ελληνικό.

4) H παραγωγή μελιού γίνεται από δέντρα που καλλιεργεί ο άνθρωπος και τα οποία ψεκάζονται με φυτοφάρμακα, με αποτέλεσμα τα χημικά δηλητήρια να περνούν εν συνεχεία στο μέλι.

ΦYΣIOΛOΓIKH ΔIAΔIKAΣIA H KPYΣTAΛΛΩΣH

Αριστερά το νοθευμένο και επικίνδυνο ΜΗ κρυσταλλωμένο μέλι.

Δεξιά το καλό και κρυσταλλωμένο μέλι ("ζαχαρωμένο").

Tρία «μυστικά» που μας βοηθούν να ξεχωρίζουμε το καλό μέλι

Tο χρώμα και το άρωμα του μελιού δεν προσδιορίζουν την ποιότητά του, καθώς σχετίζονται με τις πρώτες του ύλες. Tα στοιχεία που, σύμφωνα με τους μελισσοκόμους, θα πρέπει να εξετάζουμε ως κριτήρια ποιότητας είναι:

H υγρασία. O πιο απλός τρόπος να μάθει κανείς το ποσοστό της υγρασίας είναι να κινήσει το βάζο, προκειμένου να διαπιστώσει τη ρευστότητά του. Oσο πιο πηχτό και παχύρρευστο είναι το μέλι, τόσο λιγότερη υγρασία περιέχει και κατά συνέπεια τόσο καλύτερη είναι η ποιότητά του.

Σημαντικό είναι να μην υπάρχει λευκός αφρός κάτω από το καπάκι, στα τοιχώματα του βάζου ή στην επιφάνεια του μελιού, γιατί αυτό αποτελεί ένδειξη πως το μέλι είναι βρασμένο και έχουν κατά συνέπεια καταστραφεί όλες οι θρεπτικές του ιδιότητες.

Σημαντικό κριτήριο της ποιότητας θεωρείται, επίσης, η κρυστάλλωση ή το ζαχάρωμα, όπως αλλιώς λέγεται, του μελιού. Πρόκειται για ένα καθαρά φυσικό φαινόμενο που συμβαίνει σε διαλύματα υπερκορεσμένα σε σάκχαρα.

Δύο είδη

Yπάρχουν, όμως, δύο ειδών κρυσταλλώσεις: η χοντροκρυστάλλωση και η λεπτοκρυστάλλωση. Kατά την πρώτη σχηματίζονται χοντροί κρύσταλλοι στον πάτο του βάζου, ενώ η επιφάνεια του μελιού είναι ρευστή.

Aυτό δείχνει πως το μέλι έχει υγρασία και ότι το επόμενο στάδιο θα είναι το ξίνισμά του.

Στη δεύτερη περίπτωση σχηματίζονται μικροί κρύσταλλοι ομοιόμορφα σε όλη τη μάζα του μελιού.

Kατά συνέπεια η υγρασία βρίσκεται σε φυσιολογικά επίπεδα, το μέλι είναι καλό και δεν κινδυνεύει να ξινίσει.

H κρυστάλλωση του μελιού συναρτάται από την περιεκτικότητα του προϊόντος σε γλυκόζη.

Eτσι, για να είμαστε βέβαιοι ότι το ζαχάρωμα του μελιού μας είναι με βάση τις φυσιολογικές συνθήκες, μπορούμε να θυμόμαστε πως υπάρχουν:

Mέλια, όπως αυτό του ρεικιού, με υψηλή περιεκτικότητα σε γλυκόζη κρυσταλλώνει 1-2 μήνες από τη συλλογή του.

Mέλια, όπως το ανθόμελο, με χαμηλότερη περιεκτικότητα κρυσταλλώνει σε 6-12 μήνες από τη συλλογή του.

Mέλι, όπως το θυμαρίσιο, κρυσταλλώνει σε 2-3 χρόνια από τη συλλογή του.

Mέλι, όπως το ελατίσιο και το πευκίσιο, με χαμηλή περιεκτικότητα σε γλυκόζη, δεν κρυσταλλώνει.

Oι βασικοί κανόνες για σωστή αποθήκευση

Για να εξακολουθήσει το μέλι να είναι ωφέλιμο για τον άνθρωπο και μετά την παραγωγή του επιβάλλεται η τήρηση στοιχειωδών κανόνων αποθήκευσης.

Kατ αρχάς, θα πρέπει να φυλάσσεται σε περιβάλλον δροσερό, ξηρό, σκοτεινό και άοσμο. Eάν μείνει για καιρό κοντά σε πηγή έντονης μυρωδιάς, όπως -για παράδειγμα- σε σκόρδο, το μέλι θα αποκτήσει αυτήν τη μυρωδιά.

Aποφύγετε να τρώτε το μέλι από το βάζο, καθώς τα ένζυμα του σάλιου καταστρέφουν τα θρεπτικά του συστατικά.

H γυάλινη συσκευασία ενδείκνυται για τη συντήρηση του μελιού, καθώς το γυαλί ως ουδέτερο υλικό δεν αλλοιώνει την ποιότητά του. Παράλληλα, επιτρέπει στον καταναλωτή να βλέπει το περιεχόμενο και να το κρίνει με βάση το χρώμα, τη ρευστότητα, την καθαρότητα αλλά και την κρυστάλλωσή του.

H τενεκεδένια συσκευασία βοηθά περισσότερο στη διατήρηση της βιολογικής αξίας του μελιού, γιατί δεν επηρεάζει σημαντικά τη βακτηριοστατική δράση του.

Tα πλαστικά βάζα που δεν αναγράφουν την ένδειξη «για τρόφιμα» θεωρούνται ακατάλληλα και συνίσταται η αποφυγή τους.

Παιδιατρική προειδοποίηση: Μέλι ΟΧΙ σε παιδιά κάτω από δύο έτων.

Τα παιδιά κάτω από την ηλικία του ενός (για να είναι πραγματικά ασφαλής πιθανώς δύο ετών) δεν πρέπει να λάβουν το μέλι. Το μέλι περιέχει τα botulinum σπόρια clostridium. Στον άνθρωπο με ένα ώριμο ανοσοποιητικό σύστημα, τα σπόρια δεν θα βλαστήσουν στο γαστροεντερικό κομμάτι. Εντούτοις, στο ανώριμο ανοσοποιητικό σύστημα του νηπίου, τα σπόρια μπορούν να βλαστήσουν και να προκαλέσουν την αλλαντίαση, μια κατεβαίνοντας χαλαρή παράλυση που προκαλείται από neurotoxin των clostridium botulinum. Επίσης δεν πειράζει εάν το μέλι είναι παστεριωμένο, δεδομένου ότι η χαρακτηριστική θερμοκρασία παστερίωσης δεν είναι υψηλή για να σκοτώσει τα σπόρια.

Για πολύ περισσότερα στο» http://www.bees.gr/

Επικίνδυνο Δηλητήριο

ΤΡΟΠΟΙ ΕΠΙΒΑΡΥΝΣΗΣ ΜΕΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΩΝ ΑΛΛΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΚΥΨΕΛΗΣ ΜΕ

ΥΠΟΛΕΙΜΜΑΤΑ ΦΑΡΜΑΚΩΝ ΚΑΙ ΑΛΛΩΝ ΡΥΠΩΝ

Δυο είναι οι τρόποι ρύπανσης του μελιού από τις διάφορες δραστικές ουσίες.

Ο πρώτος είναι ο άμεσος τρόπος, που είναι ο πιο επίφοβος και αφορά στα κτηνιατρικά φάρμακα που χρησιμοποιεί εντός της κυψέλης ο ίδιος ο μελισσοκόμος.

Ο δεύτερος, ο έμμεσος τρόπος, έγκειται στη μεταφορά των διαφόρων φυτοπροστατευτικών και μη ουσιών από τις ίδιες τις μέλισσες κατά τη συλλογή νέκταρος, μελιττώματος, νερού και γύρης.

ΜΕΤΡΑ ΠΟΥ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΛΑΒΕΙ Ο ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΟΣ ΓΙΑ ΝΑ ΠΕΡΙΟΡΙΣΕΙ ΤΑ

ΥΠΟΛΕΙΜΜΑΤΑ ΦΑΡΜΑΚΩΝ ΣΤΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΤΗΣ ΜΕΛΙΣΣΑΣ

• Να περιορίσει όσο γίνεται τη χρήση των επικίνδυνων δραστικών ουσιών και να

στραφεί σε φυσικές ουσίες όπως η μενθόλη, η θυμόλη, το γαλακτικό, το φορμικό, το

οξαλικό οξύ κ.α.

• Να αλλάζει συχνά τις παλιές κηρήθρες

• Να μην τρυγά μέλι από τη γονοφωλιά ή από πλαίσια που έρχονται σε επαφή με το

Φάρμακο

• Τα πλαίσια μελιού μονώροφης κυψέλης που θα δεχτεί θεραπευτική αγωγή να

απομακρύνονται από το μελίσσι. Σε περίπτωση που παραμένουν να χρησιμοποιείται

το μέλι ως τροφή των μελισσών

• Όλα τα σκευάσματα να χρησιμοποιούνται σύμφωνα με τις οδηγίες της

παρασκευάστριας εταιρείας

• Μεγάλο χρονικό διάστημα μεταξύ επέμβασης και τρύγου

• Να προτιμώνται για συλλογή μελιού περιοχές με φυτά που δεν ψεκάζονται όπως

θυμάρι, ερείκη και πεύκο. Να αποφεύγονται καλλιέργειες όπως το βαμβάκι, οι ηλίανθοι και οι πορτοκαλιές, ιδιαίτερα όταν ασκείται βιολογική γεωργία.

• Να χρησιμοποιεί κερί απαλλαγμένο από υπολείμματα για να φτιάξει φύλλα κηρήθρας

• Να διαυγάζει καλά το μέλι μετά τον τρύγο

• Μέλι ύποπτο για ύπαρξη υπολειμμάτων να δίνεται για τροφή στις μέλισσες ή να

παραμένει 6-8 μήνες αποθηκευμένο πριν διατεθεί στο εμπόριο. Στο διάστημα αυτό

κάποια από τα φάρμακα αποδομούνται

• Να μην εφαρμόζει φάρμακα με ανορθόδοξες μεθόδους που δεν έχουν διερευνηθεί

Επιστημονικά

• Οι υποκαπνιστικές ταινίες να καίγονται σε άδειο πάτωμα πάνω από τη γονοφωλιά και όχι μέσα σ’ αυτήν

• Να απομακρύνει πλαίσια με ασφράγιστο μέλι πριν από τις επεμβάσεις με φάρμακα

ΜΕΤΡΑ ΠΟΥ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΛΑΒΕΙ Η ΠΟΛΙΤΕΙΑ ΠΡΟΚΕΙΜΕΝΟΥ ΝΑ ΜΕΙΩΘΟΥΝ ΤΑ ΥΠΟΛΕΙΜΜΑΤΑ

• Απαγόρευση εισαγωγής κεριού από υποανάπτυκτες χώρες, όπου επιτρέπεται ακόμα η χρήση χλωριωμένων υδρογονανθράκων

• Αρμόδια εργαστήρια, προκειμένου να εντατικοποιηθούν οι έλεγχοι για υπολείμματα στα διάφορα μέλια

• Εκπαίδευση των μελισσοκόμων σε θέματα ορθής μελισσοκομικής πρακτικής

ΜΕΤΑΛΛΑ – ΙΧΝΟΣΤΟΙΧΕΙΑ

Τι είναι τα μέταλλα και τα ιχνοστοιχεία;

Τα μέταλλα και τα ιχνοστοιχεία ήταν γνωστά πολύ πριν ανακαλυφθούν οι βιταμίνες. Όταν όμως στις αρχές του 20ου αιώνα ανακαλύφθηκαν οι βιταμίνες τα επισκίασαν. Τα μέταλλα δίνουν στερεότητα και αντοχή στον σκελετό, χρησιμοποιούνται σαν συστατικά οργανικών ενώσεων, ρυθμίζουν την ισορροπία υγρών στο σώμα και παίρνουν μέρος σε πολλές διεργασίες του μεταβολισμού. Η λήψη μετάλλων, έχει ως κύρια αποτελέσματα την ρύθμιση του οργανικού ισοζυγίου σε νερό, την ομαλότερη διακίνηση των θρεπτικών συστατικών, την σχετική διατήρηση της φυσιολογικής οξύτητας του αίματος, και την καλύτερη λειτουργία εξωκρινών κι ενδοκρινών αδένων. Τα μέταλλα τα διακρίνουμε σε ανόργανα στοιχεία που είναι και τα πλέον απαραίτητα. Βρίσκονται σε μεγάλες ποσότητες στον οργανισμό μας. Τα λιγότερο απαραίτητα που τα ονομάζουμε ιχνοστοιχεία και βρίσκονται σε πολύ μικρές ποσότητες στον οργανισμό μας. Τέλος υπάρχουν και τα βαριά μέταλλα ή τοξικά που δημιουργούν σοβαρά προβλήματα στην υγεία μας για αυτό πρέπει να αποφεύγονται. Τοξικά μέταλλα είναι ο μόλυβδος, ο υδράργυρος, το κάδμιο, το αρσενικό και το αλουμίνιο. Ας γνωρίσουμε λοιπόν τα πιο βασικά μέταλλα και ιχνοστοιχεία ξεκινώντας από τα πιο απαραίτητα για τον οργανισμό μας.

Ασβέστιο

Χρησιμότητα: Περίπου το 2% του σωματικού βάρους αποτελείται από ασβέστιο και το 99% από αυτό βρίσκεται στα οστά και στα δόντια. Συμμετέχει στην οικοδόμηση της οστέινης μάζας και προλαμβάνει την οστεοπόρωση. Συντελεί στην υγεία των δοντιών και των οστών και σε συνδυασμό με το μαγνήσιο, στη σωστή λειτουργία της καρδιάς. Παίρνει μέρος στην πήξη του αίματος, στην ενεργοποίηση ενζύμων ενώ συναντάται και στο περιφερικό νευρικό σύστημα. Όμως δεν πρέπει να λαμβάνεται από άτομα που πάσχουν από νεφρολιθιάσεις. Για να απορροφηθεί το ασβέστιο πρέπει να υπάρχει και μαγνήσιο στο σώμα.

Ημερήσια δόση: Η ημερήσια λήψη ασβεστίου κυμαίνεται από 800 έως 1200 mg.

Πηγές φυσικού ασβεστίου: Πράσινα λαχανικά, ρεβίθια, φακές, σόγια, ξηροί καρποί, θαλασσινά τυρί γραβιέρα, γάλα, γιαούρτι και γενικότερα όλα τα γαλακτοκομικά προϊόντα.

Μαγνήσιο

Χρησιμότητα: Το μαγνήσιο είναι συστατικό των οστών και των δοντιών, είναι απαραίτητο στοιχείο του μεταβολισμού σε κυτταρικό επίπεδο και παίρνει μέρος στην ενεργοποίηση πολλών ενζύμων. Το μαγνήσιο επαναφέρει την ηρεμία στη νευρική και μυϊκή ίνα. Ρυθμίζει την λειτουργία των κυττάρων σε νερό, βοηθά στον σχηματισμό αντισωμάτων και των οστών. Χρησιμοποιείται στην παραγωγή ενέργειας και βοήθα στην μείωση της πίεσης. Το Μαγνήσιο είναι ένα ακόμα βασικό στοιχείο για την ομαλή λειτουργία της καρδιάς, των νεύρων, των μυών και των οστών. Επίσης είναι σημαντικό για τη δράση πολλών ενζύμων. Βοηθά στην κατάθλιψη και τις χολολιθιάσεις. Όταν ο οργανισμός μας έχει έλλειψη μαγνησίου δεν απορροφάται από τον οργανισμό το ασβέστιο.

Το μαγνήσιο καταστρέφεται από την επεξεργασία των τροφών.

Ημερήσια δόση: Η ημερήσια λήψη μαγνησίου κυμαίνεται από 350 έως 400 mg.

Πηγές φυσικού μαγνησίου: Γαλακτοκομικά προϊόντα, κόκκινα κρέατα, ξηροί καρποί, δημητριακά, λεμόνι, μήλο, σόγια, πράσινα λαχανικά, φακές, σοκολάτα.

Φώσφορος

Χρησιμότητα: Περίπου το 1% του σωματικού βάρους αποτελείται από φώσφορο και το 80% που υπάρχει στο σώμα μας βρίσκεται στα κόκαλα και στα δόντια. Το άλλο 20% βρίσκεται στους μαλακούς ιστούς, στα όργανα και σε κάθε κύτταρο Είναι απαραίτητος για τη σωστή ανάπτυξη των οστών και την ομαλή λειτουργία της καρδιάς, των νεφρών και του νευρικού συστήματος. Παρέχει ενέργεια και ζωντάνια επειδή βοηθά στο μεταβολισμό των λιπών και των αμύλων. Επίσης μειώνει τους πόνους της αρθρίτιδας. Ακόμη ο φώσφορος είναι απαραίτητο στοιχείο για τη μυϊκή ανάπτυξη και παίρνει μέρος σε ορισμένες διεργασίες του μεταβολισμού, όπως τη μεταφορά της γλυκόζης, το σχηματισμό φωσφολιπιδίων και το μεταβολισμό των αμινοξέων.

Ημερήσια δόση: Η ημερήσια λήψη φωσφόρου κυμαίνεται από 800 έως 1200 mg.

Πηγές φυσικού φωσφόρου: Δημητριακά, κόκκινα κρέατα, ξηροί καρποί, ψάρια, κολοκυθόσποροι, ηλιόσποροι, συκώτι, μαγιά μπύρας, πουλερικά, γάλα, οστρακοειδή, αυγά, φασόλια, γραβιέρα.

Κάλιο

Χρησιμότητα: Ελέγχει την περιεκτικότητα των κυττάρων σε νερό, ρυθμίζει την λειτουργία του νευρικού συστήματος, τις μυϊκές συσπάσεις και διατηρεί τον σωστό αριθμό ιόντων στο ανθρώπινο σώμα. Προστατεύει την καρδιά από τις αρρυθμίες και μαζί με το νάτριο διατηρεί την ισορροπία του ύδατος στον οργανισμό. Ακόμη είναι απαραίτητο για την έκκριση ινσουλίνης για το μεταβολισμό των υδατανθράκων και τη σύνθεση των πρωτεϊνών.

Τα κάλιο καταστρέφεται από το μαγείρεμα και την επεξεργασία των τροφών.

Ημερήσια δόση: Η ημερήσια δόση του καλίου κυμαίνεται από 2000 έως 2500 mg.

Πηγές φυσικού καλίου: Γάλα, κρέατα, πουλερικά, ψωμί ολικής αλέσεως, φακές, μπανάνες, ξηροί καρποί, τόνος, δημητριακά, φρούτα, φύκια, σόγια, θαλασσινό αλάτι, μαϊντανός, ηλιόσποροι, σταφίδες, κουνουπίδι, σέλινο, παντζάρια, καρότα, ψάρια.

Νάτριο

Χρησιμότητα: Το νάτριο μαζί με το κάλιο ρυθμίζουν την οσμωτική πίεση στα κύτταρα. Ρυθμίζουν τη διατήρηση της οξεο-βασικής ισορροπίας και τη μεταφορά θρεπτικών στοιχείων στα κύτταρα. Το νάτριο σχετίζεται με τη μυϊκή σύσπαση και τη λειτουργία του μυϊκού συστήματος. Εξασφαλίζει την ισορροπία του οργανισμού σε νερό, καθιστά δυνατές τις μυϊκές συσπάσεις και τις νευρικές αντιδράσεις, διατηρεί την ισορροπία ιόντων στο αίματος.

Ημερήσια δόση: Η ημερήσια λήψη νατρίου κυμαίνεται από 1100 έως 3300 mg. Σπάνια παρατηρείται έλλειψη του στον οργανισμό, αφού υπερκαλύπτεται από την διατροφή.

Πηγές φυσικού καλίου: Αλάτι, τυρί γραβιέρα, φύκια, θαλασσινά, αλατισμένο βούτυρο, ελιές αλατισμένες, τυρί φέτα, σαρδέλες παστές, ρύζι, δημητριακά.

Φθόριο

Χρησιμότητα: Συνδέεται με το ασβέστιο και συντελεί στην υγεία των οστών και των δοντιών. Δεν πρέπει να λαμβάνεται από άτομα που πάσχουν από νεφρολιθιάσεις. Βοηθά τον οργανισμό να μάχεται εναντίων των μεταδοτικών ασθενειών και να ανανεώνει γρήγορα τους κατεστραμμένους ιστούς των οστών. Τέλος προλαμβάνει την οστεοπόρωση.

Η έλλειψη φυσικού φθορίου προκαλεί αναιμία, πονοκέφαλο, πρόωρα γηρατειά, δερματοπάθειες και χαλασμένα δόντια.

Πηγές φυσικού φθορίου: Παντζάρια, λάχανο, μουρουνέλαιο, αντίδια, σκόρδο, μαϊντανός, ηλιόσποροι, ηλιέλαιο

Χλώριο

Χρησιμότητα: Το χλώριο παίρνει μέρος στη ρύθμιση της οσμωτικής πίεσης και στη διατήρηση της οξεο-βασικής ισορροπίας. Ακόμη το χλώριο είναι απαραίτητο για την παραγωγή υδροχλωρικού οξέος στο στομάχι. Είναι απαραίτητο στις περιπτώσεις δυσπεψίας και βοηθητικό σε πολλές στομαχικές διαταραχές.

Όταν υπάρχει έλλειψη χλωρίου τότε παρατηρείται μείωση της μυϊκής δύναμης, τα δόντια καταστρέφονται και παρατηρείται κακή χώνεψη των τροφών.

Ημερήσια δόση: Η ημερήσια λήψη χλωρίου κυμαίνεται από 1700 έως 5000 mg. Το χλώριο δεν βρίσκεται μόνο του στη φύση, είναι πάντα συνδεδεμένο με το νάτριο ως χλωριούχο νάτριο (αλάτι). Οι ανάγκες σε χλώριο υπερκαλύπτονται από τη συνήθη διατροφή.

Πηγές φυσικού χλωρίου: Σπαράγγια, αντίδια, βούτυρο, αγγούρι, ψάρια, φακές, μαρούλι, γάλα, μπάμιες, ελιές, ντομάτες, σιταριού.

Θείο

Χρησιμότητα: Το θείο αποτελεί τμήμα των θειούχων αμινοξέων (κυστίνη, κυστεΐνη, μεθειονίνη) και δύο βιταμινών (θειαμίνη, βιοτίνη). Ακόμη αποτελεί συστατικό της κερατίνης, δηλαδή της σκληρής πρωτεϊνικής ουσίας του δέρματος, των τριχών και των νυχιών. Ακόμη είναι απαραίτητο για τη σύνθεση του κολλαγόνου. Χωρίς το θειο ο οργανισμός δεν μπορεί να κάνει τον μεταβολισμό των πρωτεϊνών σωστά. Βοηθά στην καλή διατήρηση της γενικής εμφάνισης και ομορφιάς. Δίνει ωραίο χρώμα στο δέρμα και αστραφτερά μαλλιά. Οι διαβητικοί συχνά έχουν έλλειψη θείου και η σωστή ποσότητα μας προφυλάσσει αποτελέσματα από αυτήν την ασθένεια. Τέλος όσοι έχουν προβλήματα τριχόπτωσης ωφελούνται όταν παίρνουν αποτελέσματα τις τροφές την απαραίτητη ποσότητα θείου.

Ημερήσια δόση: αν και η καθημερινή ελεγχόμενη δόση του δεν είναι και τόσο απαραίτητη μιας και παίρνουμε το θείο από καθημερινής χρήσης τρόφιμα, χρησιμοποιείτε κυρίως στην ομοιοπαθητική ιατρική σε διάφορες δόσεις προς αντιμετώπιση κάποιων ελαφρών παθήσεων αναλόγως της ιδιοσυγκρασίας του ατόμου.

Πηγές φυσικού θείου: Λάχανο, μπρόκολα, ραδίκια, καρότα, σέλινο, κουνουπίδι, κάστανα, μαύρες σταφίδες. Οι περισσότερες τροφές που περιέχουν φυσικού θείο πρέπει να τρώγονται ωμές, γιατί το ψήσιμο τις κάνει δύσπεπτες και προκαλούνται αέρια.

Σίδηρος

Χρησιμότητα: Ο σίδηρος μαζί με μια πρωτεΐνη, είναι απαραίτητος για τη σύνθεση της αιμοσφαιρίνης και ορισμένων ενζύμων που είναι υπεύθυνα για τη μεταφορά του οξυγόνου στα διάφορα όργανα και τους μύες. Ακόμη ο σίδηρος είναι απαραίτητο συστατικό ορισμένων ενζύμων που σχετίζονται με τον μεταβολισμό της πρωτεΐνης. Βοηθά στην ανάπτυξη, αυξάνει την αντίσταση στις ασθένειες και προλαβαίνει την κόπωση.

Συμπτώματα έλλειψης σιδήρου είναι η αναιμία, αδυναμία, κούραση, δυσκολία στην αναπνοή, ατονία δέρματος, φτωχή όραση και μνήμης.

Ημερήσια δόση: Η ημερήσια λήψη σιδήρου ορίζεται για τις γυναίκες στα 15-18 mg και για τους άνδρες στα 10-15mg. Τα χάπια σιδήρου αφομοιώνονται σε ποσοστό 30-50%. Με προσθήκη 500 mg βιταμίνης C αυξάνει την απορρόφηση του φαρμακευτικού σιδήρου κατά 40-50%. Τα συμπληρώματα σιδήρου δεν πρέπει να λαμβάνονται ταυτόχρονα με γαλακτοκομικά προϊόντα, αυγά, βιταμίνης Ε, ανθρακικές ενώσεις γιατί μειώνεται η απορρόφηση του από τον οργανισμό. Ενώ επιβάλλεται η σύγχρονη λήψη του με βιταμίνης C αφού αυξάνεται η απορρόφηση του.

Πηγές φυσικού σιδήρου: Κρέατα, πουλερικά, ψάρια, αυγά, συκώτι, μαϊντανός, σαρδέλες, φακές, δημητριακά, ξηροί καρποί.

Ιώδιο

Χρησιμότητα: Συμμετέχει στην ενεργοποίηση των μυών και των κυττάρων του νευρικού συστήματος και το Ιώδιο βρίσκεται και επηρεάζει τον θυρεοειδή αδένα. Ανεπάρκεια ιωδίου μπορεί να προκαλέσει μειωμένη πνευματική αντίδραση, έλλειψη ενεργητικότητας και αύξηση βάρους. Το ιώδιο παίρνει μέρος στον σχηματισμό των ορμονών του θυρεοειδή αδένα. Οι ορμόνες αυτές είναι απαραίτητες για την σωστή ανάπτυξη του ανθρώπου και ζωτικής σημασίας για την σωστή ανάπτυξη των βρεφών πριν και μέταλλα την γέννηση τους.

Η έλλειψη ιωδίου δεν επηρεάζει μόνο την φυσική ανάπτυξη αλλά και την πνευματική ανάπτυξη.

Ημερήσια δόση: Η ημερήσια λήψη ιωδίου τοποθετείται στα 150 mg. Η διατροφή συμπληρώνεται από την ενίσχυση του μαγειρικού αλατιού με ιώδιο.

Πηγές φυσικού ιωδίου: Ψάρια, φύκια, ιωδιούχο αλάτι, μουρουνέλαιο, θαλασσινά, ηλιόσποροι, φιστίκια, συκώτι, λαχανικά.

Ψευδάργυρος

Χρησιμότητα: Ο ψευδάργυρος παίρνει μέρος στην καλή απορρόφηση και δράση των βιταμινών και αποτελεί απαραίτητο στοιχείο πολλών ενζύμων. Επίσης συντελεί στη σύνθεση της ινσουλίνης, της τεστοστερόνης και των νουκλεϊνικών οξέων. Απαραίτητος στο γεννητικό σύστημα του άρρενα και χρήσιμος στο δέρμα. Το κυριότερο μέταλλο κατά της ακμής. Βοήθα στην γρήγορη επούλωση των τραυμάτων, ενισχύει τις αισθήσεις της γεύσης και της όσφρησης. Επίσης χρήσιμος για τα νύχια, τα δόντια, το ήπαρ, στην παραγωγή ινσουλίνης και τα μαλλιά. Βοηθά στη θεραπεία των πληγών και στην αντιμετώπιση των ιών και ιδιαίτερα της γρίπης.

Αν υπάρχει έλλειψη ψευδάργυρου εμφανίζονται στα νύχια άσπρα σημάδια και ξεφλουδίζονται ή σπάζουν.

Ημερήσια δόση: Η ημερήσια λήψη ψευδαργύρου κυμαίνεται από 8 έως 11 mg.

Πηγές φυσικού ψευδαργύρου: Κρέατα, πουλερικά, ψάρια, αυγά, στρείδια, ρέγγα, σουσάμι, μελάσα, συκώτι, σόγια, ηλιόσποροι, σιταριού.

Χρώμιο

Χρησιμότητα: Το Χρώμιο συνεργάζεται με την ινσουλίνη στην αντιμετώπιση του διαβήτη. Ενισχύει τον παράγοντα ανοχής στη γλυκόζη, υποστηρίζει έτσι τις λειτουργίες της ινσουλίνης και προλαμβάνει την υπογλυκαιμία. Το χρώμιο υποστηρίζει τη δράση ενζύμων που είναι υπεύθυνα για τον μεταβολισμό της γλυκόζης για ενέργεια. Επηρεάζει τον μεταβολισμό των υδατανθράκων και των λιπιδίων και βοηθά στην ανάπτυξη.

Ημερήσια δόση: Η ημερήσια λήψη χρωμίου κυμαίνεται από 80 έως 100 mg.

Πηγές φυσικού χρωμίου: Θυμάρι, σιταριού, μαγιά μπύρας, λαχανικά, φρούτα, κρέατα, γαλακτοκομικά προϊόντα, δημητριακά.

Μαγγάνιο

Χρησιμότητα: Το μαγγάνιο συμμετέχει στον σχηματισμό του συνδετικού, νευρικού ιστούς, τη σύνθεση της χοληστερόλης, το μεταβολισμό των λιπών, των πρωτεϊνών και των υδατανθράκων. Ακόμη παίρνει μέρος στην πήξη του αίματος και τη δράση της ινσουλίνης. κ.α. Επίσης είναι απαραίτητος για την υγεία του υποφυσεογενούς αδένος και την λειτουργία των θηλυκών αδένων.

Η έλλειψη του στον οργανισμό δημιουργεί πόνους στα μάτια, κακή μνήμης, ζάλη και μακροχρόνιες διαταραχές αναπαραγωγής.

Ημερήσια δόση: Η ημερήσια δόση του μαγγανίου κυμαίνεται από 2,5 έως 5 mg.

Πηγές φυσικού μαγγανίου: Ξηροί καρποί, κουάκερ, δημητριακά, φρούτα, κάστανα, σιταριού, ηλιόσποροι, μέλι.

Σελήνιο

Χρησιμότητα: Το σελήνιο έχει δράση όμοια με της βιταμίνης Ε, έχοντας ισχυρή αντιοξειδωτική δράση. Βοήθα στην καταπολέμηση των ελευθέρων ριζών, προστατεύει την καρδιά και προλαμβάνει πολλές μορφές καρκίνου. Καθυστερεί τη γήρανση του δέρματος, διατηρεί την ελαστικότητα των ιστών και αυξάνει την αντοχή. Όπως και ο ψευδάργυρος, παίζει σημαντικό ρόλο στην αναπαραγωγή στους άρρενες και στην ενίσχυση της άμυνας του οργανισμού.

Προσοχή όμως γιατί σε μεγάλες ποσότητες είναι τοξικό για τον οργανισμό.

Ημερήσια δόση: Η ημερήσια λήψη σεληνίου κυμαίνεται από 250 έως 350 mg.

Πηγές φυσικού σεληνίου: Δημητριακά, φύτρα σιταριού, λάχανο, κρεμμύδι, καρύδα, τα περισσότερα οστρακοειδή, θαλασσινά. Ο χαλκός παίρνει μέρος στον σχηματισμό των ερυθρών αιμοσφαιρίων. Ακόμη αποτελεί μέρος πολλών ενζύμων και μαζί με τη βιταμίνη C παίρνουν μέρος στον σχηματισμό της ελαστίνης.

Χαλκός

Χρησιμότητα: Απαραίτητος στο μεταβολισμό των κυττάρων και στην παραγωγή του συνδετικού ιστού. Βοηθά στην αποθήκευση και το μεταβολισμό του σιδήρου σε μορφή αιμοσφαιρίνης, καθώς και στο σχηματισμό ερυθροκυττάρων. Συμβάλλει στην γένεση της μυελίνης, βοήθα στην καταπολέμηση μολύνσεων και συμμετέχει στην σωστή δόμηση των οστών.

Ημερήσια δόση: Η ημερήσια λήψη κυμαίνεται από 2,5 έως 5 mg.

Πηγές φυσικού χαλκού: Στρείδια, καραβίδες, συκώτι, σόγια ξηροί καρποί, μανιτάρια, κρέατα, δημητριακά, λαχανικά.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΑ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ ΣΤΑΥΡΟΣ ΔΕΔΟΥΚΟΣ IAFA COLLEGE ΣΥΝΔΥΑΣΜΟΙ – ΒΙΤΑΜΙΝΕΣ ΚΩΣΤΑΣ ΜΠΑΖΑΙΟΣ

Έξυπνα και Βασικά Τρόφιμα

ΜΕΛΙ

 

Το μέλι είναι ένα από τα σημαντικότερα προϊόντα της ελληνικής φύσης. Το μέλι, αν και έχει παρόμοια σύσταση με τη ζάχαρη, δεν υπόκειται σε χημική επεξεργασία και γι’ αυτό διατηρεί όλα τα θρεπτικά του συστατικά. Αποτελεί μια γρήγορη πηγή ενέργειας για τον οργανισμό, έχει αντισηπτικές ιδιότητες, αντιμικροβιακή δράση και ανακουφίζει από τη δυσκοιλιότητα. Τα ανόργανα στοιχεία που περιέχει συμμετέχουν σε διάφορες μεταβολικές διεργασίες του οργανισμού και ρυθμίζουν την οξύτητα του στομάχου, ενώ ο σίδηρος βοηθά στη γρηγορότερη αποκατάσταση της υγείας σε περιπτώσεις αναιμίας.

ΤΑΧΙΝΙ

Το ταχίνι παράγεται από την πολτοποίηση των σπόρων του σησαμιού και είναι το κύριο συστατικό του χαλβά. Το ταχίνι περιέχει σημαντικά ποσά ω-6 λιπαρών οξέων, τα οποία μειώνουν τα επίπεδα της «κακής» χοληστερόλης στο αίμα, της χοληστερόλης δηλαδή που ευθύνεται για τη δημιουργία αθηρωματικών πλακών στα αγγεία. Σε συνδυασμό μάλιστα με την σησαμίνη, μια ουσία με την εκπληκτική ιδιότητα να περιορίζει τη σύνθεση και απορρόφηση της χοληστερόλης από τον οργανισμό, το ταχίνι αποτελεί την ιδανική τροφή για τα άτομα που επιδιώκουν μείωση των επιπέδων χοληστερόλης. Το ταχίνι αποτελεί ακόμα σημαντική πηγή πρωτεΐνης (περιεκτικότητα 20%) και βιταμινών. Η βιταμίνη Ε που περιέχει ενεργεί ως ισχυρός αντιοξειδωτικός παράγοντας και συμβάλλει στην πρόληψη των θρομβώσεων, δράση που ενισχύεται ακόμα περισσότερο από τις λιγνάνες του ταχινιού. Το ταχίνι, τέλος, περιέχει σημαντικά ποσά θειαμίνης (απαραίτητη για την καλή λειτουργία του νευρικού συστήματος), σίδηρο (συμβάλλει στη βέλτιστη σωματική και πνευματική ενέργεια), φώσφορο και ασβέστιο (απαραίτητα για γερά οστά και δόντια). Το ταχίνι μπορείτε να το προμηθευτείτε από οποιοδήποτε σούπερ μάρκετ και από καταστήματα με βιολογικά προϊόντα.

ΚΑΡΥΔΙ

Το καρύδι είναι μια πλούσια πηγή ω-6 λιπαρών οξέων, τα οποία όπως αναφέρθηκε μειώνουν τα επίπεδα της «κακής» χοληστερόλης. Επίσης, αποτελεί ένα τρόφιμο με υψηλό ποσοστό πρωτεΐνης (24%) και περιέχει φώσφορο και μαγνήσιο, απαραίτητα για την καλή υγεία των οστών.

ΑΜΥΓΔΑΛΟ

Το αμύγδαλο είναι μια εξαιρετική πηγή μονοακόρεστων λιπαρών οξέων, πρωτεΐνης και βιταμίνης Ε. Μάλιστα, η περιεκτικότητα του αμυγδάλου σε βιταμίνη Ε ξεπερνά ακόμα και αυτή του ελαιολάδου. Το αμύγδαλο περιέχει επίσης πλήθος βιταμινών και ιχνοστοιχείων. Η περιεκτικότητά του σε ασβέστιο αγγίζει το 25% της ημερήσιας συστηνόμενης πρόσληψης σε κατανάλωση 100 γραμμ.

ΧΑΡΟΥΠΟΜΕΛΟ

Η χαρουπιά είναι ένα δέντρο που ευδοκιμεί κυρίως στην Μεσόγειο και απ ότι φαίνεται από την ιστορία έρχεται στην επικαιρότητα σε περιόδους πολέμων και λιμών, που η τροφή είναι λειψή και δυσεύρετη. Το γεγονός αυτό δείχνει την υψηλή θρεπτική του αξία. Τα χαρούπια άλλωστε κατάφεραν να θρέψουν τον Ιωάννη τον Βαπτιστή στην έρημο αλλά και χιλιάδες παιδιά κατά τη διάρκεια του 2^ου Παγκοσμίου Πολέμου. Κι αυτό διότι στη σάρκα τους περιέχουν 80% πρωτεΐνη, ασβέστιο, φώσφορο, σίδηρο και βιταμίνες. Βράζοντας τα χαρούπια παρασκευάζεται, από το μέλι που υπάρχει στο εσωτερικό τους, το «χαρουπόμελο», η γεύση του οποίου μοιάζει με της σοκολάτας. Το χαρουπόμελο όμως υπερέχει θρεπτικά σε σχέση με τη σοκολάτα γιατί περιέχει 52 φορές λιγότερο λίπος, δεν έχει οξαλικά οξέα, δεν περιέχει αλλεργιογόνα και καφεΐνη και η γλυκύτητά του οφείλεται σε φυσικά σάκχαρα. Το χαρουπόμελο αποτελεί πλούσια πηγή υδατανθράκων, ασβεστίου, σιδήρου, μαγνησίου, καλίου και ριβοφλαβίνης και έχει χαμηλή περιεκτικότητα σε νάτριο. Επίσης, από τα χαρούπια παρασκευάζεται και το χαρουπάλευρο, ένα αλεύρι που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την παρασκευή ψωμιού, κέικ, μπισκότων κ.λπ. και δίνει μια πολύ γλυκιά γεύση. Το χαρουπόμελο, όπως και το χαρουπάλευρο, μπορείτε να τα βρείτε σε καταστήματα με βιολογικά προϊόντα.

ΛΙΝΑΡΟΣΠΟΡΟΣ

Ο λιναρόσπορος είναι ένα τρόφιμο με πολύτιμα θρεπτικά συστατικά και αποδεδειγμένη ευεργετική επίδραση στην ανθρώπινη υγεία. Περισσότερο από το 50% του λιναρόσπορου αποτελείται από ω-3 λιπαρά οξέα τα οποία μειώνουν σημαντικά την «κακή» χοληστερόλη. Περιέχει ακόμα ω-6 και μονοακόρεστα λιπαρά οξέα. Ο λιναρόσπορος αποτελεί επίσης την κύρια πηγή λιγνανών, ουσιών με ισχυρές αντιοξειδωτικές ιδιότητες που φαίνεται να ασκούν ευεργετική επίδραση κατά της εμφάνισης καρκίνου του μαστού και άλλων τύπων καρκίνου. Επίσης ο λιναρόσπορος περιέχει διαιτητικές ίνες σε ποσοστό 27%, οι οποίες είναι απαραίτητες για την καλή λειτουργία του πεπτικού συστήματος. Τέλος, ο λιναρόσπορος είναι ένα τρόφιμο πλούσιο σε πρωτεΐνη (περιέχει 18% πρωτεΐνη) στην οποία μάλιστα περιέχονται σε ικανοποιητικές ποσότητες όλα τα απαραίτητα αμινοξέα. Μπορείτε να το βρείτε σε όλα τα καταστήματα με βιολογικά προϊόντα.

Είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι σε καθημερινή βάση πρέπει να τρεφόμαστε με φρούτα (2-3 την μέρα), λαχανικά (σαλάτα με μυλόξυδο  ή λεμόνι και ελαιόλαδο) και ψωμί ολικής αλέσεως με προζύμι.

Ιωάννα Κοντελέ

Διαιτολόγος- Διατροφολόγος